-- Κοιτάξτε να δείτε. Εμείς δε φοβόμαστε, ίσα ίσα περιμένουμε και εκτιμάμε ότι στη δράση θα μπουν νέες λαϊκές μάζες. Και μπορεί να έχεις και μια απότομη είσοδο. Βεβαίως, αυτές οι λαϊκές μάζες δεν έχουν εμπειρία πάλης, δεν έχουν εμπειρία πώς κατακτήθηκαν ορισμένα πράγματα. Πάρτε τη νέα γενιά. Εχει ιδέα πώς κατακτήθηκαν το ΙΚΑ, το 8ωρο, οι Συλλογικές Συμβάσεις; Αίμα χύθηκε γι' αυτά. Δεν την κατηγορούμε γι' αυτό, δεν μπορεί να τα ξέρει, δεν έχει αυτήν την εμπειρία. Ακούει Συλλογική Σύμβαση ο νέος που πάει να βρει δουλειά και δεν καταλαβαίνει τι είναι. Δεν έχει ζήσει, και σε λίγα χρόνια δε θα ξέρει ούτε τι είναι τα ασφαλιστικά ταμεία.

Αλίμονο αν το ΚΚΕ σταθεί φοβισμένο απέναντι στις λαϊκές μάζες. Αυτό, όμως, δε σημαίνει ότι πρέπει να παραιτηθεί το ΚΚΕ από την προσπάθεια ανοιχτά και καθαρά μέσα σ' αυτό το κίνημα να πει τη γνώμη του, όταν αυτό το κίνημα έχει κουσούρια, αδυναμίες, είναι ευάλωτο στα σχέδια του αντίπαλου. Μέσα στο κίνημα πρέπει να γίνεται διαπάλη.

Για να δούμε λοιπόν, στις πλατείες: Η στάση μας στην αρχή ήταν εξαιρετικά προσεκτική. Στην πορεία έγινε εξαιρετικά επιφυλακτική. Και να σας πω γιατί: Στις πλατείες μπήκε κόσμος αυθόρμητα. Κόσμος με οξυμένα προβλήματα. Πρώτα πρώτα, ποιο ήταν το σύνθημα; Η πλατεία δεν ήτανε μία. Υπήρχε η πλατεία που έλεγε «οι 300 στο Γουδή», «οι 300 έτσι» και «οι 300 αλλιώς». «Να κάψουμε τη Βουλή» κ.λπ., «κάτω τα κόμματα», «κάτω οι πολιτικοί», μούντζες και αυτά. Αυτό το κίνημα μπορείς να το στηρίξεις; Δεν μπορείς καν να συμμετάσχεις. Και όταν μάλιστα μέσα εκεί υπάρχουν κόμματα σ' αυτό το κίνημα. Να σας το πω καθαρά. Η ΝΔ, οι οργανώσεις της ΔΑΠ ήτανε στην πρώτη γραμμή, «Χρυσή Αυγή», ΛΑ.Ο.Σ. και τέτοια. Απαγορεύεται να 'ναι; Οχι, δεν τους απαγορεύουμε.

Δεύτερο, υπήρχε και η κάτω πλατεία: «Εξω τα κόμματα», «έξω τα συνδικάτα», «άμεση δημοκρατία». Τι είναι αυτά; Στο κίνημα μέσα, δεν υπάρχει κίνημα κοινωνικό που δεν έχει κόμματα ή εκδηλώσεις που δεν έχουν κόμματα. Κι όταν κι αυτοί ήταν κόμματα. Δηλαδή, βγάζανε το καπέλο το κομματικό... Αυτό το πράγμα δεν μπορείς να μην το επικρίνεις.

Και εν πάση περιπτώσει δεν ήταν και 2,5 εκατομμύρια στους δρόμους. Ποια ήταν η στρατηγική του κινήματος; Τι έγινε; Τα προβλήματα θα λυθούν έξω από τα κόμματα; Τα προβλήματα θα λυθούν παίρνοντας θέση ο κόσμος απέναντι στα κόμματα. Κι αυτό δεν καταργεί την πρωτοβουλία. Δεν πρόκειται να αναπτυχθεί έξω από το οργανωμένο κίνημα. Ενα οργανωμένο κίνημα δε σημαίνει ότι ελέγχει τα πάντα. Ενα οργανωμένο κίνημα μαζικοποιείται από τις μάζες που μπαίνουν αυθόρμητα.

Για να δούμε, λοιπόν, πού δίνουμε εμείς το βάρος. «Αμεση δημοκρατία»; Πρωτοβάθμια σωματεία. Πρέπει να μπει τέρμα στα άμαζα σωματεία. Δεν μπορεί ένα σωματείο να έχει 5.000 στο χώρο, να είναι γραμμένοι 500 και να ψηφίζουν 50. Κι αυτό δε συμβαίνει μόνο στα εργοστασιακά σωματεία, όπου υπάρχει ο φόβος. Στα κλαδικά σωματεία γιατί; Το κλαδικό σωματείο κάπως αμβλύνει αυτό που μπορείς να νιώθεις μέσα στον τόπο δουλειάς. Κι αντίθετα, ευνοούνται τα επιχειρησιακά σωματεία. Ετσι, τα επιχειρησιακά δε θα φοβίζουν τους εργοδότες, γιατί θα τα έχουν στο χέρι.

Βεβαίως άμεση δημοκρατία, αλλά τι θα πει «άμεση δημοκρατία»; Μαζευόμαστε 10 εκατομμύρια και πώς αποφασίζουμε; Κακά τα ψέματα, όταν η δημοκρατία είναι άμεση, είναι μόνο «άμεση», τότε κάποιοι κουμαντάρουν τους πολλούς. Δηλαδή, πώς θα γίνει; Θα μαζευτούν 50.000 στο Σύνταγμα, πώς θα αποφασίσουν με άμεση δημοκρατία; Να πουν και οι 50.000 τη γνώμη τους; Θα γίνει αυτό που έκανε το κοινωνικό φόρουμ στο Σάο Πάολο. Επειδή δε συμφώνησαν σ' ένα τελικό ντοκουμέντο, με την άμεση δημοκρατία γράψανε 250.000 προτάσεις. Να πας τώρα στον ΟΗΕ, αλλά και στις κυβερνήσεις με 250.000 προτάσεις. Αυτά, τώρα, είναι έξω απ' τη ζωή.

Τέρμα στα άμαζα σωματεία. Μετά, αν θέλετε, να σας πω και κάτι. Εκεί να κρίνετε το Κόμμα και να είσαστε και αυστηροί απέναντί μας. Ακόμα περισσότερο, πρέπει να βοηθήσουμε να σπάσει ο φόβος, να σπάσει η απάθεια. Στα σωματεία να γράφονται όλοι οι εργάτες. Και οι φοβισμένοι εργάτες κι αυτοί που ενδεχομένως αρχικά θα αποφασίσουν όχι στην απεργία γιατί φοβούνται. Αυτό είναι. Φυσικά κι εμείς πάμε στις πλατείες, και πορείες γίνονται. Αλλά...

Μετά, το κίνημα δεν μπορεί να είναι κίνημα πολιτών γενικά. Εμείς θεωρούμε ότι πρέπει να αντιστοιχεί στην ταξική διάρθρωση της κοινωνίας. Είναι η αστική τάξη, η εργατική τάξη, είναι ενδιάμεσα στρώματα που έχουν μεγάλη ποικιλία διαστρωμάτωσης. Αλλο πράγμα η αγροτιά, άλλο πράγμα οι μαγαζάτορες. Υπάρχουν ελευθεροεπαγγελματίες που προσφέρουν υπηρεσίες, υπάρχουν πολλά πράγματα. Και εδώ πρέπει να βρεις κοινά συμφέροντα. `Η να ξεπεράσεις κάποιες επιμέρους αντιθέσεις. Γενικά «πολίτες» δε λέει τίποτα. Δημόσιος και ιδιωτικός τομέας. Να διαμορφωθεί κοινή συνείδηση σ' αυτούς.

Σε ό,τι αφορά στα πανεπιστήμια, δεν το καταλαβαίνω. Μας έχει «βγει το λάδι», των παιδιών της ΚΝΕ κι αυτών που συνεργάζονται με την ΚΝΕ, δυο - τρία χρόνια τώρα να σηκωθεί το φοιτητικό κίνημα, δίνοντας έμφαση στη λειτουργία των φοιτητικών συλλόγων. Φοιτητικοί σύλλογοι δε λειτουργούν. Να σταματήσει αυτό, να ταυτίζεται ο σύλλογος με την παράταξη. Η παραταξιοποίηση στο φοιτητικό κίνημα είναι αρρωστημένη. Είναι άλλο πράγμα να έχεις ένα κίνημα και μέσα εκεί να παλεύουν οι παρατάξεις μπροστά στα μάτια των φοιτητών κι άλλο πράγμα να υπάρχει υποκατάσταση του κινήματος ούτε καν από όλη τη μάζα της παράταξης, από πέντε ανθρώπους.

Και εν πάση περιπτώσει, έχω πλήρη εικόνα για το τι γίνεται στα πανεπιστήμια, σε όλη την Ελλάδα. Είναι ψέμα ότι δε στηρίξαμε κίνημα, ή δεν πρωτοστατήσαμε. Και είναι απαράδεκτο το φοιτητικό κίνημα, οι μάζες των φοιτητών να λείπουν την περίοδο της κρίσης. Δε μιλάμε για τις ηγεσίες των παρατάξεων που πάνε στα συλλαλητήρια, ή για τις νεολαιίστικες οργανώσεις. Αυτό δεν είναι κίνημα. Στους «αγανακτισμένους» βεβαίως είχαμε τη γνώμη μας, αλλά στο φοιτητικό κίνημα, ειλικρινά σας λέω, είναι έξω από τα πράγματα αυτό που λέτε.