Ενα αποφασιστικό βήμα για την παραπέρα ιδιωτικοποίηση της προστασίας, της αναδοχής και της υιοθεσίας παιδιών κάνει η κυβέρνηση, με πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Εργασίας (ΦΕΚ Β'/2792/17.10.2014). Η απόφαση -την υπογράφει ο υφυπουργός Εργασίας, Β. Κεγκέρογλου- αναμορφώνει και προσαρμόζει στις ανάγκες των επιχειρηματιών το θεσμικό πλαίσιο για την ίδρυση και λειτουργία Μονάδων φιλοξενίας παιδιών (0-18 χρονών) από Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ).

«Το απροστάτευτο παιδί, το παιδί χωρίς οικογένεια αφήνεται στα χέρια ιδιωτών», καταγγέλλει η Αγωνιστική Συσπείρωση Εργαζομένων στο Κέντρο Βρεφών «Η Μητέρα». «Η παραπάνω απόφαση επιβεβαιώνει την επιλογή της κυβέρνησης στα πλαίσια των κατευθύνσεων της ΕΕ να αποποιηθεί το κράτος την ευθύνη για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας και στήριξης σε μια από τις πιο ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, του παιδιού χωρίς οικογένεια, του εγκαταλελειμμένου παιδιού, του παιδιού που η οικογένειά του αδυνατεί να το στηρίξει», σημειώνει.

Μάλιστα, η απόφαση αυτή έρχεται σε μια περίοδο που οι ανάγκες για τέτοιες υπηρεσίες έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, λόγω της εξαθλίωσης των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Το ΚΚΕ, τόσο μέσω του «Ριζοσπάστη», με εκτενή ρεπορτάζ και αφιερώματα, όσο και με αλλεπάλληλες παρεμβάσεις στη Βουλή, έχει αναδείξει το ζήτημα των εγκαταλειμμένων παιδιών, των παιδιών με προβλήματα στην οικογένεια, τα οποία «λιμνάζουν» στα παιδιατρικά νοσοκομεία και στα μαιευτήρια, λόγω έλλειψης δημόσιων δομών και προσωπικού.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με στοιχεία των ίδιων των νοσοκομείων:

• Στο Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού» εισήχθησαν κατόπιν εισαγγελικών εντολών βρέφη και παιδιά τα οποία υφίστανται παραμέληση, κακοποίηση ή εγκατάλειψη, το 2010 συνολικά 42 παιδιά, το 2011 96 παιδιά, το 2012 130 παιδιά, το 2013 102 παιδιά μέχρι 29/10.
• Στο Παίδων «Αγία Σοφία» βρίσκονται σε πάγια βάση 20 - 30 παιδιά με εισαγγελική εντολή, λόγω της πληρότητας των υφιστάμενων δομών παιδικής προστασίας, με κινδύνους επιβάρυνσης της σωματικής και ψυχικής υγείας των παιδιών.
• Το ΓΝΑ «Αλεξάνδρα» δέχεται μεγάλο αριθμό γυναικών με σοβαρά κοινωνικά προβλήματα, όπως μητέρες εξαρτημένες από ουσίες, ψυχικά ασθενείς, ανήλικες, ΑμΕΑ, με οικονομική ανέχεια. Πολλά βρέφη παραμένουν στο Νεογνολογικό Τμήμα του νοσοκομείου από 1 έως 5 μήνες.

Παρόλα αυτά, μέσω της υποχρηματοδότησης, του «παγώματος» των προσλήψεων, αποσαθρώνονται οι ελάχιστες δημόσιες υπηρεσίες για την προστασία του παιδιού, όπως το «Μητέρα», το Αναρρωτήριο Πεντέλης, οι παιδοπόλεις, τα Κέντρα Μέριμνας του Παιδιού, οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων κ.ά.

Η Αγωνιστική Συσπείρωση Εργαζομένων στο «Μητέρα» καταγγέλλει: «Κλειστές πτέρυγες στο "Μητέρα" και στο Αναρρωτήριο Πεντέλης, αποδεκατισμένες υπηρεσίες, όταν την ίδια στιγμή το κράτος χρηματοδοτεί αδρά μια σειρά ιδιώτες και ΜΚΟ, ανοίγοντας το δρόμο στις ιδιωτικές υιοθεσίες που σε πολλές περιπτώσεις οδηγούν στην εμπορία παιδιών».

Επιπλέον, ο τομέας της Πρόνοιας είναι προνομιακός χώρος για την ανάπτυξη της λεγόμενης «φιλανθρωπίας». Αξιοποιείται από τους επιχειρηματικούς ομίλους στα πλαίσια και της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, για να προτάξουν ένα «ανθρώπινο» προσωπείο. Υποτίθεται ότι μέσω της «φιλανθρωπίας», οι επιχειρηματικοί όμιλοι επιστρέφουν μέρος των κερδών τους στην κοινωνία. Στην πραγματικότητα, το κράτος υποχωρεί όλο και περισσότερο από την ευθύνη του να χρηματοδοτεί και να αναπτύσσει υπηρεσίες Πρόνοιας, μετά από απαίτηση και για χάρη της ανταγωνιστικότητας, της επιχειρηματικότητας, της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Στη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης «ΥΓΕΙΑ 2014 - 2020», αναφέρονται και οι εξής κατευθύνσεις: «Διαχείριση της ακραίας φτώχειας», «ελάχιστα διαμορφωμένα πακέτα κάλυψης για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες», «δίκτυα ασφαλείας και ενίσχυσης του εθελοντικού κινήματος», εργαλεία για την «άμβλυνση των ανισοτήτων και τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής».

Εξειδικεύοντας το υπουργείο Υγείας την ευρωπαϊκή στρατηγική «ΥΓΕΙΑ 2014-2020», προτείνει «για τους οικονομικά ασθενέστερους, αλλά και τις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες»: «Ανάπτυξη νέων τρόπων παροχής υπηρεσιών (service delivery model): Περαιτέρω ανάπτυξη και εξειδίκευση νέων μοντέλων παροχής υπηρεσιών υγείας (...), τα οποία μπορούν να στηρίζονται στο εθελοντικό κίνημα ή να αξιοποιούν και εναλλακτικούς τρόπους χρηματοδότησης».

Η κυβέρνηση και το υπουργείο Υγείας πολλές φορές έχουν επαινέσει το έργο των Κοινωνικών Ιατρείων και Φαρμακείων, όπως και τις χορηγίες επιχειρηματικών ομίλων στα πλαίσια της «Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης», γιατί απαλλάσσονται από ένα σημαντικό μέρος των ευθυνών τους. Οπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες της ΕΕ, η τάση είναι αυτές οι «άτυπες δομές» να ενταχθούν επίσημα στο σύστημα Υγείας, να αποτελούν μέρος ενός ενιαίου δικτύου δομών και υπηρεσιών.

Τη στήριξη της κυβέρνησης σε ιδιώτες και ΜΚΟ, που ήδη έχουν εισχωρήσει αποφασιστικά στον ευαίσθητο τομέα της φροντίδας παιδιών, εξέφρασε και με πρόσφατη επίσκεψή του στο «Χαμόγελο του Παιδιού» ο πρωθυπουργός. Ο Αντ. Σαμαράς μαζί με τη σύζυγό του βρέθηκαν το Σάββατο 1η Νοέμβρη, στο Σπίτι φιλοξενίας στα Μελίσσια και ενημερώθηκαν για τα νέα συστήματα των τριών ασθενοφόρων - κινητών μονάδων εντατικής θεραπείας για παιδιά και νεογνά, που παρελήφθησαν.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο πρωθυπουργός τόνισε πως το έργο του ιδρύματος αποτελεί έμπνευση για όλη την κοινωνία, ενώ ο πρόεδρος του «Χαμόγελου» είπε πως το 2014, το ίδρυμα στήριξε περισσότερα από 57.000 παιδιά σε όλη την Ελλάδα.

Επίσης, με την ίδια υπουργική απόφαση, θεσμοθετείται ρητά ο εθελοντισμός, ο οποίος ήδη αποτελεί τη βάση -μαζί με τη φιλανθρωπία- για τη λειτουργία τέτοιων Μονάδων ΝΠΙΔ. Αναφέρεται στην απόφαση του υπουργείου: «Η εθελοντική εργασία μπορεί να επιτελεί παράπλευρες δραστηριότητες, να καλύπτει αντίστοιχες ανάγκες και πάντα με την εποπτεία των υπαλλήλων και υπευθύνων των Μονάδων». Οι εθελοντές θα είναι εγγεγραμμένοι στο ενιαίο Μητρώο Εθελοντών Προστασίας Παιδιού στη Γενική Διεύθυνση Πρόνοιας.

Η «Αγωνιστική Συσπείρωση» θέτει μερικά ερωτήματα:

• «Από πού και ως πού, πλάσματα που δεν μπορούν να υπερασπίσουν τον εαυτό τους, δεν μπορούν να ξέρουν τα δικαιώματά τους, να αφήνονται στα χέρια των ιδιωτών;
• Πώς η κυβέρνηση, ενώ δεν έχει λεφτά για τις δημόσιες υπηρεσίες, χρηματοδοτεί αδρά τις διάφορες ΜΚΟ;
• Σε ποια άλλα προγράμματα συνεργασίας των ΝΠΙΔ με τις περιφέρειες θα εντάσσονται τα παιδιά, εκτός από την αναδοχή; Μήπως ιδιωτικής υιοθεσίας; Δεν καταλαβαίνουν ότι ασφαλτοστρώνουν ένα δρόμο που έχουν ανοίξει από χρόνια που οδηγεί στην εμπορία παιδιών;
• Η λειτουργία των κέντρων που έχουν σχέση με το παιδί είναι μόνο θέμα προδιαγραφών των εγκαταστάσεων -που και αυτές δε θα ισχύσουν στην πράξη- και όχι πρώτα απ' όλα κάποιων συγκεκριμένων σύγχρονων επιστημονικών παιδαγωγικών προγραμμάτων; Εκτός και αν οι κάμερες παρακολούθησης των παιδιών που λειτουργούν στο "Χαμόγελο του Παιδιού", όπως χρόνια έχει καταγγελθεί, εντάσσονται σ' αυτά τα σύγχρονα παιδαγωγικά προγράμματα;
• Ποια η ανάγκη της ρήτρας ότι σ' αυτά τα ΝΠΙΔ "προστασίας του παιδιού" θα εισάγονται μόνο υγιή παιδιά; Μήπως γιατί είναι πιο εύκολα προς διάθεση;».

Με βάση τα παραπάνω, προτάσσει για διεκδίκηση τα εξής αιτήματα:

• Δημόσιο πανελλαδικό φορέα που θα έχει στην αποκλειστική του ευθύνη την προστασία του παιδιού χωρίς οικογένεια, του εγκαταλελειμμένου παιδιού, του παιδιού που η οικογένειά του αδυνατεί να το στηρίξει. Αυτός ο πανελλαδικός φορέας θα έχει κατά αποκλειστικότητα την ευθύνη του θεσμού της αναδοχής και την ολόπλευρη στήριξη των ανάδοχων οικογενειών και την αποκλειστική ευθύνη για τις υιοθεσίες.
• Γενναία χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό του Κέντρου Βρεφών «Μητέρα», του Αναρρωτηρίου Πεντέλης, των παιδοπόλεων, για να μπορέσουν να αναβαθμίσουν τις υπηρεσίες τους. Να ανοίξουν τις κλειστές πτέρυγες, με μαζικές προσλήψεις μόνιμου προσωπικού με βάση τις ανάγκες ανάπτυξής τους.