Μαζικές διαδηλώσεις πραγματοποίησαν χτες σε πολλές πόλεις της Τουρκίας τα μέλη της Συνομοσπονδίας Συνδικάτων Δημοσίων Υπαλλήλων (KESK), αντιμετώπισαν όμως την αστυνομική βία, σε μια επιχείρηση καταστολής που συνοδεύτηκε από δεκάδες συλλήψεις.

Σύμφωνα με σχετικές ανταποκρίσεις του ειδησεογραφικού πρακτορείου «Reuters», οι διαδηλώσεις είχαν ως στόχο την προβολή των αιτημάτων των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα για μισθολογικές αυξήσεις, και τη διαμαρτυρία τους για την εξευτέλιση, πρακτικά, των μισθών που λαμβάνουν, μετά τη ραγδαία υποτίμηση της τουρκικής λίρας. Οι εργαζόμενοι ζήτησαν την παραίτηση της κυβέρνησης.

Η λαϊκή οργή μεγεθύνεται εναντίον της πολιτικής ηγεσίας της χώρας, η οποία φέρει σημαντικό μερίδιο ευθύνης για τη χρηματοοικονομική κρίση που σάρωσε σαν χιονοστιβάδα την οικονομία της Τουρκίας και πλήττει κυρίως τους εργαζομένους, τους συνταξιούχους, καθώς και τις μικρές επιχειρήσεις, ενώ εκμηδένισε σε πολλές περιπτώσεις τις τραπεζικές καταθέσεις των μικροκαταθετών. Η τουρκική λίρα, παρά τη σχετική της «άνοδο» τη Δευτέρα και χτες, εξακολουθούσε να βρίσκεται 30% κάτω από την αξία της, πριν την εγκατάλειψη του συστήματος ελέγχου των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Η αντιστοίχισή της με το δολάριο βρισκόταν χτες στις 985.000:1!

«Θέλουμε από την κυβέρνηση να αναλάβει τις ευθύνες της. Θέλουμε, ακόμη, την ακύρωση του προγράμματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και την εξίσωση -τουλάχιστον- των αυξήσεων των μισθών με τον πληθωρισμό», δήλωσε μέλος της KESK. Διαδηλώσεις πραγματοποίησαν και αρκετές εκατοντάδες τραπεζικοί υπάλληλοι, που αντιτίθενται και αυτοί στο «πρόγραμμα σταθεροποίησης» του ΔΝΤ.

Η Συνομοσπονδία των Συνδικάτων των Τούρκων Δημοσίων Υπαλλήλων επισημαίνει ότι η συλλογική σύμβαση εργασίας στηρίχτηκε σε εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό που αποδεικνύονται ανεδαφικές, καθώς η υποτίμηση της λίρας και η αύξηση των επιτοκίων (που έπεσαν μεν από το 7.500% που είχαν φθάσει την περασμένη βδομάδα, αλλά παραμένουν σε δυσβάστακτα υψηλό επίπεδο) θα αυξήσουν τις τιμές στην αγορά, ειδικά όσον αφορά τα εισαγόμενα αγαθά. Ο πληθωρισμός, όπως συνομολογούν Τούρκοι και ξένοι οικονομολόγοι, θα αυξηθεί δραματικά.

Στο πολιτικό επίπεδο, ο πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ επαναλάμβανε σε όλους τους δυνατούς τόνους ότι η κυβέρνησή του ούτε θα παραιτηθεί ούτε θα προχωρήσει σε ανασχηματισμό - όπως φέρεται να ζητεί το κόμμα Μητέρας Πατρίδας του Μεσούτ Γιλμάζ-, αν και αποδέχτηκε τις παραιτήσεις των δύο... αρχιτεκτόνων του «αντιπληθωριστικού προγράμματος» (που λέει ο λόγος), του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Γκαζί Ερτζέλ και του επικεφαλής του Θησαυροφυλακίου, Σελτζούκ Ντεμιράλπ. Οι δύο άνδρες αντικαταστάθηκαν προσωρινά από τους Αϊκούτ Εξέν και Φερχάτ Εμίλ, τους αναπληρωτές τους, και αναζητούνται τα πρόσωπα που θα τους διαδεχτούν. Οι Ερτζέλ και Ντεμιράλπ παίζουν, όπως φαίνεται, το ρόλο των «αποδιοπομπαίων τράγων» ή ίσως δύο «αθώων» που η κυβέρνηση θυσιάζει στο... βωμό των «αγορών». Η KESK πάντως επισημαίνει ότι «δε θα περάσει αυτό με την αποχώρηση δυο γραφειοκρατών».

Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μεσούτ Γιλμάζ παραδέχτηκε χτες χωρίς κανέναν ενδοιασμό ότι η Τουρκία θα πληρώσει «βαρύ τίμημα» για την κρίση «της ζημιάς από την οποία δε γνωρίζουμε ακόμη ούτε την έκταση ούτε το βάθος για την οικονομία και για το λαό». Τα κροκοδείλια δάκρυα του ηγέτη του κόμματος της Μητέρας Πατρίδας έχουν περισσότερο να κάνουν με την πρόθεσή του να βάλει δικούς του ανθρώπους στα οικονομικά υπουργεία, παρά με κάποιον «πόνο» του για το λαό της Τουρκίας, βέβαια...

Οι παρεμβάσεις της Κεντρικής Τράπεζας -που παρέμενε ως χτες βράδυ χωρίς διοικητή- στη χρηματαγορά «καλμάρισαν» κάπως το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο κατέγραφε «σταθεροποιητικές τάσεις». Οι αναλυτές έλεγαν ότι μειώνοντας τα επιτόκια (περίπου 240%) και βοηθούντος ενός κλίματος «εκεχειρίας» μεταξύ του προέδρου Αχμέντ Νετζντέτ Σεζέρ και του πρωθυπουργού Ετζεβίτ ο «καυγάς» των οποίων υπήρξε η αφορμή της κρίσης, δόθηκε μια εικόνα επιστροφής στη «σταθερότητα». Την ανάγκη «αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στην τουρκική οικονομία από τους διεθνείς επενδυτές» επισήμαινε στο μεταξύ ο τρίτος των κυβερνητικών εταίρων, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί του (ακροδεξιού) Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης. Ωστόσο, τα γεγονότα είναι ότι η Κεντρική Τράπεζα έχει απολέσει σημαντικό μέρος των συναλλαγματικών της αποθεμάτων (κάτι που προκαλεί φόβους ότι κερδοσκόποι θα μπουν σε πειρασμό να «παίξουν» σε βάρος της τουρκικής λίρας), ενώ το «Πρόγραμμα Σταθεροποίησης» που είχε συμφωνηθεί μεταξύ τουρκικής κυβέρνησης και ΔΝΤ θα πρέπει να επανασχεδιαστεί συνολικά. Στη (χρόνια) υπερχρέωση της Τουρκίας που έχει συμφωνήσει σε δάνεια ύψους 11 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ προστέθηκε, τη Δευτέρα, η είδηση ότι το εμπορικό έλλειμμα της Τουρκίας το 2000 αυξήθηκε κατά 89,1%, φθάνοντας τα 26,6 δισ. δολάρια.