Ενα ακόμα επεισόδιο στις εξελισσόμενες ενδοκαπιταλιστικές διεργασίες και αντιθέσεις στην ΕΕ και την Ευρωζώνη ήρθε να προσθέσει η χτεσινή απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία συνιστά να μην επιβληθούν πρόστιμα κατά της Ισπανίας και της Πορτογαλίας για την παραβίαση των όρων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, την οποία είχαν επισημάνει επισήμως στις 12/7 οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ, στο πλαίσιο της διαδικασίας του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου». Παράλληλα, η Επιτροπή παραπέμπει σε επόμενη φάση και την ενδεχόμενη απόφαση για αναστολή χρηματοδότησης των δύο κρατών από τα ευρωενωσιακά χρηματοδοτικά προγράμματα.

Στην ανακοίνωσή της, βέβαια, η Κομισιόν επισημαίνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «δε δεσμεύεται από τη σύσταση της Επιτροπής, αλλά μπορεί να αυξήσει το πρόστιμο έως το 0,2% του ΑΕΠ σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ», ενώ και η ίδια θέτει δεσμευτικά χρονικά όρια για τη δημοσιονομική προσαρμογή και των δύο χωρών.

Σε συνέντευξη Τύπου, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Β. Ντομπρόβσκις, επισήμανε ότι για την έκδοση της πρότασης λήφθηκε υπόψη, εκτός από τις ενστάσεις των δύο κρατών, η δυσχερής οικονομική συγκυρία και έκρινε πως η επιβολή προστίμων θα δημιουργούσε περαιτέρω εμπόδια στην εύθραυστη ανάκαμψη των δύο χωρών.

Οπως αναφέρει και η σχετική ανακοίνωση, η Επιτροπή, «αναγνωρίζοντας τα αιτιολογημένα αιτήματα» των δύο χωρών (για τις «ειδικές οικονομικές περιστάσεις»), «τις προκλήσεις του οικονομικού περιβάλλοντος, τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες και των δύο χωρών και τις δεσμεύσεις συμμόρφωσής τους με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης», προτείνει για τη μεν Πορτογαλία περιορισμό του ελλείμματός της μέσα στο τρέχον έτος και για την Ισπανία το αργότερο μέχρι το 2018.

Ταυτόχρονα, και οι δύο χώρες θα πρέπει το αργότερο μέχρι τις 15 Οκτώβρη να λάβουν τις απαιτούμενες αποφάσεις και να τις κοινοποιήσουν στην Επιτροπή.

Ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων της ΕΕ, Π. Μοσκοβισί, βάζοντας και την πολιτική παράμετρο, επισήμανε ότι η επιβολή κυρώσεων ακόμη και συμβολικού χαρακτήρα δεν θα είχε θετικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι πολίτες αμφισβητούν το θεσμικό οικοδόμημα της ΕΕ. Πρόσθεσε ότι η απόφαση της Επιτροπής είναι σύμφωνη με τους κανόνες και είπε πως είναι «οικονομικά και πολιτικά η πιο σωστή και έξυπνη».

Υπενθυμίζεται ότι για την Πορτογαλία είχε οριστεί στόχος μείωσης του ελλείμματος κάτω του 3% πέρυσι, ωστόσο αυτό έφθασε τελικά στο 4,4% του ΑΕΠ. Την ίδια στιγμή, η Επιτροπή δεν θεωρούσε επαρκή τη φετινή δημοσιονομική προσαρμογή για μείωση του ελλείμματος στο 2,7% του ΑΕΠ, ζητώντας επιπλέον μέτρα για τη μείωση κατά 0,25%, έτσι ώστε να περιοριστεί στο 2,5% του ΑΕΠ.

Για την Ισπανία, παρά το γεγονός ότι το έλλειμμά της θα κινηθεί μεταξύ του 4,1% και 4,7%, αποφασίστηκε να δοθεί παράταση δύο ετών για τον περιορισμό του κάτω του 3%, γιατί, όπως είπε ο Π. Μοσκοβισί, «μια απότομη προσαρμογή ύψους 1,3% - 2% σε ένα χρόνο θα ήταν πολύ υψηλή και θα κόστιζε σε ανάπτυξη, ενώ λόγω της έλλειψης της πλειοψηφίας στο Κοινοβούλιο θα ήταν αδύνατο να εφαρμοστεί». Υπ' αυτό το σκεπτικό η Επιτροπή πρότεινε τη λήψη μέτρων 0,5% του ΑΕΠ το 2017 και το 2018.

Ενδεικτική των ενδοκαπιταλιστικών αντιθέσεων είναι η αντίδραση του προέδρου του Γιούρογκρουπ, Γ. Ντάισελμπλουμ, ο οποίος εξέφρασε την «απογοήτευσή» του για την πρόταση της Κομισιόν να ακυρωθεί η επιβολή προστίμων σε Ισπανία και Πορτογαλία. Σε ανακοίνωσή του ανέφερε συγκεκριμένα: «Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι δεν θα ληφθούν μέτρα μετά τη διαπίστωση ότι η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν έλαβαν αποτελεσματική δράση για την εξυγίανση των προϋπολογισμών τους».

«Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο το ότι παρά τις προσπάθειες που έχουν ήδη γίνει, η Ισπανία και η Πορτογαλία κινδυνεύουν ακόμα», τόνισε, ενώ πρόσθεσε ότι θα περιμένει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποσαφηνίσει την πρότασή της και να συζητήσει το θέμα με άλλες χώρες της Ευρωζώνης.

Στο μεταξύ, σοβαρές αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του «ευρωπαϊκού εγχειρήματος» εκφράζονται σε ανάλυση του οίκου αξιολόγησης «Standard & Poor's», καθώς, όπως αναφέρει, η ΕΕ υπό τη σημερινή της μορφή είναι ασταθής.

Οπως λέει χαρακτηριστικά, «η ΕΕ, έτσι όπως δημιουργήθηκε και λειτουργεί σήμερα, δεν ενσωματώνει με συνεκτικό τρόπο τις διαφορετικές διαστάσεις του εθνικού κράτους με αποτέλεσμα να μην είναι βιώσιμη στη σημερινή της μορφή». Υποστηρίζει ακόμη πως η ΕΕ είτε θα πρέπει να επιστρέψει πίσω στα κράτη - μέλη της μέρος της εθνικής τους κυριαρχίας που παραχώρησαν κατά το προηγούμενο διάστημα, είτε, αντίθετα, να προχωρήσει με πιο γοργά και σταθερά βήματα προς την πολιτική και οικονομική ολοκλήρωση.

Την ίδια ώρα, στην Ιρλανδία, η Κεντρική Τράπεζα της χώρας αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις της για το ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης το 2016 και το 2017, επικαλούμενη την αβεβαιότητα που προκάλεσε η ψήφος υπέρ του Brexit και προειδοποιώντας για χειρότερες συνέπειες εάν η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ γίνει με δυσμενείς όρους.

Συγκεκριμένα, η Τράπεζα αναμένει το ΑΕΠ να αυξηθεί κατά 4,9% το 2016 (από 5,1% στην πρόβλεψή της πριν από τρεις μήνες) και κατά 3,6% το 2017 (από 4,2%), ενώ επισημαίνει ότι η φύση και το μέγεθος του τελικού οικονομικού αντίκτυπου θα αντανακλούν την έκταση στην οποία οι συμφωνίες για την έξοδο της Βρετανίας θα επιφέρουν αλλαγές στην ελεύθερη διακίνηση των αγαθών.

Τέλος, στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια στο επίπεδο του 0,25% με 0,5%, τονίζοντας πως βλέπει μειωμένα τα ρίσκα για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας.

Στην ανακοίνωσή της αναφέρει πως η οικονομία αναπτύχθηκε τον Ιούνη με μέτριο ρυθμό, η απασχόληση ανακάμπτει, ενώ αναπτύσσονται και οι καταναλωτικές δαπάνες.

Επίσης, η Fed αναφέρει ότι παρακολουθεί προσεκτικά τις παγκόσμιες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές εξελίξεις, ωστόσο σημειώνει ότι «τα βραχυπρόθεσμα ρίσκα για την μελλοντική πορεία (σ.σ. της οικονομίας των ΗΠΑ) έχουν υποχωρήσει».