Η ανάθεση στους δήμους κρατικών αρμοδιοτήτων χωρίς την υποχρέωση κάλυψης των αναγκαίων πόρων από τον κεντρικό προϋπολογισμό, η μείωση των χρημάτων που τους διατίθενται με βάση δείκτες αποτελεσματικότητας και η δημιουργία ψευδεπίγραφων μορφών δήθεν συμμετοχής των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων, είναι τα κύρια στοιχεία του νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών, με τον τίτλο «Ελληνικός Χάρτης Τοπικής Αυτοδιοίκησης». Το νομοσχέδιο παραδόθηκε πριν από περίπου δύο μήνες στην ΚΕΔΚΕ, η οποία αναμένεται να το θέσει ως το υπ' αριθμόν ένα θέμα στο συνέδριό της, στη Θεσσαλονίκη, στα τέλη Νοέμβρη.

Το υπουργείο Εσωτερικών ισχυρίζεται πως πρόκειται για μια πρόταση που κατατίθεται για συζήτηση, ωστόσο βάζει ως χρονικό ορίζοντα εφαρμογής των διατάξεών τους μια τετραετία. Η εμπειρία δείχνει ότι είναι πιθανό να αναλάβει η ηγεσία της ΚΕΔΚΕ να λειτουργήσει ως προπομπός των αντιλαϊκών ρυθμίσεων που εμπεριέχονται στο εν λόγω νομοσχέδιο, ώστε να «έρθει» στη συνέχεια το υπουργείο και να επικαλεστεί τις δικές του επιλογές ως αποφάσεις του συνεδρίου και αίτημα των αιρετών.

Με το νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης να αλλάξουν τα διοικητικά τους όρια, εφόσον το αποφασίσουν τα συμβούλιά τους. Ανοίγει έτσι ο δρόμος για την εφαρμογή ενός δεύτερου «Καποδίστρια», ώστε με «καλύτερους» όρους να προωθηθεί ο κυβερνητικός στόχος: Μετατροπή των δήμων σε όργανα διεκπεραίωσης κρατικών αρμοδιοτήτων και αντιλαϊκών επιλογών. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι με το νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα στην κυβέρνηση να αναθέσει στους ΟΤΑ την άσκηση αρμοδιοτήτων που θα πρέπει να έχουν ενιαίο χαρακτήρα (όπως υγεία, παιδεία), προκειμένου να πετύχει έτσι τη διάσπασή τους και την παράδοσή τους στο μεγάλο κεφάλαιο. Μάλιστα το κράτος σε αυτή την περίπτωση δεν υποχρεούται να καταβάλει τους αναγκαίους πόρους. Υποχρεούται μόνο στην περίπτωση που «η ανάθεση αρμοδιότητας γίνεται με διάταξη νόμου» και όχι με Σύμβαση Ανάθεσης μεταξύ φορέων που αναθέτουν και εκείνων που αναλαμβάνουν - κάτι που προβλέπεται στο νομοσχέδιο.

Χαρακτηριστική πάντως της υποκρισίας της κυβέρνησης και της προσπάθειάς της να αναγάγει τις δικές της επιλογές σε αποφάσεις πολιτών ή φορέων τους, είναι η δήθεν υποχρέωση των ΟΤΑ να διαβουλεύονται με τους κατοίκους και να συνεργάζονται στην κατάρτιση προγραμμάτων δράσης. Αν πραγματικά ήθελε η κυβέρνηση να ενισχύσει τη λαϊκή συμμετοχή στα κοινά, θα ενδυνάμωνε τη λειψή αντιπροσώπευση που υπάρχει σήμερα στα Δημοτικά Συμβούλια, ως αποτέλεσμα του καλπονοθευτικού εκλογικού συστήματος ανάδειξής τους.

Στο όνομα της δήθεν διαφάνειας στη λειτουργία των υπηρεσιών των δήμων, το νομοσχέδιο υποχρεώνει τους ΟΤΑ να θεσπίζουν Χάρτες Δικαιωμάτων των Πολιτών, όπου θα περιγράφονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των δημοτών και των δήμων για κάθε υπηρεσία που παρέχουν.

Οι δε υπηρεσίες που παρέχουν οι δήμοι στους πολίτες μετατρέπονται πλέον απροκάλυπτα σε εμπόρευμα. Οι δήμοι καλούνται να λειτουργήσουν ως επιχειρήσεις, οι οποίες θα πρέπει να μειώνουν συνεχώς το κόστος τους και αντίστοιχα να αυξάνουν τα έσοδα που εισπράττουν από την τσέπη των δημοτών ή την «αξιοποίηση» της δημοτικής περιουσίας. Το κράτος αποποιείται των ευθυνών του να παρέχει πόρους στους δήμους για να λειτουργήσουν. Υποχρεούται απλά να κατοχυρώνει το δικαίωμα στους ΟΤΑ «να αντλούν πόρους από πηγές οι οποίες ανήκουν αποκλειστικά σε αυτούς, όπως τα τοπικά έσοδα, η αξιοποίηση της περιουσίας τους και άλλα».

Χαρακτηριστικά σημειώνεται πως «οι ΟΤΑ έχουν την υποχρέωση να επιχειρούν διαρκώς την αύξηση των ίδιων πόρων, βελτιώνοντας την ικανότητα άντλησή τους με τη χρηστή και αποδοτική διαχείριση των πηγών αυτοχρηματοδότησής τους». Μάλιστα όσοι δεν πράττουν έτσι, θα ελέγχονται αυστηρά με δείκτες αποτελεσματικότητας και οικονομικότητας που θεσπίζονται και ανάλογα θα τιμωρούνται. «Η επίτευξη των στόχων της αποτελεσματικότητας και της οικονομικότητας αποτελεί καθήκον των ΟΤΑ», σημειώνεται χαρακτηριστικά στο νομοσχέδιο.

Η αποδοτικότητα των υπηρεσιών και των λειτουργιών του ΟΤΑ θα μπορούν να ελέγχονται και από Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου που θα συγκροτούν οι ίδιοι. Την ίδια ώρα οι δήμοι εξωθούνται στο δανεισμό για να λειτουργήσουν. Χαρακτηριστικά σημειώνεται: «Το κράτος έχει την υποχρέωση να διευκολύνει την πρόσβαση των ΟΤΑ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα».

Τέλος, ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο εκλογής του δημάρχου από το Δημοτικό Συμβούλιο και όχι απευθείας από τους ψηφοφόρους όπως γίνεται σήμερα.