Λάλων, ο ορθοφωνημένος λόγος
Παρασκευή 2 Φλεβάρη 2001

Ολοι καθημερινά, αν εμείς οι ίδιοι δεν κακοπροφέρουμε και κακοφωνούμε, ακούμε άλλους παντού, στους δρόμους, στη δουλιά, στο σπίτι, στην τηλεόραση, να κακοφωνούν και να κακοπροφέρουν όποιας κατηγορίας γλώσσα κι αν μιλούν (την ψευτοκαθαρευουσιάνικη - ευτυχώς περιορισμένα, την καθομιλουμένη, την καθαρή δημοτική, την τοπική μας διάλεκτο, ακόμα και κάποια αργκό). Να κακοφωνούν και να κακοπροφέρουν, ανεξάρτητα από το αν είναι πλούσιο ή φτωχό το λεξιλόγιό τους. Δεν είναι μόνο η νοηματική ακρίβεια της γλώσσας «όργανο» επικοινωνίας των ανθρώπων. «Οργανο» καθοριστικό για την καλή επικοινωνία μας είναι και η ορθή, η ευκρινής, η πλήρης άρθρωση των φθόγγων της γλώσσας και η εύηχη, η ευχάριστη στην ακοή φωνή. Δεν αρκεί μόνο να διαλέγουμε τις κατάλληλες κάθε φορά λέξεις για να είναι εύγλωττος (νοηματικά, ψυχοδιανοητικά, κλπ.) ο προφορικός μας λόγος. Αν προφέρουμε άσχημα και κακόφωνα, ακόμα και οι πιο εύγλωττες και όμορφες λέξεις γίνονται δυσνόητες, άμορφες. Χάνουν και την ομορφιά και την «κοίτη» τους μέσα στο μακραίωνο «ποτάμι» της γλώσσας μας.

Τα παραπάνω θέλουν να υπογραμμίσουν (εξαιτίας του - ασυνειδητοποίητου από την πλειοψηφία του λαού μας - κινδύνου να απολεσθεί όχι μόνο ο πλούτος της γλώσσας μας, αλλά και ο ήχος της) τη χρησιμότητα του βιβλίου του καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και σκηνοθέτη Τηλέμαχου Ε. Μουδατσάκη «Η Ορθοφωνία στο Θέατρο και στην Εκπαίδευση», το οποίο παρουσιάστηκε χτες από τις εκδόσεις «Εξάντας», με ομιλητή τον καθηγητή Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Χριστόφορο Χαραλαμπάκη.

Ο ερευνητικός μόχθος του Τ. Μουδατσάκη δεν περιορίζεται στην προσφορά γνώσης για τη μορφολογία και το ρόλο των φωνητικών οργάνων και του αναπνευστικού συστήματος (συνοδευμένη με πολλά γραφήματα). Επεκτείνεται και με πλήθος νέων (καθημερινών) ορθοφωνικών ασκήσεων, τις οποίες συνέταξε στο Εργαστήρι Ορθοφωνίας της Σχολής Επιστημών της Αγωγής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, με στόχο τη διαμόρφωση ορθοφωνικής και φωνητικής «συνείδησης», όπως την αποκαλεί, αξιοποιώντας και εξελίσσοντας τις σχετικές μελέτες του Σωκράτη Καραντινού (1961), ο οποίος το '32 δίδασκε Αγωγή του Λόγου στη Μαράσλειο (σήμερα δε διδάσκεται) και του κορυφαίου, πρωτοπόρου ερευνητή του θέματος και αξέχαστου δασκάλου ορθοφωνίας Δημήτρη Παπακωνσταντίνου. Το βιβλίο δεν αφορά μόνον στους ανθρώπους του θεάτρου. Αφορά κάθε άνθρωπο, ιδιαίτερα όσους «όργανο» του επαγγέλματός τους είναι ο προφορικός λόγος. Κατά τη γνώμη μας, το βιβλίο προπάντων αφορά στους παιδαγωγούς όλων των βαθμίδων - τους νηπιαγωγούς ιδιαίτερα - με την εκπαίδευση των οποίων, πρώτων απ' όλους, ως «λογοπαιδαγωγών», μπορεί όχι μόνο να σωθεί η γλωσσική και φωνητική μορφολογία και ομορφιά της ελληνικής λαλιάς και των διαλέκτων της, αλλά και να ηχεί σαν «πλαστική τέχνη», όπως εύστοχα λέει ο συγγραφέας της μελέτης.


Α. Ε.