Οχι στην κατάρρευση και το ξεπούλημα
Το Δημοτικό Θέατρο, το τελευταίο στολίδι του Πειραιά |
Η ονομασία αυτή οφείλεται στο μαρμάρινο λιοντάρι, που βρισκόταν τότε στο λιμάνι κι ήταν και το έμβλημα της πόλης μέχρι το 1688, οπότε το λιοντάρι «απήχθη» απ' τον Φρ. Μοροζίνι για να εγκατασταθεί στη Βενετία, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Αργότερα, η πόλη απόκτησε άλλο σύμβολο. Το Δημαρχείο - το ιστορικό ρολόι - που άρχισε να χτίζεται το 1869 και αποπερατώθηκε το 1873, για να χρησιμοποιηθεί αρχικά ως Χρηματιστήριο κι αργότερα ως Δημαρχείο. Το γκρέμισε κι αυτό το 1969 ο διορισμένος από τη χούντα δήμαρχος Αριστ. Σκυλίτσης, για να τοποθετήσει στη θέση του πλαστικούς φοίνικες!!!
Ετσι, απόμεινε για σύμβολο της πόλης το μοναδικό στολίδι, το Δημοτικό Θέατρο, χαρακτηριστικό δείγμα της γαλλικής κλασικιστικής μορφολογίας, με τη μεγαλοπρεπή πρόσοψη που του προσδίδουν οι τέσσερις μαρμάρινες κολόνες Κορινθιακού ρυθμού.
Οπως δείχνουν όμως τα πράγματα, γρήγορα κι αυτό θα περάσει σε... ξένα χέρια, αφού προηγούμενα ολοκληρωθεί η καταστροφή του, η οποία άρχισε με τους σεισμούς του 1981.
Το λιοντάρι που κοσμούσε τον Πειραιά και το οποίο άρπαξε ο Μοροζίνι για να στολιστεί η «Γαληνοτάτη Δημοκρατία» της Βενετίας |
Ωστόσο, όμως, η σημερινή κτιριακή κατάσταση του Δημοτικού Θεάτρου εγκυμονεί κινδύνους για τον κόσμο που παρακολουθεί τις διάφορες εκδηλώσεις. Η επέμβαση του εισαγγελέα Πρωτοδικών Πειραιά, μετά τη διαπίστωση ότι οι σχετικές καταγγελίες για την επικινδυνότητα του κτιρίου ήταν βάσιμες, καθώς και το πόρισμα της Επιτροπής του ΥΠΕΧΩΔΕ, που χαρακτήρισε το κτίριο «κίτρινο», δηλαδή προσωρινά ακατάλληλο για χρήση, δημιουργεί μεγάλες ευθύνες για τις αρμόδιες αρχές.
Επιπλέον, σύμφωνα με έκθεση της Πολεοδομίας Πειραιά με αριθ. 7125/210197, το κτίριο έχει χαρακτηριστεί από άποψη στατικής και δομικής επικίνδυνο, ενώ σε νεότερο έγγραφο της αρμόδιας υπηρεσίας (αριθ. 7060/2089/2000) αναφέρεται:
«... Κατά τον δευτεροβάθμιο έλεγχο που ακολούθησε και διενεργήθηκε από αρμόδιους πολ. μηχ/κούς του ΥΠΕΧΩΔΕ το κτίριο χαρακτηρίστηκε κίτρινο, δηλ. προσωρινά ακατάλληλο για χρήση. Επιπλέον, ο έλεγχος συνοδευόταν από αναλυτική τεχνική έκθεση σύμφωνα με την οποία μέχρι την επισκευή τους, δε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται: ο χώρος τελετών στον α' όροφο, τα θεωρεία του θεάτρου και προσβάσεις προς αυτά, τα γραφεία της Πινακοθήκης, η αίθουσα του Ιστορικού Αρχείου, ενώ στο κεντρικό κλιμακοστάσιο η χρήση θα πρέπει να γίνεται προσεκτικά και μεμονωμένα».
Θα πρέπει να τονιστεί ότι το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, έργο του αρχιτέκτονα Ι. Λαζαρίμου, άρχισε να κτίζεται το 1884, με δάνειο απ' την Εθνική Τράπεζα 250.000 δρχ. και αποπερατώθηκε το 1895. Τελικά, η δαπάνη έφτασε τις 900.000 δρχ. κι απ' αυτές οι 200.000 διατέθηκαν για την εσωτερική διακόσμηση.
Το θέατρο εγκαινιάστηκε στις 9 Απρίλη 1895, από δύο θιάσους, τον «Πανελλήνιο» του Αλεξιάδη και τον «Μέναδρο» του Ταβουλάρη, λειτούργησε ως λυρική και δραματική σκηνή, φιλοξένησε κινηματογραφικές προβολές, χορευτικά συγκροτήματα, συναυλίες, ρεσιτάλ, χορωδίες, διαλέξεις, ακόμα και καλλιστεία στη διάρκεια της χούντας!
Εδώ και χρόνια είναι σε αχρηστία το μεγαλόπρεπο καπνιστήριο (φουαγιέ), που παρουσιάζει έντονη τη γαλλική επιρροή με τον ανάλαφρο διάκοσμό του από επίχρυσο χαρτόλιθο, την τρίκλωνη σκάλα, με το χυτοσίδηρό της κιγκλίδωμα, τους λεπτούς κιονίσκους και τα κομψά φυτικά κοσμήματα. Εκεί συγκεντρωνόταν η «καλή κοινωνία», εκφραστής της ιδεολογίας των αστών του Πειραιά του 19ου και 20ού αιώνα. Το «φουαγιέ» φιλοξένησε κύρια τις κοσμικές εκδηλώσεις των πλουσίων Πειραιωτών, εκπροσώπων της άρχουσας τάξης.
Παρά τις διάφορες κατά καιρούς ανακαινίσεις και διασκευές, διατηρεί σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό την αρχική του μορφή. Εχουν από παλιά αντικατασταθεί τα καθίσματα, η ζωγραφική αυλαία και η θολωτή ψευδοροφή.
Ο επικεφαλής της Δημοτικής Κίνησης «Πειραιάς - Αναγέννηση» και δημοτικός σύμβουλος, Κώστας Τζατζάνης, αρχιτέκτονας - πολεοδόμος, σε δήλωσή του υπογραμμίζει την ανάγκη να παραμείνει το θέατρο στη δικαιοδοσία του Δήμου Πειραιά, να αποκατασταθούν οι ζημιές, ν' αποδοθεί στον προορισμό του για την ανάπτυξη της πολιτιστικής και πνευματικής κίνησης.
Παράλληλα, επισήμανε τις ευθύνες που έχει η Δημοτική Αρχή, ενώ προειδοποιεί ότι ο Πειραϊκός λαός δε θα επιτρέψει την πώληση του Δημοτικού Θεάτρου στο ιδιωτικό κεφάλαιο.
ΒΟΗΘΗΜΑ: «Η Αρχιτεκτονική του Νεοελληνικού Θεάτρου (1720-1940)» διατριβή της αρχιτέκτονα μηχανικού, διδάκτορα του ΕΜΠ Ελένης Φεσσά - Εμμανουήλ, καθηγήτριας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.