ΙΘΑΝ ΚΟΕΝ - ΤΖΟΕΛ ΚΟΕΝ
Αληθινό θράσος
Πέμπτη 17 Φλεβάρη 2011

Οι αδελφοί Κοέν δεν αποτίουν νοσταλγικό φόρο τιμής μόνο σε ένα κινηματογραφικό είδος που έχουν - με τον δικό τους τρόπο - διερευνήσει, αλλά και στον γιγαντιαίο ηθοποιό του γουέστερν Τζον Γουέιν. Καθόλου εύκολη δουλειά δεν πρέπει να ήταν το ριμέικ του ομότιτλου κλασικού γουέστερν από το 1969 του Χένρι Χάθαγουεϊ που χάρισε μάλιστα το μοναδικό Οσκαρ στο μεγάλο πρωταγωνιστή του. Παρότι έχει σχεδόν αποδειχθεί ότι τα ριμέικ όχι μόνο δεν προσθέτουν τίποτα στο πρωτότυπο, αλλά συχνά εκτιμώνται ως πολύ κατώτερά του, οι Κοέν, ακόμη μια φορά, καταφέρνουν να φτιάξουν μια ταινία με έντονα προσωπικό στίγμα, σεβόμενοι το βίαιο και περιπετειώδες πνεύμα του ομώνυμου μυθιστορήματος του Charles Portis, στο οποίο βασίζεται το σενάριο του φιλμ.

Η πεισματάρα και θαρραλέα δεκατετράχρονη Μάτι Ρος ορκίζεται να εκδικηθεί τη δολοφονία του πατέρα της - για ένα άλογο, λίγα δολάρια και δυο κομμάτια χρυσού - από το χέρι του Τομ Τσέινι που ήταν στη δούλεψή του. Η Μάτι (στο ρόλο η πρωτοεμφανιζόμενη Χέιλι Στάινφελντ) στην αξίωση που προβάλλει για δικαιοσύνη ωθείται από τον απόλυτο και αποφασιστικό της χαρακτήρα - που απέχει κατά πολύ από τη γυναικεία εικονογραφία των φιλμ γουέστερν. Ζητά ένα είδος εκδίκησης που στοιχίζεται πίσω από την έννοια του νόμου και της τάξης. Η σειρά έχει ως εξής: Σύλληψη του δολοφόνου και δικαστική ετυμηγορία που θα τον στείλει κατευθείαν σε δημόσιο απαγχονισμό... Ομως ο Τσέινι το 'χει ήδη σκάσει και οι φήμες λένε ότι ενώθηκε με συμμορία ληστών που έχει μπει βαθιά στο ινδιάνικο έδαφος. Γι' αυτό και η Μάτι προσλαμβάνει τον πιο σκληρό, τον πιο άσπλαχνο άνθρωπο του νόμου, τον Ρούστερ Κόγκμπερν, που φημίζεται για το υπέρμετρο θράσος και τις παστρικιές του δουλειές. Του αναθέτει την αποστολή να βρει και να συλλάβει τον καταζητούμενο υπό τον όρο να ακολουθήσει και η ίδια από κοντά. Στο ρόλο αυτόν ο Τζεφ Μπρίτζες, με μια ανάγλυφη ερμηνεία που ισορροπεί την εικόνα του καταπονημένου μονόφθαλμου εκπρόσωπου της τάξης που συντίθεται από στοιχεία του είδους γουέστερν, τόσο των κλασικών όσο και των σπαγγέτι. Ο πνιγμένος στο αλκοόλ Ρούστερ είναι απογοητευμένος, είναι κουρασμένος, αλλά παραμένει ατιθάσευτος. Αυτοσαρκάζεται και αυτοοικτίρεται, αλλά ξαναβρίσκει τη δύναμη να παλέψει χάρη σε μια θαρραλέα κοπελίτσα. Στο ασύνηθες ντουέτο της Μάτι και του Ρούστερ, που ξεκινά για την αναζήτηση του δολοφόνου, προστίθεται και ο Τεξανός σερίφης Λεμπέφ (Ματ Ντέιμον), που και αυτός ήρθε στο Αρκάνσας, ακολουθώντας τα ίχνη του επικηρυγμένου για μεγάλο ποσό και στη δική του πολιτεία Τσέινι, που κατηγορείται ότι δολοφόνησε κάποιον διακεκριμένο της περιοχής...

Οι Κοέν αντιμετωπίζουν το υλικό που έχουν στα χέρια τους σαν ταξίδι στο εσωτερικό ενός κινηματογραφικού είδους, του γουέστερν, του τελευταίου στο οποίο η έννοια της τιμής διατηρεί τη δύναμή της, είδος που από απόσταση μοιάζει να βρίσκεται εκτός εποχής. Η μοίρα του όμως είναι να προτείνει - συνάντηση μετά τη συνάντηση και σύγκρουση μετά τη σύγκρουση - σκέψη και περισυλλογή πάνω στον τρόπο αντίληψης των κοινωνικών αντιπαραθέσεων, κάτι που ουδόλως δυστυχώς απέχει από τις πρακτικές που ασκούνται και στους δικούς μας καιρούς.

Το πρώτο εισαγωγικό μισάωρο είναι εξαιρετικό. Σε υποχρεώνει πράγματι να συλλογιστείς πόσο πολύ τελικά άλλαξαν από τότε τα πράγματα σχετικά με το πόσο αλήθεια αξίζει μια ανθρώπινη ζωή σήμερα... Σαν απάντηση στο παραπάνω ερώτημα η αποκαλυπτικά τυπική φιλοσοφία που διέπει τον εκπρόσωπο του νόμου και της τάξης Ρούστερ, κάτι βέβαια που απαρέγκλιτα εφαρμόζει ο ίδιος και που δε διστάζει να ομολογήσει και ενώπιον του επίσημου δικαστηρίου ότι πρώτα σκοτώνει και μετά ρωτάει - αν ρωτάει - ποιον, πώς και γιατί. Οι σκηνοθέτες αναπαράγουν με κάθε λεπτομέρεια και με πανέμορφα ψυχρά χρώματα μια Δύση βρωμερή και ρυπαρή, με τραχεία φύση, απάτητα δάση και πετρώδη ακροβούνια που τη διασχίζουν ληστές, σερίφηδες και κάθε λογής κυνηγοί των αμοιβών από τις επικηρύξεις των παράνομων και των κακοποιών. Αψύ έργο από τα χέρια των Κοέν με το στίγμα του σίγουρου στιλ, του αναγνωρίσιμα ιδιαίτερου τρόπου και της οπτικής τους. Η ταινία είναι μια στέρεα κατασκευή με δομική ευκρίνεια και αφήγηση εξ ολοκλήρου σε flashback, εξαίρετο καστ και πανέμορφη φωτογραφία. Οι αδελφοί Κοέν τοποθετούν αυτόν το μύθο σε μια πραγματικότητα και επικαλύπτουν το επικό αυτό ταξίδι με μελαγχολία και νοσταλγία για μια εποχή κι ένα σινεμά που δεν υπάρχουν πια.

«Το Αληθινό Θράσος» είναι τόσο καλό όσο μπορεί να είναι ένα γουέστερν σκηνοθετημένο από τους Κοέν που όμως δούλεψαν πάνω σε υφιστάμενο υλικό και όχι πάνω σε δικό τους. Μπορεί κανείς να φανταστεί το αποτέλεσμα μιας πειραματικής του είδους γουέστερν - παραγωγής, με τις ίδιες προδιαγραφές και προϋποθέσεις, αλλά με πρωτότυπο σενάριο και δική τους ιστορία που θα έφερε την υπογραφή και τα χαρακτηριστικά των Κοέν; Μάλλον σίγουρα θα μπορούσε να καταχωρηθεί στην ιστορία του κινηματογράφου.

Παίζουν: Τζεφ Μπρίτζες, Χέιλι Στάινφελντ, Ματ Ντέιμον, Τζος Μπρολίν, Πολ Ρέι κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ (2010).