Για όλα αυτά ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με την Εύα Μελά, πρόεδρο του Εικαστικού Επιμελητηρίου Τεχνών Ελλάδας.

-- Μετά την ιδιαίτερα επιτυχή της παρουσίαση στην Αθήνα, τώρα η έκθεση του Εικαστικού Επιμελητηρίου «Τέχνη και Αντίσταση» πάει στην Πάτρα...

-- Το ΔΣ του ΕΕΤΕ εκτίμησε ότι η σημαντική έκθεση «Εικαστικές Τέχνες και Αντίσταση, Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος, φυλακές και εξορίες ως το 1967» πρέπει, λόγω της μεγάλης της σημασίας, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες, να ταξιδέψει στην Ελλάδα.

Ο δήμαρχος Πάτρας κ. Πελετίδης όταν επισκέφθηκε την έκθεση στην Αθήνα το Νοέμβρη του 2014, εξέφρασε την επιθυμία να παρουσιασθεί και στην Πάτρα. Η Πάτρα, και η περιοχή γενικότερα, έχει συνεισφέρει πολλά στους αγώνες κατά των ντόπιων και ξένων κατακτητών, έχει ματώσει, κι έχει πολλά να καταθέσει σε μια ιστορική αποτίμηση. Στο χώρο της έκθεσης, άλλωστε, θα υπάρχει και «βάση δεδομένων» όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να προσθέτουν τις δικές τους μαρτυρίες για τη σχέση των εικαστικών τεχνών με τους αγώνες της περιοχής. Ο Δήμος της Πάτρας στηρίζει ολόπλευρα την έκθεση αυτή που θα λειτουργεί στο χώρο της Αγοράς Αργύρη. Στον ίδιο χώρο, θα πραγματοποιούνται παράλληλα, καθημερινές προβολές ταινιών και αρχειακού υλικού, καθώς και συνεντεύξεις με καλλιτέχνες που συμμετείχαν στην Αντίσταση και τους κατοπινούς αγώνες και διώχθηκαν γι' αυτό. Τις συνεντεύξεις αυτές, ζωντανές μαρτυρίες της μνήμης, οργάνωσε με δική του ευθύνη το ΕΕΤΕ σε συνεργασία με τον «902». Δυστυχώς, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, πολλοί από αυτούς «έφυγαν» από τη ζωή: Ο Γιώργης Βαρλάμος, η Ζιζή Μακρή, η Ελευθερία Δροσάκη... Να σημειώσουμε επίσης ότι στις 3 του Μάη, θα πραγματοποιηθεί ημερίδα με θέμα «Εικαστικές Τέχνες και Αντίσταση», με στόχο μια γενικότερη συζήτηση πάνω στο θέμα, που θα ακουμπάει και στις αναγκαιότητες του σήμερα.

-- Πριν από 2,5 χρόνια στήθηκε στο ΕΕΤΕ μια επιτροπή, με στόχο την οργάνωση έκθεσης για την Αντίσταση στο Χαϊδάρι... Ετσι ξεκίνησε... Η άρνηση να μας παραχωρηθεί για την έκθεση το στρατόπεδο Χαϊδαρίου, μας ώθησε στην αναζήτηση άλλων χώρων και στη διεύρυνση του περιεχομένου της έκθεσης. 13 εικαστικοί δούλεψαν στην επιτροπή. Καλέσαμε και τους σπουδαστές της ΑΣΚΤ και μια ομάδα από το θεωρητικό τμήμα ανέλαβε τον ουσιαστικό ρόλο της καταγραφής των πληροφοριών, που μας έδωσαν οι ίδιοι οι εικαστικοί που είχαν πάρει μέρος στην Αντίσταση, στον Εμφύλιο, είχαν φυλακισθεί ή εξοριστεί. Δυστυχώς, οι περισσότεροι εικαστικοί, που συμμετείχαν στην Αντίσταση είχαν ήδη «φύγει» από τη ζωή. Μελετήσαμε μαρτυρίες και υλικό που είχαν αφήσει πίσω τους. Απευθυνθήκαμε και στους συγγενείς των καλλιτεχνών που δε ζουν - όσους μπορέσαμε να εντοπίσουμε - πια και βρήκαμε πολύ μεγάλη ανταπόκριση. Κάθε πόρτα που χτυπούσαμε μας άνοιγε έναν ολόκληρο θησαυρό πληροφοριών. Μας έδωσαν έργα, πληροφορίες, στοιχεία. Σημαντική ήταν και η ανταπόκριση των Πινακοθηκών, Μουσείων, Ιδρυμάτων και Συλλογών που αμέσως ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας και μας έδωσαν πολύ σημαντικά έργα για την έκθεση αυτή. Στη βάση δεδομένων υπάρχουν 8.500 έργα και συνεχώς διευρύνεται.

-- Τι είναι αυτό που επιδιώκει το ΕΕΤΕ να γνωρίσει το κοινό μέσα από μια τέτοια έκθεση;

-- Το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας, ο συλλογικός φορέας των εικαστικών καλλιτεχνών, γεννήθηκε το 1944 από πρωτοπόρους εικαστικούς που μετείχαν ενεργά στην Αντίσταση. Εξάλλου, οι περισσότεροι εικαστικοί, ιδιαίτερα οι νέοι, εντάχθηκαν στις γραμμές της Αντίστασης.

Θέλουμε να τιμήσουμε τους ανώνυμους και επώνυμους καλλιτέχνες, που καθένας με τον τρόπο του, στον τόπο που ζούσε, στήριξε την αντιστασιακή δράση του ελληνικού λαού, χρησιμοποιώντας κάθε μορφή Τέχνης.

Η Αντίσταση και οι αγώνες του λαού υπήρξαν τροφοδότης της Τέχνης. Η δημιουργική ανησυχία των καλλιτεχνών, εκείνα τα δύσκολα χρόνια, ήταν άρρηκτα δεμένη με τη δράση και τον αγώνα. Η ανάγκη της στήριξης της αντίστασης και η πάλη ενάντια σε ξένους και ντόπιους κατακτητές, εκφράστηκε με όλα τα εικαστικά μέσα της εποχής. Το καλλιτεχνικό έργο έγινε εργαλείο, για τη φωνή και τη δράση του λαού, έγινε πηγή έμπνευσης των αγωνιστών. Ετσι γεννήθηκε στην πατρίδα μας η Τέχνη της Αντίστασης και έτσι έμεινε στη συνείδηση του λαού μας μέχρι σήμερα. Σημαντική κληρονομιά για εμάς τους καλλιτέχνες του σήμερα, παρακαταθήκη και πηγή έμπνευσης, δημιουργίας αλλά και δράσης.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν, άλλαξε η σχέση των εικαστικών με την κοινωνία στο σύνολό της. Η Τέχνη ολοένα και περισσότερο εμπορευματοποιείται, περιορίζεται ο κοινωνικός της ρόλος. Γίνεται κτήμα μιας προκλητικά μικρής μερίδας πλουσίων. Για τους εργαζόμενους είναι μια απόμακρη πολυτέλεια... Οι καλλιτέχνες - κι αυτοί μέρος της κοινωνίας - που υφίστανται ό,τι και οι εργαζόμενοι γενικότερα, καλούνται από την ίδια τη ζωή να είναι παρόντες στα καίρια ζητήματα της εποχής.

-- Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια;

-- Λόγω έλλειψης αναγκαίου χρόνου προετοιμασίας, δεν κατορθώσαμε να καταγράψουμε και να παρουσιάσουμε στο «Εργαστήριο» Ιστορίας της Τέχνης τα έργα και τους δημιουργούς της περιόδου 1950 έως 1974. Για αυτή την περίοδο θα εργασθεί το ΕΕΤΕ στο άμεσο μέλλον. Ηδη έχει ξεκινήσει τη συλλογή στοιχείων με στόχο αυτή η έκθεση να γίνει το 2016.

Με πρωτοβουλία του ΕΕΤΕ και κάλεσμα συμμετοχής στα μέλη του οργανώθηκε η παράλληλη έκθεση με θέμα «ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΩΡΑ». Θέλαμε ο καθένας, σύμφωνα με τις δυνάμεις του και τη δική του ματιά, να πάρει θέση με το έργο και τη δράση του, πάνω στο θέμα. Μάλιστα, η Γενική Συνέλευση του ΕΕΤΕ στις 30/11/2014, αποφάσισε να διοργανωθούν μέσα στο 2015 κατά τόπους εκθέσεις σύγχρονων δημιουργών - μελών του ΕΕΤΕ που κατοικούν στην περιφέρεια, με σκοπό την ανάδειξη του καλλιτεχνικού δυναμικού. Αποφασίσαμε ακόμα, να πραγματοποιηθούν κατά τόπους δράσεις για την Παιδεία, για την Τέχνη στο δημόσιο χώρο και την αναγκαιότητα εφαρμογής του νόμου για το 1%, για την ασφάλιση των καλλιτεχνών και τα εργασιακά θέματα. Ολα τα παραπάνω εντάσσονται στο πλαίσιο των δράσεων για τα 70+1 χρόνια του ΕΕΤΕ.

Η Τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, αλλά μπορεί να παρέμβει στη συνείδηση των εργαζομένων, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων και να τους κάνει να αγωνιστούν για να αλλάξουν τον κόσμο... Η Τέχνη είναι όπλο, όπλο στα χέρια μας. Και καλούμαστε σε αυτές τις συνθήκες, να το χρησιμοποιήσουμε.