«Διάλογοι» μουσικής εμπειρίας
Κυριακή 25 Νοέμβρη 2012

Φόρο τιμής στον Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου, έναν από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του 20ού αιώνα που έφεραν τις μοντέρνες και σύγχρονες τεχνικές σύνθεσης στην Ελλάδα, ενώ αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στη διδασκαλία νέων συνθετών, αποτελεί το αφιέρωμα «Διάλογοι», το οποίο φιλοξενείται την Τρίτη 27 Νοεμβρίου (ώρα 20:30) στην Αίθουσα Συνεδρίων του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Συμμετέχουν οι σολίστ Μυρτώ Παπαθανασίου (σοπράνο), Γιάννης Ανισέγκος (φλάουτο), Κωστής Θέος και Ηβη Παπαθανασίου (βιολοντσέλο), Κώστας Χάρδας (πιάνο), καθώς και το TrioArundo (Κώστας Γιοβάνης-όμποε, Γραμμένος Χαλκιάς-κλαρινέτο και Ιωάννης Ευαγγελάτος-φαγκότο). Πριν από τη συναυλία θα πραγματοποιηθεί εισαγωγική ομιλία (ώρα έναρξης: 19.45) με ομιλητή τον πιανίστα και μουσικολόγο, λέκτορα στο ΑΠΘ Κώστα Χάρδα: «Το πρόγραμμα της συναυλίας φωτίζει μερικά στιγμιότυπα του διαλόγου του Παπαϊωάννου με το ελληνικό και διεθνές πολιτισμικό περιβάλλον, ενώ η μη χρονολογική σειρά των έργων, αφομοιώνοντας τη σημερινή μεταμοντέρνα εμπειρία, παρουσιάζει έναν ιδεατό διάλογο μεταξύ των διαφορετικών εκφράσεων της καλλιτεχνικής ευαισθησίας του δημιουργού».

Παιδαγωγική η προσφορά του

Ο Γιάννης Ανδρέου Παπαϊωάννου γεννήθηκε στην Καβάλα το 1910 και πέθανε στην Αθήνα το 1989. Η καταγωγή του ήταν από τη Λέσβο. Προερχόταν από οικογένεια με παράδοση στις επιστήμες και τις τέχνες και άρχισε να μελετά πιάνο μόνος του σε ηλικία 6 ετών. Αργότερα σπούδασε στο Ελληνικό Ωδείο από το οποίο αποφοίτησε το 1934 (δίπλωμα πιάνου, θεωρητικών και σύνθεσης). Πάντως, ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του αυτοδίδακτο συνθέτη, παρότι μεταξύ 1928-9 θήτευσε δίπλα στον Αιμίλιο Ριάδη. Με υποτροφία της UNESCO (1949-50) επισκέφθηκε μεγάλα μουσικά κέντρα της Ευρώπης προκειμένου να εξοικειωθεί με τις νεότερες συνθετικές τάσεις. Μάλιστα, είχε την τύχη να εργασθεί επί ένα έτος για τον Αρτύρ Ονεγκέρ στο Παρίσι. Επί μία δεκαετία, δίδαξε ιστορία Μουσικής στο Εθνικό Εκπαιδευτήριο Αναβρύτων (1951-61), ενώ από το 1954 έως το 1976 εργάστηκε ως καθηγητής ανώτερων θεωρητικών και σύνθεσης στο Ελληνικό Ωδείο.

Σύμφωνα με τους μελετητές του έργου του, η παιδαγωγική του προσφορά θεωρείται ανεκτίμητη, καθώς ο Γιάννης Ανδρέου Παπαϊωάννου υπήρξε ο πρώτος συνθέτης στην Ελλάδα -και για μακρά περίοδο ο μόνος- που δίδαξε τις μοντερνιστικές τεχνικές παράλληλα με τις παραδοσιακές. Η συνθετική του πορεία άρχισε το 1932 και ολοκληρώθηκε το 1989. Διακρίνεται σε τέσσερις περιόδους: την ιμπρεσιονιστική (1932-1944), την παραδοσιακή με χρήση στοιχείων της Εθνικής Σχολής και της βυζαντινής μουσικής (περ. 1944-1952), τη δωδεκαφθογγική (1953-1965) και την περίοδο της «εντελώς προσωπικής τεχνικής» (1986-1989), όπως την αποκαλούσε ο ίδιος ο συνθέτης. Εργα του έχουν ερμηνευθεί και μεταδοθεί επανειλημμένως στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Υπήρξε αποδέκτης πολλών βραβείων και διακρίσεων εντός και εκτός ελληνικών συνόρων: Διεθνής Διαγωνισμός «Βασίλισσα Ελισάβετ» του Βελγίου (1953), «Γκότφριντ φον Χέρντερ» του Πανεπιστημίου της Βιέννης (1970) κ.ά. Το 1983 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το Αριστείον Καλών Τεχνών και Γραμμάτων. Ο μεγάλος διδάσκαλος και συνθέτης υπήρξε ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Σύγχρονης Μουσικής, του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Σύγχρονης Μουσικής και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενωσης Ελλήνων Μουσουργών.

Ρυθμοί και χρώματα

Μέσα από το πρόγραμμα του αφιερώματος επιχειρείται να αποτυπωθεί ο συνεχής διάλογος του Γιάννη Ανδρέου Παπαϊωάννου με το περιβάλλον του, μέσα από αναφορές σε διαφορετικές μουσικές τεχνοτροπίες και αισθητικές τάσεις ενσωματωμένες στο δικό του προσωπικό ιδίωμα.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα από διάφορες περιόδους του Παπαϊωάννου. Πρόκειται για τα εξής: Τέσσερα πρελούδια (από τα 24 Πρελούδια για πιάνο), «Ρυθμοί και Χρώματα» για τσέλο, «Ερωτικό» για πιάνο, «Serenade» και «Νησιώτικος Χορός» για τσέλο και πιάνο, «Γεια σας Τριαντάφυλλα» (σε ποίηση Κ. Παλαμά) και «Κεριά» για φωνή και πιάνο (σε ποίηση Κ. Καβάφη), πρώτο μέρος από τη Σονάτα για τσέλο και πιάνο, Τρία πορτρέτα για πιάνο (από τα «14 Παιδικά πορτρέτα»), «Oraculum» επίσης για πιάνο, Τρίο για όμποε, κλαρινέτο και φαγκότο, «Πήγασος» για σόλο φλάουτο και «Στο βάθος του καθρέπτη», για λυρική σοπράνο, φλάουτο και πιάνο.

Οι τιμές των εισιτηρίων είναι 12 ευρώ (Ζώνη Α) και 20 ευρώ (Ζώνη Β). Ειδικές τιμές: 5 ευρώ (φοιτητές, νέοι, άνεργοι, ΑμεΑ), 8 ευρώ (65+, πολύτεκνοι). Πληροφορίες για το κοινό στο τηλέφωνο: 210 72.82.333.


Σ. ΑΔΑΜΙΔΟΥ