Το κύριο βάρος της πάλης κατά του φασισμού, σ' όλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου, το σήκωσαν τα Κομμουνιστικά Κόμματα με την καθοδήγηση της Κομμουνιστικής Διεθνούς και της ΕΣΣΔ που ήταν το πρώτο και το μόνο, τότε, σοσιαλιστικό κράτος. Ανυπολόγιστες είναι οι θυσίες των κομμουνιστικών κομμάτων στην Ιταλία, τη Γερμανία, την Ισπανία και αλλού για να μην επικρατήσει ο φασισμός - κι όπου επικρατούσε για να ανατραπεί. «Ο φασισμός - έλεγε στην απόφασή της το Δεκέμβρη του 1933 η 13η Ολομέλεια της ΕΕ της ΚΔ - είναι η ανοιχτή τρομοκρατική δικτατορία των πιο αντιδραστικών, των πιο σοβινιστικών και των πιο ιμπεριαλιστικών στοιχείων του χρηματιστικού κεφαλαίου». Πάνω σ' αυτή την εκτίμηση, δύο χρόνια αργότερα (25/7- 21/8 του 1935) πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα το 7ο Συνέδριο της ΚΔ, που υιοθέτησε την πολιτική του Λαϊκού Μετώπου για την αντιμετώπιση της φασιστικής απειλής και για την αποσόβηση του κινδύνου να ξεσπάσει ένας νέος παγκόσμιος - ολέθριος για τους λαούς - πόλεμος.

Σχετικά με την αντιφασιστική - αντιπολεμική δράση της ΕΣΣΔ αξίζει, μεταξύ άλλων, να μνημονεύσουμε τα εξής:

• Το Φλεβάρη του 1932 η Σοβιετική Ενωση πρότεινε στη Διεθνή Συνδιάσκεψη που έγινε στη Γενεύη για τη μείωση των εξοπλισμών, τον γενικό και πλήρη αφοπλισμό. Η πρόταση όμως αυτή απορρίφθηκε από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.
• Στις 18/9/1934 η ΕΣΣΔ έγινε μέλος της ΚτΕ κι από το βήμα της τελευταίας οι Σοβιετικοί αντιπρόσωποι ξεσκέπασαν την επεκτατική - πολεμική πολιτική του φασισμού κατά της Αιθιοπίας, της Απω Ανατολής, της Ευρώπης, αποκάλυψαν την πολιτική ενθάρρυνσης του φασισμού από τη Δύση και απαίτησαν να χαλιναγωγηθεί η φασιστική επιθετικότητα και να δημιουργηθεί σύστημα συλλογικής ασφάλειας και ειρήνης. Ακόμη πρέπει να σημειώσουμε ότι η Σοβιετική Ενωση ήταν η μόνη χώρα που βοήθησε έμπρακτα τη Δημοκρατική Ισπανία ενάντια στους φασίστες του Φράνκο.
• Οταν η Γερμανία προσάρτησε την Αυστρία, η ΕΣΣΔ ζήτησε συλλογική απόκρουση του επιδρομέα χωρίς να εισακουστεί από τους Δυτικούς ιμπεριαλιστές, παρόλο που προσδιόριζε με ακρίβεια τι θα επακολουθούσε μετά την Αυστρία. «Δημιουργείται κίνδυνος για την Τσεχοσλοβακία - έλεγε η σοβιετική κυβερνητική ανακοίνωση - και σε συνέχεια, μια και οι επιθετικές διαθέσεις είναι μεταδοτικές, υπάρχει ο κίνδυνος να εξελιχθεί η απειλή σε καινούργιες διεθνείς διενέξεις» (Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: «Παγκόσμια Ιστορία», τόμος Θ1- Θ2, σελ. 686). Το πόσο δίκιο είχε η Σοβιετική Ενωση στις εκτιμήσεις της δεν άργησε να φανεί, αφού ένα, περίπου, μήνα μετά την προσάρτηση της Αυστρίας - τον Απρίλιο του 1938 - η Γερμανία άρχισε να δείχνει τα δόντια της στην Τσεχοσλοβακία, την οποία και τελικά έβαλε στο χέρι λίγους μήνες αργότερα, έχοντας την πλήρη έγκριση Αγγλογάλλων και Αμερικανών.
• Η ΕΣΣΔ κατέβαλε ύστατη προσπάθεια, τόσο πριν όσο και μετά την κατάληψη της Τσεχοσλοβακίας, να πετύχει μια συμμαχία με την Αγγλία και τη Γαλλία ενάντια στην απειλή του φασισμού. Κι όταν αυτό δεν έγινε κατορθωτό με ευθύνη των τελευταίων, όταν και η παραμικρή ελπίδα έσβησε, υποχρεώθηκε να αναζητήσει τη δυνατότητα εκείνη που θα της επέτρεπε να προετοιμαστεί καλύτερα για έναν πόλεμο που ήταν πλέον αναπόφευκτος. Η δυνατότητα αυτή δεν ήταν άλλη από την υπογραφή συμφώνου μη επίθεσης με τη Γερμανία, του γνωστού συμφώνου Ρίμπεντροπ - Μολότωφ, που υπογράφηκε στις 23/8/1939. Μ' αυτό το σύμφωνο η ΕΣΣΔ κατάφερε να απομακρύνει προσωρινά την πολεμική απειλή από τα σύνορά της και να κερδίσει, τουλάχιστον, δύο χρόνια αποφυγής του πολέμου για να τελειοποιήσει την αμυντική της ικανότητα. Ετσι μπόρεσε να προετοιμαστεί κατάλληλα για να σηκώσει το κύριο και ουσιαστικότερο βάρος του Β` Παγκοσμίου Πολέμου και να πετύχει τελικά τη συντριβή του φασισμού.