Η παρασκευή του κομπόστα είναι μια παλιά συνήθεια. Για χιλιάδες χρόνια οι Κινέζοι μάζευαν και κομποστοποιούσαν όλα τα υλικά από τους κήπους, τα χωράφια και τα σπίτια τους. Να αναφέρουμε το χαρακτηριστικό παράδειγμα στη Μέση Ανατολή, όπου μπροστά στις πύλες της Ιερουσαλήμ υπήρχαν καθορισμένοι χώροι για την απόθεση των αστικών αποβλήτων, κάποια από τα οποία έκαιγαν και μερικά μετέτρεπαν σε κομπόστα. Στα νησιά Βαλεαρίδες υπήρχε η πρακτική του sa bassa ως παραδοσιακού τρόπου παραγωγής κομπόστα, που δυστυχώς ξεχάστηκε και χάθηκε με την πάροδο του χρόνου. Η εμφάνιση των αγροχημικών μετά τον Α` Παγκόσμιο Πόλεμο είχε σαν άμεση συνέπεια την υποχώρηση του ενδιαφέροντος στο κομπόστα. Ομως πρόσφατα και πάλι η συζήτηση για το κομπόστα ήρθε στην επιφάνεια, με αφορμή την αποδεδειγμένη πλέον αρνητική επίδραση στις «αντοχές» του εδάφους από τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα. Ο παραδοσιακός αυτός τρόπος, εκτός της δυνατότητας εμπλουτισμού του εδάφους των κήπων, συμβάλλει αναμφισβήτητα στην προστασία του περιβάλλοντος. Το έδαφος γίνεται πλουσιότερο από τη μεγαλύτερη παρουσία μικροβίων - ασπόνδυλων και τα υψηλότερα επίπεδα μεταλλικών στοιχείων, αν ορθολογιστικά αναπαράγουμε τον κύκλο της αποσύνθεσης των φυτικών στοιχείων, όπως συμβαίνει στη φύση.

Ας επωφεληθούμε από το 30% των οργανικών υλικών του όγκου των αστικών αποβλήτων και των οικιακών απορριμμάτων, το οποίο μπορεί να μετατραπεί σε μεταλλικά στοιχεία και λίπασμα, μια καστανή ουσία, η οποία προέρχεται από την αποσύνθεση φυτικών υλών και μικροσκοπικών ζώων. Η ουσιώδης βάση της λιπάνσεως του εδάφους συνίσταται σε λίπασμα ανακατεμένο με λάσπη. Τα επιφανειακά του μόρια έχουν ηλεκτρικά φορτία που διατηρούν τα θρεπτικά στοιχεία και το νερό. Επιπλέον εμποδίζουμε το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων μας να αποτεφρωθούν ή να θαφτούν σε χωματερές. Δηλαδή να μολύνουν το έδαφος, να σπαταληθεί ενέργεια και να προκληθεί ατμοσφαιρική ρύπανση. Στην καρδιά της μάζας του κομπόστα εκατομμύρια έντομα και μικροοργανισμοί πολλαπλασιάζονται. Μικροσκοπικοί μύκητες που παράγουν λίπασμα, αποσυνθέτουν τα πλούσια σε άνθρακα ξυλώδη στοιχεία, βακτηρίδια που μετατρέπουν τα οργανικά υλικά σε άζωτο και μεταλλικά στοιχεία και μικρά ασπόνδυλα που χωνεύουν τα υλικά και συμβάλλουν στην παραγωγή του λιπάσματος.

Αν και μπορεί να παραχθεί και σ' ένα απλό σωρό σκεπασμένο μ' ένα κομμάτι πλαστικού ή μια παλιά κουρελού, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσουμε ένα ξύλινο δοχείο ή έναν πλαστικό κάδο διαμέτρου 60 εκατοστών και ύψους 80 εκατοστών, η βάση του οποίου πρέπει να καλυφτεί από κλωνάρια και κλαδιά. Το τοποθετούμε σε μια σκιερή γωνιά που να προστατεύεται από τον αέρα και πάνω σε επιφάνεια από χώμα. Δυο υλικά απαιτούνται για την παραγωγή: υγρά πλούσια σε θρεπτικά όπως το άζωτο και ξυλώδη υλικά που περιέχουν άνθρακα. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει φρούτα, φλούδες και υπολείμματα λαχανικών, τσόφλια αβγών, κατακάθια καφέ και υπολείμματα τσαγιού (όχι: ζωικά προϊόντα, έντυπα χαρτιά και υπολείμματα φαγητών). Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται ξερά φύλλα, κλαδιά που τα κόβουμε σε δέκα εκατοστά, πριονίδι και άχυρο. Τοποθετούμε τις δυο κατηγορίες των υλικών σε εναλλασσόμενα στρώματα πάχους δέκα εκατοστών για να διευκολύνουμε την αποσύνθεσή τους (σ. σ. αν προσθέσουμε λεπτά στρώματα κοπριάς πουλερικών, κουνελιών, προβάτων, κατσικιών, μοσχαριών - προσοχή ΟΧΙ από σκύλους και γάτες - τότε τα αποτελέσματα θα είναι σαφώς καλύτερα). Το παρασκεύασμά μας θα πρέπει να προστατεύεται από την πολλή υγρασία (και τη βροχή), αλλά και την ξηρασία. Αν δεν υπάρχουν στεγνά ξυλώδη υλικά, μπορούμε να βάζουμε κομματάκια μικρά από εφημερίδες.

Η διάλυση και η αποσύνθεση διαρκεί μέχρι δυο μήνες. Αν το κομπόστα φαίνεται λαμπερό και γλοιώδες, τότε είναι πολύ υγρό, γι' αυτό πρέπει να προσθέσουμε στεγνά υλικά και κυρίως να το ανακατεύουμε. Αν εμφανίζεται ωχρό και άχρωμο, ίσως είναι υπερβολικά ξερό, οπότε πρέπει να ανακατευτεί και να προσθέσουμε υγρά υλικά. Ούτως ή άλλως πρέπει να ανακατεύεται κάθε 4 βδομάδες στην αρχή και κάθε οχτώ μετά. Η δεύτερη φάση της ωρίμανσης διαρκεί 2-6 μήνες. Πρέπει να το ανακατεύουμε κάθε μήνα. Οταν ωριμάσει, αναδύεται μια ευχάριστη μυρωδιά, όπως το έδαφος στο δάσος, έχει πηχτή υφή και καστανό χρώμα. Αν ο κάδος μας έχει πορτάκι, το ανοίγουμε (αν δεν υπάρχει, απλά τον ανασηκώνουμε) κι έχουμε το λίπασμά μας!

Εμείς πάντως γραφτήκαμε με το δέντρο μας στο βιβλίο Γκίνες.

Για τη μη πολιτική του δημάρχου Αθήνας, ή καλύτερα την πολιτική της βιτρίνας, έχουμε ασχοληθεί κι άλλες φορές στο παρελθόν. Μπορεί να ασχολείται συστηματικά με τις φωτοβολίδες για την υποδοχή του νέου χρόνου, τα σιντριβάνια, την γκλαμουριά του 2004 ή το «υψηλότερο» χριστουγεννιάτικο δέντρο, αλλά με την κοινωνία έχει πάρει οριστικό διαζύγιο, αν και το διαζύγιο έχει ως προαπαιτούμενο τον γάμο, μυστήριο που δεν έχει τελέσει ποτέ. Ετσι το πρόβλημα των σκουπιδιών τον «ακουμπά» από ελάχιστα (όταν πρόκειται για εορτές και εμποροπανηγύρεις) ως καθόλου. Η άθλια εικόνα της πόλης αρκεί. Μόνο το 1/3 των απορριμματοφόρων λειτουργεί και από τους 1800 υπαλλήλους καθαριότητας μόνο το 40% ασχολείται με το αντικείμενό του. Κι όλα αυτά όχι από έλλειψη πόρων, αφού τα δημοτικά τέλη την προηγούμενη χρονιά ξεπέρασαν τα 33 δισ. και φέτος θα αγγίξουν τα 40 δισ. Να γιατί «σφάζονται» ο Κώστας κι ο Κωστάκης για τη μεταγραφή του ο πρώτος και για την επανένταξή του ο δεύτερος. Το τίποτα είναι αυτό που πουλά σήμερα στους εταίρους του εκσυγχρονισμού.

{Και οικοαλιεύματα}

Τρεις από τις μεγάλες αδελφές του πετρελαίου (Σελ, Εξόν, Ελφ) ετοιμάζονται να κατασκευάσουν έναν τεράστιο πετρελαιαγωγό που θα περνά μέσα από τον κεντρικό πυρήνα τους, με τη χρηματοδότηση του συνήθως υπόπτου της καταστροφής του περιβάλλοντος και της εξαθλίωσης των φτωχών χωρών. Της Διεθνούς Τράπεζας. Οι αντιδράσεις για την επερχόμενη επέλαση έχουν πυκνώσει από πλήθος οργανώσεων στο εξωτερικό. Στην Ελλάδα τέτοια θέματα δεν απασχολούν τα ταμπλόιτ και φυσικά τα ιδιωτικά κανάλια του αίματος και σπέρματος, που αρκούνται στις κλειδαρότρυπες και τις εξαφανίσεις, και τα κρατικά που το ενδιαφέρον τους μονοπωλεί το χρηματιστήριο, η ΟΝΕ και η Γκαιμπελική κυβερνητική προπαγάνδα.

{Και Οικοαναγνώσεις}

«Λογία Οικολογία»

Αυτός είναι ο τίτλος του βιβλίου του πανεπιστημιακού Α. Τρούμπη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Τυπωθήτω. Τις τελευταίες δεκαετίες το επιλεγέν μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης μπορεί να βελτίωσε κάποιους οικονομικούς δείκτες, αλλά ταυτόχρονα δημιούργησε προβλήματα στο φυσικό περιβάλλον, πολλά από τα οποία είναι μη αναστρέψιμα. Ετσι αυξήθηκαν οι «οικολογούντες» πάσης φύσεως και αποχρώσεως και σε συνδυασμό με τη δράση δεκάδων περιβαλλοντικών οργανώσεων σ' ολόκληρη τη χώρα, οι έννοιες «οικολογία», «φύση», «περιβάλλον», «περιβαλλοντική επιστήμη» μπήκαν στην καθημερινή μας ζωή, συχνά καλυπτόμενες από ένα πέπλο σύγχυσης. Υπό αυτή την έννοια μπορούμε να συμφωνήσουμε με τη διαπίστωση του συγγραφέα για μια «δισυπόστατη οικολογική πραγματικότητα». Τη φυσική και την κοινωνική. Το βιβλίο αυτό έρχεται να φωτίσει τα προβλήματα ορισμού των παραπάνω εννοιών, της μεθοδολογίας και της πολιτικής που αναδύεται μέσα από τη σχέση φύσης και περιβάλλοντος και παράλληλα να διερευνήσει την ύπαρξη ή μη επιστημολογικής κρίσης στην οικολογία.

Βιβλίο που «ξεφεύγει» από τον πολύ συχνά δυσνόητο επιστημονικό λόγο, χωρίς να κάνει την παραμικρή έκπτωση σε αυτά που πραγματεύεται. Αναμφισβήτητα μια πολύ καλή δουλιά.