Παπαγεωργίου Βασίλης

Χρονιά τρομολαγνίας και τηλε-τρομοκρατίας. Εξι μήνες... αφιερωμένοι εξαιρετικά στη 17Ν, με τηλεοπτικούς «εισαγγελείς», προαναγγελίες συλλήψεων, σπίλωση προσώπων και στέρηση του «τεκμηρίου αθωότητας» για τους κατηγορούμενους πριν αποφανθεί το δικαστήριο. Η ενημέρωση μακιγιαρισμένη και ευνουχισμένη, ακροβατούσε και συνεχίζει να ακροβατεί στους κουτσομπολίστικους, σκανδαλοθηρικούς και γκλαμουράτους «τοίχους» των δελτίων ειδήσεων. Η ενημέρωση μετατράπηκε ακόμα περισσότερο, πιο επικίνδυνα, σε εμπορεύσιμο είδος, πετώντας στο καλάθι των αχρήστων ακόμη και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Το ασήμαντο γίνεται σημαντικό, μεγεθύνεται, και ο χορός μιας εικονικής, μιας πλαστής πραγματικότητας, καλά κρατεί. Η αλήθεια για τα μεγάλα ζητήματα, της ανεργίας, της φτώχειας, της αιματοχυσίας στη Μέση Ανατολή, του πολέμου στο Ιράκ, κρύβεται επιμελώς από κάμερες και μικρόφωνα. Αντίθετα, οι υπεύθυνοι προτιμούν τα ζαρζαβατικά των τηλεοπτικών παραθύρων, τους «ειδικούς» επί παντός του επιστητού, τους ζωολογικούς κήπους με παντός είδους γατούλες, σκυλάκια και ελέφαντες.

Χρονιά με την οσμή της μιζέριας, της φτήνιας, της φαιδρότητας, να είναι διάχυτη σε όλο σχεδόν το τηλεοπτικό τοπίο. Ενα τοπίο θλιβερό, μέσα στο οποίο οι ιδιοκτήτες και οι υπεύθυνοι των τηλεοπτικών σταθμών απέκλεισαν την αντικειμενική ενημέρωση, τον πολιτισμό, για να προτιμήσουν τα εύκολα μονοπάτια, υπακούοντας στις προσταγές του ανώτερου γι' αυτούς «θεού»: στο κέρδος.

Το κυβερνητικό «σύνθημα» για νομιμότητα - ποιότητα - διαφάνεια, μετατράπηκε, και με το νόμο, σε ανομία - αδιαφάνεια - υποβάθμιση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο νόμος για το «βασικό μέτοχο», που ουσιαστικά νομιμοποίησε τη διαπλοκή και την αδιαφάνεια. Ανύπαρκτο είναι το «φως» για τις τηλεοπτικές άδειες και η ανομία θριαμβεύει. Οσο για την ποιότητα - ποια ποιότητα; - αυτή ήδη έχει γίνει «φύλλο και φτερό».

Αδιαφανές παραμένει για έναν ακόμη χρόνο το τηλεοπτικό τοπίο, αφού οι άδειες δεν έχουν χορηγηθεί και η κυβέρνηση «φρόντισε» με το νόμο για το «βασικό μέτοχο» να δώσει το «πράσινο φως» για την κατάργηση ουσιαστικά του ασυμβίβαστου. Μία ακόμη χρονιά που οι τηλεοπτικοί σταθμοί λειτουργούν χωρίς άδεια, αφού το πάρε - δώσε κυβέρνησης και ιδιοκτητών συνεχίζεται. Το θολό ιδιοκτησιακό καθεστώς των τηλεοπτικών σταθμών, με οφ σορ εταιρίες, με αχυράνθρωπους, με προβλήματα στο «πόθεν έσχες», ήταν η αιτία που το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης επί προεδρίας Βασίλη Λαμπρίδη κήρυξε άγονο το διαγωνισμό για τις άδειες πανελλαδικής εμβέλειας. Είναι αμφίβολο εάν οι άδειες θα χορηγηθούν πριν από τις εκλογές. Η ΝΔ ήδη έχει ξεκαθαρίσει τη θέση της λέγοντας πως δε θα πρέπει να δοθούν άδειες πριν από τις εκλογές και μέχρι τότε να ισχύσει το σημερινό καθεστώς. Στην ίδια κατεύθυνση, όπως φαίνεται, κινείται και η κυβέρνηση, γιατί ουσιαστικά και τα δύο μεγάλα κόμματα, έχουν «απολαβές» και «αλληλοπαροχές» από την τηλεοπτική ασυδοσία.

Στις 30 του Μάη ορίστηκε από τη διάσκεψη των προέδρων της Βουλής το νέο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Ο υπουργός Τύπου Χρήστος Πρωτόπαπας δε χάνει την ευκαιρία να μιλήσει για ανεξάρτητη αρχή, δίνοντάς της μάλιστα και «προνόμια», όπως την αρμοδιότητα προκήρυξης και χορήγησης αδειών. Ο υπουργός Τύπου αφού είχε τον πρώτο λόγο στα ΠΔ που καθορίζουν τους όρους και τον τρόπο της χορήγησης αδειών, τώρα ρίχνει το «μπαλάκι» στο ΕΣΡ για το πότε θα χορηγηθούν οι τηλεοπτικές άδειες. Είναι όμως ηλίου φαεινότερο ότι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες, θα μπορούν και πάλι να κρύβονται πίσω από οφ σορ εταιρίες ή πρόσωπα που εικονικά θα εμφανίζονται σαν μέτοχοι και η διαπλοκή και το ασυμβίβαστατο θα ζουν και θα «βασιλεύουν»

Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι φέτος το νέο ΕΣΡ προχώρησε σε κώδικες δεοντολογίας δημοσιογραφικών και πολιτικών εκπομπών. Κώδικες που ενέχουν κινδύνους για τα δικαιώματα των πολιτών. Σε άρθρο οι κώδικες αναφέρονται σε μετάδοση διαδηλώσεων και πολιτικών συγκεντρώσεων τονίζοντας ότι δεν επιτρέπονται σκηνοθετικά τεχνάσματα και δεν «πρέπει να προβάλλονται εμπρηστικά συνθήματα». Ο υπουργός μάλιστα χωρίς να ενημερώσει το ΕΣΡ πρόσθεσε άρθρο σύμφωνα με το οποίο μπορεί ουσιαστικά να γίνει αναίρεση των διατάξεων εάν υπάρχουν λόγοι «υπέρτατων αγαθών» ή «δημοσίου συμφέροντος». Ποιος όμως και με ποια κριτήρια θα καθορίσει ποιο θεωρείται «εμπρηστικό σύνθημα» και ποιο είναι το «δημόσιο συμφέρον»; Η προσθήκη του άρθρου 17 από τον υπουργό Τύπου προκάλεσε την αντίδραση του ΕΣΡ θέτοντας ζήτημα νομιμότητας, θέμα για το οποίο τον τελικό λόγο θα τον έχει το ΣτΕ.

Τη χρονιά που πέρασε χορηγήθηκαν άδειες σε 15 ραδιοφωνικούς σταθμούς του Λεκανοπεδίου, που έφτασαν τις 35. Και εδώ όμως υπήρξαν μέσω «παρατηρήσεων» παρεμβάσεις του υπουργού Τύπου Χρήστου Πρωτόπαππα.

Σημαντικές ήταν οι αλλαγές που επήλθαν το 2002 σε ομίλους των ΜΜΕ. Ο Ομιλος Ανδρουλιδάκη άρχισε να καταρρέει ενώ οι εργαζόμενοι στον τηλεοπτικό σταθμό TEMPO ξεκίνησαν πολύμηνες κινητοποιήσεις ζητώντας τα δεδουλευμένα τους και τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας. Μέχρι σήμερα οι εργαζόμενοι είναι μετέωροι, αφού τα παιχνίδια παίζονται σε βάρος τους. Το ΕΣΡ πήρε απόφαση ν' ανακαλέσει την άδεια του TEMPO. Κινητοποιήσεις έγιναν και από τους εργαζόμενους στο ραδιοφωνικό σταθμό του Μ. Ανδρουλιδάκη «Plannet», που βγήκε τελικά σε πλειστηριασμό και ουσιαστικά αγοράστηκε από την τράπεζα Πειραιώς. Ακολούθησε μία ακόμη μεγάλη κατάρρευση, αυτή της ψηφιακής συνδρομητικής τηλεόρασης του ομίλου ALPHA, της «Alfa Digital», αφήνοντας στο δρόμο τους συνδρομητές. Μετά από αυτή την εξέλιξη ανακατατάξεις έγιναν και στο ιδιοκτησιακό καθεστώς του τηλεοπτικού σταθμού ALPHA, αφού απομακρύνθηκε από τη θέση του προέδρου του Ομίλου ο Στ. Τσοτσορός και τα ηνία έχει αναλάβει ο Δ. Κοντομηνάς.

Η κυβέρνηση μετά από ένα τυπικό διαγωνισμό, επέλεξε να τοποθετήσει πρόεδρο στην ΕΡΤ τον Αγγελο Στάγκο. Η εγκατάσταση του Αγγελου Στάγκου στην ΕΡΤ συνοδεύτηκε και με μεταγραφές δημοσιογράφων από ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς. Ο νέος πρόεδρος από την πρώτη στιγμή μίλησε για τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ΕΡΤ, ζητώντας ουσιαστικά το πρόβλημα να το «λύσουν» οι Ελληνες πολίτες με την αύξηση κατά 10% του ανταποδοτικού τέλους.

Η κρατική ραδιοτηλεόραση παρότι είναι μια ανάσα στο ασφυκτικό τοπίο της τηλεόρασης, εντούτοις δεν επιχειρεί ν' απαλλαγεί από τα «αγκάθια» που σημαδεύουν την πορεία της. Αγκάθια που έχουν να κάνουν με τις κυβερνητικές εξαρτήσεις και την προβολή του κυβερνητικού έργου, τραυματίζοντας την αξιοπιστία της. Είναι η κατάλληλη στιγμή για την ΕΡΤ, εάν θέλει να κάνει τα «μονοπάτια» της «λεωφόρους», ν' απαλλαγεί από το κυβερνητικό σύνδρομο ανοίγοντας τους ορίζοντές της στην προβολή όλων των απόψεων.

Από όλα είχε το χρόνο που πέρασε ο ειδησεογραφικός «μπαξές». Δράματα, σατανιστές, χωρισμούς, γάμους, εγκυμοσύνες, ντίβες της νύχτας, σκηνές βίας, ροζ σκάνδαλα, έρωτες, χωρισμούς, μπαμπάδες, μαμάδες, 45άρια, δίκες και καταδίκες. Πολιτικές ενημερωτικές εκπομπές είχαν και τις «ανατροπές» τους και ήρθαν «ενώπιος ενωπίω» με τον... πολιτισμό! Καλεσμένοι μεταξύ άλλων στις εκπομπές αυτές, οι Δέσποινα Βανδή, Βάνα Μπάρμπα, Απόστολος Γκλέτσος, Ελένη Μενεγάκη, Καίτη Γαρμπή, Αννα Δρούζα, Ελένη Πετρουλάκη, Μ. Ρακιντζής, Ρέμος, Μαρία Μπακοδήμου και Σεργουλόπουλος, Ανδρέας Μικρούτσικος, Πλούταρχος, Γιάννης Πάριος, Γιώργος Τσαλίκης, Τόλης Βοσκόπουλος, Ζωή Λάσκαρη και ο ειδικός περί σεξουαλικών θεμάτων Θάνος Ασκητής. Φαίνεται πως και οι «σοβαροί» δημοσιογράφοι υποκύπτουν στον πειρασμό πως «αυτά θέλει ο κόσμος», αφού θέματα όπως το Κυπριακό, το Ασφαλιστικό, η Παιδεία, ο πόλεμος στο Ιράκ, ο ευρωστρατός, η Υγεία, η ανεργία, το Παλαιστινιακό κατ' αυτούς «δεν πουλάνε». Ακόμη όμως και όταν οι ενημερωτικές εκπομπές ασχολήθηκαν με θέματα πολιτικής, ο δικομματισμός ήταν κυρίαρχος, ενώ τα λεγόμενα μικρά κόμματα ήταν σε πλήρη «απομόνωση», ακόμη και στην προεκλογική περίοδο των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών.

Την ίδια τακτική του αποπροσανατολισμού, της άνισης προβολής των κομμάτων και του ανταγωνισμού των «αποκλειστικών», ακολούθησαν οι υπεύθυνοι των τηλεοπτικών σταθμών και στα δελτία ειδήσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδόν όλοι οι τηλεοπτικοί σταθμοί για να «γεμίσουν» την ώρα στα δελτία, προβάλλουν αποσπάσματα από εκπομπές τους. Το «Πριβέ» για παράδειγμα, το «Μαζί» και το «Ενώπιος ενωπίω», μεταδίδονται σε... επανάληψη από τα κεντρικά δελτία ειδήσεων του MEGA. To ΑΛΤΕΡ φυσικά έχει μια ιδιαίτερη αδυναμία στον πρώην «Γυάλινο τοίχο» και νυν «Φύλλο και φτερό», ενώ ο ALPHA στην εκπομπή της Αννας Δρούζα.

Μια γεύση ίσως από τις ειδήσεις της χρονιάς που πέρασε είναι ενδεικτική, για τη χαμένη τιμή της ενημέρωσης. Μετά τη νικηφόρα έξοδο του Τσάκα από το σπίτι του «Μεγάλου αδελφού» και την κακοκαιρία που πλήττει τη χώρα, βγαίνει η είδηση πως η Βάνα Μπάρμπα είναι έγκυος. Ο πρωθυπουργός πηγαίνει να συναντήσει τον Μπους και βγάζει για δώρο από το τσεπάκι του μερικά.. ευρώ. Το MEGA έχει αδυναμία στην Αννα Βίσση και ο Νίκος Χατζηνικολάου σαν ευγενικός οικοδεσπότης της ανοίγει διάπλατα τα «παράθυρα». Σατανιστές και μάλιστα Γερμανοί, κυριαρχούν για μέρες σε όλα σχεδόν τα κεντρικά δελτία ειδήσεων, ενώ γίνεται λόγος για κυκλώματα «μαύρης μαγείας». Κρυφές κάμερες και αποκαλύψεις του «Ταρζάν» Μάκη Τριανταφυλλόπουλου για «φρουτάκια». Ο πρωθυπουργός περιφρουρεί τα δάση και μάλιστα «συλλαμβάνει» έναν αγρότη που καίει άγρια χόρτα και του κάνει παρατήρηση! Πρωτοπόρα όμως στο θέμα του πυροσβέστη - πρωθυπουργού αλλά και γενικότερα στις κινήσεις της κυρίας Δάφνης Σημίτη είναι η ΝΕΤ.

Αδίστακτοι είναι οι καναλάρχες και οι υπεύθυνοι των τηλεοπτικών σταθμών ακόμη και στο θάνατο, προκειμένου να αυξηθεί η τηλεθέαση. Στις 13 του Φλεβάρη, την ώρα που μιλούσε στο βήμα ενός συνεδρίου πέφτει νεκρός ο πρόεδρος του ελληνοαραβικού επιμελητηρίου Ι. Κασιμάτης. Οι κάμερες είναι εκεί και οι υπεύθυνοι των σταθμών δε σέβονται ούτε την ύστατη στιγμή ενός ανθρώπου. Δείχνουν και ξαναδείχνουν το τραγικό συμβάν, προκαλώντας μάλιστα και τις αντιδράσεις των οικείων του.

Ως «σημαντικές» επίσης ειδήσεις, θεωρήθηκαν: ο θάνατος ενός 67χρονου που πεθαίνει την ώρα που κάνει έρωτα με πολύ νεότερή του, η Αλεξία, κόρη του τέως γίνεται μητέρα, ο Γιώργος Παπανδρέου και η επίδοσή του στο ζεϊμπέκικο, ο Κούγιας αποκτά απόγονο, παπαροκάδες, ντόμπερμαν δαγκώνει τη Γιαγκούση, ο νέος έρωτας της Αννας Βίσση, η ευτυχία του Απόστολου Γκλέτσου με την έλευση του διαδόχου, ο γάμος του Γ. Ανατολάκη, η Αντζελα Δημητρίου και πάλι στην Τουρκία, ερωτευμένη η Αννα Μαρία Παπαχαραλάμπους με τον τερματοφύλακα του Ολυμπιακού, η «ωραία Ελένη» γίνεται μητέρα, παντρεύεται και ο Κορκολής - πάει τον χάνουμε κι αυτόν - και έτσι με όλα αυτά τα «σοβαρά γεγονότα» που απασχολούν την κοινωνία μας, η «μουσική» τηλεοπτική παραφωνία της ενημέρωσης βρίσκεται στο απόγειό της.

Ολα αλλάζουν όταν στις 29 του Ιούνη σκάει στα χέρια του Σάββα Ξηρού αυτοσχέδιος μηχανισμός. Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει η σεναριολογία, η σπίλωση προσώπων, η ονοματολογία, οι διαρροές ειδήσεων από τις διωκτικές αρχές. Τα παράθυρα στην τηλε-τρομοκρατία ανοίγουν και κατά περίεργο τρόπο τα ίδια πάντα πρόσωπα έχουν τις «έγκυρες» πηγές. Το κύριο «βάρος» της 17Ν το «σηκώνει» κυρίως το ALTER και ακολουθεί το STAR, ο ALPHA και άλλοι τηλεοπτικοί σταθμοί. Οσοι δε δείχνουν τον ίδιο ζήλο για ενασχόληση με τη 17Ν μέσα από τα κεντρικά δελτία ειδήσεων, όπως για παράδειγμα το MEGA, ασχολούνται με τις γιάφκες και τις συλλήψεις σε πρωινές τους εκπομπές. Βασιλικά κλείνει η χρονιά που πέρασε. Ο τέως μιλάει με νοσταλγία για το «σπιτάκι» του, σε εθνικό δίκτυο και σε απευθείας μετάδοση.

Για «οργουελιανό τοπίο» κάνει λόγο ο πρώην πρόεδρος του ΕΣΡ Βασίλης Λαμπρίδης στις 12 Μάρτη 2002, όταν έχουν ξεκινήσει ο δεύτερος «Μεγάλος αδελφός» και το «Μπαρ». Στις 20 Μάρτη ο πρώην πρόεδρος τολμά, και με την αρμοδιότητα που του δίνει ο νόμος, ζητά τη διακοπή των δύο τηλε-σκουπιδιών. Την απόφασή του όμως δεν την επικυρώνει η πλειοψηφία του ΕΣΡ. Αντιδράσεις έχει προκαλέσει και στους κατοίκους του Γαλατσίου η εγκατάσταση του «Μπαρ» στην περιοχή τους. Τη νέα τηλεοπτική σεζόν οι «κάμερες» καταγράφουν έγκλειστους σε Μουσικές Ακαδημίες του ΑΝΤΕΝΝΑ με το «Fame Story» και βοσκούς και βοσκοπούλες στη «Φάρμα» του MEGA που μάλιστα υπεύθυνος του καναλιού τη «βάφτισε» ντοκιμαντέρ! Με τις παραφωνίες του «Fame Story» ή με τον ήχο του ρυακιού στη «Φάρμα», αρχίζουν τα καρφώματα. Και αφού οι συμπαίκτες καρφώνει ο ένας τον άλλον, η ημέρα της αποχώρησης μετατρέπεται σε δράμα με σφικτές αγκαλιές και πολλά δάκρυα! Οι «παίκτες», για μια θέση στην επιφάνεια της διασημότητας, απογυμνώνουν τον εαυτό τους. Πρώην και νυν παίκτες του τοπίου της ευτέλειας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, «συντηρούνται» μέσα από καθημερινές εκπομπές των καναλιών, αναζητώντας τη δημοσιότητα έστω και μιας βραδιάς. Ομως οι ενήλικοι έχουν τις ευθύνες τους για την έκθεσή τους σε δημόσια θέα. Ενα παιδάκι όμως τι φταίει να θυσιάζεται στο βωμό της AGB; Θυμίζουμε ότι στο «Μεγάλο αδελφό» το κοριτσάκι της «έγκλειστης» Φραντζέσκας, έγινε βορά προς άγραν τηλεθέασης, αφού οι ανεύθυνοι - υπεύθυνοι, το «αιχμαλώτισαν» στο σπίτι του «Μεγάλου αδελφού» και για 24ωρα το παρακολουθούσαν δεκάδες κάμερες και μικρόφωνα.

Το 2002 ανύπαρκτες ήταν οι πολιτιστικές εκπομπές στους ιδιωτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς, ενώ μπροστά στους «Μεγάλους αδελφούς» μειώθηκε η παραγωγή ελληνικών σειρών. Οι υπεύθυνοι των σταθμών προτίμησαν γαργαλιστικές εκπομπές, για ένα θέαμα φθηνό. «Γυάλινοι τοίχοι» και «Super Star» με την Τατιάνα Στεφανίδου και την Χριστίνα Λαμπίρη αντίστοιχα, έδωσαν τα ρέστα τους για ροζ σκάνδαλα και σκυλοκαβγάδες. Οι «γυμνές ειδήσεις» έγιναν πραγματικότητα, από την κάθε είδους Χειλουδάκη και Μπάρκα, που συμπλήρωσαν τα «παρατράγουδα» του 2002.