Αρχισαν χτες και ολοκληρώνονται σήμερα οι εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ) στο επίκεντρο των οποίων βρίσκονται το προσφυγικό - μεταναστευτικό ζήτημα και τα σχέδια για τη σύσταση συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής της ΕΕ, με δυνατότητα επέμβασης στα εξωτερικά σύνορα της λυκοσυμμαχίας χωρίς να προηγηθεί σχετικό αίτημα κράτους - μέλους. Πεπεισμένος ότι θα υπάρξει συμφωνία, δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν, η οποία και έχει επεξεργαστεί τα σχέδια αυτά, Ζ. Κ. Γιούνκερ.

Πριν την έναρξη της Συνόδου Κορυφής, πραγματοποιήθηκε χτες το απόγευμα «μίνι σύνοδος» οκτώ κρατών - μελών της ΕΕ (Αυστρία, Ελλάδα, Γερμανία, Φινλανδία, Σουηδία, Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Ολλανδία) με την Τουρκία, υπό την προεδρία της Αγκελα Μέρκελ. Βασικό θέμα συζήτησης ήταν η μετεγκατάσταση Σύρων προσφύγων από την Τουρκία σε χώρες της ΕΕ. Η μετεγκατάσταση απευθείας από την Τουρκία Σύρων προσφύγων είναι εθελοντική για τα κράτη - μέλη και δε σχετίζεται με τη δέσμευση που έχουν αναλάβει να πάρουν από την Ελλάδα και την Ιταλία 160.000 πρόσφυγες μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

Στο περιθώριο της «μίνι Συνόδου», ο Αλ. Τσίπρας συναντήθηκε με τον Τούρκο πρωθυπουργό, Α. Νταβούτογλου. Σε δηλώσεις του αμέσως μετά, ο Ελληνας πρωθυπουργός επεσήμανε την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας για μείωση των προσφυγικών ροών, ζήτημα που χαρακτήρισε «ζωτικής σημασίας για την περιοχή, την Ευρώπη και τις ευρωτουρκικές σχέσεις», ενώ προανήγγειλε «ένα βεβαρημένο πρόγραμμα ελληνοτουρκικών επαφών για τους επόμενους τρεις μήνες». «Εχουμε μια πολύ γεμάτη ατζέντα όσον αφορά τις διμερείς μας σχέσεις, τον ευρύτερο διάλογό μας στη βάση του διεθνούς δικαίου. Μια ατζέντα που είναι ακόμα πιο σημαντική δεδομένης της αυξανόμενης αστάθειας στην περιοχή μας», ανέφερε.

Φέρεται, επίσης, να συμφωνήθηκε η πραγματοποίηση Συνόδου του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας εντός του Φλεβάρη και η ανάπτυξη τριμερούς συνεργασίας με Βουλγαρία σε Ενέργεια, διαχείριση υδάτων και μεταφορών/συγκοινωνιών, καθώς και ενδεχόμενη Σύνοδος το Μάρτη.

Το Μέγαρο Μαξίμου, σε σημείωμά του, αποτιμά θετικά τη συνάντηση του Αλ. Τσίπρα με τον Α. Νταβούτογλου, αλλά και τη «μίνι Σύνοδο», όπου ο πρωθυπουργός φέρεται να έθεσε το ζήτημα του μη περιορισμού των ροών προφανώς με ευθύνη της Τουρκίας, την «ανάγκη εφαρμογής της Διμερούς Συμφωνίας Επανεισδοχής για την επιστροφή μη προσφύγων στην Τουρκία» και «τη σημασία καθιέρωσης μόνιμου μηχανισμού επανεγκατάστασης στην ΕΕ κατευθείαν από την Τουρκία για τους πρόσφυγες».

Η παραπομπή πάντως απ' τα άλλα κράτη των ζητημάτων αυτών για εξέταση, στο πλαίσιο Ομάδας Εργασίας που θα συσταθεί, δεν είναι δηλωτική των θετικών τους διαθέσεων. Σύμφωνα με το Μέγαρο Μαξίμου, τα κράτη που μετείχαν στη μίνι Σύνοδο «απέδωσαν ιδιαίτερη σημασία στη συνεργασία Ελλάδας - Τουρκίας για το προσφυγικό στο πλαίσιο και της σχετικής διυπουργικής ομάδας εργασίας».

Για το ζήτημα της μετανάστευσης, η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ θα αξιολογήσει την εφαρμογή των αποφάσεων που έχει ήδη λάβει και θα εγκρίνει περαιτέρω μέτρα. Αναμένεται να εστιάσει στη λειτουργία των σημείων υποδοχής (hot spots), την εφαρμογή των αποφάσεων για τη μετεγκατάσταση καθώς και την εκτέλεση των επιστροφών, την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, τη συνεργασία με τις χώρες καταγωγής και διέλευσης κ.ά.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντ. Τουσκ, δήλωσε χτες ότι δεν υπάρχει καλή εναλλακτική λύση για την προστασία των συνόρων και ως εκ τούτου χαιρετίζει με ικανοποίηση την πρόταση της Κομισιόν για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων, που χαρακτήρισε προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για κάθε μεταναστευτική πολιτική. Απαντώντας σε όσους εγείρουν θέμα κυριαρχικών δικαιωμάτων, υποστήριξε ότι η προστασία των συνόρων είναι καταρχάς ζήτημα των εθνικών κρατών, αλλά η Ευρώπη δεν μπορεί να παραμείνει ευάλωτη όταν τα κράτη της ζώνης Σένγκεν δεν είναι σε θέση να προστατεύσουν αποτελεσματικά τα σύνορά τους. Πρόσθεσε πως αν απορριφθεί η πρόταση της Κομισιόν, θα πρέπει να βρεθεί μια άλλη, εξίσου επώδυνη λύση.

«Πρέπει να προστατέψουμε τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ», δήλωσε και ο Γάλλος Πρόεδρος, Φρ. Ολάντ. Οπως είπε είναι «απόλυτα σύμφωνος» με την πρόταση της Κομισιόν για τη δημιουργία ενός ευρωενωσιακού σώματος συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής, ενώ παράλληλα τόνισε ότι οι χώρες της ΕΕ πρέπει να τηρήσουν τη δέσμευσή τους για μετεγκατάσταση των προσφύγων από τα κράτη - μέλη που δέχονται μεταναστευτικές πιέσεις. Αναφερόμενος στην Τουρκία δήλωσε ότι τέθηκαν ορισμένοι κανόνες οι οποίοι θα πρέπει να γίνουν σεβαστοί. «Aν δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα εξωτερικά σύνορα δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στις υποσχέσεις μας προς την Τουρκία», ανέφερε.

Προσερχόμενος στη Σύνοδο, ο Αλ. Τσίπρας ζήτησε εκ νέου «περισσότερη συνεργασία προκειμένου να μειωθούν (...) κυρίως οι μη προσφυγικές ροές», χαρακτηρίζοντας εποικοδομητική τη συζήτηση με τον Α. Νταβούτογλου. Πρόσθεσε ότι «η Ελλάδα έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, έχουμε πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο στα hot spots και είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε πιο στενά με την Τουρκία ώστε να μειωθούν οι ροές (...) Συνεπώς, σήμερα έχουμε πολλά να συζητήσουμε, όχι μόνο για το προσφυγικό ζήτημα, αλλά και για το ενδεχόμενο εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ - αν και νομίζω ότι δεν είναι καιρός για εξόδους από την Ευρώπη, είναι καιρός για περισσότερη συνεργασία». Να σημειωθεί ότι ο Αλ. Τσίπρας είχε κατ' ιδίαν συνάντηση στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου με τον Βρετανό πρωθυπουργό, Ντ. Κάμερον.

Προηγουμένως σε δηλώσεις του στους «Financial Times», ο Αλ. Τσίπρας είχε εκφράσει το παράπονο ότι ενώ η κυβέρνησή του εγκαλείται για ελλιπή προστασία των συνόρων, η ΕΕ... δεν της υποδεικνύει τι να κάνει! Η Ελλάδα κατηγορείται ότι «δεν είναι σε θέση να προστατεύσει τα σύνορά της αλλά (οι άλλες χώρες της ΕΕ) δεν μας λένε τι περιμένουν από εμάς να κάνουμε», ανέφερε και πρόσθεσε: «Πρέπει να σώσουμε ανθρώπους που κινδυνεύουν να χάσουν τη ζωή τους (διασχίζοντας τη θάλασσα από την Τουρκία). Εάν θέλουν να προχωρούμε σε επαναπροωθήσεις, πρέπει να μας το πουν».

Η κυβέρνηση θέτει συνολικότερα ζήτημα ανταπόκρισης της ΕΕ στις εκκλήσεις της. «Στη βοήθεια που έχουμε ζητήσει και την οικονομική και την υλική, δεν υπάρχει η αντίστοιχη συνέπεια. Δηλαδή, στα ζητήματα της μετεγκατάστασης, από τις 66.000 που έχει συμφωνηθεί ότι θα μετεγκατασταθούν προς τις χώρες της Ευρώπης, μόλις 100 έχουν μετεγκατασταθεί. Απ' ό,τι έχει ζητηθεί σε βοήθεια από τη Frontex, έχει υλοποιηθεί μόλις το 1/10» δήλωσε χτες η κυβερνητική εκπρόσωπος, Ολγα Γεροβασίλη, η οποία αν και επικρότησε την ενίσχυση της δράσης της FRONTEX, ψέλλισε κάτι περί εθνικής κυριαρχίας, θέτοντας ζήτημα «με ποιανού την επίβλεψη και την ευθύνη θα γίνει αυτή η υποστηρικτική δράση».

Κατά τα λοιπά, η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ συζητά για την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας», την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης, την ενιαία αγορά, το βρετανικό δημοψήφισμα κ.ά.

Σε ό,τι αφορά την «τρομοκρατία», αναμένεται να ανοίξει όλη τη «βεντάλια» των μεθόδων που στο όνομα της αντιμετώπισής της θα επιτρέψει στην ΕΕ να πατήσει πόδι σε χώρες όπου διακυβεύονται ισχυρά συμφέροντα των μονοπωλίων της. Δηλώνεται, εξάλλου, ότι η συζήτηση θα διεξαχθεί με κατεύθυνση έντασης της «αντιτρομοκρατικής δράσης», με αποφάσεις που αφορούν σε ανταλλαγή πληροφοριών, ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα, τις «συνθήκες που οδηγούν στην τρομοκρατία, την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και το βίαιο εξτρεμισμό», την «αντιτρομοκρατική συνεργασία με τρίτες χώρες» κ.ά.

Θέμα συζήτησης θα αποτελέσει ξανά η έκθεση των προέδρων για την Οικονομική και Νομισματική Ενωση, αλλά και η ενιαία αγορά, στην κατεύθυνση λήψης μέτρων ολοκλήρωσης και αναβάθμισής της, ώστε να διευρύνονται οι ορίζοντες για τους επιχειρηματικούς ομίλους της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό θα εξεταστεί η Ενεργειακή Ενωση, η ψηφιακή ενιαία αγορά και η Ενωση Κεφαλαιαγορών. Ο Ντ. Τουσκ έκανε πάντως καθαρό ότι αυτή η Σύνοδος Κορυφής θα πρέπει να καταστήσει σαφή τη διάθεση των κρατών - μελών να λάβουν δύσκολες αποφάσεις για την τραπεζική ένωση και την οικονομική διακυβέρνηση.

Σε ό,τι αφορά στο βρετανικό δημοψήφισμα, η Σύνοδος θα συζητήσει την πορεία των εργασιών για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης που θα μπορούσε να αποτρέψει τη διεξαγωγή του και να διασφαλίσει την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ. Για το ζήτημα αυτό, ο Ντ. Τουσκ έκανε επίκληση στην «καλή θέληση» όλων των εμπλεκομένων μερών, εντούτοις χαρακτήρισε απαράδεκτα ορισμένα τμήματα της βρετανικής πρότασης για συμβιβασμό.