Ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με εργαζόμενους για το σημαντικό αγώνα τους και τις παρακαταθήκες που αφήνει
Συμμετοχή των εργαζομένων με μπλοκ στην πανεργατική απεργία στις 8/12 και την απεργιακή συγκέντρωση του ΠΑΜΕ |
Το άθλιο αυτό καθεστώς εντάσσεται στο συνολικότερο πλέγμα που λύνει ακόμα παραπέρα τα χέρια στο κεφάλαιο να εκμεταλλεύεται όποτε θέλει, για όσο θέλει και όπως ακριβώς θέλει τους εργαζόμενους, με βάση τις ανάγκες του και με συνεχή μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Σε αυτό το πλαίσιο, το καθεστώς της «ενοικίασης» εργαζομένων έχει συνδιαμορφωθεί σε επίπεδο ΕΕ, προωθήθηκε στην Ελλάδα από τις προηγούμενες αστικές κυβερνήσεις, ενώ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ το διατηρεί στο ακέραιο και το ενισχύει παραπέρα (βλ. δίπλα περισσότερα για το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο).
«Είναι η χειρότερη μορφή που συναντάμε», τόνιζε η Πανελλαδική Ενωση Λιθογράφων σε ανακοίνωσή της. «Οι όροι για τους εργαζόμενους σε τέτοιου είδους γραφεία, είναι δουλειά χωρίς σταθερό ωράριο, χωρίς σταθερές μέρες εργασίας και συχνά χωρίς καν σταθερό αντικείμενο εργασίας (...) Οσοι εργάζονται σε τέτοιου είδους γραφεία βρίσκονται "όμηροι", με συνεχώς ανανεωνόμενες συμβάσεις ορισμένου χρόνου, χωρίς να μπορούν να σχεδιάσουν τη ζωή τους (...) Τα μεροκάματα που δίνουν κυμαίνονται στα 3 - 4 ευρώ την ώρα, χωρίς να υπολογίζουν υπερωρίες, νυχτερινά και Σαββατοκύριακα. Με λίγα λόγια, σημαίνει εξοντωτική δουλειά για ένα μεροκάματο πείνας, χωρίς δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, χωρίς επίδομα αδείας και χωρίς τη δυνατότητα να μπει κάποιος στο Ταμείο ανεργίας μόλις απολυθεί».
Απεργιακή φρουρά στην απεργία των εργαζομένων στις 30/11 |
Το κάλεσμα του σωματείου για πάλη ενάντια στα «δουλεμπορικά» πήρε σάρκα και οστά στην επιχείρηση «Αφοί Βλάχου», όπου σε σύνολο περίπου 90 εργαζομένων οι 9 είναι «ενοικιαζόμενοι». Το τελευταίο δεκαήμερο του Νοέμβρη έως και τη μέρα της πανεργατικής απεργίας, στις 8/12, πραγματοποίησαν τρεις 24ωρες απεργίες και πέντε στάσεις εργασίας, με βασικό αίτημα την κατάργηση των «δουλεμπορικών» και την απασχόληση των «ενοικιαζόμενων» απευθείας από την επιχείρηση «Αφοί Βλάχου», με συμβάσεις αορίστου χρόνου.
Η «αξιοποίηση» του θεσμού της «ενοικίασης εργασίας» από τη συγκεκριμένη εταιρεία ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλη και ενώ η ίδια καταγράφει ανάπτυξη της δραστηριότητάς της.
Οπως αναφέρει η Πανελλαδική Ενωση Λιθογράφων, στην εταιρεία «Αφοί Βλάχου», «μέσα στα χρόνια της κρίσης, από το 2009 μέχρι το 2016, υπήρξε η μεγαλύτερη ανάπτυξη από ποτέ. Παρ' όλα αυτά, δεν συνέβη το ίδιο και για τους εργαζόμενους. Ο τζίρος της εταιρείας με βάση στοιχεία της ICAP από 11.480.000 ευρώ το 2009 εκτοξεύτηκε σε 17.700.000 ευρώ το 2015. Οι εργαζόμενοι έχουν να πάρουν αύξηση από το 2009, οπότε και υπογράφηκε η τελευταία ΣΣΕ (...) Προσλήφθηκαν πάνω από 15 εργαζόμενοι, μόνιμοι και μέσω γραφείου ενοικίασης εργαζομένων, με χρήματα κάτω από τη ΣΣΕ των λιθογράφων. Στην εταιρεία δόθηκαν απλόχερα δάνεια και επιδοτήσεις για ανακαίνιση κτιρίου, αγορά νέων μηχανών, εκπαίδευση του προσωπικού κ.λπ. Στους εργαζόμενους οι τράπεζες δεν εγκρίνουν δάνειο ούτε για κάλυψη βασικών αναγκών. Η επιχείρηση επιδοτήθηκε για να μη μειώσει το προσωπικό της (...) Είναι καθαρό για όλους τους συναδέλφους ότι τίποτα θετικό δεν μπορούμε να περιμένουμε από την ανάπτυξή τους. Το δίκιο μας θα το βρούμε με το δικό μας αγώνα, όπως γινόταν πάντα».
Γενική Συνέλευση στη μέση των κινητοποιήσεων, για τη συνέχισή τους |
Για τα ζητήματα αυτά και την πείρα που βγήκε από τις κινητοποιήσεις, ο «Ριζοσπάστης» βρέθηκε έξω από το εργοστάσιο, μίλησε με τον πρόεδρο του κλαδικού σωματείου και εργαζόμενο στην «Αφοί Βλάχου», Λ. Σακκά, καθώς και με εργαζόμενους που εκείνη την ώρα σχολούσαν ή πήγαιναν να πιάσουν δουλειά.
«Η εργοδοσία», λέει ο Λ. Σακκάς, «έχει από τον Ιούλη που απασχολεί "ενοικιαζόμενους" εργάτες. Μέχρι τώρα είναι οι ίδιοι, δεν τους έχει αλλάξει. Εχουν εκπαιδευτεί. Είναι εξειδικευμένοι εργάτες πια οι περισσότεροι».
Οι μόνιμοι εργαζόμενοι πώς τους αντιμετώπισαν; Υπάρχουν διαιρέσεις; Ποιος είναι ο ρόλος του σωματείου; τον ρωτάμε.
«Με το "καλημέρα", με το που ήρθανε, τους αγκαλιάσαμε και σχεδόν όλοι γίνανε μέλη του σωματείου. Απευθείας εντάχθηκαν ως ένα ενιαίο σώμα. Το Σεπτέμβρη κάναμε την πρώτη συνέλευση, πήραμε ομόφωνη απόφαση να παλέψουμε για να καταργηθούν τα δουλεμπορικά και να μονιμοποιηθούν οι "ενοικιαζόμενοι". Εμείς, είπαν οι μόνιμοι, είμαστε διατεθειμένοι να παλέψουμε και να χάσουμε μεροκάματα ενάντια στην ενοικιαζόμενη εργασία γιατί είναι υπόθεση όλων μας. Το θέμα είναι να το θέλετε και εσείς να μονιμοποιηθείτε και να παλέψετε γι' αυτό.
Ενας ακόμα λόγος του αγώνα για την κατάργηση των δουλεμπορικών είναι πως μέσα από αυτά ανοίγει ο δρόμος σταδιακής αντικατάστασης των μόνιμων από ενοικιαζόμενους.
Υπάρχει πολλή φροντίδα από τους παλιούς εργαζόμενους να κάτσουν να τους μάθουν τη δουλειά. Ακόμα και παλιοί εργαζόμενοι που δεν έχουν στενή σχέση με το σωματείο μιλάνε στους νεοφερμένους και τους λένε: "Να ξέρεις, εδώ υπάρχει σωματείο. Εχουν πάει να μας κόψουν λεφτά, επίδομα, να μας βάλουν να υπογράψουμε μειώσεις. Το μπλοκάραμε με τη συλλογική δράση και πρέπει και εσύ να ενταχθείς σε αυτό. Ο,τι κερδίσαμε, το κερδίσαμε συλλογικά"».
Δείχνοντας τον καταλυτικό ρόλο που μπορεί να παίξει ένα ταξικά προσανατολισμένο σωματείο στην ενότητα των εργατών, προσθέτει:
«Το 40% στην παραγωγή είναι μετανάστες. Παλιά υπήρχε πρόβλημα στις σχέσεις μεταξύ των εργατών. Κάναμε πολλή δουλειά για να σπάσει και έχουμε ακόμα δρόμο. Πριν περίπου επτά χρόνια υπήρχαν όλες οι πιθανές διαιρέσεις. Ελληνες - μετανάστες, παλιοί - νέοι, γραφεία - παραγωγή, χειριστές - βοηθοί. Μέλη του σωματείου ήταν μόνο 5 - 6 εργάτες. Τώρα είναι μέλη όλη η παραγωγή, πάνω από 60 άτομα. Τότε απεργούσαν λίγοι. Αλλαξε με πολύ κόπο και αντοχή, χωρίς απογοήτευση μπροστά στις δυσκολίες. Βοήθησε πάρα πολύ ότι εκλέξαμε πρώτη φορά σωματειακή επιτροπή, πριν έξι χρόνια. Σε αυτή συμμετέχουν και Ελληνες και μετανάστες.
Οι εργαζόμενοι στο Βλάχο δε μείνανε μέχρι την πύλη του εργοστασίου. Πολλοί από τους εργάτες στην επιχείρηση έχουν συμμετάσχει σε εξορμήσεις και άλλες παρεμβάσεις του κλαδικού σωματείου σε άλλα εργοστάσια του κλάδου στη βιομηχανική ζώνη στο Κορωπί.
Ακόμα, μεγάλη σημασία έχει το προσωπικό παράδειγμα, η στάση που θα κρατήσουν οι συνδικαλιστές απέναντι στη δουλειά τους, στους συναδέλφους τους, στην εργοδοσία. Οταν η εργοδοσία προσπάθησε πριν καιρό να απολύσει δύο συνδικαλιστές του ΠΑΜΕ, για τη συνδικαλιστική τους δράση, δεν το κατάφερε λόγω της αντίδρασης των εργατών. Στην πράξη, η εργοδοσία πέτυχε το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που προσδοκούσε, η στάση των εργατών και η ανάκληση των απολύσεων ανέβασαν το κύρος του κλαδικού σωματείου.
Στα χρόνια αυτά η εργοδοσία προσπάθησε να μας κόψει το επίδομα γάμου, να μειώσει τους μισθούς κατά 15%. Τα μπλοκάραμε. Μετά προχωρήσαμε στην αντεπίθεση, σε αγώνα για αυξήσεις και καταφέραμε να αποσπάσουμε κουπόνια σούπερ μάρκετ ύψους 30 έως 100 ευρώ το μήνα για τον καθένα. Αυτά δεν θα γίνονταν χωρίς τη συλλογική δράση».
Απαντώντας στο ερώτημα για το πώς οργανώθηκαν και πώς προχώρησαν οι πρόσφατες κινητοποιήσεις, ο Λ. Σακκάς σημειώνει:
«Οι τωρινές κινητοποιήσεις ξεκίνησαν με απόφαση Γενικής Συνέλευσης που έθεσε το αίτημα κατάργησης των "δουλεμπορικών" και μονιμοποίησης των ενοικιαζόμενων. Ακόμα, εξουσιοδότησε τη Σωματειακή Επιτροπή να προειδοποιήσει την εργοδοσία ότι έχουμε τέτοια απόφαση και αν δεν κάνει πίσω θα προχωρήσει στην κήρυξη κινητοποιήσεων. Η εργοδοσία δεν δέχτηκε το αίτημα και αμέσως μετά προχώρησε σε απόλυση συναδέλφου, γεγονός που ενίσχυσε την αποφασιστικότητά μας να πάμε σε κινητοποιήσεις, οι οποίες σχεδιάστηκαν και περιφρουρήθηκαν από το μεγαλύτερο όγκο των εργατών».
Η συμμετοχή στην απεργία ήταν μεγάλη. «Μηχανή στην απεργία δε δούλεψε καμία», λέει χαρακτηριστικά ο Λ. Σακκάς. Φροντίδα υπήρχε όμως και για εκείνους τους λίγους εργαζόμενους που δεν είχαν πειστεί να απεργήσουν. «Σε όσους δεν έχουν πειστεί», μας εξηγεί, «απευθυνόμαστε με επιμονή και τους λέμε ποιο είναι το ταξικό συμφέρον τους. Βρεθήκαμε δίπλα τους στα δύσκολα, π.χ. για εργαζόμενους στα γραφεία με τις ατομικές συμβάσεις. Αυτή η στάση μας βοήθησε σήμερα να είναι μέλη του σωματείου οι περισσότεροι».
Εκείνη την ώρα, καθώς συνεχίζουμε τη συζήτηση, καταφθάνουν στο χώρο του εργοστασίου εργάτες. Γιατί κάνατε κινητοποιήσεις; τους ρωτάμε. «Για τους "ενοικιαζόμενους"», μας απαντά ο ένας, «να τους πάρει ο Βλάχος και για το επίδομα το ανθυγιεινό, για όσους δεν το παίρνανε. Οι "ενοικιαζόμενοι" είναι πια της μόδας, είναι παντού γιατί είναι πιο φθηνοί για τους εργοδότες. Δεν έχουν δικαιώματα, αποζημιώσεις, πολλά πράγματα. Κάναμε έναν αγώνα 8 μέρες. Απεργία και στάσεις εργασίας. Τελικά δεσμεύθηκε ότι όταν θα πάρει άλλα άτομα, θα τους πάρει ως μόνιμους. Ξέρουμε ότι δεν κερδίσαμε όσα θέλουμε, αλλά στους αγώνες δεν τα κερδίζεις πάντα όλα. Ενα κέρδος ήταν η συμπαράσταση που είχαμε από εργάτες άλλων εργοστασίων και άλλων κλάδων».
Ενας δεύτερος εργαζόμενος κοντοστέκεται και μας λέει για μια απόλυση που έγινε το 2013 και πως τότε με παρέμβαση του σωματείου και όλων των εργατών, που έδειξαν έμπρακτη συμπαράσταση και αλληλεγγύη, η απόλυση ανακλήθηκε. Κι αυτός για τον τωρινό αγώνα σημειώνει: «Το κέρδος που βγήκε είναι το μεγαλύτερο δέσιμο στους εργαζόμενους, είδαμε πού είμαστε».
Πάνω στην κουβέντα εμφανίζεται ο Ερμιρ, εργάτης από την Αλβανία, έξι χρόνια μέλος της Σωματειακής Επιτροπής. «Πιο πριν δεν είχα συμμετοχή σε κάτι τέτοιο», μας λέει. «Η Σωματειακή Επιτροπή χρειάζεται μέσα στο εργοστάσιο. Καταρχάς έχει κάνει δουλειά για την ενότητα των εργαζομένων. Πριν υπήρχαν διαχωρισμοί. Με το που ήρθε το σωματείο και φτιάχθηκε η Επιτροπή, τα πράγματα έχουν φτιάξει».
Την ώρα εκείνη φθάνουν και δύο νέα παιδιά, «ενοικιαζόμενοι». Τους καλούμε να έρθουν στην κουβέντα. Ο ένας μας λέει για τις συνθήκες. «Παίρνουμε λιγότερα λεφτά από τους μόνιμους αλλά όχι όπως αλλού, λόγω της παρέμβασης της Επιτροπής και του αγώνα που δώσαμε. Δεν είχα ξανά επαφή με σωματείο, σε εργοστάσιο, ποτέ. Με το που ήρθαμε δεν μας έβαλαν απέναντι».
Τι βγάλατε από τον αγώνα που δώσατε; τους ρωτάμε και απαντάει ο δεύτερος: «Ο αγώνας δεν τελειώνει εδώ. Θέλει συνέχεια για να κατακτήσουμε δικαιώματα. Τον αγώνα αυτό πρέπει να τον δίνουμε σε όλα τα εργοστάσια. Χρειάζεται συντονισμός γιατί αλλιώς υπάρχει μεγαλύτερη εκμετάλλευση». Συνεχίζει ο ίδιος μιλώντας για το θεσμό των «δουλεμπορικών» γραφείων: «Αυτός ο θεσμός είναι δουλειά χωρίς αύριο. Εξάμηνη σύμβαση, δεν μπορούμε να προγραμματίσουμε τίποτα στη ζωή μας. Τίποτα απολύτως. Εγώ κοντεύω 30. Δεν πρέπει να ξεκινήσουμε να φτιάχνουμε τη ζωή μας;».
Η ίδια η συζήτηση, οι απαντήσεις των εργαζομένων αναδεικνύουν το βασικό κέρδος από τη δράση της σωματειακής επιτροπής και τις κινητοποιήσεις του προηγούμενου διαστήματος: Κόντρα στις λογικές της ανάθεσης, της μοιρολατρίας, της ταύτισης των συμφερόντων τους με αυτά των αφεντικών, οι εργάτες μαθαίνουν να παλεύουν για τα δικαιώματα και τις ανάγκες τους. Εργάτες συχνά νέοι σε ηλικία, χωρίς καμιά προηγούμενη σχετική πείρα, αντιλαμβάνονται την ανάγκη να κάνουν τον αγώνα δική τους υπόθεση, αντιλαμβάνονται ότι ο αγώνας των εργαζομένων δεν είναι μια κι έξω αλλά θέλει ταξική ενότητα, υπομονή και επιμονή, θέλει συντονισμό της δράσης με άλλα εργοστάσια και κλάδους.