ΚΟΥΡΤ ΜΕΤΣΙΓΚ
Ερνστ Τέλμαν: Ηγέτης της τάξης του
Πέμπτη 11 Απρίλη 2013

Πολύτιμες σε διαχρονικά διδάγματα αποδείχθηκαν τελικά οι δυο επικές, μεγαλειώδεις ανατολικογερμανικές ταινίες του Κουρτ Μέτσιγκ για τον Ερνστ Τέλμαν, πρώτα ως Γιο και κατόπιν ως Ηγέτη της εργατικής τάξης. Αμφότερες γυρισμένες το 1954 και το '55 αντίστοιχα, από τον ίδιο σημαντικότατο σκηνοθέτη καλύπτουν μια ιστορική περίοδο καθοριστικής σημασίας τόσο για τη Γερμανία όσο και τον υπόλοιπο κόσμο που άρχεται με το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, περνά από τη γερμανική επανάσταση του 1918, στέκεται στο σημαντικό γεγονός της διήμερης ένοπλης εργατικής εξέγερσης του Αμβούργου το 1923 και φθάνει μέχρι την επικράτηση των Ναζί, τον Ισπανικό εμφύλιο, τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, τη νίκη του Κόκκινου Στρατού και τη δολοφονία του Τέλμαν στο κρεματόριο του Μπούχενβαλντ. Οι ταινίες του Μέτσιγκ, αδιαμφισβήτητα έργα τέχνης. Ιδιαίτερα αυτή στην οποία σήμερα αναφερόμαστε, αποκαλυπτικότατη και εγκυρότατη, σφύζει από αποδεδειγμένη ιστορική αλήθεια για το πώς το «πακέτο» Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, χέρι - χέρι, με το γερμανικό - αρχικά - και διεθνές κεφάλαιο εξέθρεψαν το ναζιστικό τέρας. Η ταινία ξεμπροστιάζει και τη «θεωρία των άκρων», την άθλια και ανιστόρητη προπαγάνδα όλων των καλοθελητών - θα τους αναγνωρίσετε στο δικό μας σημερινό πολιτικό περιβάλλον - ότι το ΚΚ Γερμανίας ευθύνεται για την άνοδο των Ναζί στην εξουσία, επειδή αρνιόταν τη σύμπραξη με τους σοσιαλδημοκράτες...

Βάση στη διευκόλυνση της ανάγνωσης της ταινίας οι κάποιες στοιχειώδεις ιστορικές πληροφορίες. Την περίοδο του Α΄ιμπεριαλιστικού Παγκόσμιου Πολέμου, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Β' Διεθνούς πρόδωσαν την εργατική τάξη, ενώ στηρίζοντας την αστική τάξη των χωρών τους, καλούσαν τους εργάτες να ριχτούν στη σφαγή. Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα μεταλλάχθηκαν σε οπορτουνιστικά και κατόπιν σε αστικά κυβερνητικά. Η μετάλλαξή τους συνδέεται με την είσοδο του καπιταλισμού στο τελευταίο του στάδιο, το ιμπεριαλιστικό και τις αλλαγές που η νέα κατάσταση έφερε στη σύνθεση της εργατικής τάξης. Τα μονοπώλια έχουν πια τη δυνατότητα να εξαγοράζουν μέρος των εργατών. Το Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το SPD, στήριξε την κυβέρνηση στον πόλεμο, αλλά η χώρα ηττήθηκε. Η επιδείνωση της καθημερινότητας του λαού μετά τις πολύχρονες πολεμικές συγκρούσεις, σε συνδυασμό με την ακτινοβολία της Οχτωβριανής Επανάστασης του 1917, είχε σαν αποτέλεσμα μια πρωτόγνωρη κίνηση των μαζών στη Γερμανία. Σημειωτέον ότι θρυαλλίδα για την έξοδο της Γερμανίας από τον πόλεμο υπήρξε η εξέγερση των ναυτών στο Κίελο, τον Νοέμβρη του 1918. Με την επανάσταση του 1918 - 1919 διαμορφώθηκε μια τύποις κοινοβουλευτική δημοκρατία, που ονομάστηκε «Δημοκρατία της Βαϊμάρης». Στην ουσία πρόκειται για εξουσία της αστικής τάξης που διασφαλίζει όλες εκείνες τις λειτουργίες του αστικού κράτους, ως μηχανισμού βίας, εναντίον της εργατικής τάξης και των καταπιεσμένων.

Η γερμανική αστική τάξη νιώθει τη γη να τρέμει κάτω από τα πόδια της, γιατί η εξέγερση μεταφέρεται σε όλες σχεδόν τις μεγάλες πόλεις της Γερμανίας, όπου οι στρατιώτες συμφιλιώνονται με το λαό, συγκροτούν Συμβούλια στρατιωτών και εργατών και σηκώνουν την κόκκινη σημαία. Ο φόβος για ένα «Γερμανικό Οκτώβρη» αναγκάζει το γερμανικό κεφάλαιο να πάρει δραστικά μέτρα. Ομολογεί ο μεγαλοβιομήχανος Ρόμπερτ Μπος «για να σβήσεις τη φωτιά στο σπίτι σου χρησιμοποιείς και βρωμόνερα». Και τα «βρωμόνερα» εν προκειμένω είναι η σοσιαλδημοκρατία, που έχει ήδη περάσει τις εξετάσεις... και που η αστική τάξη της αναθέτει τη διακυβέρνηση της χώρας...

Η περίοδος 1919 - 1933, χαρακτηρίζεται από ανάπτυξη της ταξικής πάλης, από αστάθεια του αστικού πολιτικού συστήματος και από όξυνση των ενδοκαπιταλιστικών αντιθέσεων. Με το που ξέσπασε η κρίση του 1929 - 1932, τα αστικά κόμματα πήραν πολύ σκληρά μέτρα σε βάρος της εργατικής τάξης (καλή ώρα!) ώστε να ξεπεραστεί η κρίση προς όφελος του γερμανικού κεφαλαίου. Αυτή η αντιλαϊκή πολιτική των «δημοκρατικών» δυνάμεων, του SPD και των άλλων κομμάτων της Βαϊμάρης που στήριξαν όλα τα αντιλαϊκά μέτρα, αυτή ήταν ο βασικός παράγοντας της ενίσχυσης της πολιτικής επιρροής του Ναζιστικού Κόμματος και αυτή συνέβαλε αποφασιστικά στη δημιουργία ανοχών απέναντι στον ανερχόμενο φασισμό...

Το SPD από οπορτουνιστικό - εργατικό κόμμα μετεξελίσσεται σε αστικό κυβερνητικό, καταστέλλοντας εργατικές εξεγέρσεις και απεργίες και ανασυγκροτώντας τους μηχανισμούς του γερμανικού αστικού κράτους όπως το στρατό της Ράιχσβερ και τα αντιδραστικά Freikorps, απ' όπου ξεπήδησαν στη συνέχεια, τα ναζιστικά τάγματα των SS και SA. Το SPD έκανε τα πάντα για την αναχαίτιση του εργατικού κινήματος, που, χάρη στη συμβολή του ΚΚ, έθετε έστω και με αντιφάσεις, το ζήτημα της εργατικής εξουσίας. Το SPD στήριζε την αντιλαϊκή πολιτική με βάση τη λογική του «μικρότερου κακού». Με αυτήν τη λογική στήριξε, στις προεδρικές εκλογές, τον φιλομοναρχικό Χίντενμπουργκ, ο οποίος στη συνέχεια, παρέδωσε την καγκελαρία στον Χίτλερ...

Καλή σας θέαση και να έχετε ανοιχτά τα μάτια σας για όλες εκείνες τις μικρές λεπτομέρειες τις εγγεγραμμένες στην εικόνα...

Παίζουν: Γκίντερ Ζίμον, Χανς - Πέτερ Μινέτι, Μισέλ Πικολί, Κάρλα Ρούνκελ, κ.ά.

Παραγωγή: Γερμανική Λαοκρατική Γερμανία 1955.