Το προηγούμενο διάστημα και εξαιτίας της κινητοποίησης των πανεπιστημιακών, την κοινωνία μας απασχόλησαν έστω με στρεβλό τρόπο τα προβλήματα των Πανεπιστημίων. Η κυβερνητική επίθεση στην Ανώτατη Εκπαίδευση, που επίσημα άρχισε με την ψήφιση του νόμου για την δήθεν «αναβάθμιση» των ΤΕΙ, πρόκειται τους επόμενους μήνες να συνεχιστεί και να ενταθεί. H κυβέρνηση προωθεί όλες εκείνες τις νομοθετικές ρυθμίσεις, που υπαγορεύονται από τις διακηρύξεις – δεσμεύσεις της Σορβόνης, Μπολώνιας και Πράγας. Οι πιο πάνω διακηρύξεις στηρίζονται στην κεντρική φιλοσοφία της Ε. Ε. και των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων: ελεύθερη διακίνηση εμπορίου, κεφαλαίου, εργατικού δυναμικού και υπηρεσιών. Συνεπώς τα Πανεπιστήμια, που είναι το κέντρο – εργαστήριο παραγωγής της νέας γνώσης και τεχνολογίας, δηλαδή μία ισχυρή συνιστώσα της παραγωγικής διαδικασίας, αντικειμενικά δεν μπορεί να μην μπουν στο στόχαστρο των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων.

Πάνω σ΄ αυτές τις ράγες –διακηρύξεις θα περάσει ο «οδοστρωτήρας», για να σαρώσει το Δημόσιο Πανεπιστήμιο. Έτσι αναμένεται να προωθηθούν με γοργό ρυθμό τα νομοσχέδια και οι προτάσεις για τα μεταπτυχιακά και έρευνα, για την αξιολόγηση των ΑΕΙ-ΤΕΙ, για τα Ινστιτούτα Δια βίου Εκπαίδευσης (ΙΔΕ).

Το προηγούμενο διάστημα έγιναν επίσης στα Τμήματα των ΑΕΙ μια σειρά αλλαγές στα προγράμματα σπουδών τόσο του προπτυχιακού όσο και του μεταπτυχιακού κύκλου μέσω των προγραμμάτων των Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. (Επιχειρησιακά Προγράμματα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης). Πρόκειται για αλλαγές, που έχουν ως στρατηγικό στόχο να υποτάξουν την Ανώτατη Εκπαίδευση στα μονοπωλιακά συμφέροντα και στους νόμους της «αγοράς».

Ένα από τα κομβικά σημεία αλλαγής της φυσιογνωμίας των ΑΕΙ, είναι η προσπάθεια, διάσπασης του ενιαίου κύκλου σπουδών, που αντικειμενικά θα επιφέρει το διαχωρισμό θεωρίας και πράξης, της επιστήμης και εφαρμογής (πράγμα εγκληματικό για την επιστήμη) με αποτέλεσμα την αμφισβήτηση της επαγγελματικής ικανότητας του αποφοίτου των ΑΕΙ. Η πιστοποίηση της διάσπασης της Ανώτατης Εκπαίδευσης σε κύκλους θα έρθει με το νομοσχέδιο για τα Μεταπτυχιακά και την Έρευνα.

Η μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών μας θα παραμείνει στο πρώτο κύκλο σπουδών, των γενικών γνώσεων (3 ετών), και η πρόσβαση στο επόμενο στάδιο θα είναι επιλεκτική, μέσα από επιπλέον όρους, που θα καθορίσει και θα επιβάλει το νέο καθεστώς λειτουργίας των ΑΕΙ. Οι εξελίξεις αυτές φέρνουν ένα νέο καταμερισμό και σχέσεις εργασίας, «ευέλικτες», που αντικειμενικά η εφαρμογή τους αναπόφευκτα θα οδηγήσουν στην μείωση του επιστημονικού δυναμικού. Η μεγάλη πλειοψηφία των αποφοίτων μας θα γίνει η τεράστια δεξαμενή ημιειδικευμένων, αδύναμων, ανασφάλιστων , φθηνά αμειβομένων εργαζομένων.

Το καθεστώς των διδάκτρων θα γίνει γεγονός, οδηγώντας και τυπικά σε ακύρωση της συνταγματικής επιταγής για δωρεάν παροχή της Ανώτατης Παιδείας και ισότιμης πρόσβασης των φοιτητών στην επιστήμη και το επάγγελμα.

Με την διάσπαση του ενιαίου κύκλου σπουδών αντικειμενικά οδηγούμαστε στην υποβάθμιση των Πανεπιστημίων σε κέντρα σπουδών ταχύρυθμης κατάρτισης.

Άλλο σημείο που οδηγεί στην παραπέρα υποβάθμιση, διάσπαση και κατακερματισμό των σπουδών, με συνέπεια απαξίωσης του πτυχίου, είναι η επέκταση του συστήματος αναγνώρισης των λεγομένων διδακτικών – πιστωτικών μονάδων από διάφορα κέντρα. Συνεπώς, έτσι και εφαρμοσθεί στην πράξη θα πρέπει να ξεχάσουμε αυτό που είχαμε στο μυαλό μας ως πτυχίο ΑΕΙ. Το ισότιμό του θα είναι μακροπρόθεσμα το μεταπτυχιακό δίπλωμα. Για την πλειοψηφία οι γνώσεις θα αντικατασταθούν από τις δεξιότητες.

Ήδη η προσπάθεια υποβάθμισης των προπτυχιακών σπουδών, ιδιαίτερα στα νέα Τμήματα, φαίνεται καθαρά. Αρκεί κανείς προσεκτικά μελετήσει τις προτάσεις για την δημιουργία μεταπτυχιακού κύκλου σπουδών μέσω ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, που στάλθηκαν στο Υπουργείο Παιδείας για έγκριση (πώς γίνεται η αξιολόγηση αυτών των προγραμμάτων ; ), όπου ολόκληρες ενότητες του προπτυχιακού κύκλου προκλητικά μεταφέρονται στο μεταπτυχιακό.

Τα τελευταία χρόνια είμαστε μάρτυρες δημιουργίας πολλών νέων Τμημάτων μέσω ΕΠΕΑΕΚ. Τα κείμενα του ΕΠΕΑΕΚ λένε καθαρά, ότι ο στόχος τους είναι η ίδρυση και η ενίσχυση τέτοιων τμημάτων σύμφωνα με τις ανάγκες της «αγοράς». Όμως η «αγορά» κινείται με στόχο το άμεσο και γρήγορο κέρδους. Μακριά από τον μακροπρόθεσμα αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας. Έτσι, θα χρειασθεί μόνο τέτοιες βραχυπρόθεσμες αποδοτικές ειδικότητες, που αύριο θα είναι άχρηστες και θα πεταχθούν στο καλάθι των αχρήστων, με άμεση συνέπεια για το μέλλον των αποφοίτων αυτών των νέων Τμημάτων. Η διεύρυνση της Ανώτατης Εκπαίδευσης με τα νέα «Τμήματα – μαϊμού», ημιμάθειας, αερολογίας, χωρίς επιστημονικό και επαγγελματικό περιεχόμενο και προσανατολισμό, πήρε επικίνδυνες διαστάσεις επιδημίας. Ακολουθώντας όχι για πρώτη φορά η Κυβέρνηση την γνωστή μακιαβελική τακτική προβάλει την ονειρική εικόνα του παραδείσου των μοντέρνων Τμημάτων και των συναρπαστικών ειδικοτήτων του 21 αιώνα. Σ΄αυτήν την διαφημιστική εκστρατεία παγιδεύονται πρώτα από όλα οι γονείς, που δώσαν από το υστέρημά τους, για να εισαχθούν τα παιδιά τους στα ΑΕΙ. Αλλά κυρίως οι ανυποψίαστοι υποψήφιοι, που έχουν δώσει ολόκληρο τον εαυτό τους τουλάχιστον τα δύο τελευταία χρόνια της σχολικής ζωής τους για να πετύχουν τον πολυπόθητο στόχο της εισαγωγής τους στα ΑΕΙ.

Οι φοιτητές αυτών των νέων Τμημάτων ιδιαίτερα των επαρχιακών , από την πρώτη μέρα αντιμετωπίζουν την σκληρή πραγματικότητα : Ανύπαρκτη κτιριακή και υλικο-τεχνική υποδομή. Η κάλυψη των διδακτικών αναγκών γίνεται με διδακτικό προσωπικό – συμβασιούχους Π.Δ. 407/80, που περιφέρονται από πόλη σε πόλη για να καλύψουν τις οικονομικές τους ανάγκες, με εξευτελιστικές αμοιβές. Αυτά είναι τα πολυδιαφημισμένα απο την Κυβέρνηση νέα Τμήματα με πήλινα πόδια.

Απ΄ αυτή την μικρή περιγραφή και ανάλυση της κατάστασης στα Πανεπιστήμια βγαίνει το συμπέρασμα, ότι ολοταχώς πάμε προς πιο αντιδραστικές, αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις στα ΑΕΙ. Συνεπώς σ΄ αυτήν την κρίσιμη περίοδο, χρέος κάθε Πανεπιστημιακού Δάσκαλου είναι να πάρει υπεύθυνη θέση για αυτά που συμβαίνουν σήμερα στα Πανεπιστήμια, στην προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα τέτοιο τοπίο, όπου το πάνω χέρι θα έχει η «αγορά» με τους νόμους της. Πρέπει κάθε μέλος της Πανεπιστημιακής Κοινότητας να απαντήσει στο ερώτημα:« Η διαδικασία πρόσβασης στην γνώση πρέπει να είναι κοινωνικό αγαθό ή εμπόρευμα ;».΄Όλοι όσοι συμφωνήσουμε στο πρώτο, και θεωρήσουμε δεδομένο ότι, η βασική αποστολή των ΑΕΙ είναι η μετάδοση της ήδη υπάρχουσας γνώσης για όλους τους φοιτητές και η παραγωγή της νέας γνώσης σε όφελος του ελληνικού λαού, χωρίς δισταγμούς μπορούμε στη συνέχεια να προχωρήσουμε στην προάσπιση του Δημόσιου Πανεπιστήμιου. Αυτό από καλύτερες θέσεις θα μας βοηθήσει να διεκδικήσουμε τα δίκαια οικονομικά μας αιτήματα.

Απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις η ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ όχι μόνο δεν στέκεται στο ύψος της, αλλά με τη συμμετοχή στις επιτροπές διαλόγου, με την αποπροσανατολιστική τακτική που ακολούθησε και ακολουθεί, μάλλον διευκολύνει την ηγεσία του ΥΠΕΠΘ.

Μην έχουμε ψευδαισθήσεις η Κυβέρνηση, η άρχουσα τάξη και οι πολιτικές δυνάμεις που την στηρίζουν έχουν στο οπλοστάσιό τους πολλούς τρόπους και εφεδρείες για να μπορέσουν να περάσουν τα συμφέροντά τους. Χρησιμοποιώντας την τακτική του αποπροσανατολισμού. Της παραπλάνησης της κοινής γνώμης. Του κοινωνικού αυτοματισμού. Της αναποτελεσματικότητας του αγώνα. Και εάν όλα αυτά δεν πιάσουν μπαίνουν ωμά στην βία και την τρομοκρατία (δικαστήρια και ξυλοδαρμοί συνταξιούχων, αγροτών, μαθητών, ναυτεργατών κλπ.).

Σ΄αυτή την κατεύθυνση η Κυβέρνηση θα ήθελε πάρα πολύ να έχει ως συμμάχους τους Πανεπιστημιακούς, τα διοικητικά όργανα των ΑΕΙ, τις πολιτικές δυνάμεις που συμφωνούν με το όραμα της Ε.Ε. Είναι αποκαλυπτική για τις θέσεις της ΝΔ η δημοσίευση μιας απογευματινής εφημερίδας όπου λέει : «Με καλό μάτι » είδαν οι κ.κ. Κ. Καραμανλής και Γ. Σουφλιάς την πρόταση του βουλευτή της Ν.Δ. κ. Γ.Αλογοσκούφη «Πτυχίο ΑΕΙ με σπουδές στα 3 χρόνια» ». Μέχρι στιγμής η ΠΟΣΔΕΠ, δεν ασχολήθηκε με τα προτεινόμενα νομοσχέδια. Σε αντίθεση με αυτήν υπάρχουν διοικητικά όργανα των ΑΕΙ, όπως η Σύγκλητος του ΕΜΠ, που τα απορρίπτουν.

Το επόμενο διάστημα, πρέπει να αναμένουμε και τον νέο Νόμο – Πλαίσιο για τα ΑΕΙ, που θα μιλάει και για τις ρυθμίσεις περί «οικονομικής και διοικητικής αυτοτέλειας» έτσι ώστε να δυσκολευτούν τα Ιδρύματα να φέρουν αντιστάσεις στην αντιδραστική πολιτική των αναδιαρθρώσεων. Σε αυτές τις συνθήκες το κίνημα στα Πανεπιστήμια θα κληθεί να δώσει τη μάχη με την συνολικότερη αντιεκπαιδευτική πολιτική της Κυβέρνησης. Αυτή η σύγκρουση με την κυβερνητική πολιτική πρέπει να βρεί συσπειρωμένες όλες τις συνιστώσες του Πανεπιστημίου και συμπαραστάτη τον εργαζόμενο λαό.