|
Η παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων στην Αρκτική γίνεται ολοένα και πιο έντονη |
Μια συγκέντρωση ειδήσεων, που κατά καιρούς έρχονται στο φως της δημοσιότητας, συμπληρώνει την εικόνα των ανταγωνισμών στα παγωμένα εδάφη της Αρκτικής:
1. Τον περασμένο Φλεβάρη ο επικεφαλής της ρωσικής εταιρείας πετρελαίου Rosneft, Ιγκόρ Σέτσιν, πρότεινε στους Κινέζους την επέκταση της συνεργασίας τους στον τομέα του υγροποιημένου φυσικού αερίου. Σήμερα η Rosneft προμηθεύει την Κίνα με 15 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου το χρόνο, μέσω αγωγού που συνδέει την Ανατολική Σιβηρία και τον Ειρηνικό Ωκεανό. Επιπλέον, η εταιρεία ανέπτυξε τις δραστηριότητές της με την πρόθεση, εκτός από το πετρέλαιο, να επεκταθεί και στη σφαίρα του φυσικού αερίου. Πρόσφατα η Rosneft, έχοντας την υποστήριξη της ρωσικής κυβέρνησης και του Προέδρου Βλ. Πούτιν, τάχθηκε υπέρ της «απελευθέρωσης» και «κατάργησης του μονοπωλίου» (λέγε με Gazprom) στην εξόρυξη κι εξαγωγή πρώτων υλών και του φυσικού αερίου, κι ανακοίνωσε σχέδια για την κατασκευή δύο σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αρκτική και την Απω Ανατολή, μαζί με την ExxonMobil. Στο πλαίσιο αυτό εμφανίζεται πλέον ορατό το ενδεχόμενο η Ρωσία να αποκτήσει ορισμένες ακόμη ισχυρές εταιρείες εξόρυξης, μεταφοράς και πώλησης φυσικού αερίου.
2. Τον Απρίλη που πέρασε, ο Βλ. Πούτιν επισκέφτηκε την Ολλανδία σε αναζήτηση νέων δρόμων για την εξερεύνηση, εξόρυξη και εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων για λογαριασμό της ρώσικης αστικής τάξης. Στο πλαίσιο της επίσκεψης υπογράφηκε συμφωνία μεγάλης σημασίας μεταξύ της Royal Dutch Shell και του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού «Gazprom». Η συμφωνία αφορά τη συνεργασία των δύο μερών στην εξερεύνηση κι εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Αρκτικής. Με τις συμφωνίες αυτές, η Ρωσία, όχι απλώς επιδιώκει την επίλυση τεχνικών προβλημάτων, που υπάρχουν σ' ό,τι αφορά τη συγκεκριμένη περιοχή (πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, περιβαλλοντικοί κίνδυνοι κ.ά.), αλλά και επιδιώκει τη διεύρυνση των «συμμαχιών» της και με άλλες δυνάμεις, κάτι που θα καταστήσει ισχυρότερες τις διεκδικήσεις της έναντι των άλλων «μνηστήρων» του αρκτικού πλούτου.
3. Το 2010 Ρωσία και Νορβηγία υπέγραψαν συμφωνία για το διαχωρισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), σε μια περιοχή που ήταν αμφισβητούμενη για πολλές δεκαετίες (καλύπτει έκταση 175.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στη θάλασσα Μπάρεντς), δίνει τη δυνατότητα στα ενεργειακά μονοπώλια να βάλουν στο χέρι τον ενεργειακό πλούτο της Αρκτικής. Τον περασμένο Μάρτη έκθεση του Norwegian Petroleum Directorate (NPD) ισχυρίστηκε πως στο κομμάτι της υφαλοκρηπίδας της θάλασσας του Μπάρεντς, που μετά τη συμφωνία πέρασε στη Νορβηγία, εντοπίστηκαν κοιτάσματα υδρογονανθράκων αξίας 30 δισ. ευρώ. Η ίδια συμφωνία δίνει τη δυνατότητα στη Ρωσία να αρχίσει την εκμετάλλευση κοιτασμάτων, που πριν βρίσκονταν στην αμφισβητούμενη περιοχή και τώρα έχουν περάσει στη δικαιοδοσία της και στα οποία υπολογίζεται πως υπάρχουν 4,7 δισεκατομμύρια τόνοι καυσίμων, που μάλιστα είναι πιο προσβάσιμα (σε πιο ρηχά νερά) για εκμετάλλευση.
4. Από το 2001 κιόλας, η Ρωσία έχει καταθέσει αίτηση στην αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ για επέκταση των χωρικών της υδάτων σχεδόν μέχρι το Βόρειο Πόλο, υποστηρίζοντας ότι ο υποθαλάσσιος γεωλογικός σχηματισμός που ονομάζεται «κορυφογραμμή του Λομονόσοφ» είναι στην πραγματικότητα επέκταση της ηπειρωτικής Ρωσίας. Μάλιστα, όπως είναι γνωστό, στα τέλη του Ιούλη του 2007 έστειλε στην περιοχή ερευνητικό σκάφος και τοποθέτησε μια ρωσική σημαία, ενώ το καλοκαίρι του 2008 ανακοίνωσε πως σχεδιάζει την κατασκευή και ολοκλήρωση νέου στόλου παγοθραυστικών μέχρι το 2010.
Στο πλαίσιο της αποστολής «Αρκτική-2012», η οποία ολοκληρώθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2012, έχουν συγκεντρωθεί στοιχεία, που, σύμφωνα με τους Ρώσους εμπειρογνώμονες, δίνουν τη δυνατότητα στη χώρα τους να ζητήσει την επέκταση των εξωτερικών ορίων της υφαλοκρηπίδας της Ρωσικής Ομοσπονδίας ως το Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό. Οπως υποστηρίζουν οι έρευνες του φλοιού της Γης στο υποθαλάσσιο ύψωμα Μεντελέεφ αποδεικνύουν την ηπειρωτική φύση του. Ετσι, η Ρωσία θα προετοιμάσει το 2013 μία νέα επικαιροποιημένη αίτηση προς τη σχετική Επιτροπή του ΟΗΕ γι' αυτές τις περιοχές, διεκδικώντας μεγαλύτερο κομμάτι του φυσικού πλούτου της Αρκτικής.
Εντονη στρατιωτικοποίηση της περιοχής
Στο φόντο αυτών των ανταγωνισμών, τον περασμένο Ιούλη ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Ντμίτρι Ρογκόζιν που έχει στην ευθύνη του τον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, απαρίθμησε 5 απειλές για τη σημερινή Ρωσία, τοποθετώντας στην 5η θέση μια πιθανή κλιμάκωση των ανταγωνισμών για τη διεκδίκηση των φυσικών πόρων της Αρκτικής, την ενεργοποίηση του ΝΑΤΟ στην ίδια περιοχή, τη δολιοφθορά, που μπορεί να επιχειρήσουν «ξένες ανταγωνιστικές δυνάμεις» στις ρωσικές εγκαταστάσεις εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Πρόσθεσε ότι απαιτείται η εκπόνηση νέων οπλικών συστημάτων, όπως και η ανασυγκρότηση των Ενόπλων Δυνάμεων, που θα πρέπει να είναι σε θέση να πολεμούν «ευέλικτα», με τη χρήση μικρότερων, αλλά καλύτερα εξοπλισμένων στρατιωτικών μονάδων, συχνά πολύ μακρύτερα από τα σύνορα της χώρας. Ηταν, εξάλλου, ήδη γνωστή η πρόθεση της Ρωσίας να δημιουργήσει βάσεις πολεμικών πλοίων και συνοριακών υπηρεσιών κατά μήκος της διαδρομής της Βόρειας Θαλάσσιας Οδού, ώστε να διασφαλίσει τα συμφέροντά της στην Αρκτική.
Αλλά και ο Καναδάς έχει αναγγείλει (στις αρχές του 2012) τη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων στο νησί Κορνουόλις της Αρκτικής. Η Δανία ετοιμάζεται να ενισχύσει τη στρατιωτική της παρουσία, ενώ ήδη από το 2009 έχει ανακοινώσει τη δημιουργία μιας ειδικής αρκτικής στρατιωτικής διοίκησης, καθώς και δυνάμεις άμεσης αντίδρασης. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται και οι τακτικές στρατιωτικές ασκήσεις που πραγματοποιούν οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Αλλά και άλλες χώρες της περιοχής, ενώ τελευταία διεξάγονται ασκήσεις και με την εμπλοκή του ΝΑΤΟ.
Αναδεικνύοντας τις προτεραιότητες της ρωσικής κυβέρνησης, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε πρόσφατα σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο εργοστάσιο «Σεβμάς» - ναυπηγείο που κατασκευάζει πυρηνοκίνητα υποβρύχια - πως «αδιαμφισβήτητα, το Πολεμικό Ναυτικό είναι μέσο υπεράσπισης των εθνικών οικονομικών συμφερόντων. (...) Ιδιαίτερα σε τέτοιες περιοχές, όπως η Αρκτική, όπου είναι συγκεντρωμένοι εξαιρετικά πλούσιοι βιολογικοί πόροι, αποθέματα υδρογονανθράκων και άλλων ορυκτών».
Από τις δραστηριότητες αυτές και τη στρατιωτικοποίηση της περιοχής θα πρέπει να αναμένονται νέες αρνητικές εξελίξεις τα επόμενα χρόνια, καθώς σταδιακά ο Βόρειος Πόλος θα γίνει πεδίο ενός νέου ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού για τον τεράστιο φυσικό πλούτο.