ΣΥΡΙΑ
Ρευστή η κατάσταση με την εκεχειρία
Κυριακή 18 Σεπτέμβρη 2016

Κέρι - Λαβρόφ ανταλλάσσουν χειραψία αφού έχουν ανακοινώσει τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός. Οι διεργασίες συνεχίζονται, όπως και οι αντιθέσεις
Ανοιχτά μένουν όλα τα ενδεχόμενα στη Συρία, όπου μέχρι και την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, η συμφωνία επταήμερης κατάπαυσης του πυρός που είχαν ανακοινώσει τα ξημερώματα της 10ης Σεπτέμβρη οι ΥΠΕΞ ΗΠΑ και Ρωσίας, βάδιζε σε «τεντωμένο σκοινί».

Για το ακριβές περιεχόμενο της συμφωνίας δεν έγιναν γνωστά πολλά πράγματα. Ωστόσο από την πρώτη στιγμή ακόμα και οι άμεσα εμπλεκόμενες πλευρές εξέφρασαν προβληματισμούς για την αντοχή της. Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής, είχαν γίνει καταγγελίες για πάνω από 100 παραβιάσεις της συμφωνίας και από τις δυνάμεις του συριακού στρατού και από τις δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης, ενώ κατηγορίες ανταλλάσσονταν και για τις ευθύνες με την καθυστέρηση της παράδοσης τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης στους δεκάδες χιλιάδες εγκλωβισμένους αμάχους.

Βέβαια, το πολυήμερο παζάρι μεταξύ Ουάσιγκτον - Μόσχας που είχε προηγηθεί της συμφωνίας όπως και η ίδια η ανακοίνωση της συμφωνίας φανέρωσαν διεργασίες συντονισμού, χωρίς φυσικά να εξαλείφονται οι βαθιές ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις και χωρίς να είναι σίγουρο αν θα ξεπεραστούν οι δυσκολίες που υπάρχουν για την εφαρμογή της συμφωνίας. Τίποτα δεν ήταν σίγουρο ούτε και για την τύχη του «Κοινού Κέντρου Εφαρμογής», που υποτίθεται ότι Ρωσία και ΗΠΑ θα έθεταν σε λειτουργία εφόσον η κατάπαυση του πυρός τηρηθεί, με στόχο την ανταλλαγή πληροφοριών και το συντονισμό για το ενδεχόμενο και κοινών στρατιωτικών επιχειρήσεων, χωρίς ωστόσο να δοθούν διευκρινίσεις για τα χαρακτηριστικά και τους στόχους αυτών των πιθανών επιχειρήσεων.

Προχτές, Τζον Κέρι και Σεργκέι Λαβρόφ συνομίλησαν για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες μέρες, αποτυπώνοντας και τη «νευρικότητα» που παρέμενε, σε θέματα όπως ο διαχωρισμός των οργανώσεων της «μετριοπαθούς αντιπολίτευσης» και των «τρομοκρατικών οργανώσεων». Για το θέμα αυτό, η Μόσχα ζητούσε επίμονα από την Ουάσιγκτον να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της. Αλλωστε, προβληματισμοί είχαν διατυπωθεί από την πρώτη στιγμή της ανακοίνωσης της κατάπαυσης πυρός, επειδή υπήρξαν οργανώσεις που δεν δήλωσαν ότι συμφωνούν με αυτή, ανάμεσά τους και ορισμένες που δεν έχουν διαχωρίσει τη θέση τους από το «Μέτωπο Φάταχ αλ Σαμ» (πρώην «Μέτωπο Αλ Νούσρα»).

Γενικότερα, οι πληροφορίες έφταναν πολύ συγκεχυμένες και συχνά αντικρουόμενες, τόσο για τις καταγγελίες παραβιάσεων της συμφωνίας, όσο και για τις διαπραγματεύσεις πάνω σε μια πιθανή παράτασή της. Επίσης, ανοικτό έμενε το ενδεχόμενο επανάληψης των ενδοσυριακών διαπραγματεύσεων που είχαν διακοπεί την περασμένη άνοιξη.

Το βράδυ της Παρασκευής, το «Ασοσιέιτεντ Πρες» μετέδωσε πως ΗΠΑ και Ρωσία ζήτησαν σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, για να συζητήσει σχετικά με τη Συρία, και προγραμματίστηκε συνεδρίαση για αργότερα το ίδιο βράδυ (πρώτες πρωινές ώρες Σαββάτου).

Πολύπλευρες συναντήσεις

Στο μεταξύ, όλο το τελευταίο δεκαήμερο έγιναν μια σειρά συναντήσεις που φανέρωσαν την πολύπλευρη ετοιμότητα διαφόρων δυνάμεων για τις εξελίξεις στη Συρία και ευρύτερα την περιοχή. Ανάμεσα σε αυτές που ξεχώρισαν είναι σίγουρα η επίσκεψη του αρχηγού των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων, Βαλερί Γκερασίμοφ, στην Αγκυρα, όπου συνάντησε τον Τούρκο ομόλογό του Χουλούσι Ακάρ. Τουρκικές «πηγές» υποστήριζαν ότι οι δύο ανώτατοι στρατιωτικοί συμφωνούν «πως τα περιφερειακά προβλήματα μπορούν να λυθούν μόνο μέσα από κοινές πρωτοβουλίες των χωρών της περιφέρειας» και μιλώντας για «κοινή αντίληψη σε στρατιωτικό επίπεδο» έβλεπαν και θετικές εξελίξεις «σχετικά με μια κοινή οπτική για τη λύση άλλων προβληματικών περιοχών στη Μέση Ανατολή».

Εξίσου ενδιαφέρουσα, για τις εξελίξεις που πιθανώς ακολουθήσουν μια «αντιμετώπιση» του «Ισλαμικού Κράτους» σε Συρία - Ιράκ, ήταν και η επίσκεψη που έκανε πριν από μερικές μέρες στο Παρίσι ο ηγέτης του ιρακινού Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί, ο οποίος συζήτησε με το Γάλλο Πρόεδρο, Φρανσουά Ολάντ, την επικείμενη επιχείρηση ανακατάληψης της Μοσούλης (που τοποθετείται στα τέλη του 2016). Θυμίζουμε πως η Γαλλία πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα στείλει στο Ιράκ δυνάμεις του γαλλικού πυροβολικού, στη διάθεση του ιρακινού στρατού, ενώ σύντομα καταφτάνει στην περιοχή και το αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκολ».

Τέλος, πρέπει να τονίζουμε ότι όλο αυτόν τον καιρό συνεχίζεται στη βόρεια Συρία η επιχείρηση «Ασπίδα υπεράσπισης του Ευφράτη», που ο τουρκικός στρατός ξεκίνησε στις 24 Αυγούστου, στο όνομα της εκκαθάρισης της τουρκο-συριακής μεθορίου από «τρομοκράτες», στους οποίους η Αγκυρα συγκαταλέγει το «Ισλαμικό Κράτος», αλλά και τις οργανώσεις των Κούρδων της Συρίας YPG και PYD. Το βράδυ της Παρασκευής, διεθνή ΜΜΕ μετέδιδαν ότι οι δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης που στηρίζει ο τουρκικός στρατός στο πλαίσιο της «Ασπίδας του Ευφράτη» επέκτειναν τη δράση τους νοτιότερα στη βόρεια Συρία.

Στο μεταξύ, ενδιαφέρον είχε και η είδηση της τελευταίας στιγμής ότι μικρός αριθμός των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων για πρώτη φορά ξεκίνησε προχτές το βράδυ να «συνοδεύει» τον τουρκικό στρατό και τους Σύρους «εταίρους» του (σ.σ. οργανώσεις συριακής αντιπολίτευσης) σε μάχες τους κατά του «Ισλαμικού Κράτους», στη βόρεια Συρία. Ο εκπρόσωπος του αμερικανικού Πενταγώνου Τζεφ Ντέιβις δήλωσε ότι η αμερικανική πλευρά παρέχει συμβουλευτική και άλλη αρωγή σε τουρκικά στρατεύματα που συνεχίζουν την εκκαθάριση της μεθορίου. «Αρνηση της πρόσβασης του IK σε αυτήν τη κρίσιμη μεθόριο κόβει όλες τις διαδρομές ανεφοδιασμού προς και από Ιράκ και Συρία και απομονώνει περαιτέρω την "πρωτεύουσα" του ΙΚ Ράκα» έσπευσε να υποστηρίξει και συμπλήρωσε: «Εχουμε παρατηρήσει με ικανοποίηση τους Τούρκους να συνεχίζουν αυτού του είδους την αποφασιστικά στρατηγικής σημασίας κίνηση που θα βοηθήσει στις προσπάθειές μας».


Α.Μ.