Οι άνθρωποι, που στο πέρασμά τους από τη ζωή, δημιούργησαν ιστορία και έργο, οι άνθρωποι που άφησαν παρακαταθήκη πνευματική, καλλιτεχνική και πολιτική, δεν ξεχνιούνται ποτέ, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Σ' αυτούς τους ανθρώπους ανήκει ο Μάνος Κατράκης, που φέτος συμπληρώνονται δεκαεφτά χρόνια από την πικρή, θλιβερή απώλεια του μεγάλου ηθοποιού, του αλησμόνητου, ακριβού συντρόφου μας. Είναι γνωστό σε όλους ότι ο Μάνος Κατράκης, υπήρξε υπόδειγμα γενναίου αγωνιστή, σταθερού, ασυμβίβαστου και συνειδητού κομμουνιστή και μοναδικά υπέροχου καλλιτέχνη. Δίδαξε και «ποίησε» ήθος πάνω στη θεατρική σκηνή, αλλά και στην καθημερινή «σκηνή» του αγώνα, στο Μακρονήσι, τον Αϊ - Στράτη, την Ικαρία.

Και το θέατρο είναι φτωχότερο χωρίς αυτόν, αλλά και η απουσία του μεγάλη από το δρόμο του αγώνα. Μας λείπει σήμερα η συμμετοχή του, σ' αυτό τον αγώνα που δεν έχει τέλος.

Οσοι τον γνώρισαν μιλούν για την παλικαριά του Μάνου Κατράκη να αγαπά και να μοχθεί για τη ζωή, τον αγώνα, την τέχνη. Δυνατός, εργατικός, σεμνός και αταλάντευτος, επέλεξε το δύσκολο δρόμο και στη ζωή και στην τέχνη. Οι προσωπικές του αγωνίες ήταν οι αγωνίες του λαού και η ανησυχία του ήταν η ανησυχία του παθιασμένου εργάτη της τέχνης.

Ο Μάνος Κατράκης από την πρώτη του κιόλας εμφάνιση στο θέατρο το 1928, φανέρωσε το υποκριτικό του ταλέντο και ανέβηκε γρήγορα την κλίμακα της θεατρικής ιεραρχίας, για να καταλάβει μια δεσπόζουσα θέση ανάμεσα στους κορυφαίους ηθοποιούς μας.

Περισσότερα από 50 χρόνια συνεχούς προσφοράς στο θέατρο, με στόχους υψηλούς, με ερμηνείες συγκλονιστικές, με βραβεία και κριτικούς επαίνους. Με το μεγαλόπρεπο ανάστημά του και τη βαριά κρυστάλλινη φωνή του απέδειξε τις υποκριτικές του ικανότητες κυρίως σε ρόλους τραγικούς, όπως στον «Προμηθέα Δεσμώτη» που παρουσίασε τελευταία φορά το 1976. Πρωταγωνίστησε σε πολύ σημαντικούς ρόλους σπουδαίων έργων του παγκόσμιου ρεπερτορίου και σημάδεψε με το παίξιμό του μερικά από τα αρχαία κλασικά δράματα («Ιούλιος Καίσαρας», «Εμπορος της Βενετίας», «Οθέλλος», «Πέερ Γκυντ», «Δον Κιχώτης», «Βασιλεύς Ληρ», «Αντιγόνη», «Μήδεια», «Οιδίπους Τύραννος», «Προμηθέας Δεσμώτης», «Πέρσαι»). Επίσης πρωταγωνίστησε στα περισσότερα από τα φιλμ του παλιού, καλού ελληνικού κινηματογράφου.

Πιστεύοντας πως η τέχνη δεν υπάρχει από προσωπική ανάγκη για έκφραση, αλλά είναι ένα σπουδαίο κοινωνικό λειτούργημα, που εξυπηρετεί την ανάπτυξη της κοινωνίας μας, έστρεψε την τέχνη του και τον εαυτό του στην εξυπηρέτηση υψηλών στόχων, σκοπών και προοπτικών.

Στα δύσκολα χρόνια της γερμανικής κατοχής και στα τραγικά χρόνια του εμφυλίου, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή της Αντίστασης. Απολύεται από το Εθνικό για τις ιδέες του, συλλαμβάνεται, του ζητούν να υπογράψει δήλωση, αρνείται και εξορίζεται στην Ικαρία, τη Μακρόνησο και τον Αϊ - Στράτη, μέχρι το 1952. Αλλά και αργότερα, ήταν πάντα από τους πρώτους, σε όλους τους λαϊκούς αγώνες και πάντα μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ, μέχρι το θάνατό του. Σε εποχές γενικού ξεπουλήματος ο Μάνος Κατράκης, είτε με το λόγο του «Προμηθέα», είτε με τη συμμετοχή του στην Αντίσταση, στο συνδικαλιστικό κίνημα, στις διεκδικήσεις του ΚΚΕ, τίποτε άλλο δεν επιζητούσε από το να υπηρετήσει τον άνθρωπο.

Μαζί με τον Μάνο Κατράκη μας λείπει και η ακριβή του σύντροφος, η Λίντα Αλμα, που «έφυγε» πριν δύο χρόνια (2 Αυγούστου) στα 73 της χρόνια, μετά από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο. Από τότε που έφυγε ο Μάνος της δεν είχε τίποτε δικό της παρά μόνο τις αναμνήσεις μιας ζωής δύσκολης και συγχρόνως ευλογημένης. «Ηταν τόσο έντονη η παρουσία του», είχε πει λίγα χρόνια πριν η Λίντα Αλμα στο «Ρ», «τόσο πολύ δεμένοι ήμασταν, που μου είναι τελείως αδύνατον να το πιστέψω. Ημασταν μαζί τριάντα χρόνια. Μια ζωή. Τώρα ζω μόνη, δεν μπορώ να κάνω γνωριμίες, δεν μπορώ να μιλήσω πολύ με τους ανθρώπους, πάντοτε γίνεται η σύγκριση με τον άνθρωπο αυτό, που μιλούσαμε ώρες. Είμαι μόνη, με τις αναμνήσεις μου, με τη ζωή που διάλεξα και είμαι ευχαριστημένη».

Το χώρο όπου έμενε η Λίντα Αλμα τα τελευταία χρόνια (ένα δωμάτιο ξενοδοχείου) το αποκαλούσε Μουσείο Μάνου Κατράκη και δεν ήταν παρά ένα μουσείο «καρδιάς» για τα δικά της μάτια, που ήθελαν να βλέπουν ό,τι της είχε απομείνει. Η αφοσίωσή της στη σχέση της με τον Μάνο Κατράκη ήταν πολύ μεγάλη, που εγκατέλειψε ουσιαστικά μια καριέρα, που είχε αρχίσει να διαγράφεται λαμπρή στο εξωτερικό. Η ίδια αφοσίωση υπήρχε και όταν εκείνος «έφυγε». Διαρκές και ανεκπλήρωτο όνειρο, μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής της, ήταν ένα Μουσείο Μάνου Κατράκη, τα ενθυμήματα του οποίου παραχώρησε στο Δήμο Πειραιά, προκειμένου να δημιουργηθεί αυτό το Μουσείο. Μ' αυτό το παράπονο έφυγε. Δεκαεφτά χρόνια μετά το θάνατο του Μάνου Κατράκη και δύο χρόνια μετά το θάνατο της συντρόφου του, που αγωνίστηκε γι' αυτό το Μουσείο, τίποτε δεν έχει γίνει.

Και μένει σ' αυτούς που τον αγάπησαν, που τον θαύμασαν και τον εκτίμησαν, να μνημονεύουν τον άνθρωπο, τον αγωνιστή και καλλιτέχνη, που πάντα θα έχει θέση στην καρδιά και στη μνήμη μας. Το «επιμνημόσυνο» πλέον τραγούδι για το Μάνο υπάρχει για πάντα, υπογεγραμμένο από τον επίσης αξέχαστο σύντροφο Γιάννη Ρίτσο.

«Σύντροφε Μάνο, κρητικόπουλο, Ερωτόκριτέ μας άξιε γιε της Ρωμιοσύνης/ Ερωτας είσαι και ομορφιά και λεβεντιά και αγάπη/ στο μπόι σου παίρνει μέτρο η ανθρωπιά και η τέχνη/ μες στη φωνή σου ακέριος ο λαός βρίσκει την πιο σωστή φωνή του/ μες στη φωνή σου πέντε αηδόνια, τρεις αητοί κι ένα λιοντάρι δένουν τη φιλία του κόσμου. / Σύντροφε Μάνο εσένανε σου πρέπουν αψηλόκορφοι ύμνοι σαν τον πάππο σου τον ψηλορείτη/ λόγια τρανά για την αντρειά σου και την τέχνη σου/ καθώς αυτά στις ραψωδίες του Ομήρου/ όμως εγώ φτωχές ακούω τις λέξεις μου μπροστά στην ελατόφυτη καρδιά σου/ κι έτσι μονάχα δέκα στίχους σου αφιέρωσα κι ένα μεγάλο "Γεια σου ορέ ΛεβεντοΜάνο"/ ένα μεγάλο "Γεια σου" που αναβλύζει απ' τις καρδιές και από το στόμα όλων των συντρόφων». (Γιάννης Ρίτσος 14 IV 81).