«Οι ΗΠΑ βομβαρδίζουν τους Ταλιμπάν. Αλλά αν νομίζουν ότι θα υπαγορεύσουν το μέλλον του Αφγανιστάν, σφάλλουν. Εμείς θα επιλέξουμε τους επόμενους ηγέτες μας, μόνοι μας. Μπορεί να είμαστε φτωχοί, αλλά είμαστε καλοί στο να αποκρούουμε εισβολείς - διαβάστε την ιστορία μας». Ο Αμπντουλά Ρακίμ, ένας πολέμαρχος που φέρει τη φήμη ενός από τους πιο σκληρούς και αδίστακτους που υπάρχουν, περιστοιχισμένος από τους νεαρούς βετεράνους του εμφυλίου που σιωπούν με σεβασμό, μιλάει στον απεσταλμένο των Τάιμς του Λονδίνου. Από το 1996, όταν εγκατέλειψε την πόλη όπου γεννήθηκε, την Καμπούλ, τραυματισμένος από τα πυρά των Ταλιμπάν, ως και σήμερα, ο Ρακίμ ζει με το όπλο στο χέρι και τον άσβεστο πόθο της εκδίκησης. Ο μικρότερος αδελφός του σκοτώθηκε. Εχασε άλλους 12 συγγενείς του στον εμφύλιο. «Κάθε μέρα ονειρεύομαι και περιμένω την ώρα που θα γυρίσω», λέει.

Ενας μαχητής του Ρακίμ, ο 34χρονος Μίρζαμον, έχει διακοσμήσει το τεθωρακισμένο του με φωτογραφίες τού, δολοφονημένου από δυο Αραβες που παρίσταναν τους δημοσιογράφους, στρατηγού Αχμέντ Σαχ Μασούντ. «Πολεμάω τους Ταλιμπάν 7 χρόνια τώρα. Κανένας δεν τους ξέρει όπως εμείς. Ολοι μας χάσαμε κάποιον», λέει. Κι αυτός είναι διψασμένος για αίμα - των αντιπάλων του. Η ζωή του κυλά με τις εικόνες μιας αγριότητας που για οποιονδήποτε Δυτικό είναι αδιανόητες. Ο Ουζμπέκος στρατηγός Ρασίντ Ντόστουμ -ο σημαντικότερος πολέμαρχος όσων μάχονται τους Ταλιμπάν- κάποτε είχε πιάσει έναν στρατιώτη του να κλέβει. Διέταξε ξερά να τον δέσουν στις ερπύστριες ενός άρματος μάχης. Και το έστειλε να κάνει βόλτες γύρω από μια συνοικία. Το αίμα του πεταγόταν σε όσους έτυχε να παρευρίσκονται.

Οι μαχητές της Συμμαχίας του Βορρά, που έχει ενταχθεί στο λεγόμενο Ηνωμένο Μέτωπο, ελέγχουν το 5% ως 10% του εδάφους του Αφγανιστάν. Είναι αυτοί που οι περισσότεροι στρατιωτικοί αναλυτές θεωρούν ότι θα αποτελέσουν το «πεζικό» τής υπό τις ΗΠΑ συμμαχίας εναντίον των Ταλιμπάν. Τουλάχιστον αυτό έλεγε, ως τα τέλη Σεπτεμβρίου, ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ: «Ξέρουν το έδαφος και η βοήθεια που μπορούν να μας προσφέρουν είναι μεγάλη», είπε. Αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά στο Αφγανιστάν - ποτέ δεν ήταν. Οι δεκάδες πολέμαρχοι αλλάζουν πλευρά με χαρακτηριστική ευκολία: πάρτε για παράδειγμα τον Γκουλμπουντίν Χεκματιάρ. Οι περισσότεροι τον θυμούνται ως έναν από τους μουτζαχεντίν που είχαν προσκληθεί από τον Ρόναλντ Ρίγκαν για να τιμηθούν ως «οι μαχητές της ελευθερίας» που, με τη βοήθεια τουλάχιστον 4 δισ. δολαρίων από την αμερικανική CIA, τη βρετανική MI6, την πακιστανική ISI κ.ά. νίκησαν τα στρατεύματα της ΕΣΣΔ. Πού είναι τώρα; Στο πλευρό των Ταλιμπάν.

Η Πατρίτσια Γκόσμαν, μια ειδικός σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ταξίδευσε αρκετές φορές στην περιοχή, έλεγε τις προάλλες στο περιοδικό Σάλον ότι από τους ηγέτες της Συμμαχίας του Βορρά, οι περισσότεροι είναι εγκληματίες πολέμου - με ιστορικό χειρότερο κι απ' αυτό των Ταλιμπάν, που δεν είναι και τίποτε άγιοι. Οι ανακοινώσεις του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ελνσίνκι βρίθουν ιστοριών τρόμου. Το 1998 το Στέιτ Ντιπάρτμεντ (έκπληξη!) ανέφερε πως όταν οι μαχητές της Συμμαχίας κατέλαβαν μια συνοικία της Καμπούλ «πλιατσικολογούσαν, έκαιγαν σπίτια και καταστήματα, βίαζαν τις γυναίκες». Ενα χρόνο νωρίτερα, το 1997, στη Μαζάρ-ι-Σαρίφ, την πόλη που ξαναπολιορκεί τώρα ο Ντόστουμ, οι μαχητές της Συμμαχίας του Βορρά είχαν κατασφάξει 3.000 μαχητές των Ταλιμπάν που έπεσαν στα χέρια τους - διασκεδάζοντάς το: τους έβαζαν μέσα σε πηγάδια και πέταγαν μέσα χειροβομβίδες. Ο ΟΗΕ αγνόησε την επίκληση των Ταλιμπάν να «ερευνήσει» το περιστατικό. Οταν οι Ταλιμπάν ξαναπήραν την πόλη, υπολογίζεται ότι έσφαξαν 2.000 ως 8.000.

Το «λιοντάρι του Παντσίρ», ο Αχμέντ Σαχ Μασούντ, ο πολέμαρχος που συμπαθούσαν τα δυτικά ΜΜΕ λόγω της άψογης γνώσης του γαλλικών, της εμφάνισής του και των διαχυτικών τρόπων του, είχε βομβαρδίσει με όλμους μια λαϊκή το 1999 - σκοτώνοντας 180 ανθρώπους. Στα τέλη του 1999 και στις αρχές του 2000 στο Σανγκτσαράκ τα στρατεύματά του εκτελούσαν όποιον δεν τους άρεσε, πλιατσικολογούσαν ό,τι τους άρεσε κι έβαζαν φωτιές σε σπίτια.

Πέρα από το πλιάτσικο, οι ηγέτες της Συμμαχίας του Βορρά είχαν διαπρέψει -κι εξακολουθούν να διαπρέπουν- στο λαθρεμπόριο, ειδικά το λαθρεμπόριο των ναρκωτικών. Οταν οι Ταλιμπάν βρέθηκαν υπό διεθνή πίεση, μετά το 1997, να διακόψουν το ναρκεμπόριο, του γεγονότος επωφελήθηκε η Συμμαχία - αν και όχι για πολύ, αφού ακολούθησε μια τρίχρονη ξηρασία.

Και τα υπόλοιπα παλικάρια της Συμμαχίας του Βορρά βέβαια δεν είναι τίποτα ρομαντικοί ιδεαλιστές. Από τον Μπουρχανουντίν Ραμπανί ως τον αγιατολά Μουχαμάντ Ασίφ Μουσίνι, από τον Αμπντούλ Ρασούλ Σαγιάφ ως τον Ντόστουμ, όλοι ειδικεύονται στις δολοπλοκίες, τις σφαγές και τις δολοφονίες αντιπάλων τους.

Οι Αμερικανοί βεβαίως γνωρίζουν πολύ καλά με ποιους έχουν να κάνουν, όπως επίσης γνωρίζουν ότι το Πακιστάν απεύχεται την επικράτηση της Βόρειας Συμμαχίας, ότι αντίθετα η Ρωσία και η Ινδία την εύχονται - και πάει λέγοντας. Εξ ου και προβαίνει σε μια σειρά κινήσεων ώστε η «μεταπολεμική» ισορροπία να μην έχει απόλυτο κυρίαρχο. Σε αυτή τη στρατηγική, του διαίρει και βασίλευε, εντάσσονται τόσο η προσπάθεια να «εξαγοραστούν» ηγέτες των Ταλιμπάν, που κάνει αγωνιωδώς η CIA τελευταία, ώστε το καθεστώς του μουλά Μουχαμάντ Ομάρ να πέσει από μέσα. Πρώην αξιωματούχος της CIA είπε στην Ουάσινγκτον Ποστ ότι η στρατηγική αυτή «έχει όση σημασία έχουν και οι βομβαρδισμοί», προσθέτοντας ότι το μήνυμα των Αμερικανών προς τους «μετριοπαθείς» μεταξύ των πολέμαρχων Ταλιμπάν είναι «αλλάξτε πλευρά τώρα».

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η προσέγγιση του εξόριστου στη Ρώμη πρώην μονάρχη Ζαχίρ Σαχ, που προέρχεται από τη φυλή των παστούν - στην οποία ανήκει και η πλειοψηφία των Ταλιμπάν, και αποτελεί ούτως ή άλλως τη μεγαλύτερη εθνική ομάδα στη χώρα (60%). Ωστόσο, ο πρώην μονάρχης, που ποτέ δεν άσκησε πραγματικά την εξουσία, είχε αρνηθεί να επιστρέψει και το 1988, όταν τον είχαν καλέσει και πάλι οι Αμερικανοί για να μην αποκτήσουν πολιτικό ρόλο οι κομμουνιστές Αφγανοί, μετά τις συνομιλίες της Γενεύης, όπου είχε συμφωνηθεί να αποχωρήσουν τα στρατεύματα της ΕΣΣΔ. Τώρα, ο μόνος ρόλος που θα μπορούσε να παίξει ο γέρος Ζαχίρ Σαχ είναι απλώς αυτός του συμβόλου - τίποτε περισσότερο, τίποτε λιγότερο. Η αμερικανική ηγεσία, διά στόματος του Τζορτζ Μπους του νεότερου, επιχείρησε να μετακυλήσει στον ΟΗΕ τη διαμόρφωση του πολιτικού μέλλοντος του Αφγανιστάν - ευχαριστώ αλλά όχι, ευχαριστώ, απάντησε περίπου ο Κόφι Ανάν.

Τι περιμένει το Αφγανιστάν μετά τους ανηλεείς βομβαρδισμούς που δέχεται - για τους οποίους το πιο απίστευτο σχόλιο που ακούστηκε ήταν ότι «κανένας στόχος στο Αφγανιστάν δεν αξίζει να του ρίξεις πύραυλο αξίας 1 δισ. δολαρίων» - είναι πολύ νωρίς για να το πει κανείς. Ωστόσο, οι ισορροπίες, οι πρωταγωνιστές και οι διαφαινόμενες προθέσεις τους δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Ο λαός του, που εκτός από τις συμμαχικές βόμβες αντιμετωπίζει την πείνα, το βαρύ χειμώνα που πλησιάζει και την αγριότητα των κυβερνητών του, γίνεται, κατά τρόπον απίστευτο, ένα ακόμα πιόνι στην παγκόσμια σκακιέρα του «αντιτρομοκρατικού» πολέμου και της προσπάθειας αναδιαμόρφωσης των παγκόσμιων ισορροπιών.