Μια ομάδα ταλαντούχων νέων καλλιτεχνών -ηθοποιοί από την πρώτη «φουρνιά» της δραματικής σχολής των άλλοτε «Μορφών»- έσμιξαν και ανέβασαν στα τέλη της περασμένης άνοιξης -και ευτυχώς για τους φίλους του καλού θεάτρου την επαναλαμβάνουν και φέτος, φιλοξενούμενοι στο «Εμπρός»- τις «Σοφολογιότατες» του Μολιέρου. Μια κωμωδία με «δηλητηριώδες» θέμα, «διαβολεμένη» πλοκή, έξοχα σχεδιασμένους χαρακτήρες, καλπάζοντες διαλόγους και με μια γλώσσα που τσακίζει κόκαλα, όταν μεταφράζεται με μαστοριά τέτοια, που να αναδεικνύει -όπως συνέβη με την έμμετρη και ταυτόχρονα άμεση, οικεία, απολύτως προσλήψιμη από το σημερινό θεατή, μετάφραση του Ανδρέα Στάικου- και το μολιερικό ποιητικό ήθος, την οικουμενικότητα, διαχρονικότητα αλλά και επικαιρότητα του έργου. Γιατί ο σοφός ανθρωπολόγος και κοινωνιολόγος Μολιέρος σατιρίζοντας την αμορφωσιά, τη βλακεία, την κακογουστιά, την ξιπασιά, την επιτήδευση, το ψέμα, την υποκρισία, την ψευτιά, τον συμφεροντολογικό καιροσκοπισμό, τον σνομπισμό, την ψευτοδιανόηση στα σαλόνια της «καλής κοινωνίας» της εποχής του, ήξερε ότι τέτοιου είδους γελοίοι άνθρωποι θα υπάρχουν πάντοτε και παντού. Και επειδή, κατά βάθος, ο Μολιέρος ήταν διδακτικός συγγραφέας, όπως σε όλες τις κωμωδίες του, έτσι και σε αυτή πλέκει έτσι το μύθο του, ώστε το γελοιοποιητικό πάθημα των «ηρώων» του να αποτελεί, εσαεί, «μάθημα» για το κοινό.

Η παράσταση της ομάδας «Οπερα» αποτελεί ένα -καθ' όλα- ευφρόσυνο, αλλά και καυστικότατο για την εποχή μας, «μάθημα» και ταυτόχρονα μια σκηνική πράξη με υψηλή αισθητική ποιότητα, απόλυτα συγκροτημένη και λεπτομερειακά επεξεργασμένη σύγχρονη «ανάγνωση» του έργου, με καλλιτεχνική φρεσκάδα, δημιουργικό κέφι από όλους τους συντελεστές της και εξαιρετικές ερμηνείες και μάλιστα από νεότατους ηθοποιούς. Σκηνοθέτης αυτής της ευφάνταστης, καλοκουρδισμένης, εύρυθμης, μουσικά σχολιαστικής παράστασης είναι ο -ελπιδοφόρος και σκηνοθετικά- συνθέτης Θόδωρος Αμπατζής (δική του είναι και η μουσική, η οποία ερμηνεύεται ζωντανά επί σκηνής). Καθοριστικό ρόλο στη σκηνική «ανάγνωση» του έργου παίζουν τα ευφυή, σκόπιμα «μεταμοντέρνα» και κιτς κοστούμια της Ελένης Μανωλοπούλου. Βασικό στήριγμα των ερμηνειών των ηθοποιών υπήρξε η εκφραστική κίνηση και χορογραφία της Σταυρούλας Σιάμου και το μακιγιάζ του Αγγελου Μέντη.

Το μέγιστο προσόν της παράστασης είναι οι ερμηνείες των ταλαντούχων ηθοποιών. Ηθοποιοί με γερή θεατρική παιδεία, ασκημένη για τη λεπτομερειακή επεξεργασία του χαρακτήρα του ρόλου τους, του λόγου, της χειρονομίας, της στάσης και κίνησής τους. Ηθοποιοί, πολλά υποσχόμενοι, σε μια αξιέπαινη ατομική και συλλογική κατάθεση, τόσο «δεμένη» που δυσκολεύεται κανείς να πει ποια είναι η καλύτερη. Σίγουρα ξεχωρίζει, με το δαιμόνιο, απολαυστικό χιούμορ και την εύπλαστη υποκριτική του, ο Κώστας Βασαρδάνης. Ερμηνευτικά «διαμαντάκια» προσφέρουν και οι Μαρία Καλλιμάνη, Δανάη Σαριδάκη, Φανή Παναγιωτίδου, Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Ασπασία Παπαϊωσήφ. Αδύνατη, αλλά συμπαθής, η προσπάθεια και των Βαγγέλη Χρήστου και Περικλή Ασημακόπουλου.

Οσο κι αν είναι «αδελφές» τέχνες το θέατρο και ο κινηματογράφος οι «γλώσσες», οι «κανόνες», οι μορφολογικές συνιστώσες τους διαφέρουν πολύ. Και σε μερικές περιπτώσεις ουδόλως ταιριάζουν. Η μεταφορά ενός θεατρικού έργου στον κινηματογράφο ή το αντίστροφο δεν είναι εύκολη υπόθεση και συνήθως η πρώτη εκδοχή ενός έργου (θεατρική ή κινηματογραφική), αν μάλιστα είναι επιτυχής, αποτελώντας μέτρο σύγκρισης, θέτει σε δυσκολότερη θέση τη δεύτερη εκδοχή. Αυτό συμβαίνει και με το έργο του Ντέιβιντ Μπέρρυ «Οι φάλαινες τον Αύγουστο». Πρόκειται για τη θεατρική μεταφορά της επιτυχούς ταινίας «Οι φάλαινες τον Αύγουστο», που παρουσιάζει η Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, σε διασκευή -μετάφραση Λευτέρη Γιοβανίδη. Στην ταινία, η εικόνα της θάλασσας με την απεραντοσύνη και τη γοητεία της «έδενε» με τα νεανικά όνειρα των τριών ηρωίδων και με την «υγρασία» της τροφοδοτούσε τη μελαγχολία, την πίκρα, τη μοναξιά στα γεράματά τους. Στη θεατρική μεταφορά του έργου μόνο διά της θαυματουργού ερμηνείας των ηθοποιών μπορεί -έως ένα βαθμό- να «υπάρξει» η θάλασσα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η θάλασσα είναι ο «πρωταγωνιστικός» κινητήριος μοχλός του συμπαθούς μεν, βαθύτατα ανθρώπινου θεματικά αλλά χωρίς δραματουργικό βάθος έργου, που αφορά στο δράμα της μοναξιάς των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας. Το δράμα της μοναξιάς βασανίζει δυο χήρες αδελφές (τη Λίμπυ, τυφλή, εγκαταλειμμένη από το γιο της και αγκιστρωμένη πάνω στην αδελφή της Σάρα, η οποία ακόμα διψά ακόμα για ζωή, ανδρική συντροφιά), την παιδική τους φίλη, επίσης μοναχική Τίσα και τον περιπλανώμενο, αριστοκρατικής καταγωγής, ανεπάγγελτο και άστεγο Ρώσο εμιγκρέ Μαράνοφ. Μοναχικά θα περάσουν όλα τα πρόσωπα τον καιρό που τους απομένει να ζήσουν, καθώς δε θα ξαναζήσουν τα καλοκαίρια της νιότης τους και τα παιχνιδίσματα των φαλαινών στη θάλασσα.

Ο Κοραής Δαμάτης, με τη συμπαράσταση του ρεαλιστικού σκηνικού και των όμορφων κοστουμιών εποχής που σχεδίασε ο Νίκος Σαριδάκης και της αισθαντικής μουσικής της Ευανθίας Ρεμπούτσικα, σκηνοθέτησε το έργο με ευαισθησία, ρεαλιστική απλότητα και συμπάθεια για τα πρόσωπα. Η σκηνοθεσία, ως ένα βαθμό, άμβλυνε τη δραματουργική αδυναμία της διασκευής, στηριζόμενη στη μεγάλη σκηνική πείρα, το υποκριτικό ταλέντο, την ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία τεσσάρων «στυλοβατών» του θεάτρου μας. Της Αντιγόνης Βαλάκου, που πλάθει μια τρυφερή, νεανική ψυχή Σάρα. Της Βέρας Ζαβιτσιάνου που μεγεθύνει -ψυχολογικά και χαρακτηρολογικά- τον αβαθή ρόλο της Λίμπυ. Της Νέλλης Αγγελίδου, που ερμηνεύει την Τίσα, με έξοχο, ανάλαφρο, λεπτό χιούμορ -ερμηνεία η οποία, ενώ φαινομενικά αποδραματοποιεί την ατμόσφαιρα, ουσιαστικά υπογραμμίζει το δράμα όλων των προσώπων. Του Γιώργου Τσιτσόπουλου που λιτότατα μορφοποιεί και μεγεθύνει το μικρό ρόλο του. Ο Ντίνος Δουλγεράκης πλάθει με γνήσια «υλικά» ένα λαϊκό άνθρωπο. Θετική είναι η υποκριτική παρουσία των τριών νέων ηθοποιών, Χριστίνας Κορτεσάκη, Μαρίας Ζερβού, Κλεοπάτρας Μανιάτη.