Από αυτά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας μέχρι σήμερα μπορούν να γίνουν κάποιες πρώτες εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις της ΤΤΙΡ. Καταρχήν φαίνεται ότι η συμφωνία αφορά όλο το φάσμα των οικονομικών τομέων και κλάδων.

Η ΕΕ ενδιαφέρεται για την κανονιστική εναρμόνιση με τις ΗΠΑ στους υγειονομικούς και φυτοϋγειονομικούς κανονισμούς (SPS), στα τεχνικά και μη δασμολογικά εμπόδια στο εμπόριο (TBT) και τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Στο επίπεδο των ειδικότερων τομέων προτεραιότητα αποτελούν η αυτοκινητοβιομηχανία, η χημική βιομηχανία, το φάρμακο, τα ιατρικά μηχανήματα και οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (ICT). Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων σημειώνονται εμπόδια κι από τις ΗΠΑ κι από την ΕΕ στα θέματα των δημόσιων συμβάσεων και προμηθειών, όπως επίσης και στο θέμα της προστασίας των Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης - Γεωγραφικής Ενδειξης (ΠΟΠ - ΠΓΕ) με στόχο την άρση της προστατευμένης ονομασίας προϊόντων, όπως π.χ. η ελληνική φέτα. Εμπόδια προβάλλουν οι Αμερικανοί και στην απελευθέρωση του προστατευτικού καθεστώτος τους στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Ευρύτερα, προκύπτουν θέματα που αφορούν στα τραπεζικά επενδυτικά προϊόντα αλλά και στις επενδύσεις γενικότερα, στις γεωργικές καλλιέργειες, στα πνευματικά δικαιώματα, στην παραγωγή και διάθεση πολιτιστικών οπτικοακουστικών προϊόντων, στις διαδικασίες σε δημόσιους διαγωνισμούς κ.ά.

Ας δούμε ενδεικτικά ορισμένες χαρακτηριστικές πτυχές της ΤΤΙΡ σε μια σειρά από κλάδους:

1. Ενέργεια

Ο κλάδος της Ενέργειας, στρατηγικής σημασίας και για τα δύο «συμβαλλόμενα μέρη» της ΤΤΙΡ, βρίσκεται σε σταυροδρόμι σύνθετων εξελίξεων κι ανταγωνισμών. Μέσω της ΤΤΙΡ οι ΗΠΑ επιχειρούν στην παρέμβασή τους στην Ευρώπη να ενισχύσουν το ποσοστό κερδοφορίας τους σε βάρος του άμεσου ανταγωνιστή τους, της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια έχουν ενισχύσει τη δυνατότητα άντλησης και εξαγωγών σχιστολιθικού και υγροποιημένου φυσικού αερίου καθώς και αργού πετρελαίου.

Αυτή τη δυνατότητα ιεραρχεί ψηλά και η ΕΕ, η οποία προσβλέπει, μεταξύ άλλων, στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ προκειμένου να περιορίσει ακόμα περισσότερο την ενεργειακή της εξάρτηση από τη Ρωσία. Η Ενεργειακή Ενωση που έχει χαράξει και επιχειρεί να υλοποιήσει αυτήν την περίοδο η ΕΕ, από μόνη της δεν αρκεί για τα ευρωενωσιακά μονοπώλια. Γι' αυτό και η σύμπραξη με τις ΗΠΑ θεωρείται μονόδρομος.

Ανάλογο ενδιαφέρον βλέπουν και τα ταχέως αναπτυσσόμενα γερμανικά μονοπώλια στο πεδίο των βιοκαυσίμων για επενδύσεις στις ΗΠΑ, αν και γνωρίζουν ότι μέσα από την ΤΤΙΡ τα αμερικανικά μονοπώλια είναι σε θέση να επωφεληθούν και να καρπωθούν σημαντικά μερίδια στις αγορές των κρατών - μελών της ΕΕ. Η άρση των όποιων περιορισμών ακονίζει τα μαχαίρια των ανταγωνισμών.

2. Περιβάλλον, δημόσια υγεία και ασφάλεια των τροφίμων

Η Διατλαντική Συμφωνία θα καταργήσει βασικούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς και όποια ακόμα ελάχιστα επίπεδα ασφάλειας προέβλεπαν μέχρι σήμερα. Στο σημείο αυτό είναι ανάγκη να τονίσουμε ότι τα πρότυπα ασφάλειας στα τρόφιμα, στο περιβάλλον κ.λπ. είναι αυστηρότερα στην ΕΕ από τα αντίστοιχα στις ΗΠΑ. Αυτό βέβαια δεν οφείλεται σε κανένα φιλολαϊκό ενδιαφέρον της ΕΕ, αλλά αφορά στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών μονοπωλιακών ομίλων σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους. Τα «υψηλότερα» πρότυπα σε συγκεκριμένους τομείς της βιομηχανίας, της αγροτικής παραγωγής και άλλους κλάδους της οικονομίας λειτουργούν μέχρι σήμερα «προστατευτικά» για τα ευρωπαϊκά μονοπώλια απέναντι σε εισαγωγές στην ΕΕ από αντίστοιχα αμερικανικά, κινεζικά κ.λπ., χωρίς να κατηγορείται η ΕΕ για «προστατευτισμό» στο πλαίσιο του ΠΟΕ (π.χ. για απαγορευμένες κρατικές ενισχύσεις, επιβολή δασμών κ.λπ.). Ταυτόχρονα, τα ευρωπαϊκά μονοπώλια, ειδικά σε τομείς που διαθέτουν σχετική υπεροχή σε βελτιωμένες επιστημονικές και τεχνολογικές εφαρμογές (π.χ. «πράσινες τεχνολογίες», ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μειωμένες εκπομπές CO2 από οχήματα, χημικά προϊόντα κ.ά.) διαφημίζουν τα «κανονιστικά πρότυπα παραγωγής» των προϊόντων τους, ως περισσότερο φιλικά στο περιβάλλον, στην υγεία κ.λπ., επιδιώκοντας έτσι να κατακτούν μερίδια των παγκόσμιων αγορών, παρά το συγκριτικά υψηλότερο κόστος παραγωγής τους, σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους. Από την πλευρά των ΗΠΑ σε αυτόν τον ανταγωνισμό, είναι π.χ. χαρακτηριστική η εκφρασμένη δυσφορία τους για την απαγόρευση εισαγωγών στην ΕΕ χλωριωμένων κοτόπουλων από τις ΗΠΑ, κυρίως Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών, αλλά και η αντίστοιχη απαγόρευση εισαγωγής βοδινού κρέατος από την ΕΕ στις ΗΠΑ. Η καπιταλιστική κρίση και η αναζήτηση νέων αγορών και πεδίων κερδοφορίας οδηγούν τα ευρωπαϊκά μονοπώλια σε νέους προσανατολισμούς. «Ωριμάζει» περισσότερο η ιδέα να χαμηλώσουν τα δικά τους πρότυπα, επιτρέποντας έτσι το άνοιγμα της ενιαίας καπιταλιστικής αγοράς της ΕΕ σε ξένα μονοπώλια, με αντάλλαγμα την πρόσβασή τους στην αγορά των ΗΠΑ, ιδιαίτερα σε τομείς και κλάδους όπου είναι αποκλεισμένα, όπως π.χ. οι εσωτερικές θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές των ΗΠΑ (όπου απαγορεύεται ξένη ιδιοκτησία) ή προσδοκούν μεγαλύτερα μερίδια, όπως π.χ. στην αυτοκινητοβιομηχανία.

Για τους λαούς στα κράτη - μέλη της ΕΕ, ένας τέτοιος συμβιβασμός (που μάλιστα δεν θα γίνει με αλλαγή της ευρωενωσιακής νομοθεσίας, αλλά απευθείας από τη Διατλαντική Συμφωνία, άρα χωρίς να προκαλέσει άμεσα λαϊκές αντιδράσεις), θα σημάνει άμεση χειροτέρευση στις συνθήκες ζωής τους. Για παράδειγμα, στην ευρωενωσιακή νομοθεσία ισχύει μέχρι σήμερα η λεγόμενη «αρχή της προφύλαξης», δηλαδή οι βιομηχανίες πρέπει να αποδεικνύουν ότι μία ουσία, συστατικό κ.λπ. προϊόντος δεν προκαλεί βλάβες ή κινδύνους στην υγεία. Στις ΗΠΑ ισχύει η αντίθετη αρχή, αφού ο κρατικός μηχανισμός πρέπει να αποδείξει την επικινδυνότητα μιας ουσίας, ώστε να επιβάλει περιοριστικά μέτρα. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά ουσίες που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά. Η ΕΕ έχει απαγορεύσει τη χρήση 1.200 τέτοιων χημικών ουσιών, ενώ στις ΗΠΑ απαγορεύονται μόλις 12.

Μία από τις πιο σημαντικές επιπτώσεις της ΤΤΙΡ σε βάρος της δημόσιας υγείας θα είναι η πλήρης απελευθέρωση εισαγωγής και καλλιέργειας των «μεταλλαγμένων» στα κράτη - μέλη της ΕΕ. Ηδη, εγκρίθηκε το Γενάρη από το Ευρωκοινοβούλιο κανονισμός που αφαιρεί από τα κράτη - μέλη το όποιο δικαίωμά τους να αντιταχθούν στην καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) στην επικράτειά τους, για λόγους που αφορούν την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, εφόσον οι ΓΤΟ αυτοί έχουν εγκριθεί από τις δήθεν «επιστημονικές υπηρεσίες» της ΕΕ. Τα ευρωενωσιακά όργανα και οι αστικές κυβερνήσεις δηλαδή προετοιμάζουν το έδαφος για να επεκταθεί η καλλιέργεια, παραγωγή και εμπορία μεταλλαγμένων φυτικών - γεωργικών προϊόντων. Είναι ενδεικτικό ότι το γερμανικό μονοπώλιο της χημικής βιομηχανίας BASF, που ειδικεύεται στα μεταλλαγμένα, μέσα από την ΤΤΙΡ προσμένει να ενισχύσει τη θέση του, παρότι η συμφωνία αυτή θα ανοίξει νέα πεδία κερδοφορίας στο ευρωπαϊκό έδαφος στο βασικό ανταγωνιστή της, την αμερικανική «Μonsanto». Τις ίδιες επιπτώσεις θα έχει και η ελεύθερη εισαγωγή από τις ΗΠΑ σειράς προϊόντων που σήμερα απαγορεύονται με βάση τα «κανονιστικά πρότυπα» της ΕΕ, όπως φυτοφαρμάκων με καρκινογόνες ουσίες, βοδινού κρέατος με ορμόνες, αυξητικές ουσίες και αντιβιοτικά, κοτόπουλων που έχουν υποστεί επεξεργασία με χλώριο, επικίνδυνων για την υγεία τροφικών πρόσθετων, όπως η ρακτοπαμίνη, η οποία απαγορεύεται σε 160 χώρες, όχι όμως στις ΗΠΑ.

Σοβαρές θα είναι ακόμη οι επιπτώσεις από την εναρμόνιση των προτύπων σε σχέση με τα βιοκαύσιμα από πρώτες ύλες τροφίμων (στάρι, καλαμπόκι κ.λπ.) που θα επιφέρουν τεράστιες αλλαγές στη χρήση της γης (από αγροτικής καλλιέργειας σε παραγωγής βιοκαυσίμων), δίνοντας χαριστική βολή στη φτωχομεσαία αγροτιά με μικρό κλήρο, προς όφελος των μεγάλων καπιταλιστικών αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Ανάλογος ανταγωνισμός συμφερόντων διεξάγεται και με τη λεγόμενη «ονομασία προέλευσης» προϊόντων.

3. Ψηφιακή αγορά

Η Διατλαντική Συμφωνία επιχειρείται να οικοδομηθεί εν μέσω σφοδρών ανταγωνισμών στην ψηφιακή αγορά. Τη δεσπόζουσα θέση στα ψηφιακά έχουν τα αμερικανικά μονοπώλια και η ΕΕ έχει αξιώσεις για περισσότερο «χώρο» στα ευρωενωσιακά μονοπώλια, που εκφράζονται αυτήν την περίοδο με τις αντιπαραθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την αμερικανική «Google», για τον έλεγχο των μηχανών αναζήτησης στο διαδίκτυο και την εκμετάλλευση του λογισμικού Αndroid. Επιδιώκεται, παράλληλα, ένα ρυθμιστικό πλαίσιο ώστε οι πάροχοι τηλεπικοινωνιακών και διαδικτυακών υπηρεσιών να καταγράφουν, να αποθηκεύουν, να διατηρούν και να θέτουν στη διάθεση των κατασταλτικών μηχανισμών ΗΠΑ και ΕΕ τις «κινήσεις» και τα «αποτυπώματα» του καθενός στις τηλεπικοινωνίες και το διαδίκτυο. Στην κατεύθυνση αυτή υπάρχει ήδη «πλούσια» νομοθεσία τόσο από την πλευρά της ΕΕ (Οδηγία για την παρακολούθηση των ηλεκτρονικών επικοινωνιών του 2005), όσο και από τις ΗΠΑ. Επίσης, σημειώνουμε και τις μεταξύ τους διμερείς συμφωνίες για την παροχή στοιχείων των επιβατών αεροπορικών πτήσεων από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ (η λεγόμενη συμφωνία PNR, που επιδιώκεται εντατικά να αποτελέσει και ευρωενωσιακή νομοθεσία για τις πτήσεις των επιβατών στις χώρες - μέλη της ΕΕ, το λεγόμενο «ευρωπαϊκό PNR»).

Η συμφωνία θα επεκτείνεται ακόμη στα πνευματικά δικαιώματα, στις ευρεσιτεχνίες και τα εμπορικά σήματα με στόχο τον αποκλεισμό οποιασδήποτε ελεύθερης πρόσβασης σε πολιτιστικό, ψυχαγωγικό, ενημερωτικό περιεχόμενο, κυρίως στο διαδίκτυο, ώστε να προστατεύονται αποκλειστικά τα δικαιώματα ιδιοκτησίας των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Πρότυπο των διαπραγματεύσεων αποτελεί η Σύμβαση ACTA (Εμπορική Συμφωνία Κατά της Παραποίησης), η οποία προσωρινά αποσύρθηκε λόγω των αντιδράσεων που προκάλεσε και των οξυμένων αντιθέσεων ανάμεσα στα μονοπώλια που υπαγόρευσαν την απόρριψή της κι από το Ευρωκοινοβούλιο.