ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
«Διοικητική κράτηση»: μια ακόμα πτυχή της ισραηλινής κατοχής
Κυριακή 17 Φλεβάρη 2013

Στιγμιότυπο από διαμαρτυρία για τη Διεθνή Ημέρα Δράσης που διοργάνωσε πέρσι η Παγκόσμια Συνδικαλιστική Ομοσπονδία (εδώ στην Αθήνα) για την άμεση απελευθέρωση των Παλαιστινίων κρατουμένων στο Ισραήλ
Από μια κλωστή κρέμεται πλέον η ζωή του Σάμερ Ισάουι. Ο 33χρονος Παλαιστίνιος διένυε, την ώρα που γράφονταν οι γραμμές αυτές, την 205η ημέρα απεργίας πείνας διαμαρτυρόμενος για την παρατεινόμενη φυλάκισή του υπό καθεστώς «διοικητικής κράτησης». Ο Ισάουι συνελήφθη για πρώτη φορά από τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής το 2002 και καταδικάστηκε σε 30 χρόνια φυλάκισης με την κατηγορία της κατοχής όπλων και της δημιουργίας «ένοπλης οργάνωσης».

Απελευθερώθηκε τον Οκτώβρη του 2011 στο πλαίσιο της ανταλλαγής κρατουμένων που συμφωνήθηκε μετά από πολύμηνες μαραθώνιες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην οργάνωση «Χαμάς» και στις ισραηλινές αρχές, κατά την οποία απελευθερώθηκαν 1.027 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι σε αντάλλαγμα για τον Ισραηλινό στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ, ο οποίος κρατούνταν αιχμάλωτος στη Γάζα από τον Ιούνη του 2006. Εντούτοις, συνελήφθη εκ νέου στις 7 Ιούλη του 2012 επειδή δήθεν παραβίασε τους όρους της αποφυλάκισής του απομακρυνόμενος από την πόλη της ανατολικής Ιερουσαλήμ, όπου κατοικεί. Ξεκίνησε απεργία πείνας, λίγες μέρες αργότερα, στις 20 Ιούλη, και μέχρι σήμερα, που συνεχίζει και τη διαμαρτυρία του, δεν έχουν απαγγελθεί σε βάρος του συγκεκριμένες κατηγορίες.

Ο Ισάουι είναι ένας από τους χιλιάδες Παλαιστινίους που έχουν συλληφθεί και κρατούνται από τις ισραηλινές δυνάμεις, όλα αυτά τα χρόνια της κατοχής, χωρίς να τους απαγγελθεί καμία κατηγορία. Σε απεργία πείνας, εκτός του Ισάουι, βρίσκονται στην παρούσα φάση άλλοι τέσσερις τουλάχιστον Παλαιστίνιοι κρατούμενοι, οι Αϊμάν Σχαράουα, Τάρικ Κααντάν, Γιουσέφ Γιασίν και Τζαφάρ Αζιντίν. Εξ αυτών, οι δύο διανύουν τον τρίτο μήνα απεργίας πείνας διαμαρτυρόμενοι επίσης για την κράτησή τους χωρίς απαγγελία κατηγοριών. Την Παρασκευή, εκατοντάδες Παλαιστίνιοι διαδήλωσαν σε Γάζα και Δυτική Οχθη σε ένδειξη συμπαράστασης στους κρατουμένους γενικά και ειδικότερα στους απεργούς πείνας.

Παλαιστίνιοι στις κατοχικές φυλακές

Σύμφωνα με την παλαιστινιακή οργάνωση για τους κρατουμένους στις ισραηλινές φυλακές, «Addameer», σήμερα οι Παλαιστίνιοι κρατούμενοι αριθμούν περί τους 4.743. Εξ αυτών, οι 212 κρατούνταν υπό καθεστώς «διοικητικής κράτησης» στα τέλη Σεπτέμβρη και σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και πέντε βουλευτές σήμερα, ενώ άλλοι δύο απελευθερώθηκαν πριν από δύο μήνες. Επίσης, κρατούνται 10 γυναίκες, 193 ανήλικοι -οι 23 κάτω των 16 χρόνων-, 12 Παλαιστίνιοι βουλευτές. Επίσης, από τους νυν κρατουμένους, οι 529 έχουν καταδικαστεί σε ισόβια, οι 456 σε κάθειρξη μεγαλύτερη των 20 χρόνων, οι 23 έχουν ήδη μείνει στις ισραηλινές φυλακές περισσότερο από 25 χρόνια, οι 72 έχουν ήδη μείνει περισσότερο από 20 χρόνια και 111 κρατούνται πριν από την υπογραφή της συνθήκης του Οσλο, το 1993.

Η «Addameer» αναφέρει ότι οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής έχουν αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των «διοικητικών κρατήσεων» από την έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα και μετά, δηλαδή από το 2000. Συγκεκριμένα, την παραμονή της δεύτερης Ιντιφάντα υπό το συγκεκριμένο καθεστώς κρατούνταν περί τους 12 Παλαιστινίους. Μόλις δύο χρόνια αργότερα, στα τέλη του 2002 και στις αρχές του 2003, οι Παλαιστίνιοι υπό «διοικητική κράτηση» αριθμούσαν περισσότερους από 1.000. Μεταξύ 2005 - 2007, μηνιαίως κατά μέσο όρο περίπου 765 Παλαιστίνιοι κρατούνταν υπό το ιδιόμορφο αυτό καθεστώς. Σταδιακά ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί.

Από το Σεπτέμβριο του 2011, αρχής γενομένης από τον Κχάντερ Αντνάν, ο οποίος απελευθερώθηκε μετά από πολύμηνη απεργία πείνας, οι Παλαιστίνιοι κρατούμενοι έχουν προχωρήσει σε δύο μαζικές απεργίες πείνας, το φθινόπωρο του 2011, και την άνοιξη του 2012 (με 1.000 και 2.000 συμμετέχοντες αντίστοιχα). Και στις δύο το αίτημα ήταν κοινό: βελτίωση των συνθηκών κράτησης με αιχμή την κράτηση σε απομόνωση και απελευθέρωση όσων κρατούνται υπό καθεστώς «διοικητικής κράτησης». Η δεύτερη έληξε το Μάη, με την ισραηλινή πλευρά να συμφωνεί ότι θα προχωρήσει σε απελευθερώσεις κρατουμένων υπό «διοικητική κράτηση», σε περιορισμό της κράτησης σε απομόνωση και γενικότερα σε βελτίωση των συνθηκών. Σήμερα, η οργάνωση «Addameer» καταγγέλλει ότι δεν έχει τηρηθεί καμία από τις δεσμεύσεις αυτές

Καθεστώς «διοικητικής κράτησης»

Για τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής, η χρήση του καθεστώτος «διοικητικής κράτησης» είναι εξαιρετικά προσφιλής. Ως νομική βάση για τη χρήση του αξιοποιείται ο νόμος της βρετανικής αποικιοκρατικής διοίκησης της Μέσης Ανατολής, το 1945, περί «έκτακτης ανάγκης», μετά από ελάχιστες τροποποιήσεις που υπέστη, για τελευταία φορά, το 1979. Πρόκειται για νομοθεσία, στην οποία εκτός από το δικαίωμα της κράτησης χωρίς απαγγελία κατηγορίας, εντάσσεται επίσης η δυνατότητα δίκης πολιτών από στρατοδικεία, η κατεδάφιση σπιτιών, η, άνευ ορίων και όρων, δυνατότητα πραγματοποίησης ελέγχων μέσα σε σπίτια, το δικαίωμα επιβολής απαγορεύσεων κυκλοφορίας αλλά και απαγορεύσεων βιβλίων και εφημερίδων, καθώς και ο αποκλεισμός εδαφών.

Το σύνηθες για τη «διοικητική κράτηση» είναι ότι οι ισραηλινές αρχές υποστηρίζουν ότι σε βάρος των συγκεκριμένων κρατουμένων «υπάρχουν πολλές πληροφορίες και επιβαρυντικά στοιχεία» τα οποία έχουν συγκεντρώσει οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, τα οποία, όμως, δεν μπορούν να κοινοποιηθούν σε ακροαματική διαδικασία «για λόγους ασφαλείας των ίδιων των υπηρεσιών και των μελών τους».

Εντός ισραηλινής επικράτειας δικαίωμα έκδοσης εντολής «διοικητικής κράτησης», έχει το υπουργείο Αμυνας, και αυτή ισχύει για έξι μήνες. Στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, η αρμοδιότητα αυτή «περνά» στον οποιοδήποτε τοπικό στρατιωτικό διοικητή και έχει επίσης ισχύ έξι μηνών. Η οποιαδήποτε έφεση επί της απόφασης εκδικάζεται από το εκάστοτε τοπικό στρατοδικείο και προσβάλλεται εκ νέου, εφόσον χρειαστεί, στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ. Η αρμόδια κατοχική ισραηλινή αρχή έχει το δικαίωμα ν' ανανεώνει επ' αόριστον ανά εξάμηνο τις εντολές «διοικητικής κράτησης», κάτι που σημαίνει ότι ένας Παλαιστίνιος μπορεί να παραμείνει επί χρόνια φυλακισμένος χωρίς να του έχει απαγγελθεί καμία συγκεκριμένη κατηγορία, χωρίς να έχει περάσει από δίκη, και στερούμενος έστω και τα στοιχειώδη δικαιώματα που έχει ως κανονικός φυλακισμένος.

Μέχρι το 2005, οι Παλαιστίνιοι υπό «διοικητική κράτηση» ήταν στην αρμοδιότητα του ισραηλινού στρατού. Εκτοτε έχουν περάσει υπό την αρμοδιότητα της ισραηλινής Σωφρονιστικής Υπηρεσίας και κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές μαζί με άλλους κρατουμένους, όχι μόνο Παλαιστινίους. Είθισται να τίθενται αλλεπάλληλα εμπόδια ως προς τη δυνατότητά τους να συναντούν τις οικογένειές τους, τους δικηγόρους τους ή να έχουν πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες. Τα σωφρονιστικά ιδρύματα όπου μεταφέρονται οι Παλαιστίνιοι υπό «διοικητική κράτηση» είναι οι φυλακές Οφερ -μέσα στη στρατιωτική βάση Οφερ νοτίως της Ραμάλα-, οι φυλακές Κετζιότ - στην έρημο Νεγκέβ πέντε χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Αίγυπτο -, και οι φυλακές Μεγκίντο -μέσα σε στρατιωτική βάση στον αυτοκινητόδρομο Τζενίν - Χάιφα.

Οι ισραηλινές κυβερνήσεις επικαλούνται το άρθρο 78 της Τέταρτης Συνθήκης της Γενεύης, του 1949, για τη χρήση του καθεστώτος «διοικητικής κράτησης» το οποίο αναφέρει ότι «αν η κατοχική δύναμη θεωρεί ότι είναι αναγκαίο, για επιτακτικούς λόγους ασφαλείας, να λάβει μέτρα ασφάλειας όσον αφορά προστατευόμενα πρόσωπα, έχει το δικαίωμα, κατ' ανώτατο όριο, να τους θέσει σε κατ' οίκον περιορισμό ή να τους επιβάλλει εγκλεισμό». Βέβαια, ουδέποτε η ισραηλινή πλευρά εξήγησε αν θεωρεί «προστατευόμενα πρόσωπα» τους συλληφθέντες Παλαιστινίους. Και πολύ περισσότερο δεν εξηγεί αλλά ούτε της έχει ασκηθεί πίεση να πάρει θέση στο πώς γίνεται να αξιοποιεί μια πρόβλεψη που αναφέρεται σε «κατοχική δύναμη» αλλά ταυτόχρονα να αρνείται ότι ο ισραηλινός στρατός έχει αυτήν την ιδιότητα και να επιμένει να παρουσιάζει το Παλαιστινιακό ως «αντιπαράθεση μεταξύ δύο ισοδύναμων μερών».

Και ας μην ξεχνά κανείς ότι αυτό ακριβώς το σκεπτικό διέπει και όλες τις «παρεμβάσεις ευαισθησίας» ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και οργανισμών όταν απευθύνουν «εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση και τερματισμό της βίας» αντιμετωπίζοντας με τον ίδιο τρόπο κατακτητή και κατεχόμενο. Με δεδομένη αυτήν την υποκριτική στάση και τον κεντρικό ρόλο του Ισραήλ στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς στην περιοχή, δεν μπορεί κανείς παρά να μειδιά ειρωνικά με τις, προ ολίγων ημερών, παρεμβάσεις αξιωματούχων του ΟΗΕ, από την Υπατη Αρμοστή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Νάβι Πιλάι, μέχρι τον ειδικό απεσταλμένο του Οργανισμού για το ίδιο ζήτημα, στα παλαιστινιακά εδάφη, Ρίτσαρτ Φαλκ, οι οποίοι καλούσαν το Ισραήλ να απελευθερώσει άμεσα όσους κρατούνται υπό καθεστώς «διοικητικής κράτησης» μιλώντας για απάνθρωπες συνθήκες και αδιανόητη κατάσταση. Θα καταγραφούν ως τα τελευταία, από μια μακρά και πολύχρονη σειρά, ευχολόγια.


Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Λανσάρει ως «επωφελή» για το Παλαιστινιακό την προσέγγιση με το Ισραήλ (2022-08-24 00:00:00.0)
Ερώτηση για τους χιλιάδες Παλαιστίνιους πολιτικούς κρατούμενους στις ισραηλινές φυλακές (2022-02-24 00:00:00.0)
Διαδηλώσεις αλληλεγγύης στους απεργούς πείνας (2013-02-23 00:00:00.0)
Κινδυνεύουν Παλαιστίνιοι απεργοί πείνας (2013-02-15 00:00:00.0)
Για ποια ανθρώπινα δικαιώματα μιλάμε; (2004-08-17 00:00:00.0)
Απεργία πείνας για ανθρώπινες συνθήκες κράτησης (2004-08-17 00:00:00.0)