Κι ενώ ο πλανήτης σπαράσσεται από τη φτώχεια, την ανεργία, τους πολέμους, την πείνα και την προσφυγιά, όλα όσα «χαρίζει» στους λαούς ο καπιταλισμός, τα στοιχεία του ΟΗΕ για τα ναρκωτικά που παρουσιάστηκαν πρόσφατα, όχι μόνο αποτυπώνουν το τεράστιο μέγεθος του προβλήματος, αλλά ουσιαστικά επιβεβαιώνουν τα κοινωνικά αίτια του προβλήματος της τοξικοεξάρτησης, όπως και το ρόλο που παίζουν στο πλαίσιο αυτού του συστήματος τα ναρκωτικά, ως ανάχωμα στις συνειδήσεις και μέσο κοινωνικού ελέγχου. Η Ετήσια Εκθεση για το 2015 της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον έλεγχο των ναρκωτικών παραθέτει στοιχεία τα οποία απογυμνώνουν τα αντιδραστικά ιδεολογήματα όπως αυτά απορρέουν από τις ευρωενωσιακές ντιρεκτίβες, αφού θέτουν το πρόβλημα ως σύνθετο και πολυπαραγοντικό, που οξύνεται λόγω των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών κι όχι απλά ως ιατρικό πρόβλημα ή ως καταπατημένο «ατομικό δικαίωμα» στην ...«αυτοδιάθεση».

«Η φτώχεια, η πείνα, η οικονομική ανισότητα, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η αποστέρηση, η μετανάστευση, η υποχρεωτική εκτόπιση, οι περιορισμένες δυνατότητες πρόσβασης στην Εκπαίδευση και την εργασία, η έκθεση στη βία, είναι κρίσιμοι παράγοντες που οδηγούν στη χρήση ναρκωτικών. Η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων είναι, επομένως, εξίσου σημαντική με τις προσπάθειες που στοχεύουν στις ίδιες τις ουσίες», επισημαίνεται στην Ετήσια Εκθεση. Μια διαπίστωση που επιβεβαιώνει ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ και για όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας η αιτία είναι κοινή και οι λαοί θα πρέπει να χτυπήσουν τη ρίζα του κακού, το ίδιο το σύστημα της εκμετάλλευσης.

Η παρουσίαση της Εκθεσης έγινε στις 2 Μάρτη από το ΚΕΘΕΑ - σύμβουλος οργανισμός του ΟΗΕ σε θέματα ναρκωτικών - και σημεία της ανέδειξαν ο πρόεδρος, Γιώργος Μπαρδάνης και ο διευθυντής του ΚΕΘΕΑ, Βασίλης Γκιτάκος.

Μερικά από τα θέματα που αναδεικνύει η ανασκόπηση της παγκόσμιας κατάστασης από την Επιτροπή είναι όσα παραθέτουμε παρακάτω. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και φέτος στην κάνναβη, την επικινδυνότητά της, καθώς όλα τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται για εξαρτησιογόνο ουσία, που όπως όλα τα ναρκωτικά, επιδρά στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Ταυτόχρονα, επιβεβαιώνουν ότι η φιλολογία για τη διανομή της από το κράτος για «ιατρική χρήση» και με πρόσχημα την πάταξη του παράνομου εμπορίου αποτελεί «δούρειο ίππο» για τη νομιμοποίηση και διάδοσή της:

• Η κάνναβη είναι η πιο διαδεδομένη ουσία παγκοσμίως: Το 25,8% των μαθητών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στις ΗΠΑ κάνει χρήση κάνναβης, το 1/4 των Ευρωπαίων έχουν δοκιμάσει τουλάχιστον μια φορά. Ταυτόχρονα, από το 2004 έως το 2011, καταγράφηκε 62% αύξηση των επειγόντων περιστατικών που σχετίζονται με τη χρήση κάνναβης, ενώ καταγράφεται σαφής τάση ανόδου των αιτημάτων πρώτης εισαγωγής σε θεραπεία για χρήση κάνναβης. Τα επίπεδα της δραστικής ουσίας ΤHC αυξάνονται από 3,96% το 1995 σε 12% το 2013.
• Η κάνναβη εκτρέπεται από προγράμματα «ιατρικής χρήσης» στην παράνομη αγορά. Στις ΗΠΑ, σε όσες πολιτείες έχουν νομιμοποιήσει προγράμματα ιατρικής χρήσης της κάνναβης, η ουσία εκτρέπεται από τα προγράμματα αυτά στο παράνομο εμπόριο, αποτελώντας σημαντική πηγή παράνομης χρήσης, ιδιαίτερα από τους νέους. Στις πολιτείες που επιτρέπεται η «ιατρική χρήση», το 1/3 των τελειόφοιτων μαθητών λυκείου έχουν κάνει χρήση κάνναβης τους τελευταίους 12 μήνες, αναφέροντας ως μια από τις πηγές προμήθειας της ουσίας την κάνναβη για ιατρικούς λόγους που είχε συνταγογραφηθεί για κάποιον άλλο.
• Δευτερογενείς επιπτώσεις της νομιμοποίησης της κάνναβης στις ΗΠΑ. Πολιτείες που συνορεύουν με εκείνες στις οποίες έχει νομιμοποιηθεί η κάνναβη για «ψυχαγωγική χρήση», έχουν αναφέρει αρνητικές επιπτώσεις ως αποτέλεσμα της παράνομης διακίνησης της ουσίας στις περιοχές δικαιοδοσίας τους. Η νομιμοποίηση της κάνναβης δεν έχει εξαλείψει το παράνομο εμπόριο κάνναβης, σύμφωνα με το Ειδικό Σώμα κατά των Ναρκωτικών των ΗΠΑ.
• Η κάνναβη παραμένει η ουσία πρώτης προτίμησης με δεύτερη την ηρωίνη και στην Αφρική. Η χρήση παραμένει υψηλή (στο 7,5% του πληθυσμού ηλικίας 15-64 ετών) σχεδόν στο διπλάσιο του παγκόσμιου μέσου όρου (3,9%). Στην Κεντρική και Δυτική Αφρική το νούμερο αυτό εκτινάσσεται στο 12,4%. Η κάνναβη παραμένει η κύρια ουσία χρήσης όσον αφορά τα αιτήματα θεραπείας, με δεύτερη την ηρωίνη. Μόνο 1 στους 8 απ' όσους χρειάζονται θεραπεία έχουν πρόσβαση σε αυτήν.
• Αυξήθηκαν κατά 55% οι νέες ψυχοδραστικές ουσίες. Μέχρι τον Οκτώβρη του 2015, στην Ευρώπη έχουν αναφερθεί 602 νέες ψυχοδραστικές ουσίες, αύξηση 55% σε σχέση με το 2014, κατά το οποίο είχαν αναφερθεί 388 νέες ουσίες. Πρόκειται για μια πολύ ετερογενή κατηγορία ουσιών, κυρίως συνθετικά κανναβινοειδή.
• Ευρεία χρήση αμφεταμινών στη Συρία. Η διακίνηση παραποιημένων δισκίων Captagon (που περιέχουν αμφεταμίνη) συνεχίζεται αμείωτη στη Δυτική και Κεντρική Ασία. Υπάρχουν ανεπίσημες, μέχρι στιγμής, αναφορές που κάνουν λόγο για ευρεία χρήση αμφεταμινών μεταξύ των μερών που εμπλέκονται στην ένοπλη σύγκρουση στη Συρία.
• Η αύξηση της διακίνησης ναρκωτικών ουσιών δεν συνοδεύεται μόνο από αύξηση της δραστηριότητας του οργανωμένου εγκλήματος, αλλά και από την αύξηση της χρήσης παράνομων ουσιών, ιδιαίτερα στους νέους. Ενα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Δυτική Αφρική, που αποτελεί ένα από τα κέντρα διακίνησης παράνομων ουσιών διεθνώς.

Σταθερά στις ετήσιες εκθέσεις του ΟΗΕ, το Αφγανιστάν είναι ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα που καταγράφεται και δείχνει ότι τα ναρκωτικά είναι ένα πολυσύνθετο και πολυπαραγοντικό πρόβλημα, που συνδέεται άμεσα με τα κέρδη και όλες τις υπόλοιπες πλευρές του σάπιου καπιταλισμού, ενώ δείχνει και την άμεση σχέση αύξησης της παραγωγής και διακίνησης των ναρκωτικών με την αύξηση της χρήσης τους.

Το 2015, λόγω της λειψυδρίας, οι αρχές αναγκάστηκαν να οδηγήσουν τμήματα του αγροτικού πληθυσμού του Αφγανιστάν και σε «εναλλακτικές καλλιέργειες», με αποτέλεσμα να μειώνεται για πρώτη φορά, μετά την εισβολή των αμερικανοΝΑΤΟικών δυνάμεων, η παράνομη καλλιέργεια οπίου από 2.240.000 στρέμματα το 2014 σε 1.830.000 στρέμματα πέρυσι, κρατώντας ωστόσο την παραγωγή οπίου σε ασύλληπτα ψηλά επίπεδα. Η εκτιμώμενη παραγωγή οπίου το 2015 ήταν περίπου 3.300 τόνοι! Ποσότητα που καλύπτει πάνω από το 80% της παγκόσμιας παραγωγής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ, η συνολική «αξία» μόνο της αφγανικής «σοδειάς» οπίου ανερχόταν στα 3 δισ. δολάρια μόνο σ' ένα χρόνο (!), το 2013.

Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι η εκρηκτική αύξηση της παραγωγής οπίου στο Αφγανιστάν, που έφτασε σε επίπεδα «ρεκόρ» στην ιστορία της ανθρωπότητας, «συνέπεσε» με την ιμπεριαλιστική επέμβαση των αμερικανοΝΑΤΟικών δυνάμεων στη χώρα το 2001 και εκτοξεύτηκε κατά την κατοχή της χώρας, οπότε και εγκαταστάθηκε εκεί και η διεθνής μαφία της ηρωίνης. Η ιστορία αυτή έχει, βέβαια, παρελθόν, αφού η χώρα παρήγαγε μεν και παλιότερα όπιο, ωστόσο σε πολύ μικρότερες ποσότητες, ενώ στο ίδιο το Αφγανιστάν η χρήση ηρωίνης ήταν πολύ περιορισμένη, καθώς δεν υπήρχαν τα μέσα για τη χημική επεξεργασία που απαιτείται. Η γενίκευση της παραγωγής της στη χώρα ξεκίνησε κατά τη δεκαετία του '80 από τους «μουτζαχεντίν», με την πολύπλευρη στήριξη των ΗΠΑ και διάφορων μηχανισμών και μυστικών υπηρεσιών, ως μέσο χρηματοδότησης στον πόλεμό τους ενάντια στην εργατική εξουσία που εγκαθιδρύθηκε προσωρινά στη χώρα τη δεκαετία του '80.

Σήμερα, η χώρα, μαζί με την τεράστια εκτόξευση της παραγωγής, αντιμετωπίζει ευρέως και το πρόβλημα της χρήσης, με το ένα στα δέκα νοικοκυριά πλέον να βρίσκεται θετικό σε τεστ ανίχνευσης ναρκωτικών, συνήθως ηρωίνη, και την ίδια στιγμή οι θέσεις θεραπείας να αντιστοιχούν μόλις στο 6% του εκτιμώμενου αριθμού εξαρτημένων από οπιούχα.