ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΕΝΩΣΗ «ATRIUM»
Επαναφέρουν τη θεωρία των «δύο άκρων» με εργαλείο την Αρχιτεκτονική
Τρίτη 24 Δεκέμβρη 2013

Το μνημείο του Κόκκινου Στρατού στη Σόφια
Τη συμμετοχή του στην Ενωση «ATRIUM», που, σύμφωνα με τα στοιχεία επιδότησής της από την ΕΕ στοχεύει στην «αξιοποίηση αρχιτεκτονικών δημιουργημάτων από περιόδους Ολοκληρωτικών Καθεστώτων του 20ού αιώνα», αποφάσισε κατά πλειοψηφία το Δημοτικό Συμβούλιο Θεσσαλονίκης στην τελευταία του συνεδρίαση. Η απόφαση πέρασε με τις ψήφους των περισσοτέρων συμβούλων της διοίκησης Μπουτάρη (ορισμένοι καταψήφισαν) και των συμβούλων της μείζονος αντιπολίτευσης (ΝΔ).

Για προσπάθεια νομιμοποίησης της αντιδραστικής και ανιστόρητης αντίληψης ταύτισης του φασισμού με τον κομμουνισμό και επαναφοράς της θεωρίας των δύο άκρων κατήγγειλαν τη διοίκηση Μπουτάρη και όσους στήριξαν την πρότασή της, οι δημοτικοί σύμβουλοι του ΚΚΕ που εκλέχτηκαν με το ψηφοδέλτιο της «Λαϊκής Συσπείρωσης».

Η Ενωση ATRIUM (Αρχιτεκτονική των Ολοκληρωτικών Καθεστώτων του 20ού αιώνα στην Αστική Διαχείριση), είναι μια Ενωση Δήμων, Περιφερειακών Ενοτήτων και Επιστημονικών φορέων της Ευρώπης, που, όπως αναφέρθηκε, «στοχεύει στην αξιοποίηση των χαρακτηριστικών αρχιτεκτονικών δημιουργημάτων από περιόδους Ολοκληρωτικών Καθεστώτων του 20ού αιώνα, έτσι ώστε τα μνημεία αυτά να μετατραπούν σε έναν σημαντικό παράγοντα τοπικής ανάπτυξης, εφ' όσον η διαχείριση και η αξιοποίησή τους γίνει μέσω μιας διασυνοριακής, διακρατικής, υπερεθνικής πολιτιστικής διαδρομής απευθυνόμενη στα πολιτιστικά προϊόντα τουριστικού ενδιαφέροντος».

Στο έργο συμμετέχουν 18 εταίροι από 11 διαφορετικές χώρες από την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Οι εταίροι προέρχονται από την Ιταλία, τη Σλοβενία, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία, την Κροατία, τη Σερβία, την Αλβανία και τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Μέσω του έργου ATRIUM, που χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Νοτιοανατολική Ευρώπη» (South East Europe), θα πραγματοποιηθούν έρευνες, οικονομικές μελέτες, ώστε να υποβληθεί συγκεκριμένος φάκελος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για να αναγνωριστεί ως Πολιτιστική Διαδρομή στο Συμβούλιο της Ευρώπης.

Η Θεσσαλονίκη συμμετέχει με δύο κτίρια που ανεγέρθηκαν την περίοδο της Μεταξικής δικτατορίας στην Α' Προβλήτα του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης.

Οπως αναφέρεται στη ιστοσελίδα της Ενωσης «όλες οι χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα έχουν να επιδείξουν παραδείγματα σημαντικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς - κτίρια, αστικά τοπία, κ.λπ. - που υλοποιήθηκαν κατά την περίοδο πολιτικών καθεστώτων, τα οποία ήταν σε διαφορετικούς βαθμούς "ολοκληρωτικά". Η χρονική στιγμή και το ιστορικό πλαίσιο των παραδειγμάτων ποικίλλουν - από τις δεκαετίες του 1920 και του 1930 στην Ιταλία του Φασισμού μέχρι τις δεκαετίες του 1950 και 1960 στις Κομμουνιστικές κοινωνίες της Ανατολικής Ευρώπης».

Σύμφωνα με τους εμπνευστές του σχεδίου, διάφορα κτίρια «από πληγές ενός ενοχλητικού και τρομερού παρελθόντος (...) θα μπορούσαν να μετατραπούν σε έναν σημαντικό παράγοντα τοπικής ανάπτυξης, εάν η διαχείριση και η αξιοποίησή τους γίνει μέσω μιας διακρατικής πολιτιστικής διαδρομής (σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται από το Συμβούλιο της Ευρώπης με το ψήφισμα αριθ. 12/07), η οποία θα επιβεβαιώνεται και θα σφραγίζεται από πολιτιστικά προϊόντα τουριστικού ενδιαφέροντος».

Χαρακτηριστικός της διαστροφής, με την οποία οι οργανωτές του προγράμματος προσπαθούν να παρουσιάσουν την Ιστορία, είναι ο κατάλογος με τα κτίρια όπου βλέπουμε δίπλα - δίπλα σαν δείγματα «ολοκληρωτισμού»: Το Πανεπιστήμιο των Εργατών στη Σουμπότιτσα στη Σερβία (1963), το Σιδηροδρομικό Σταθμό στη Θεσσαλονίκη (1937), το Μνημείο Ηρώων στο Βουκουρέστι (1959), το Μνημείο του Κόκκινου Στρατού στη Σόφια (1950), το Σπίτι των Εργατών στο Τρμπόβλιε της Σλοβενίας (1953) και την Εδρα της Φασιστικής Νεότητας στο Φορλί της Ιταλίας (1935).