Οι πέντε ηγέτες των χωρών που συγκροτούν την Ευρασιατική Οικονομική Ενωση |
Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία με το Βιετνάμ, αυτή περιλαμβάνει απλούστευση των τελωνειακών διατυπώσεων (μείωση των δασμών από 30% έως 90% για μια γκάμα περίπου 100.000 προϊόντων), της πρόσβασης των προϊόντων στις αγορές, προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, τους τομείς του ηλεκτρονικού εμπορίου και των δημόσιων προμηθειών. Επίσης, ιδιαίτερα τη Ρωσία ενδιαφέρουν τομείς όπως η Ενέργεια, ιδιαίτερα η πυρηνική, με επενδύσεις στη χώρα, η βιομηχανία τροφίμων, η κλωστοϋφαντουργία.
Σε ό,τι αφορά τις 40 χώρες που φέρεται να βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις επίσης για συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με την ΕΟΕ, γίνεται λόγος ενδεικτικά για τη Συρία (ζήτημα που εξαρτάται βεβαίως από την έκβαση της σύγκρουσης εκεί), το Ιράν, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τη Νότια Κορέα, τη Σερβία, χώρες της Κεντρικής Ασίας και της Νότιας Αμερικής, όπως η Κοινή Αγορά των χωρών του Νότου (Mercosur, όπου συμμετέχουν οι Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη, Παραγουάη, Βενεζουέλα). Επίσης, συμφωνίες έχουν γίνει με το Ουζμπεκιστάν και τη Μολδαβία.
Η διεύρυνση της δράσης της ΕΟΕ δεν μπορεί παρά να ιδωθεί στο πλαίσιο του σφοδρού ανταγωνισμού που κλιμακώνεται σε όλο τον κόσμο με τη δημιουργία διαφόρων καπιταλιστικών ενώσεων και ενοποιήσεων (αντίστοιχες υπάρχουν σε όλες τις ηπείρους), που επιδιώκουν ισχυρά κράτη στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ρωσίας, αποτελεί και μια διέξοδο από την καπιταλιστική κρίση που διαρκεί (ύφεση γύρω στο 4%) στο φόντο και της επιδείνωσης των σχέσεων με τους «δυτικούς εταίρους» της λόγω των συγκρούσεων στην Ουκρανία, στη Συρία αλλά και σε άλλα πεδία.
Αξίζει να θυμηθούμε πώς ξεκίνησε η Ευρασιατική Οικονομική Ενωση: Ουσιαστικά, είναι απότοκο της ανατροπής του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, της διάλυσής της και της καπιταλιστικής παλινόρθωσης που ακολούθησε. Είναι η μετεξέλιξη της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών (που συγκροτήθηκε το 1991) και της Ευρασιατικής Οικονομικής Κοινότητας (το 2000, που στη συνέχεια συνοδεύτηκε με συμφωνίες τελωνειακής ένωσης και οικονομικού χώρου, αρχικά των Ρωσίας, Λευκορωσίας, Καζακστάν). Την 1η Γενάρη του 2015 υπογράφτηκε η ιδρυτική συνθήκη από τις Ρωσία, Λευκορωσία, Καζακστάν, ενώ η Αρμενία και το Κιργιστάν εντάχθηκαν την 1η Μάη 2015, προς ένταξη δε είναι και το Τατζικιστάν. Πρόκειται για μια αγορά που υπερβαίνει τα 180 εκατομμύρια ανθρώπους, με δυνητική παραγωγή αγαθών ύψους 4,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, καλύπτει το 15% της επιφάνειας της Γης και πολύ μεγάλα μερίδια στην παραγωγή βασικών αγαθών (ενδεικτικά, το 22% της παγκόσμιας παραγωγής φυσικού αερίου, το 15% του πετρελαίου). Οπως διακηρύχτηκε, στόχος είναι, πέρα από τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, ο συντονισμός των χρηματοπιστωτικών συστημάτων, η εναρμόνιση της βιομηχανικής και αγροτικής πολιτικής και στο ζήτημα της αγοράς εργασίας και στα μεταφορικά δίκτυα.
Το γεγονός ότι διαρκούν αρκετά χρόνια οι διαπραγματεύσεις για να καταληχτούν κοινές πολιτικές δείχνει τα δύσκολα παζάρια που γίνονται ανάμεσα στις αστικές τάξεις των χωρών και τους μονοπωλιακούς ομίλους, αφού παρά την εικόνα της «συνεργασίας, της αλληλεγγύης και της αλληλοβοήθειας» υπάρχει έντονη εσωτερική διαπάλη για το ποιος θα ωφεληθεί περισσότερο από τις συμφωνίες και τους συμβιβασμούς που θα γίνουν. Αλλωστε, αυτό το βλέπουμε και σε μια σειρά από άλλες διακρατικές συμφωνίες, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων ΕΕ - ΗΠΑ, που διαρκεί δεκαετίες. Και στην Ευρασιατική Ενωση, όπως και σε κάθε λυκοσυμμαχία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, καθοριστικός παράγοντας είναι η οικονομική, στρατιωτική και πολιτική δύναμη που έχει η κάθε αστική τάξη. Και στη συγκεκριμένη Ενωση, φυσικά το «πρώτο βιολί» είναι η Ρωσία.
Επίσης, οι Ρωσία, Λευκορωσία, Καζακστάν, Αρμενία, Κιργιστάν συγκροτούν την Οργάνωση Συνεργασίας Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO), που είναι κυρίως στρατιωτική συνεργασία.
Σημαντικό αγκάθι, παρά τις προσπάθειες που γίνονται από τις χώρες - μέλη, είναι ο ενιαίος τελωνειακός κώδικας, απαραίτητη προϋπόθεση για να αρθούν εμπόδια στη διεύρυνση των εμπορικών σχέσεων στο εσωτερικό της ΕΟΕ. Στη διαδικασία προετοιμασίας του, που δηλώνεται ότι είναι κοντά στο τελικό στάδιο, παίρνουν μέρος άμεσα εκπρόσωποι μονοπωλιακών ομίλων που κάνουν προτάσεις για τη διαδικασία του εκτελωνισμού στα σύνορα της Ενωσης ώστε να γίνει απλούστερη η μετακίνηση εμπορευμάτων. Σε όλα αυτά παίρνεται υπόψη η εμπειρία, για παράδειγμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ταυτόχρονα, η Ρωσία ως «ατμομηχανή» στην ΕΟΕ, συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις για τη σύζευξη με τους εμπορικούς «Δρόμους του Μεταξιού» (Silk Road) που προωθεί η Κίνα ώστε οι κινεζικοί μονοπωλιακοί όμιλοι να διευρύνουν τη δράση τους σε όλη την Ευρασία και όχι μόνο. Φυσικά, η κάθε πλευρά (σημειώνουμε ότι Κίνα και Ρωσία συμμετέχουν και μαζί σε άλλες ενώσεις, όπως οι BRICS, με τη Βραζιλία, την Ινδία και τη Νότια Αφρική, ή η Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης, μαζί με Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν) επιδιώκει τα μέγιστα οφέλη και τα παζάρια γίνονται πάντα με αυτό το κριτήριο.
Πάντως, και ο Πρόεδρος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, επαναλαμβάνει συνεχώς την ανάγκη να προωθηθεί αποτελεσματικά και σταθερά η διαδικασία της σύζευξης. Επίσημα η Οικονομική Επιτροπή της ΕΑΕ, το κατά κάποιον τρόπο εκτελεστικό όργανό της, με συμμετοχή αναλογικά εκπροσώπων από 5 χώρες, ανακοίνωσε την έναρξη των διαπραγματεύσεων σχετικά με τη συμφωνία για το εμπόριο και την οικονομική συνεργασία, στις 25 Ιούνη φέτος. Θυμίζουμε ότι οι «Δρόμοι του Μεταξιού» περιλαμβάνουν υποδομές και δίκτυα μεταφορών, εμπορικών διαδρόμων, αγωγών Ενέργειας των χωρών της Κεντρικής και της Νότιας Ασίας και της Ευρώπης, ενώ η δράση των κινεζικών μονοπωλίων επεκτείνεται και στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική, επίσης σε μεγάλα σχέδια ανάπτυξης υποδομών, όπως το κανάλι στη Νικαράγουα ή η κατασκευή διηπειρωτικής σιδηροδρομικής γραμμής, που θα συνδέει την ακτή στον Ατλαντικό από την πλευρά της Βραζιλίας με την ακτή του Ειρηνικού από την πλευρά του Περού.
Συχνά, και στη χώρα μας και σε άλλες χώρες, ακόμα και δυνάμεις στο αγωνιστικό εργατικό κίνημα και το κομμουνιστικό κίνημα, προβάλλουν την άποψη ότι τέτοιες διακρατικές ενώσεις δημιουργούν μια ισορροπία στον κόσμο, είναι ένα αντίβαρο σε ισχυρές ιμπεριαλιστικές ενώσεις με επικεφαλής τις ΗΠΑ ή χώρες της ΕΕ και έτσι «δημιουργείται ένας πολυπολικός κόσμος προς όφελος των λαών».
Οι ισχυρισμοί αυτοί από τη σκοπιά των εργατικών - λαϊκών συμφερόντων δεν έχουν καμία απολύτως βάση. Στην πραγματικότητα, μπορεί η Ευρασιατική Οικονομική Ενωση και οι συμφωνίες που αυτή «χτίζει» να ανταγωνίζονται άλλες διακρατικές ενώσεις και συμφωνίες όπως η ΕΕ, η Διατλαντική Συμφωνία, η Συμφωνία του Ειρηνικού, ή η Κοινή Αγορά της Νότιας Αμερικής - και αυτό είναι μια αντικειμενική διαδικασία στη διεθνοποιημένη παγκόσμια αγορά - αλλά η κάθε αστική τάξη, οι μονοπωλιακοί όμιλοι θέλουν από αυτόν τον ανταγωνισμό να αυξήσουν τα κέρδη τους, να χτυπήσουν τα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα. Επιδιώκουν τη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, την αύξηση της εκμετάλλευσης, όπως βλέπουμε σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο. Οταν ο ανταγωνισμός οξυνθεί και δεν μπορούν να γίνουν συμβιβασμοί, τα καπιταλιστικά κράτη δεν διστάζουν να συγκρουστούν και στρατιωτικά, όπως δείχνει η ιστορική εμπειρία, παλιότερη και πιο σύγχρονη, με τα δεκάδες πεδία πολεμικών συγκρούσεων για το μοίρασμα αγορών, ενεργειακών πόρων και σφαιρών επιρροής.
Επομένως, για τους εργάτες και τα άλλα εκμεταλλευόμενα λαϊκά στρώματα η ταξική ανάλυση για τη μελέτη των διαφόρων διακρατικών καπιταλιστικών ενώσεων είναι βασική προϋπόθεση για να μην μπαίνουν κάτω από ξένες σημαίες. Οι ταξικές δυνάμεις με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές πρέπει σε κάθε χώρα να εντείνουν την πάλη ενάντια στους σχεδιασμούς του κεφαλαίου, να ανοίξουν πόλεμο στις θεωρίες «επιλογής ιμπεριαλιστή» ή τις αταξικές «γεωπολιτικές αναλύσεις από εθνική σκοπιά» ή αυτές περί «διαχωρισμού της αστικής τάξης σε εθνική και ξενόδουλη». Ο δικός τους δρόμος είναι στον αντίποδα, ενάντια σε κάθε ιμπεριαλιστική ένωση, στην πάλη για τον απεγκλωβισμό της κάθε χώρας, στην πάλη για την ανατροπή της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και εξουσίας.