ΒΙΒΛΙΟ
Ταπεινός «γίγας» της μουσικής
Κυριακή 10 Ιούνη 2001

21 του Μάρτη 1685 ήταν, όταν στη μικρή αλλά σημαντική πόλη Αϊζεναχ, μεγάλο «κέντρο» της γερμανικής και ευρωπαϊκής μουσικής και δεύτερη πρωτεύουσα της Σαξονίας-Βαϊμάρης, γεννήθηκε το όγδοο και τελευταίο παιδί, του γνωστού συνθέτη και μουσικού Γιόχαν Αμπρόζιους Μπαχ. Δυο μέρες αργότερα, ένας μουσικός και ένας εργάτης βάφτισαν το βρέφος. Το όνομα αυτού: Γιόχαν Σεμπάστιαν. Αυτός έμελλε να δοξάσει εις τον αιώνα τον άπαντα την - πάππου προς πάππο, από τα τέλη του 16ου, ίσως και από τα τέλη του 15ου αιώνα - μουσική οικογένεια των Μπαχ. Να γίνει - αυτός ο ορφανεμένος από μικρό παιδί από μάνα, πατέρα και αδέλφια, αυτός ο φτωχούλης και ταπεινός κάντορας του εκκλησιαστικού οργάνου και μεροκαματιάρης μουσικός σε αυλές δουκών και πριγκίπων - «γίγαντας» της κλασικής μουσικής. Κι έγινε, όχι από «θαύμα», αλλά χάρη στη διδασκαλία του πατέρα του, στη μουσική παράδοση της «δυναστείας των Μπαχ», στην καθημερινή του άσκηση, στην ακαταπόνητη εργατικότητά του, στην ιδιαίτερη «προίκα» του ασφαλώς, αλλά και στο γεγονός ότι παρά τον Τριακονταετή Πόλεμο, παρά τον όλεθρο και τα συντρίμμια που προκάλεσε, και αντίθετα από την κατάπτωση των υπολοίπων Τεχνών, η μουσική επέζησε. Γιατί, παρά τον πόλεμο, «η μουσική διδασκόταν ανελλιπώς στα σχολεία και στις εκκλησίες. Οι κάτοικοι της Θουριγγίας γνώριζαν καλά ότι όποιος δεν αγαπούσε το τραγούδι δε διέθετε ούτε ισορροπία πνεύματος ούτε ισορροπία σώματος». Εξάλλου επιδίδονταν στην κατασκευή εγχόρδων (βιολιά, βιόλες, μπάσα, σπινέτα, κιθάρες που έπαιζαν οι χωρικοί) και άλλων οργάνων.

Οι προπάτορες, οι παππούδες και οι γονείς του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Τα πικρά παιδικά του χρόνια και οι σπουδές του. Ο γάμος του, η γέννηση και οι θάνατοι παιδιών. Οι περιπλανήσεις - από πόλη σε πόλη, από εκκλησιά σε εκκλησιά, από αρχοντικά σε παλάτια - για την επιβίωση της οικογένειας. Η γνωριμία και η συνεργασία του με άλλους Γερμανούς και ξένους συνθέτες. Ο τίμιος, αυστηρός και ακέραιος χαρακτήρας του και το τεράστιο, «μαγικό» έργο του, παρουσιασμένο υπό το πρίσμα των ιστορικών και μουσικών γεγονότων της εποχής, είναι το αντικείμενο του σημαντικού και ελκυστικά γραμμένου βιβλίου του Γιώργου Ν. Δρόσου «Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (Η ζωή, το έργο και η εποχή του)», το οποίο επανακυκλοφόρησε με την ευκαιρία των 250 χρόνων από το θάνατο του μουσουργού (εκδόσεις «Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος»). Η πλούσια εικονογραφημένη βιογραφία περιλαμβάνει χρονολογικό και θεματολογικό κατάλογο των έργων του Μπαχ.


Αρ. ΕΛΛΗΝΟΥΔΗ