Ο «Ριζοσπάστης» παρουσιάζει σήμερα μια ενδιαφέρουσα συνομιλία με έναν από τους κορυφαίους προπονητές κολύμβησης στη χώρα μας, τον Νίκο Γέμελο. Καθοδηγητή αθλητών σε σπουδαίες διεθνείς επιτυχίες, με κορυφαία αυτή της κατάκτησης του ολυμπιακού αργυρού μεταλλίου στο Ρίο 2016 από τον Σπύρο Γιαννιώτη στα 10χλμ ανοιχτής θάλασσας. Εχοντας πλούσια εμπειρία στο χώρο, αφού υπήρξε αθλητής του Ολυμπιακού, ο Νίκος Γέμελος μας μίλησε για ζητήματα που αφορούν το ίδιο το άθλημα, την ανάγκη δημιουργίας ενός οργανωμένου πλαισίου για να μπει η κολύμβηση στα σχολεία, αλλά και για γενικότερα ζητήματα του Αθλητισμού και της νεολαίας.

-- Ποια είναι η πορεία ενός αθλητή μέχρι να έρθει η επιτυχία;

-- Προσωπικά προτιμώ ένας αθλητής να είναι λιγότερο ταλέντο και περισσότερο δουλευτής και επίμονος στο στόχο του. Αυτό είναι που θα τον φτάσει στην επιτυχία και αυτό είναι που θα κάνει τον αθλητή. Ολα τα άλλα είναι παρελκόμενα και βοηθητικά. Ναι, παίζουν ρόλο το ταλέντο και η προετοιμασία, ωστόσο ένας αθλητής που δεν είναι σκληρός στην δουλειά που πρέπει να κάνει δεν θα αντέξει και τις σκληρές προετοιμασίες που απαιτούνται. Και έτσι ίσως μείνει απλά ένα ταλέντο που θα περάσει. Για παράδειγμα, ο Σπύρος Γιαννιώτης θα έλεγα ότι η συγκεκριμένη διαφορετικότητα σε αυτόν τον τομέα, που έχει ως άτομο, τον έκανε πρωταθλητή. Οταν βλέπεις έναν αθλητή να χτίζει καριέρα στα 18 του και να σταματάει στα 36, αυτό προϋποθέτει σκληρή δουλειά, περισσότερο απ' όσο ταλέντο.

-- Γιατί ένα παιδί σήμερα να ασχοληθεί με την κολύμβηση;

-- Από τη στιγμή που ο γονιός φέρνει το παιδί του στο κολυμβητήριο, το πρώτο σκεπτικό είναι αυτό να μάθει μπάνιο. Αυτό μας δίνει εμάς ένα πάτημα να δουλεύουμε με ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών στις μικρές ηλικίες, από 4 έως 8 ετών. Εχουμε πολλά παιδιά στην εκμάθηση στις ακαδημίες κολύμβησης. Από κει και πέρα το θέμα για μας τους προπονητές είναι πώς κάποια απ' αυτά τα παιδιά θα τα κρατήσουμε στο άθλημα της κολύμβησης χωρίς να μπουν στη λογική να γίνουν π.χ. ποδοσφαιριστές, μπασκετμπολίστες και γενικά να ασχοληθούν με κάποια άλλα σπορ που έχουν μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη, πιστεύοντας ότι έτσι θα λύσουν και το πρόβλημα της ζωής τους. Αλλά τα πράγματα δεν είναι έτσι. Βάσει στοιχείων είναι ελάχιστοι αυτοί που καταλήγουν να είναι τόσο καλά αμειβόμενοι και να λύνουν τέτοιου είδους προβλήματα. Το σίγουρο είναι ότι αν κάποιος αρχίζει ένα σπορ για να γίνει πλούσιος, είναι τελείως λάθος το σκεπτικό. Για μένα, αν αρχίσει τον αθλητισμό θα πρέπει να το κάνει με το σκεπτικό της διαφορετικότητας, του να κάνει το κάτι παραπάνω από ό,τι οι άλλοι. Να θέλει να γίνεται συνεχώς καλύτερος και μετέπειτα πρωταθλητής. Για μένα αυτό είναι που κάνει κάποιον πρωταθλητή. Να γίνεται συνεχώς καλύτερος σε αυτό που κάνει. Να νικήσει τον εαυτό του, να νικήσει τους άλλους, να εξελίσσεται.

-- Τι ρόλο παίζει το γεγονός ότι η κολύμβηση δεν έχει υψηλό ενδιαφέρον σε σχέση με άλλα αθλήματα;

-- Καταρχάς να πούμε ότι η κολύμβηση αποτελεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες το δεύτερο άθλημα σε δημοτικότητα, μετά τον στίβο, ενώ είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε διεθνές επίπεδο, καθώς θεωρείται η «μητέρα» όλων των αθλημάτων του υγρού στίβου. Ωστόσο στην Ελλάδα τα πράγματα είναι διαφορετικά, αφού το μεγαλύτερο ενδιαφέρον εστιάζεται στα αθλήματα με μπάλα, και η κολύμβηση είναι αδικημένη, Μάλιστα έχει επικρατήσει πως ό,τι έχει μπάλα ταιριάζει περισσότερο στο «μενταλιτέ» το δικό μας, την ιδιοσυγκρασία μας. Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει πάντως να γίνεται μια στροφή προς τα ατομικά αθλήματα, τα αθλήματα που δεν είναι παιχνίδια. Κατά τη γνώμη μου, χωρίς να τα απαξιώνω, ό,τι έχει μπάλα είναι παιχνίδι και όχι τόσο άθλημα. Αθλημα είναι το ατομικό. Αυτό που πάνω από όλα κοιτάζεις να ξεπεράσεις τον ίδιο σου τον εαυτό.

-- Από την άλλη υπάρχουν και αρκετά κρούσματα ντόπινγκ στο συγκεκριμένο άθλημα.

-- Δεν νομίζω ότι σε διεθνές επίπεδο η κολύμβηση έχει περισσότερα κακώς κείμενα από ό,τι τα υπόλοιπα σπορ. Θα έλεγα ότι συμβαδίζει με τη γενικότερη πραγματικότητα που υπάρχει στον παγκόσμιο αθλητισμό. Δεν κρατάει τα ηνία σε τέτοιου είδους περιστατικά, ούτε φυσικά βρίσκεται και στο απυρόβλητο. Ουσιαστικά εγώ θεωρώ ότι το φαινόμενο ντόπινγκ περικλείει εκτός των άλλων την αδυναμία του αθλητή να ξεπεράσει τον εαυτό του, ή του προπονητή να καταφέρει αυτά που θέλει, και αποτελεί την εύκολη λύση για πολλά. Η ενίσχυση του αντι-ντόπινγκ πιστεύω ότι θα επιφέρει μια μείωση των κρουσμάτων. Σίγουρα δεν θα τα γλιτώσουμε όλα. Υπάρχουν κάποια ζητήματα όπως η μεγάλη εμπορευματοποίηση των αθλημάτων, που σπρώχνουν τους αθλητές προς το ντόπινγκ»

-- Τι γίνεται σε περίπτωση που ζητηθεί από τον ίδιο τον αθλητή η χρήση αναβολικών;

-- Αυτό είναι το σημείο όπου ο προπονητής παίζει σημαντικό ρόλο, είτε φρενάροντας, είτε αφήνοντας κάποιες καταστάσεις. Σε μια τέτοια στιγμή είναι που ο προπονητής θα πρέπει να φανεί αν είναι και παιδαγωγός, αν σκέφτεται την υγεία του αθλητή, τον υγιή αθλητισμό γενικότερα. Από την άλλη, και στο θέμα του ντόπινγκ, σημαντικό είναι το θέμα της Παιδείας που έχουν οι γονείς και το τι ζητάνε βάζοντας το παιδί τους στον Αθλητισμό.

-- Ποιες οι συνέπειες σήμερα του υποβαθμισμένου ή σχεδόν ανύπαρκτου σχολικού Αθλητισμού;

-- Σίγουρα η κατάσταση που επικρατεί σε αυτόν τον τομέα αποτελεί σημαντική τροχοπέδη για πολλά πράγματα. Και το βλέπουμε στα αντίθετα παραδείγματα, όπως για παράδειγμα στον Αθλητισμό των ΗΠΑ, πόσο χρησιμοποιείται ο σχολικός αθλητισμός. Βέβαια ακόμα και οι ΗΠΑ το όλο πλαίσιο το έχουν δανειστεί από άλλο σύστημα, το οποίο το έχουν αντιγράψει πλήρως. Ο σχολικός αθλητισμός αποτελεί βάση και συσχετίζεται με αρκετά σημαντικά πράγματα. Από το αν ο μετέπειτα ενήλικας έχει στη ζωή του την άθληση, στην καθημερινότητά του, μέχρι το αν έχουμε μελλοντικούς αθλητές υψηλού επιπέδου, μελλοντικούς πρωταθλητές.

-- Ο ρόλος των σωματείων;

-- Σήμερα το βάρος της δουλειάς περνάει στα σωματεία και ειδικά στο δικό μας άθλημα σε αυτά στηρίζεται και ο υψηλός αθλητισμός. Στην κατάσταση που επικρατεί υπάρχουν σωματεία που δίνουν πάρα πολλά για τους αθλητές τους, καλύπτοντας όχι μόνο τα απλά έξοδα αλλά και βασικές τους ανάγκες. Ωστόσο δεν συμβαίνει παντού, αφού αρκετά σωματεία αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, ιδιαίτερα αυτά της επαρχίας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο βασικός χορηγός των παιδιών για να κάνουν αθλητισμό, είτε υψηλό είτε όχι, είναι οι ίδιοι οι γονείς.

-- Ποια η κατάσταση στις υποδομές;

-- Στο ζήτημα των εγκαταστάσεων τα πράγματα είναι άσχημα. Για παράδειγμα το κολυμβητήριο του Πειραιά, που αποτελεί ίσως εξαίρεση σε σχέση με τη γενικότερη εικόνα, έχει καταντήσει ένα βεβαρυμένο κολυμβητήριο, αφού εκεί γίνονται τα πάντα όσον αφορά τα αθλήματα του υγρού στίβου. Στην κολύμβηση τα πάντα πρέπει να γίνουν στην πισίνα. Ακόμα και ο Σπύρος Γιαννιώτης την προετοιμασία του δεν την έκανε στη θάλασσα, αλλά στην πισίνα. Ετσι, για την οποιαδήποτε προετοιμασία των αθλητών θα πρέπει να υπάρχουν κολυμβητήρια με ιδανικές συνθήκες. Ωστόσο τα κολυμβητήρια στην Ελλάδα κλείνουν το ένα μετά το άλλο. Την ίδια στιγμή το χειρότερο στην Ελλάδα είναι ότι δεν υπάρχει ένας χώρος γενικά για την κολύμβηση, είτε πρόκειται για τον υψηλό είτε για τον σχολικό αθλητισμό. Να δημιουργηθεί δηλαδή το «σπίτι της κολύμβησης», και όχι μόνο σε αυτό αλλά σε όλα τα σπορ.

-- Κάθε καλοκαίρι υπάρχουν πολλά περιστατικά πνιγμών, ακόμα και σε νεαρές ηλικίες. Πού οφείλεται το φαινόμενο;

-- Ο Ελληνας «το έχει» το κολύμπι, ωστόσο έχει αποδειχθεί ότι σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει υπερεκτίμηση δυνάμεων, ενώ η θάλασσα θέλει προσοχή γιατί δεν θα σου χαριστεί ποτέ. Απ' την άλλη το να μην ξέρουν οι Ελληνες κολύμβηση για μένα είναι απαράδεκτο. Πρέπει όλοι να περάσουν από το άθλημα της κολύμβησης. Τώρα τελευταία έχει γίνει μια προσπάθεια να ενταχθεί η κολύμβηση στα δημοτικά σχολεία. Για μένα θα μπορούσε να γίνει τελείως διαφορετικά από ό,τι γίνεται τώρα. Ναι μεν μπήκε η κολύμβηση στην εκπαίδευση αλλά δεν έχει στηθεί σωστά, κάτι που αποδεικνύεται απ' το ότι ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες δεν δουλεύει σωστά. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο πλάνο και δεν χρησιμοποιούνται σωστά τα κολυμβητήρια και οι εγκαταστάσεις, πάνω στο στόχο να περάσουν όλα τα παιδιά από κολύμβηση και να μάθουν μπάνιο. Θα μπορούσε να υπάρχει πιο οργανωμένο πλάνο με μεγαλύτερη συμμετοχή από τα σχολεία, μεγαλύτερη εξασφάλιση των συναδέλφων που δουλεύουν σε αυτά τα προγράμματα. Αλλωστε γυμναστές - προπονητές έχουμε, θέσεις δεν έχουμε. Για παράδειγμα θα μπορούσε αρχικά να στηθεί το όλο πλάνο πιλοτικά στα σχολεία που είναι κοντά σε κολυμβητήρια και μετά μεθοδικά να αρχίσει να εφαρμόζεται σε πιο γενικό επίπεδο. Θα ήταν πολύ καλύτερο από το να το κάνουμε μια γενικότητα για να την κάνουμε. Παρά τις όποιες φιλότιμες προσπάθειες της Ομοσπονδίας, σε αυτό το θέμα αυτές κάπου χωλαίνουν και δεν βγαίνουν.

-- Τι θα πρέπει να αντιμετωπίσει σήμερα κάποιος νέος προκειμένου να μπει στον Αθλητισμό;

-- Ετσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα σήμερα, το οικονομικό είναι από τα βασικά προβλήματα που θα αντιμετωπίσει κάποιος προκειμένου να αθληθεί, κάτι που δεν θα έπρεπε να ισχύει, γιατί η άθληση και ο Αθλητισμός θα πρέπει να είναι για όλους και όχι μόνο για αυτούς που έχουν την οικονομική δυνατότητα. Η ίδια η Πολιτεία θα πρέπει να πέσει με... τα μούτρα στον Αθλητισμό και να εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις ώστε να υπάρχει πρόσβαση για όλους και όχι για λίγους.