Το 2000 θα είναι μια χρονιά κρίσιμη για την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αν κρίνουμε από τα θέματα που θα συζητηθούν κατά τη διάρκεια των δυο προεδριών, της πορτογαλικής και της γαλλικής, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτή τη χρονιά θα έχουμε την ένταση όλων τόσο των ιμπεριαλιστικών, όσο και των υπόλοιπων αντιδραστικών χαρακτηριστικών της. Αρκεί να παραθέσουμε τον κατάλογο των θεμάτων. Η «θεσμική μεταρρύθμιση», η δημιουργία του ευρωπαϊκού στρατού, η διεύρυνση προς την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη, η φορολογική εναρμόνιση, η προώθηση των μέτρων της «Λευκής Βίβλου» για την απασχόληση, η δημιουργία του «ενιαίου χώρου ασφάλειας και δικαιοσύνης», οι εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου είναι αυτά που θα απασχολήσουν τους «δεκαπέντε» αυτή τη χρονιά.

Ηδη από την 1η του Γενάρη την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης ανέλαβε η Πορτογαλία. Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Αντόνιο Γκουτιέρες σε συνέντευξή του προσδιόρισε τις προτεραιότητες. Οπως έγινε γνωστό, το Μάρτη θα πραγματοποιηθεί μια ειδική Σύνοδος Κορυφής στην οποία θα συζητηθεί το θέμα της απασχόλησης. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις θέσεις της ΕΕ η προώθηση της απασχόλησης επιτυγχάνεται με την εφαρμογή των αντεργατικών ρυθμίσεων που περιέχονται στη «Λευκή Βίβλο». Το «μοίρασμα» της ανεργίας σε περισσότερους, η κατάργηση των εργασιακών κατακτήσεων, η αναπροσαρμογή των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης (η κατεδάφιση δηλαδή των ασφαλιστικών ταμείων), η επέκταση των «ελαστικών» μορφών απασχόλησης θα παρουσιαστούν σαν μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας και την προώθηση της απασχόλησης.

Ενα άλλο σημαντικό θέμα που θα συζητηθεί κατά τη διάρκεια της πορτογαλικής προεδρίας θα είναι η φορολογική εναρμόνιση. Η επιβολή ενιαίων φορολογικών συντελεστών είναι μια από τις βασικές προϋποθέσεις για την οικονομική ολοκλήρωση της ΕΕ. Αν και φαίνεται πολύ δύσκολο να εφαρμοστούν ενιαίοι συντελεστές φορολογίας σ' όλα τα κράτη - μέλη, θα επιδιωχτεί μια εναρμόνιση η οποία θα θίξει ιδιαίτερα τις μικρότερες χώρες -μέλη. Η βαθμιαία εναρμόνιση στη φορολογία θα αποστερήσει από τις χώρες - μέλη το φορολογικό όπλο με το οποίο αντιμετωπίζονται τα μείζονα οικονομικά προβλήματα. Αν, λοιπόν, αφαιρεθεί από τη δικαιοδοσία των χωρών - μελών η φορολογία, και αν λάβουμε υπόψη ότι ήδη οι κυβερνήσεις των χωρών - μελών έχουν χάσει το δικαίωμα της άσκησης νομισματικής πολιτικής (την οποία ασκεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα), τότε το μόνο μέσο άσκησης οικονομικής πολιτικής που απομένει για τις κυβερνήσεις θα είναι η εισοδηματική πολιτική, δηλαδή η μόνιμη, διαρκής και συνεχώς σκληρότερη λιτότητα για τα εκατομμύρια των εργαζομένων στην ΕΕ. Ταυτόχρονα η φορολογική εναρμόνιση που επιχειρείται κυρίως από τις μεγάλες χώρες της ΕΕ θα σημάνει τον αφοπλισμό των κρατών από το δικαίωμα να προστατεύουν την εγχώρια παραγωγή τους.

Η πορτογαλική προεδρία ενδιαφέρει άμεσα και την ελληνική κυβέρνηση, αφού κατά τη διάρκειά της θα κριθεί η αίτηση για την ένταξη στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση. Οπως είναι γνωστό, η κυβέρνηση θα υποβάλει την αίτηση στις αρχές Μάρτη, ενώ η τελική έγκρισή της θα γίνει στη Σύνοδο Κορυφής στη Λισαβόνα τον ερχόμενο Ιούνιο.

Η γαλλική προεδρία θα ασχοληθεί ιδιαιτέρως με το μείζον θέμα της δημιουργίας του «ευρωπαϊκού στρατού», αλλά και την ολοκλήρωση της Διακυβερνητικής Διάσκεψης για τη «θεσμική μεταρρύθμιση». Οσον αφορά στον «ευρωπαϊκό στρατό» η Γαλλία προωθεί ένα σχέδιο για την ενσωμάτωση της Δυτικοευρωπαϊκής Ενωσης στην ΕΕ και τη δημιουργία μιας στρατιωτικής δύναμης που θα αναλαμβάνει αποστολές στην Ευρώπη και αλλού. Φυσικά αυτή η δύναμη θα λειτουργεί στα πλαίσια των στρατηγικών σχεδιασμών του ΝΑΤΟ και με τη σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ. Θα κάνει δηλαδή τη «βρώμικη δουλιά» στην οποία δε θα ήθελαν πιθανόν να αναμειχθούν οι Αμερικανοί.

Οπως ορίστηκε στη Σύνοδο του Ελσίνκι, μέσα στο 2000 θα διεξαχθεί η Διακυβερνητική Διάσκεψη στην οποία θα συζητηθούν τα μέτρα για τη «θεσμική μεταρρύθμιση». Στα πλαίσια αυτής της Διάσκεψης θα συζητηθεί η αλλαγή στον τρόπο λήψης των αποφάσεων και της συγκρότησης των κοινοτικών οργάνων. Η αλλαγή στη στάθμιση των ψήφων με βάση τον πληθυσμό της κάθε χώρας, η κατάργηση του «βέτο» στη λήψη αποφάσεων για όλα τα κρίσιμα θέματα, η μείωση του αριθμού των Κοινοτικών επιτρόπων, η αρχή της «ευελιξίας» είναι ορισμένες από τις προτάσεις που έχουν κατατεθεί και η υιοθέτησή τους θα οδηγήσει στην ενίσχυση των μεγάλων χωρών - μελών της ΕΕ, με τη δημιουργία ενός πανίσχυρου διευθυντηρίου, ενώ θα αποδυναμώσει τις μικρές χώρες - μέλη, με τη μετατροπή τους σε «δορυφόρους» των μεγάλων.

Συνολικά το 2000 θα είναι μια χρονιά κατά την οποία οι ιθύνουσες δυνάμεις της ΕΕ θα επιχειρήσουν να επεκτείνουν και να εμβαθύνουν την κυριαρχία τους τόσο την ταξική εντός των κρατών - μελών όσο και στο διεθνή περίγυρο. Οι σχεδιαζόμενες εξελίξεις συνιστούν μια πρόσθετη πρόκληση για τους εργαζόμενους, τους λαούς των χωρών - μελών της ΕΕ. Η αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης θα είναι και το πρόκριμα για τις γενικότερες ανακατατάξεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση.