Eurokinissi

Μαθητές, γονείς κι εργαζόμενοι πρέπει να γνωρίζουν τον πραγματικό λόγο για τον οποίο ανοίγει τώρα θέμα αλλαγής Εξεταστικού: Σκοπεύουν να προσαρμόσουν και το σχολείο και το σύστημα πρόσβασης στις αναδιαρθρώσεις που προχωρούν ήδη στην Ανώτατη Εκπαίδευση, να προσαρμόσουν το σύνολο του συστήματος στις κατευθύνσεις της ΕΕ.

Δεν την πήρε ο πόνος ξαφνικά την κυβέρνηση για τα φροντιστήρια και την απαξίωση του Λυκείου. Τα τελευταία 30 χρόνια έχουν γίνει 4-5 υποτιθέμενες αλλαγές στο σύστημα πρόσβασης κι όμως τα προβλήματα παραμένουν ίδια. Το Εξεταστικό παραμένει ίδιο, δείχνοντας ότι οι «αλλαγές» ήταν απλώς «παραλλαγές». Αν ανατρέξει κανείς σ' αυτές τις παλιότερες μεταρρυθμίσεις, θα διαπιστώσει ότι όλες πλασάρονταν με τα ίδια επιχειρήματα που ακούγονται και τώρα: Υπόσχονταν μαζικότερη (έως και «ελεύθερη») πρόσβαση, υπόσχονταν πάταξη της παραπαιδείας και αχρήστευση των φροντιστηρίων, λιγότερα βάρη για τους μαθητές, αναβάθμιση της εκπαίδευσης... Αυτή είναι μια καταγεγραμμένη εμπειρία, για να είναι κατ' αρχήν δύσπιστοι οι γονείς και οι εργαζόμενοι απέναντι σε όσα ακούν ως «καλές προθέσεις» σήμερα. Γιατί η εμπειρία δείχνει ότι τα προβλήματα δε λύνονται και γιατί έχει αποδειχθεί ότι δε βελτιώνεται το σχολείο αλλάζοντας τις εξετάσεις.

Αυτή την εμπειρία τη λαμβάνει υπόψη της και η κυβέρνηση. Η αλλαγή του συστήματος πρόσβασης είναι στην ουσία το δόλωμα αυτού του διαλόγου και των αναδιαρθρώσεων που θα ακολουθήσουν, οι οποίες στο επίκεντρό τους θα έχουν το ίδιο το σχολείο. Στην ημερήσια διάταξη του «διαλόγου» εξάλλου, που έδωσε στη δημοσιότητα ο καθηγητής Γ. Μπαμπινιώτης, ενόψει της εναρκτήριας συνεδρίασης του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας - Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΣΠΔΕ) την ερχόμενη Τετάρτη, προκύπτει ότι θα συζητηθεί η αναμόρφωση του Λυκείου, αλλά και η αναμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων Δημοτικού και Γυμνασίου. Για να το πούμε διαφορετικά: Οταν οι αναδιαρθρώσεις προχωρούν σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ, όταν δρομολογούνται και για τα σχολεία, τότε μοιραία θα πρέπει να αναμορφωθεί και το σύστημα πρόσβασης (η σύνδεση, δηλαδή, της μιας βαθμίδας με την άλλη) ώστε να προσαρμοστεί σ' αυτές τις αναδιαρθρώσεις. Για παράδειγμα, δεν μπορεί το πανεπιστήμιο που θα λειτουργεί ως επιχείρηση, με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς του, να μην έχει λόγο στην επιλογή των φοιτητών του...

Κι όταν μιλούν για «αναμόρφωση» του σχολείου - κι εμείς μιλούμε για αναδιαρθρώσεις - δεν πρόκειται για κάτι άγνωστο. Δεκάδες κείμενα της ΕΕ, συνυπογεγραμμένα και συναποφασισμένα από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και σε κάποιες περιπτώσεις και το ΣΥΝ, περιγράφουν τις κατευθύνσεις του τι σχολείο θέλει σήμερα το κεφάλαιο: Σχολείο που δε θα μορφώνει ολοκληρωμένα και δε θα διαπλάθει προσωπικότητα, αλλά θα δίνει τις απαραίτητες δεξιότητες για τους αυριανούς απασχολήσιμους εργαζόμενους. Σχολείο που θα επιλέγει από πολύ νωρίς ποιος θα προχωρήσει και ποιος όχι, ποιος θα μάθει και ποιος όχι και, φυσικά, αυτή η επιλογή θα είναι ταξικά προσδιορισμένη στην ταξική κοινωνία στην οποία ζούμε.

Γίνεται έτσι κατανοητό ότι η πρόσβαση από ένα τέτοιο έντονα ταξικό σχολείο προς ένα πανεπιστήμιο που θα λειτουργεί όλο και περισσότερο ως επιχείρηση, θα γίνεται όλο και περισσότερο ατομική υπόθεση του κάθε υποψηφίου και, παράλληλα, θα γίνεται όλο και πιο ελιτίστικη.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που όλες οι προτάσεις για το σύστημα πρόσβασης που είδαν τους τελευταίους δυο μήνες το φως της δημοσιότητας (από το ΠΑΣΟΚ, το ΣΥΝ, διαφόρους φορείς, έως τον Βερέμη και τον Μπαμπινιώτη) έχουν ως κοινό στοιχείο την ένταση των ταξικών φραγμών στη διαδικασία της επιλογής και της πρόσβασης στην Ανώτατη Εκπαίδευση.

Το ΠΑΣΟΚ κάνει λόγο για αλλαγή του τρόπου πρόσβασης από τάξη σε τάξη μέσα στο ίδιο το Λύκειο και μετά, ένα ακόμα σύστημα εξετάσεων μετά το Λύκειο, που η επίδοση του μαθητή σε όλα αυτά θα μετράει και, με βάση αυτή την επίδοση, ο μαθητής θα βλέπει σε ποιες σχολές μπορεί να μπει (με βάση τα κριτήρια που θα έχουν ορίσει οι σχολές), θα χτυπάει την πόρτα τους και τέλος θα υποβάλλεται ενδεχομένως σε νέες δοκιμασίες που θα ορίζουν οι σχολές προκειμένου να τον δεχτούν! Στο ίδιο πνεύμα, η πρόταση Μπαμπινιώτη προβλέπει να μετράνε για την πρόσβαση οι βαθμολογίες του μαθητή σε κάθε τάξη του Λυκείου.

Ο ΣΥΝ προτείνει εξετάσεις στο τέλος του πρώτου έτους των ΑΕΙ (και μείωση των ετών, βλέπε υποβάθμιση, των σπουδών), σύστημα που εξ ορισμού γίνεται πιο ελιτίστικο, αφού τα ΑΕΙ πάντα πιέζουν για λιγότερους φοιτητές (και δεν το κάνουν μόνο λόγω έλλειψης υποδομών, γιατί π.χ. αν έχουν ένα αμφιθέατρο που χωράει 2.000 φοιτητές, αυτό δε σημαίνει ότι μπορεί να γίνει μάθημα σωστό με 2.000 φοιτητές!). Αυξημένο ρόλο για τα ΑΕΙ προτείνουν και οι πρυτάνεις, στον καθορισμό των επιστημονικών πεδίων και της ύλης των μαθημάτων που θα δίνονται σε ένα σύστημα γενικών εξετάσεων, ενώ συγκλίνουν με το ΣΥΝ στην πρόταση για ένα γενικό, εισαγωγικό και εν τέλει άχρηστο ...έτος σπουδών ως πρώτο έτος των ΑΕΙ.

Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, όλες οι προτάσεις (κι άλλες που έχουν καταγραφεί και δεν αναφέρονται εδώ) εντείνουν τα ταξικά φίλτρα ή, στην καλύτερη περίπτωση, προτείνουν ένα σύστημα ίδιο με το σημερινό.

Κανένας γονιός, εργαζόμενος ή μαθητής δεν πρέπει να έχει αυταπάτες ότι στην εκμεταλλευτική κοινωνία που ζούμε μπορεί να υπάρξει εκπαιδευτικό σύστημα απαλλαγμένο από ταξικούς διαχωρισμούς. Κι αυτοί οι διαχωρισμοί θα απλώνονται σε όλες τις βαθμίδες του και στη διαδικασία της πρόσβασης. Ετσι, οι όποιες αλλαγές στο σύστημα πρόσβασης στο πλαίσιο του καπιταλισμού δε θα μπορούσαν φυσικά να εξαλείψουν το στοιχείο ότι πρόκειται για μια ταξική επιλογή. Θα μπορούσαν ίσως να ανακουφίσουν εν μέρει τις λαϊκές οικογένειες από κάποια βάρη, αλλά όπως δείχνουν όλα τα παραπάνω δεν υπάρχει ούτε καν η πρόθεση ανακούφισης, αντίθετα τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα.

Γι' αυτό και η κυβέρνηση επέλεξε το δόλωμα του «διαλόγου». Γι' αυτό και δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα μέχρι τώρα τη δική της συγκεκριμένη πρόταση για το σύστημα πρόσβασης και τις αλλαγές που θέλει να κάνει στο σχολείο. Γιατί γνωρίζει ότι ο λαός θα υποδεχόταν αρνητικά οποιαδήποτε κυβερνητική νομοθετική πρωτοβουλία, αφού έχει εμπειρία από το «έργο» της μέχρι τώρα και στην Παιδεία και σε όλους τους άλλους τομείς. Ετσι σερβίρει «διάλογο» και βάζει τα κόμματα του ευρωμονοδρόμου και διαφόρους φορείς του συμβιβασμού να κάνουν «προτάσεις», στοιχεία των οποίων κάλλιστα μπορεί να υιοθετήσει και να αξιοποιήσει στην πορεία προσαρμογής του σχολείου και του συστήματος πρόσβασης στις αναδιαρθρώσεις που απαιτεί το κεφάλαιο.

Παρακάτω, παρουσιάζεται η τοποθέτηση του Γιώργου Τσιλιγκιρίδη, επίκουρου καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, εκ μέρους της ΔΗΠΑΚ στο 9ο Συνέδριο της ΠΟΣΔΕΠ.

«Συναδέλφισσες, συνάδελφοι

Εδώ και χρόνια η εφαρμοζόμενη πολιτική στην Ανώτατη Εκπαίδευση δεν έχει καμία σχέση με την αναβάθμιση της δημόσιας, δωρεάν και υψηλού επιπέδου Ανώτατης Εκπαίδευσης. Πίσω από τις κορόνες για αξιολόγηση, ποιότητα, σύνδεση με τις ανάγκες της παραγωγής, κρύβεται η πρωτοφανής υποβάθμιση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Οι πανεπιστημιακοί γνωρίζουμε καλύτερα απ' τον καθένα ότι ο νόμος - πλαίσιο, όπως και το υπόλοιπο νομοθετικό πλαίσιο για την Ερευνα ή τα Μεταπτυχιακά επιχειρούν μεταρρύθμιση του Πανεπιστημίου που αποσκοπεί στην εμπορευματοποίηση της γνώσης και στην πιο δυναμική και αποδοτική στράτευσή του στον πόλεμο της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων.

Οι αναδιαρθρώσεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση είναι βασικός άξονας των γενικότερων αντιδραστικών αλλαγών στο επίπεδο της οικονομίας και της κοινωνίας και στοχεύουν στην πλήρη ευθυγράμμιση των ιδρυμάτων με τα συμφέροντα των επιχειρήσεων, με βάση την απόφαση της Λισαβόνας και τις κατευθύνσεις της Μπολόνια. Πρόκειται για επιλογή στρατηγικής σημασίας, γι' αυτό τα κόμματα του ευρωμονόδρομου ταυτίζονται με αυτήν την πολιτική. Επιδίωξή τους, η ιδιωτικοοικονομική επιχειρηματική λειτουργία του Δημόσιου Πανεπιστημίου, η πιο ασφυκτική σύνδεσή του με τις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας.

Αποτέλεσμα - και στόχος - των αναδιαρθρώσεων είναι η διαμόρφωση μιας μάζας ευέλικτου και αναλώσιμου εργατικού δυναμικού από τη μια και μιας επιστημονικής ελίτ από την άλλη, που θα ξεχωρίζει μέσα από σκληρό ανταγωνισμό και αλλεπάλληλα ταξικά φίλτρα, καθώς επίσης και ο έλεγχος του προσανατολισμού και των αποτελεσμάτων της έρευνας.

Συνέπειες αυτής της κατεύθυνσης είναι η ενίσχυση της ιδεολογικής, πολιτικής και οικονομικής χειραγώγησης τόσο των φοιτητών όσο και του ΔΕΠ.

Ταυτόχρονα, η διεύρυνση της εμπορευματοποίησης της γνώσης ανοίγει δρόμους στους "επενδυτές" για νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες στην εκπαίδευση, για επενδύσεις και κερδοσκοπία στο εμπόριο ελπίδας των νέων ανθρώπων, με μεταφορά μεγαλύτερου μέρους του κόστους της εκπαίδευσης στις λαϊκές οικογένειες.

Οι πανεπιστημιακοί που είναι προσηλωμένοι στη διδασκαλία και την επιστήμη και όχι στους νέους επιχειρηματικούς κανόνες, οι πανεπιστημιακοί που δε φιλοδοξούν να ενταχθούν στα ανώτερα στρώματα της νέας επιχειρηματικής πανεπιστημιακής ιεραρχίας, οι πανεπιστημιακοί που θέλουν η επιστήμη και οι επιστήμονες να κατακτήσουν τον κοινωνικό τους ρόλο για την απαλλαγή της ανθρώπινης ζωής από το μόχθο, τις στερήσεις, την άγνοια, τις προλήψεις, πρέπει να σταθούν εμπόδιο στην εφαρμογή του συνολικού αντιδραστικού θεσμικού πλαισίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση.

Η ΔΗΠΑΚ όλο το προηγούμενο διάστημα με συνέπεια και αποφασιστικότητα συνέβαλε ουσιαστικά για να αναπτυχθούν αγώνες στην κατεύθυνση δημιουργίας γενικότερων όρων για την κατάργηση των αντιδραστικών αυτών αναδιαρθρώσεων.

Η κυβέρνηση από την πλευρά της είναι διατεθειμένη να υλοποιήσει την πολιτική της πάση θυσία. Βρίσκει συμμάχους σε μερίδα πανεπιστημιακών προσκείμενων στις ευρωεπιλογές, αλλά και σε ΜΜΕ, που εδώ και καιρό "μυρίζουν μπαρούτι" στα ΑΕΙ. Αξιοποιεί επεισόδια σε βάρος συναδέλφων και άλλων εργαζομένων στα ΑΕΙ, γεγονότα που, εκτός των άλλων, τροφοδοτούν τους υποστηρικτές της επιχειρηματικότητας στα ΑΕΙ - ΤΕΙ με επιχειρήματα συκοφάντησης των αγώνων του πανεπιστημιακού κινήματος.

Για τη ΔΗΠΑΚ, η αντιπαράθεση με τις δυνάμεις του συμβιβασμού και της υποταγής στις ευρωπαϊκές επιταγές, η αποκάλυψη του ρόλου των κάθε λογής "προθύμων" - συμμάχων της κυβέρνησης, η σύγκρουση με τα οικονομικά και άλλα συμφέροντα που αναπτύσσονται στο χώρο των Πανεπιστημίων, η υπεράσπιση και η περιφρούρηση του κινήματος, είναι όρος για την ανάπτυξη των αγώνων, για τη συσπείρωση και κινητοποίηση των μελών ΔΕΠ που κατανοούν ότι το κοινωνικό τους συμφέρον βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τα συμφέροντα των επιχειρήσεων.

Οι θέσεις και οι επεξεργασίες της ΔΗΠΑΚ, οι στόχοι πάλης που προβάλλει, απαντούν στην ανάγκη απόκρουσης, ρήξης και ανατροπής της πολιτικής του κεφαλαίου, στο πλαίσιο μιας γενικότερης φιλολαϊκής πολιτικής.

Θεωρούμε ότι γενικόλογες θέσεις, για ένα "δημοκρατικό", "δημόσιο" ή "κοινωνικό" πανεπιστήμιο, δε συνιστούν σε καμία περίπτωση πραγματική αντιπαράθεση στη σαρωτική ιδεολογικοπολιτική επίθεση των δυνάμεων του κεφαλαίου, αντίθετα βοηθούν την ανάπτυξη ηττοπαθών αντιλήψεων και συμβιβαστικών λογικών στο ΔΕΠ. Στην καλύτερη περίπτωση, επιχειρούν να απαντήσουν στην πολιτική των αναδιαρθρώσεων από τη σκοπιά του παλιού, του ιστορικά ξεπερασμένου. Δεν είναι δυνατόν στην κοινωνία να κυριαρχεί η πολιτική που εκφράζει τα συμφέροντα της οικονομικής ολιγαρχίας και τα πανεπιστήμια να μένουν έξω από αυτή και, πολύ περισσότερο, να αναπτύσσονται σε αντίθετη κατεύθυνση, να έχουν φιλολαϊκό προσανατολισμό.

Οριστική λύση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ριζικές αλλαγές στο επίπεδο της οικονομίας και της κοινωνίας.

Ως ΔΗΠΑΚ βάζουμε όλες μας τις δυνάμεις για να διαμορφώσουμε μαζικό ρεύμα αντίστασης, προτάσσοντας την ανάγκη ανατροπής του νομοθετικού πλαισίου που έχει διαμορφωθεί και ιδιαίτερα του νόμου - πλαισίου, στην προσπάθεια να μετατραπούν τα ιδρύματα σε παραρτήματα των επιχειρήσεων, που θα υπηρετούν τα οικονομικά, πολιτικά και ιδεολογικά τους συμφέροντα, αναδεικνύοντας την ανάγκη συσπείρωσης και πάλης σε αντιμονοπωλιακή, αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση.

Απευθυνόμαστε σε όλους εκείνους που θέλουν να είναι δάσκαλοι και ερευνητές χωρίς να υπηρετούν επιχειρηματικά συμφέροντα. Σε όσους έχουν τη διάθεση να αγωνιστούν για να κατακτήσει η επιστήμη τον κοινωνικό της ρόλο, να αναδειχτεί η κοινωνική αποστολή του επιστήμονα. Στους πανεπιστημιακούς δασκάλους που εντάσσουν τις φιλοδοξίες τους στην υπηρεσία της κοινωνίας και των λαϊκών αναγκών. Στα μέλη ΔΕΠ που κατανοούν την ανάγκη να πάρουν θέση στο πλάι των εργαζομένων στην πάλη για τη συνολική απόκρουση των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων που αγκαλιάζουν τη ζωή τους.

Οι θέσεις μας, οι προτάσεις μας και οι πρωτοβουλίες μας δημιουργούν προϋποθέσεις συνάντησης και κοινής δράσης με το φοιτητικό κίνημα, με τους εργαζόμενους στα ιδρύματα, αλλά και συνολικά με το λαϊκό κίνημα, στη γραμμή αντιπαράθεσης με τα συμφέροντα των μονοπωλίων.

Πουθενά και ποτέ, πολύ περισσότερο σήμερα, περίοδο έντασης της καπιταλιστικής επιθετικότητας, οι αγώνες δε θα δώσουν από μόνοι τους λύση, αν δε διαμορφωθεί μια ισχυρή κοινωνική και, στην πορεία, πολιτική συμμαχία που να διεκδικεί όλα τα κοινωνικά αγαθά, υλικά και πνευματικά, όπως η παιδεία και η επιστημονική έρευνα, να περάσουν στον έλεγχο των ίδιων των δημιουργών τους και να γίνουν κτήμα όλης της κοινωνίας.

Προς αυτή την κατεύθυνση δουλεύει συστηματικά η ΔΗΠΑΚ, ώστε οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι να έχουν τη δική τους ουσιαστική συμβολή».