Ασυνήθιστη εκτόξευση ασυνήθιστου διαστημικού τηλεσκοπίου
Κυριακή 1 Ιούλη 2012

NASA

Το αεροπλάνο «Στάργκεϊζερ» της εταιρείας «Ορμπιταλ Σάιενς Κορπορέισον», απελευθερώνει σε ύψος 11 χιλιομέτρων τον πύραυλο φορέα «Πήγασος XL», σε μια δοκιμαστική πτήση που έγινε πριν την εκτόξευση και τοποθέτηση σε τροχιά του NuStar
Ετοιμο να ανοίξει ένα νέο παράθυρο στη γνώση για τα αστρονομικά φαινόμενα είναι το τηλεσκόπιο NuSTAR, προϊόν συνεργασίας της NASA με ιδιωτική εταιρεία, που τέθηκε σε τροχιά πριν από λίγες μέρες. Η εκτόξευση του τηλεσκοπίου έγινε μεν με πύραυλο, αλλά όχι με το συμβατικό τρόπο, δηλαδή από την επιφάνεια του εδάφους. Το NuSTAR προσαρμόστηκε πάνω στον πύραυλο «Pegasus XL» (Πήγασος), που με τη σειρά του προσαρμόστηκε κάτω από την άτρακτο του αεροπλάνου «L-1011 Stargaser» (Αστροπαρατηρητής) της εταιρείας «Orbital Sciences Corporation» (Ορμπιταλ Σάιενσες Κορπορέισον), κατασκευάστριας του όλου συστήματος. Το αεροπλάνο σηκώθηκε από την ατόλη Κουατζαλέιν στον Ειρηνικό και όταν έφτασε στο μέγιστο ύψος που μπορούσε να πετάξει με αυτό το φορτίο (11 χλμ.), απελευθέρωσε τον πύραυλο. Ο «Πήγασος» μετά από ελεύθερη πτώση 5 δευτερολέπτων πυροδότησε τους κινητήρες του και 13 λεπτά αργότερα το NuSTAR αποκολλήθηκε απ' αυτόν, φτάνοντας στην τελική τροχιά του.

Ο τρόπος ανύψωσης του NuSTAR στο Διάστημα δεν ήταν το μόνο ασυνήθιστο στοιχείο αυτής της αποστολής. Το τηλεσκόπιο το ίδιο έχει ασυνήθιστο σχέδιο κατασκευής, καθώς τα κάτοπτρα που διαθέτει πρέπει να απέχουν 10 μέτρα από τους αισθητήρες, ώστε να εστιάζονται σωστά σ' αυτούς οι ακτίνες-Χ που συλλέγονται από μακρινά ουράνια σώματα. Ο λόγος είναι ότι οι ακτίνες-Χ είτε διαπερνούν τα αντικείμενα, είτε απορροφώνται από αυτά, γι' αυτό πρέπει να πέσουν στα κάτοπτρα σχεδόν παράλληλα προς την επιφάνειά τους. Η πολύ μικρή γωνία πρόσπτωσης σημαίνει μεγάλη εστιακή απόσταση.

NASA

Για να μπορέσουν τα κάτοπτρα να συγκεντρώσουν τις ακτίνες-Χ από τα μακρινά άστρα πάνω στους ανιχνευτές του NuStar (εδώ σε καλλιτεχνική απεικόνιση), χρειάζεται κάτοπτρα και ανιχνευτές να απέχουν μεταξύ τους 10 μέτρα, δίνοντας αυτό το ασυνήθιστο σχήμα στο τηλεσκόπιο
Φυσικά, ο ιστός που χρειάζεται για να συγκρατεί κάτοπτρα και αισθητήρες στην κατάλληλη απόσταση δεν μπορούσε να τεθεί σε τροχιά εκτεταμένος, με έναν μικρού κόστους πύραυλο, από εκείνους που χρησιμοποιούνται σε αποστολές χαμηλού προϋπολογισμού, όπως του NuSTAR. Ετσι, εννιά μέρες μετά την υποβοηθούμενη από αεροπλάνο εκτόξευση, ο ...τηλεσκοπικός ιστός άρχισε να εκτείνεται και μέσα σε 26 λεπτά έφτασε με επιτυχία το μήκος των 10 μέτρων.

Το NuSTAR (από τα αρχικά στα αγγλικά της ονομασίας Συστοιχία Πυρηνικού Φασματοσκοπικού Τηλεσκοπίου) θα μπορέσει να ανιχνεύσει τις ακτίνες-Χ υψηλής ενέργειας που εκπέμπουν οι υποτιθέμενες μαύρες τρύπες και άλλα εξωτικά ουράνια σώματα, όπως οι υπερκαινοφανείς, δίνοντας εικόνες υψηλής ευκρίνειας, που θα συμπληρώσουν δεδομένα από μεγαλύτερες αποστολές της NASA, όπως οι Φέρμι, Τσάντρα, Χαμπλ και Σπίτζερ.