ΧΑΪΝΟΦΣΚΙ - ΣΟΪΜΑΝ
Το λευκό πραξικόπημα
Πέμπτη 31 Μάρτη 2016

«Το λευκό πραξικόπημα» είναι ταινία - μοντέλο και δείχνει έναν τρόπο που μπορεί κανείς να φτιάξει ταινίες ολοκάθαρα μπρεχτικές, χρησιμοποιώντας τα ντοκουμέντα ως δομικό υλικό του «μύθου». Οι κομμουνιστές κινηματογραφιστές Χαϊνόφσκι και Σόιμαν αποτελούν αδιαίρετο ντουέτο, που έφερε νέα αντίληψη στο πολιτικό ντοκιμαντέρ. Οι ταινίες τους, κατά κανόνα, είναι υποδείγματα του είδους με ιδιαίτερα επεξεργασμένο μοντάζ, όπως η τετραλογία για τη Χιλή που τους έκανε γνωστούς σ' όλον τον κόσμο. Συνολικά, οι δύο δημιουργοί έκαναν για τη Χιλή 10 ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους. Τα τρία σπουδαιότερα φιλμ εξ αυτών, που βγήκαν από το Στούντιο H&S μεταξύ 1974 και 1983, είναι «Ο πόλεμος με τις μούμιες», «Ημουν, είμαι και θα είμαι» και «Το λευκό πραξικόπημα», όπου οι κινηματογραφιστές επεμβαίνουν δείχνοντας το στρατιωτικό πραξικόπημα από τις τρεις κύριές του προοπτικές. Την προπαρασκευαστική, την εκτέλεση και τις συνέπειές του.

Οι Βάλτερ Χαϊνόφσκι και Γκέρχαρντ Σόιμαν γύριζαν επί πολλά χρόνια ρεπορτάζ και συνεντεύξεις μέσα από τα σπλάχνα του ταξικού εχθρού στη Χιλή, εφαρμόζοντας ιδιαίτερες μεθόδους έρευνας. Οι μέθοδοί τους στηρίχτηκαν στην κατάχρηση της εμπιστοσύνης των πολιτικών τους αντιπάλων και στα αποκαλυπτικά ρεπορτάζ γύρω από τις κτηνωδίες του ιμπεριαλισμού. Κινηματογραφούσαν κρυφά, ή ξεγελώντας τους χουντικούς για την ιδιότητα ή τα ιδεολογικά τους πιστεύω... Οι Χαϊνόφσκι - Σόιμαν δεν ακολουθούν στείρο διδακτισμό αλλά προσπαθούν να αναπτύξουν όσο γίνεται πιο διαλεκτικά τα επιχειρήματά τους. «Στις 4 Μαρτίου έγιναν οι τελευταίες εκλογές στη Χιλή - λένε οι δημιουργοί. Οι περισσότεροι δημοσιογράφοι ενδιαφέρονταν για τον νικητή Αλιέντε, έτσι οι εκπρόσωποι των αντιδραστικών κομμάτων, οι μούμιες, ήταν αληθινά κατευχαριστημένοι που έπεσαν πάνω σ' Ευρωπαίους που έδειχναν ενδιαφέρον για ό,τι έλεγαν. Δεν χρειαζόταν καν να τους πείσουμε να τα ξεράσουν όλα, μιλούσαν καμιά φορά πιο πολύ ακόμη κι απ' όσο θέλαμε».

Μέσα από την ταινία αποκαλύπτονται ο ρόλος της CIA και των αμερικανικών και πολυεθνικών εταιρειών και τα εκατομμύρια δολάρια με τα οποία χρηματοδοτούσαν τις δυνάμεις που οδήγησαν τη Χιλή στη δικτατορία. «Το λευκό πραξικόπημα» ερευνά τις ενορχηστρωμένες μεθόδους της CIA και της αστικής τάξης ώστε να επιτευχθεί ένα «λευκό πραξικόπημα», κινητοποιώντας και δυσαρεστημένα τμήματα του λαού. Το λευκό αυτό ειρηνικό πραξικόπημα έπρεπε να δημιουργήσει, με τεχνητό τρόπο, ουρές ατέλειωτες, ιδίως σε καταστήματα τροφίμων κ.α. Κι επειδή η ειρηνική ανατροπή απέτυχε, η CIA πέρασε στο αιματηρά βίαιο πλάνο, το στρατιωτικό πραξικόπημα εναντίον του Αλιέντε με εκτελεστή τον Πινοσέτ, στις 11 Σεπτέμβρη 1973.

Παραγωγή: «EL GOLPE BLANCO», Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία (1975)