Η σύγκληση στην Αθήνα, χτες και σήμερα, του 3ου τακτικού Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, δεν πρέπει να ξενίζει, κι ας γίνεται ενώ συνεχίζεται η τουρκική προκλητικότητα σε Αιγαίο και Κύπρο, στο φόντο του ανταγωνισμού για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και τον έλεγχο θαλασσίων ζωνών και διαύλων.

Στις σχέσεις των αστικών τάξεων Ελλάδας και Τουρκίας συνυπάρχουν ανταγωνισμοί με αντιφατικές τάσεις συμβιβασμού και συνεργασίας. Σε αυτό το πλαίσιο, τα μονοπώλια των δύο χωρών αναζητούν τρόπους ώστε να διευρύνουν την επικερδή συνεργασία τους.

Ενδεικτικά είναι όσα ειπώθηκαν στις 11/11, σε ημερίδα που διοργάνωσε στην Αθήνα το περιοδικό «Foreign Affairs» («The Hellenic Edition») υπό την αιγίδα του ΕΒΕΑ, με θέμα «Πού βαδίζει η Τουρκία».

Μιλώντας εκεί, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κ. Μίχαλος εκτίμησε ότι «η πρόσφατη επιθετική στροφή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, με την προσβολή του διεθνούς δικαίου και την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, σίγουρα δε βοηθά την ομαλή ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων». Εξ ου και κάλεσε την «τουρκική πλευρά να αντιληφθεί ότι το μακροπρόθεσμο συμφέρον της οικονομίας και των πολιτών της βρίσκεται στην ειρηνική συνύπαρξη και στη διευκόλυνση της οικονομικής συνεργασίας με τις γειτονικές της χώρες».

Μιας οικονομικής συνεργασίας που έχει πολύ ...ψητό για τους επιχειρηματικούς ομίλους. Οπως ειπώθηκε στην ημερίδα, μεταξύ 2002 και 2013, το ΑΕΠ της Τουρκίας εκτινάχθηκε από τα 230 στα 744 δισ. δολάρια. Παραπέρα, ενώ στη δεκαετία του '80 οι εξαγωγές της έφθαναν σε αξία μόλις τα 5,7 δισ. δολάρια και οι εισαγωγές της τα 9,2 δισ., το 2013 οι εξαγωγές ξεπερνούσαν τα 150 δισ. δολάρια και οι εισαγωγές, αντίστοιχα, τα 250 δισ.

Ο Μίχαλος παρατήρησε επ' αυτού ότι «σε σχέση με την Ελλάδα, η οικονομική ευρωστία της Τουρκίας λειτούργησε κάθε άλλο παρά αρνητικά. Παρά το γεγονός ότι οι δύο οικονομίες ανταγωνίζονται στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, η Ελλάδα κατάφερε να διαχειριστεί ως ευκαιρία την ανάπτυξη της γειτονικής της χώρας. Η ενίσχυση των διμερών οικονομικών σχέσεων ευνοήθηκε και από το ευρύτερο κλίμα σχέσεων από το 1999 και μετά, που εκφράστηκε και σε μια σειρά από διμερείς συμφωνίες. Η κατάργηση των τελωνειακών δασμών και άλλων εμποδίων στην ανάπτυξη του εμπορίου, δημιούργησε κίνητρα για τη δραστηριοποίηση περισσότερων ελληνικών επιχειρήσεων στη γειτονική χώρα. Τόσο η γεωγραφική εγγύτητα όσο και οι σημαντικές ομοιότητες σε θέματα καταναλωτικών προτιμήσεων και συμπεριφοράς, διευκόλυναν τη διείσδυση ελληνικών προϊόντων στην Τουρκία. Με αποτέλεσμα η χώρα αυτή να έχει καταστεί σήμερα μια από τις σημαντικότερες αγορές για τις ελληνικές επιχειρήσεις, αποτελώντας έναν από τους κορυφαίους προορισμούς για τις ελληνικές εξαγωγές».

Στην ημερίδα παρατέθηκαν και στοιχεία όπως: Το 2013, οι τουρκικές εισαγωγές από την Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 15,2% σε σχέση με το 2012, φθάνοντας στα 3,17 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι τουρκικές εξαγωγές προς την Ελλάδα μειώθηκαν σε σύγκριση με το 2012 κατά 1% και ανήλθαν σε 1,08 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το Τουρκικό Ινστιτούτο Στατιστικής. Ο συνολικός όγκος του διμερούς εμπορίου ανήλθε στα 4,25 δισ. ευρώ το 2013 (αύξηση κατά 14,9% σε σχέση με το 2012), ενώ το εμπορικό πλεόνασμα υπέρ της Ελλάδας ανήλθε σε 2,09 δισ. ευρώ (αύξηση κατά 25% σε σχέση με το 2012).

Οι ελληνικές εξαγωγές αποτελούν σήμερα το 1,67% των συνολικών τουρκικών εισαγωγών, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια, η Τουρκία απορροφά το μεγαλύτερο ποσοστό ελληνικών εξαγωγών από κάθε άλλη χώρα. Τα πετρελαιοειδή κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών προς την Τουρκία (σχεδόν το 75% του συνόλου). Αλλα κύρια εξαγώγιμα προϊόντα προς την Τουρκία είναι τα πλαστικά, το βαμβάκι και το αλουμίνιο, ενώ σημαντική αύξηση σημειώνουν οι εξαγωγές λιπασμάτων, σιδήρου - χάλυβα και φαρμακευτικών.

Ο Κ. Μίχαλος συμπλήρωσε σχετικά: «Σήμερα, το ύψος των ελληνικών επενδύσεων στην Τουρκία ανέρχεται σε 6,6 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με στοιχεία του τουρκικού υπουργείου Οικονομικών, περίπου 500 εταιρείες ελληνικών συμφερόντων δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, σε τομείς όπως αυτοί των τραπεζικών υπηρεσιών, των τροφίμων και της Ενέργειας. Οι 250 περίπου από αυτές εδρεύουν στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης».

Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στον τουρισμό, χαρακτηρίζοντάς τον «σημαντικό πεδίο ενίσχυσης των διμερών σχέσεων», τονίζοντας ότι «τα τελευταία χρόνια σημειώνεται μια εντυπωσιακή αύξηση του εξερχόμενου τουρισμού από την Τουρκία». Παρέπεμψε στα στοιχεία του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής Πρεσβείας στην Αγκυρα, βάσει των οποίων, την τελευταία δεκαετία, ο αριθμός των Τούρκων που ταξιδεύουν στο εξωτερικό έχει σχεδόν διπλασιαστεί: Από 4 εκατ. το 2004 σε 7 εκατ. το 2014.

«Η Ελλάδα έχει σαφώς επωφεληθεί από αυτή την τάση. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις της τουριστικής αγοράς, η Ελλάδα θα δεχθεί μέχρι το τέλος του 2014 πάνω από 1 εκατομμύριο Τούρκους επισκέπτες, για πρώτη φορά στην ιστορία της. Σημειώνεται ότι το 2011, ο αντίστοιχος αριθμός ήταν περίπου 550.000. Η Τουρκία, από την άλλη, αναμένεται να δεχθεί περίπου 800.000 επισκέπτες από την Ελλάδα, από 500.000 το 2011» πρόσθεσε.

Ως συμπέρασμα, ο Μίχαλος ανέφερε ότι η «Ελλάδα» (βλ. τα ντόπια μονοπώλια) «έχει καταφέρει να επωφεληθεί από τη δυναμική ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας. Και βεβαίως μπορεί να αντλήσει περαιτέρω οφέλη στο μέλλον». Εξήγησε επ' αυτού ότι όλοι οι διεθνείς οργανισμοί προβλέπουν θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας και συμπλήρωσε: «Η Τουρκία είναι μια γειτονική αγορά με ευνοϊκά δημογραφικά χαρακτηριστικά. Με πληθυσμό 76 εκατ., από τους οποίους το 10% αντιστοιχεί σε καταναλωτές μεσαίας και υψηλής εισοδηματικής τάξης».

Και ο Κ. Μίχαλος κατέληξε: «Αυτά τα στοιχεία μπορούν να αξιοποιηθούν για την περαιτέρω διείσδυση των ελληνικών προϊόντων, ειδικά σε κλάδους όπου η χώρα μας αναπτύσσει ποιοτική και καινοτόμο παραγωγή, όπως τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα, τα φάρμακα και τα καλλυντικά, τα δομικά υλικά, τα πλαστικά και τα υλικά συσκευασίας. Υπάρχουν επίσης σημαντικές προοπτικές συνεργασίας σε τομείς όπως οι κατασκευές -όπου οι ελληνικές εταιρείες έχουν ήδη αναπτύξει γόνιμη παρουσία- η αγορά ακινήτων, καθώς και η Ενέργεια και ειδικότερα οι Ανανεώσιμες Πηγές».

Σε κάθε περίπτωση, όπως επιβεβαιώνεται και από την πείρα του ελληνικού και του τουρκικού λαού, τα κάθε λογής βήματα συνεργασίας των μονοπωλίων των δύο χωρών δεν έχουν καμία σχέση με τα λαϊκά συμφέροντα, ενώ μάλιστα εξελίσσονται παράλληλα με την επικίνδυνη όξυνση των ανταγωνισμών για την απόσπαση μεγαλύτερου μεριδίου από την πίτα στην ευρύτερη περιοχή.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι πολλαπλασιάζονται τα απευθείας διαβούλια των επιχειρηματικών ομίλων των δύο χωρών. Λιγότερο από 1 μήνα πριν από το «επιχειρηματικό φόρουμ» Ελλάδας - Τουρκίας που έγινε χτες στην Αθήνα, στις 12/11 στη Σμύρνη πραγματοποιήθηκε αντίστοιχο «Ελληνοτουρκικό Επιχειρηματικό Φόρουμ», με τη συμμετοχή πάνω από 300 Ελλήνων και Τούρκων επιχειρηματιών. Διοργανώθηκε από την ελληνική πρεσβεία στην Αγκυρα, το Συμβούλιο Ξένων Οικονομικών Σχέσεων της Τουρκίας και την Ενωση Ελληνικών Εμποροβιομηχανικών Επιμελητηρίων.

Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, πραγματοποιήθηκαν πάνω από 500 συναντήσεις μεταξύ των επιχειρήσεων («B2B») που συμμετείχαν. Αλλωστε, στόχος του φόρουμ ήταν να ενισχυθούν οι εμπορικές και επενδυτικές συνεργασίες μεταξύ των επιχειρηματικών ομίλων στις δύο χώρες, καθώς και οι συνεργασίες τους για δραστηριότητες σε τρίτες χώρες. Κατά τις ίδιες πηγές, οι κλάδοι στους οποίους επικεντρώθηκε το ενδιαφέρον ήταν: τουρισμός, κατασκευές, ενέργεια, ακίνητα, ναυτιλία, μεταφορές, αλλά και τρόφιμα, κατασκευή μηχανημάτων και άλλων ειδών εξοπλισμού, χημική βιομηχανία, ιματισμός.

Ως προς αυτό, ενδεικτικά είναι όσα αποτυπώνονται και στο ενημερωτικό δελτίο (28/11/2014) του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της ελληνικής Πρεσβείας στην Αγκυρα.

Εστιάζοντας στο διμερές εμπόριο Ελλάδας - Τουρκίας κατά το μήνα Οκτώβρη του 2014 και αφού πρώτα καταγράφει μια τάση αφενός μείωσης των ελληνικών εξαγωγών και αύξησης των εξαγωγών της Τουρκίας σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, υπογραμμίζει: «Θετική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι η συνολική μείωση των ελληνικών εξαγωγών (-5%) κατά το μήνα Οκτώβρη, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, είναι αρκετά μικρότερη της μείωσης των πετρελαιοειδών κατά 16%, στοιχείο το οποίο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπήρξε αύξηση άλλων σημαντικών εξαγώγιμων προϊόντων μας προς την Τουρκία κατά το μήνα αυτό».

Ως κυριότερες ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία για τον Οκτώβρη (πλην των πετρελαιοειδών) καταγράφει: πλαστικά, βαμβάκι, αλουμίνιο, λέβητες και μηχανολογικός εξοπλισμός, σίδηρος και προϊόντα αυτού, χαλκός και προϊόντα αυτού και λιπάσματα.