Εβδομήντα έξι χρόνια μετά, την περασμένη Κυριακή, στην ίδια αίθουσα, εκατοντάδες Γιαννιώτες κάθε ηλικίας, απόγονοι των εκτελεσμένων, φίλοι και μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ απέδωσαν φόρο τιμής στους 16 εκτελεσμένους ήρωες με την παρουσία τους στη μεγάλη πολιτική - πολιτιστική εκδήλωση που πραγματοποίησε στη μνήμη τους η Τομεακή Οργάνωση Ιωαννίνων του ΚΚΕ.
Το περιεχόμενο της εκδήλωσης επιμελήθηκε η Ομάδα Ιστορίας της Επιτροπής Περιοχής Ηπείρου - Κέρκυρας - Λευκάδας του ΚΚΕ, ενώ με αφορμή την πραγματοποίησή της, κυκλοφόρησε έκδοση της ΤΕ Ιωαννίνων αφιερωμένη στους εκτελεσμένους. Στην εκδήλωση προβλήθηκε βίντεο, ενώ ακολούθησε ομιλία από την Κατερίνα Μιχαλιού, μέλος του Γραφείου Περιοχής. Τέλος, στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα της εκδήλωσης παρουσιάστηκε μουσικοθεατρικό δρώμενο με αποσπάσματα από τις τελευταίες επιστολές καταδικασμένων πριν εκτελεστούν και στιγμιότυπα από το έκτακτο στρατοδικείο. Τη μουσική επιμέλεια του δρώμενου ανέλαβε η μουσική ομάδα του Στεκιού Πολιτισμού της ΚΝΕ στα Γιάννενα.
Το βράδυ της 23ης Μαρτίου, παραμονές της 25ης Μαρτίου του 1948, παράνομες χειρόγραφες προκηρύξεις της μαθητικής ΕΠΟΝ κατακλύζουν τους δρόμους των Ιωαννίνων. Οι προκηρύξεις έγραφαν «Ο Λαϊκός Αγώνας είναι συνέχεια και ολοκλήρωση του 1821». «Στρατευμένα παιδιά της Ελλάδας προσχωρήστε στο Δημοκρατικό Στρατό για την απελευθέρωση της πατρίδας». «Μητέρα σκίσε κάθε φασίστα που θα θελήσει να αρπάξει το παιδί σου και να το κλείσει στα στρατόπεδα της χιτλερικής Φρείκης».
Εκείνο το βράδυ στα Γιάννενα βρισκόταν σε σύσκεψη, στην 8η Μεραρχία, ο Βαν Φλιτ, Αμερικανός στρατηγός, επικεφαλής των στρατιωτικών συμβούλων των ΗΠΑ, μαζί με τον στρατηγό Τσακαλώτο, για την αντιμετώπιση του ΔΣΕ, που είχε περάσει σε αντεπίθεση στη Μουργκάνα και είχε κατατροπώσει τον κυβερνητικό στρατό. Η πρόκληση για την αστική τάξη και τις τοπικές αρχές ήταν μεγάλη. Σήμανε συναγερμός.
Συνολικά, 147 άνθρωποι κατηγορήθηκαν για εσχάτη προδοσία, οδηγήθηκαν στις στρατιωτικές φυλακές ΦΙΞ στα Γιάννενα και υπέστησαν φριχτά βασανιστήρια. Οι 115 παραπέμφθηκαν στο Εκτακτο Στρατοδικείο. Ανάμεσα στους στρατοδίκες ήταν ο Στυλιανός Παττακός, μετέπειτα πρωτεργάτης της χούντας του 1967.
Από τους συλληφθέντες και κατηγορούμενους, οι 30 ήταν γυναίκες και οι 84 άντρες. Οι 24 από αυτούς ήταν μαθητές Γυμνασίου, με τη μικρότερη μαθήτρια να είναι μόλις 15 ετών. Το 13% των κατηγορουμένων ήταν νοικοκυρές, σύζυγοι, κόρες και συγγενείς στελεχών του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, εξόριστων, φυλακισμένων, που είτε είχαν βοηθήσει στους εράνους της Εθνικής Αλληλεγγύης είτε ήταν σύνδεσμοι. Το 28% ήταν εμποροβιοτέχνες (επιπλοποιοί, παντοπώλες, ποτοπώλες, χρυσοχόοι, υποδηματοποιοί κ.ά.) ενώ το 18% ήταν εργάτες και εργάτριες, τυπογράφοι, υφάντριες, πλέκτριες, αυτές που είχαν πλέξει μάλλινες κάλτσες για τους εξόριστους και τον ΔΣΕ ή έπαιξαν τον ρόλο του συνδέσμου. Δίπλα σε αυτούς, το 10% ήταν επιστήμονες, γεωπόνοι, καθηγητές, δημόσιοι υπάλληλοι κ.ά., οι περισσότεροι στελέχη του ΚΚΕ.
Η υπόθεση συγκλόνισε τα Γιάννενα και έμεινε στη συλλογική μνήμη των κατοίκων ως «υπόθεση Πρίντζου», από την ηρωίδα Ευτυχία Πρίντζου, Γραμματέα της ΚΟ Ιωαννίνων. Μάρτυρες κατηγορίας ήταν κατά βάση στρατιωτικοί και χωροφύλακες. Αντίθετα, μάρτυρες υπεράσπισης, κόντρα στο κλίμα τρομοκρατίας και εκφοβισμού, παρουσιάστηκαν 125 πολίτες, ενώ σημαντικό ρόλο στη δίκη έπαιξαν και οι 17 συνήγοροι υπεράσπισης, αστοί δικηγόροι, που παρά τις λυσσαλέες επιθέσεις του αστικού Τύπου υπερασπίστηκαν τους κατηγορούμενους.
Τελικώς, 48 δικάστηκαν τετράκις, τρις, δις και άπαξ εις θάνατον, κύρια αυτοί που θεωρήθηκαν αρχηγοί ή οδηγοί, 11 καταδικάστηκαν σε ισόβια ή σε άλλες μικρότερες ποινές, κάποιοι απαλλάχθηκαν με το αιτιολογικό «λόγω βλακείας», και οι υπόλοιποι αθωώθηκαν.
Νεκροί από τα δολοφονικά βόλια του αστικού κράτους έπεσαν 16, οι: Πρίντζου Ευτυχία του Ιωάννου, 34 ετών, καθηγήτρια, φιλόλογος, Πρέντζας Χρήστος του Δημητρίου, 21 ετών, απόφοιτος Εμπορικής Σχολής, Μπίττης Απόστολος του Χρήστου, 35 ετών, πρώην δικαστικός υπάλληλος, Μπίτη Ελπινίκη, σύζυγος Απόστολου Μπίττη, 28 ετών, υπάλληλος Υγειονομικού Κέντρου Ιωαννίνων, Μαρνέλης Παναγιώτης του Γεωργίου, 39 ετών, υπάλληλος Τράπεζας της Ελλάδος, Ασπρίδης Ιωάννης του Ηλία, 24 ετών, απόφοιτος Γυμνασίου, Ευαγγελίδης Ευάγγελος του Δημητρίου, 25 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, Ζουρνάς Τιμολέων του Μιχαήλ, 30 ετών, επιπλοποιός, Καλαντζής Ιωάννης του Δημητρίου, 20 ετών, τυπογράφος, Ράπτης Κωνσταντίνος του Νικολάου, 34 ετών, γεωπόνος, Στεργίου Γεώργιος του Σωτηρίου, 37 ετών, ξυλουργός, Χαρίτων Ευάγγελος του Παύλου, ετών 30, επιπλοποιός, Χατζής Αγγελος του Γεωργίου, 34 ετών, καθηγητής, Χολέβας Κωνσταντίνος του Ευστρατίου, 35 ετών, ποτοπώλης, Χόρδος Απόστολος του Χρήστου, 25 ετών, σιδηρουργός, Χρόνης Κωνσταντίνος του Σωτηρίου, 45 ετών, επιπλοποιός.
Στην κεντρική ομιλία της εκδήλωσης, η Κατερίνα Μιχαλιού τόνισε ότι στην «υπόθεση Πρίντζου», σήμερα συστηματικά αποκρύβεται πως πολλοί από αυτούς που δικάστηκαν και ειδικά από αυτούς που εκτελέστηκαν ήταν κομμουνιστές και κομμουνίστριες, ενώ οι οργανώσεις μέσα από τις οποίες έδρασαν συγκροτήθηκαν με πρωτοβουλία του ΚΚΕ. Αναφερόμενη ειδικά στον μεγάλο αριθμό εξωκομματικών που κατηγορήθηκαν, σημείωσε ότι όπως και σήμερα έτσι και τότε, πολλοί ριζοσπάστες και προοδευτικοί συνεργάζονται με το ΚΚΕ αφού μπροστά στη βαρβαρότητα και στην εξαθλίωση επιλέγουν να μπουν στον αγώνα, να συμπορευτούν με το Κόμμα, γιατί έβαζαν και βάζουν πάνω από όλα, χωρίς εκπτώσεις, το δίκιο του λαού μας.
Στη συνέχεια, επισήμανε ότι στις συνθήκες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όπου ο λαός έσωσε τον ίδιο του τον εαυτό με το όπλο στο χέρι, συσπειρωμένος γύρω από το ΚΚΕ, αντικειμενικά έδινε τη μάχη να γίνει αυτός νοικοκύρης στον τόπο του οικοδομώντας ένα καλύτερο μέλλον σε μια Ελλάδα διαφορετική από αυτή που υπήρχε πριν από την Κατοχή. Σε αυτές τις συνθήκες, υποστήριξε, η αστική τάξη με τους συμμάχους της, για να διασώσει την ταξική της κυριαρχία και τα κέρδη της, επιδόθηκε στο τσάκισμα του ΚΚΕ και του εργατικού - λαϊκού κινήματος. Τα αστικά κόμματα τότε, όπως και σήμερα, σημείωσε, ξεπέρασαν τις παλιές τους διαφωνίες και διαφορές, όπως κάνουν πάντα όταν πρόκειται να τσακίσουν τον λαό. Η Ευτυχία Πρίντζου και οι λοιποί αγωνιστές, τόνισε, έδιναν μάχη για τη ζωή τους, όμως εκείνη την περίοδο αυτό ήταν συνυφασμένο με τη στήριξη και τη νίκη του ΔΣΕ.
Κάνοντας αναφορά στην ιδιαίτερη συμβολή των γυναικών σε αυτόν τον ηρωικό αγώνα, υπογράμμισε ότι το ΚΚΕ τις τίμησε και τις τιμά, τις ανέδειξε σε στελεχικές θέσεις του Κόμματος, την ώρα που η αστική τάξη δεν τους επέτρεπε ούτε να ψηφίζουν.
Σχολίασε την τακτική της αστικής τάξης να αποσιωπά σήμερα τα αιματηρά αυτά γεγονότα, είτε να αναφέρεται σε «αδελφοκτόνο πόλεμο» στη λογική των ίσων αποστάσεων ανάμεσα στους θύτες και στα θύματα, όπως άλλωστε γίνεται στην περίπτωση του λαού της Παλαιστίνης και του κράτους - δολοφόνου Ισραήλ. Σημείωσε ότι αυτές οι προσεγγίσεις επιδιώκουν να καταδικαστεί συνολικά το δικαίωμα του λαού να αγωνίζεται, «να απαντάει στη βία που η αστική τάξη ασκεί και που όντας κυρίαρχη τάξη θα συνεχίζει παντού και πάντα να την ασκεί».
Στη συνέχεια χαρακτήρισε ιεροσυλία να αξιοποιούνται οι εκτελεσμένοι στο Σταυράκι στις διάφορες εκδηλώσεις για να καλλιεργείται η λογική της εθνικής ενότητας και να ωραιοποιείται η αστική δημοκρατία και να παρουσιάζεται ως δήθεν ο αντίπαλος του φασισμού, ενώ έχουν την ίδια μάνα, το καπιταλιστικό σύστημα.
Παράλληλα, τόνισε ότι όλα όσα αντιμετώπισαν οι ήρωες της γενιάς του '40 είναι εδώ, ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, η αύξηση της καταστολής, σημειώνοντας ότι η πείρα των αγώνων της ΕΑΜικής Αντίστασης διδάσκει πως ο λαός μας δεν πρέπει να έχει καμία εμπιστοσύνη στην αστική τάξη και στους ιμπεριαλιστές συμμάχους της. Η πείρα αυτή καταρρίπτει την ουτοπία της εθνικής ενότητας, της συμμετοχής του ΚΚΕ σε αστική κυβέρνηση, αφού ανάμεσα στα άλλα μία τέτοια πράξη δεν προετοιμάζει τον λαό για τις σκληρές αναμετρήσεις μπροστά στη λυσσαλέα μάχη της αστικής τάξης να κρατηθεί στην εξουσία.
Το ΚΚΕ, τόνισε, παλεύει στις σημερινές συνθήκες πιο ώριμο και έμπειρο για την πραγματική ολοκλήρωση του αγώνα των εκτελεσμένων στο Σταυράκι και όσων έδωσαν τη ζωή τους, με πίστη στην προοπτική του σοσιαλισμού - κομμουνισμού. Τέλος, απευθυνόμενη σε όσους αγανακτούν και αισθάνονται ότι κάτι πρέπει να γίνει, τους κάλεσε «να συμπορευτείτε αγωνιστικά με το ΚΚΕ. Αυτός είναι ο πιο περήφανος και σίγουρος δρόμος για να έχουμε κατακτήσεις, για να βγει ο λαός νικητής».
Δράση για να βγουν μπροστά οι θέσεις του Κόμματος σε κάθε χώρο
Τη Δευτέρα κλιμάκιο της ΤΕ περιόδευσε στις υπηρεσίες του δήμου στο νέο δημαρχείο, με επικεφαλής τον Νίκο Καραθανασόπουλο, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτή Αχαΐας.
Τις συζητήσεις με εργατοϋπαλλήλους στον χώρο απασχόλησαν έντονα τα ζητήματα με τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στα διάφορα ανταγωνιστικά ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα και η θέση της Ελλάδας ως άμεσα εμπλεκόμενης. Αναδείχθηκε, μεταξύ άλλων, η ανάγκη συμπόρευσης των εργαζομένων και του λαού με το ΚΚΕ και τους κομμουνιστές σε κάθε χώρο, για να δυναμώσει η πάλη τους απέναντι στις αιτίες που γεννούν τα δεινά που υφίστανται σήμερα, απ' τη φτώχεια και τις καθημερινές δυσκολίες, μέχρι τους πολέμους που στοιχίζουν συνολικά στους λαούς.
Το πρόγραμμα συνεχίζεται και τις επόμενες μέρες. Στα γραφεία της Κομματικής Οργάνωσης στην Πάτρα (12ου Συντάγματος 34), με ομιλητή τον Διονύση Κλάδη, μέλος του ΓΠ της ΕΠ Δυτικής Ελλάδας του Κόμματος, θα πραγματοποιηθούν οι εξής συσκέψεις:
Σήμερα, Τετάρτη:
Παρασκευή 13 Δεκέμβρη:
Δευτέρα 16 Δεκέμβρη:
Η εκδήλωση της ΚΟΒ Μόντρεαλ του ΚΚΕ πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Εργατικού Συλλόγου Ελλήνων του Κεμπέκ (5359 Ave du Parc), με τη συμμετοχή πλήθους νέων και παλαιότερων Ελλήνων μεταναστών, ενώ η εκδήλωση της ΚΟΒ Τορόντο πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα της Ελληνοκαναδικής Δημοκρατικής Οργάνωσης (290 Danforth).
Στην ομιλία του, ο Ζ. Λυμπερίδης μεταξύ άλλων τόνισε ότι η εκδήλωση γίνεται σε μια περίοδο πυκνών πολιτικών εξελίξεων, με τα λαϊκά προβλήματα να οξύνονται, ενώ τα κέρδη κάποιων λίγων επιχειρηματικών ομίλων να εκτοξεύονται. Παράλληλα τα όπλα των ιμπεριαλιστών έχουν βγει από τα «θηκάρια» διεθνώς και βαθαίνει η εμπλοκή της χώρας μας στους δύο πολέμους που μαίνονται στη γειτονιά μας, μιας και βρίσκεται στο σταυροδρόμι των ΝΑΤΟικών σχεδιασμών.
Ο Ζ. Λυμπερίδης σημείωσε πως η όξυνση των λαϊκών προβλημάτων και η ένταση των πολεμικών συγκρούσεων δεν είναι καθόλου άσχετα μεταξύ τους, αντίθετα είναι απολύτως αλληλένδετα. «Το ένα είναι συνέχεια του άλλου και όλα μαζί συνθέτουν την "αλυσίδα" αυτού του συστήματος, αυτής της εξουσίας, που κρατά ασφυκτικά δεμένους τους λαούς και τη νεολαία και τους εμποδίζει να ζουν απολαμβάνοντας σύγχρονες ανάγκες στο ύψος των δυνατοτήτων που προσφέρει σήμερα η ανθρώπινη πρόοδος, η τεχνολογία και η επιστήμη», επισήμανε.
Ειδικά το εκλογικό αποτέλεσμα στο εξωτερικό αποτυπώνει τους δεσμούς του Κόμματος με παλιότερους και νέους μετανάστες, δεσμούς που ανανεώνονται σήμερα στον αγώνα για τα δικαιώματα ντόπιων και μεταναστών στις χώρες όπου ζουν, όπως π.χ. για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση σε μια σειρά χώρες, για συμβάσεις, μισθούς και εργασιακά δικαιώματα, αλλά και ενάντια στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και τη γενοκτονία στην Παλαιστίνη.
Αυτήν τη δυναμική για τους αγώνες της επόμενης μέρας ενισχύει και το αποτέλεσμα, ώστε από καλύτερες θέσεις και με στήριγμα το ΚΚΕ οι Ελληνες του εξωτερικού να συνεχίσουν να δίνουν τη μάχη μαζί με τους άλλους εργαζόμενους, τους άλλους μετανάστες.
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών σε διάφορες χώρες αποτυπώνει σε έναν βαθμό τη δυσαρέσκεια ευρύτερων λαϊκών δυνάμεων απέναντι στις πολιτικές της ΕΕ - ως συνέχεια και αντίστοιχων μαζικών κινητοποιήσεων - και αποτυπώθηκε με την καταψήφιση κυβερνήσεων και κομμάτων π.χ. Γερμανία, Γαλλία κ.λπ., που πρωτοστατούν στην υλοποίηση αντιλαϊκών στρατηγικών επιλογών της ΕΕ.
Βεβαίως, είναι ζητούμενο αυτή η διαμαρτυρία να αποκτήσει ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά και να μην εγκλωβίζεται στους ανταγωνισμούς μεταξύ τμημάτων του κεφαλαίου και αστικών πολιτικών δυνάμεων».
Ενώ, σε άλλο σημείο της ομιλίας του αναφέρθηκε στον ρόλο που έχουν τα μέλη και οι φίλοι του Κόμματος στο εξωτερικό, τονίζοντας: «Οι εργαζόμενοι σε κάθε χώρα δεν έχουν κανέναν λόγο να κάνουν δικές τους τις αγωνίες του συστήματος για σταθερή και ανεμπόδιστη εφαρμογή της κυρίαρχης πολιτικής με σιωπητήριο στην ταξική πάλη. Αντίθετα, έχουν κάθε λόγο να το στριμώχνουν ακόμα περισσότερο, για να βελτιώνουν τη δική τους θέση, για να γίνουν οι "ρωγμές" του συστήματος μεγάλα "ρήγματα" μέχρι τη συνολική ανατροπή.
Η ελπίδα βρίσκεται στην ενίσχυση του ρεύματος αμφισβήτησης της κυρίαρχης πολιτικής, των κατευθύνσεων της ΕΕ, του ΝΑΤΟ, του ίδιου του στόχου της καπιταλιστικής κερδοφορίας, των αντιλαϊκών νόμων, συνολικά αυτού του εχθρικού, σάπιου και διεφθαρμένου κράτους του κεφαλαίου.
Και εδώ οι ΚΟ του ΚΚΕ στο εξωτερικό, τα μέλη και οι φίλοι του ΚΚΕ μπορούν να έχουν τον δικό τους ρόλο και ευθύνη.
Να προβάλλουν πιο αποφασιστικά την πρόταση διεξόδου που προτείνει το ΚΚΕ.
Να δρουν μέσα στο εργατικό και λαϊκό κίνημα, να πρωτοστατούν στους αγώνες της εργατικής τάξης, για τη διεκδίκηση λύσης για κάθε μικρό ή μεγάλο πρόβλημα.
Βεβαίως το Πρόγραμμα του ΚΚΕ αφορά την Ελλάδα, όμως ταυτόχρονα είναι και οδηγός για τη δράση των κομμουνιστών όπου και αν βρίσκονται, σε όποιες συνθήκες και αν παλεύουν.
Το ΚΚΕ παλεύει για μια νέα σοσιαλιστική Ελλάδα, που θα διαμορφώνει τις σχέσεις της στα Βαλκάνια, τη Μεσόγειο, την Ευρώπη, με κριτήριο το αμοιβαίο όφελος των λαών, την αλληλεγγύη και όχι τους ανταγωνισμούς, τις σφαίρες επιρροής, το "διαίρει και βασίλευε" των καπιταλιστών, των κρατών και των συμμαχιών τους.
Ο αρνητικός συσχετισμός μπορεί και πρέπει να αλλάξει. Τα πράγματα δεν μένουν στατικά, οι λαοί αφυπνίζονται, μπορούν να δείξουν τη δύναμή τους», σημείωσε μεταξύ άλλων ο ομιλητής.