Γίναμε όλοι στον τόπο μας μετανάστες λοιπόν; Ο Κώστας Κωνσταντόπουλος, ο 34χρονος άνεργος που στέκεται στην ουρά έξω από τα γραφεία του ΟΑΕΔ, στην Πάτρα, είναι πλέον σίγουρος. «Είμαστε όλοι μετανάστες». Και στη φράση του, δε διακρίνεις ίχνος ξενοφοβίας απέναντι στους ξένους εργάτες. Αν σε κάτι επιμένει, είναι το γεγονός πως μια μεγάλη μερίδα εργατικού δυναμικού στην Πάτρα έχει περιέλθει στην ίδια άσχημη μοίρα που βρίσκονται οι 7.500 μετανάστες που διαβιούν στην περιοχή της πόλης. Η προσωπική του ιστορία, άλλωστε, συνηγορεί σε όσα υποστηρίζει. Από τα 17 του χρόνια στη βιοπάλη. Και πού δε δούλεψε: Στις μεταφορές, βοηθός ηλεκτρολόγου, τορναδόρος, εργάτης στο μάζεμα φρούτων, υπάλληλος σε κρεπερί, φούρναρης, συσκευαστής, αποθηκάριος, οικοδομή... και τώρα άνεργος. Ανεργος για άλλη μια φορά, όπως τόσες άλλες στο παρελθόν. Ανεργος στην ουρά έξω από τον ΟΑΕΔ, χωρίς τ' αναγκαία ένσημα, για κάλυψη υγειονομική, τρία χρόνια τώρα πηγαινοέρχεται στα γραφεία του ΟΑΕΔ μαζί με χιλιάδες συντοπίτες του.

Τετάρτη πρωί, έξω από τα γραφεία του ΟΑΕΔ, Μαιζώνος και Τριών Ναυάρχων γωνία, τρεις μέρες πριν την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην πόλη. Η ουρά δε λέει να τελειώσει, απ' τους γύρω δρόμους όλο και ξεπροβάλλουν και νέοι άνεργοι. Πεντακόσιοι κάθε μέρα περνάνε από δω. «Ο Σημίτης έρχεται στην Πάτρα για τις εκλογές...» Και εδώ ο Κώστας δε σηκώνει άλλη κουβέντα. Από τότε που θυμάται τον εαυτό του να δουλεύει, τα ίδια λόγια, οι ίδιες προεκλογικές υποσχέσεις. Το σκέφτεται «να την κάνει στο εξωτερικό», έχει έναν φίλο στην Ολλανδία, που του λέει να πάει να τον βρει. Αλλά βλέπεις «έχω μάνα και μικρότερη αδελφή εδώ, πώς να τις αφήσω..;»

Γραφεία ΟΑΕΔ Πάτρας, 12 Γενάρη, όλοι στην ουρά και όρθιοι. Οι καρέκλες δε φτάνουν ούτε για τους υπαλλήλους. Η υπηρεσία δεν έχει διευθυντή από το τέλος του χρόνου, που βγήκε στη σύνταξη ο προηγούμενος. Για κομπιούτερ ούτε λόγος να γίνεται. Ολα χειρόγραφα. Κάρτες ανέργων στοιβαγμένες παντού, στα ντουλάπια, στα τραπέζια, ακόμα και σε καρέκλες. Πώς θα εξυπηρετηθούν οι 12.380 άνεργοι καταγεγραμμένοι στους καταλόγους του; Αλλά όπως λένε και οι άνεργοι -και απέξω απέξω αφήνουν να εννοηθεί και οι υπάλληλοι - όλα κινούνται στη λογική κάποιοι αετονύχηδες να εισπράττουν τις επιδοτήσεις για προσωρινές και ανακυκλούμενες «προσλήψεις». Πέντε χιλιάδες το κεφάλι για την πρόσληψη κάθε άνεργου γραμμένου στις καταστάσεις του ΟΑΕΔ. Επιδοτείται ο εργοδότης και δε γίνεται καμία προσπάθεια για δημιουργία θέσεων εργασίας. Πάνω από 1.300 οι αιτήσεις εργοδοτών να προσλάβουν, με επιδότηση βέβαια, ανέργους από τον ΟΑΕΔ. Επιδοτείται η αυταπάτη, από άνεργοι, κάποιοι, να γίνουν ελεύθεροι επαγγελματίες.

Ομως, το αποτέλεσμα μηδέν. Στην έρευνα του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ για την ανεργία και τη μερική απασχόληση, μόνο το 1% βρήκε δουλιά μέσω του ΟΑΕΔ. Οι διαπιστώσεις της έρευνας ακόμα πιο συνταρακτικές: «Το σύνολο σχεδόν των μακροχρόνια ανέργων - συμπεραίνει η μελέτη - δηλώνει ότι έχει χάσει κάθε ελπίδα να βρει εργασία. Δηλώνει επίσης ότι αδυνατεί να στηρίξει το οικογενειακό του περιβάλλον και έχει χάσει πλήρως την αυτοπεποίθησή του ως ενεργό μέλος της κοινωνίας. Επίσης σε πολύ μεγάλη πλειοψηφία, αναφέρουν κοινωνική απομόνωση και συγκρούσεις με μέλη της οικογενείας τους. Πολύ σημαντικά τμήματα δηλώνουν ότι έκαναν περικοπές εξόδων οι οποίες υποβαθμίζουν άμεσα το επίπεδο ζωής της οικογένειας και ενδεχόμενα θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον των παιδιών τους...».

Και ακόμα: Ενας στους δύο άνεργους αναζητά εργασία για χρονικό διάστημα πέραν του ενός έτους. Ενώ οι περισσότεροι άνεργοι είναι σε ηλικία άνω των 45 ετών, γιατί οι ενδεχόμενοι εργοδότες δε δέχονται να τους απορροφήσουν. Στην πλειοψηφία τους έχουν πολυμελείς οικογένειες που δεν μπορούν να στηρίξουν οικονομικά, ενώ η έλλειψη ενσήμων δημιουργεί τον κίνδυνο να μην μπορέσουν να συνταξιοδοτηθούν αν και πλησιάζουν στην ηλικία συνταξιοδότησης.