Ο γιορτασμός θα είναι τριήμερος κι οι πύλες του ιστορικού ιδρύματος στην Πατησίων θα παραμείνουν ανοιχτές το Σάββατο και την Κυριακή από τις 8 το πρωί έως τις 9 το βράδυ, ενώ τη Δευτέρα θα κλείσουν στη 1.30 το μεσημέρι, για να ακολουθήσει η εκδήλωση της Πρυτανείας του ιδρύματος και να ξεκινήσει στη συνέχεια η μεγάλη πορεία, στην κεφαλή της οποίας θα μπει και φέτος η ματωμένη σημαία της εξέγερσης. Στο χώρο θα πραγματοποιηθούν ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις και θα λειτουργούν εκθέσεις ντοκουμέντων και αρχειακού υλικού, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν στο κτίριο «Γκίνη» αυτές της Προοδευτικής Ενωσης Μητέρων Ελλάδας (αίθουσα 12) και της ΚΝΕ (αίθουσα 13).

Είναι γεγονός ότι οι ελπίδες των αγωνιστών του Πολυτεχνείου για μια άλλη κοινωνική πορεία στον τόπο μας δε δικαιώθηκαν. Τόσο οι διεθνείς εξελίξεις, η επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού, όσο και η κατάσταση στη χώρα μας με την καταπάτηση δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, τη συμμετοχή της Ελλάδας στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, την αφαίρεση εργατικών κατακτήσεων, την ανεργία, την ιδιωτικοποίηση Παιδείας και Υγείας... αποδεικνύουν ότι το «Πολυτεχνείο ζει». Η επικαιρότητα των μηνυμάτων της εξέγερσης, που μας καλεί σήμερα σε νέους αγώνες με αντιιμπεριαλιστικό περιεχόμενο, τονίζεται στη φετινή διακήρυξη της Επιτροπής Εορτασμού που αποτελείται από: Το Σύνδεσμο Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-1974, Φοιτητικές Παρατάξεις της ΕΦΕΕ, τις Πανεπιστημιακές Κοινότητες του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, το Εργατικό Κέντρο Αθήνας, την Ομοσπονδία Οικοδόμων και Συναφών Επαγγελμάτων Ελλάδας, το Συνδικάτο Οικοδόμων Αθήνας, την Προοδευτική Ενωση Μητέρων Ελλάδας, την ΟΛΜΕ, την ΔΟΕ και την Ομοσπονδία Γονέων Αθήνας.

Συγκεκριμένα, τα Συνδικάτα Οικοδόμων, Μετάλλου, Κλωστοϋφαντουργών, Ιδιωτικών Υπαλλήλων και Φαρμάκου Αθήνας καλούν στην εκδήλωσή τους, με θέμα «Η εργατική τάξη στην πρωτοπορία της πάλης ενάντια στα μονοπώλια και στον ιμπεριαλισμό», που διοργανώνουν το Σάββατο 15 του Νοέμβρη, στις 6.30 μ.μ., στο κτίριο «Γκίνη» του Πολυτεχνείου.

Επίσης, η Παναθηναϊκή Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη (ΠΕΔΥΕ) πραγματοποιεί εκδήλωση αλληλεγγύης στη Σοσιαλιστική Κούβα και στο λαό της, την Κυριακή 16 Νοέμβρη, στις 6 μ.μ., στο κτίριο «Γκίνη».

Στο πλαίσιο του αγωνιστικού γιορτασμού πραγματοποιούνται και άλλες εκδηλώσεις, κινητοποιήσεις φορέων και συγκεκριμένα:

-- Το Σωματείο Ιδιωτικών Υπαλλήλων διοργανώνει εκδήλωση αφιερωμένη στην εξέγερση την Παρασκευή 14/11, στις 2.30 το μεσημέρι, στον «Κωνσταντακάτο». Στο χώρο θα λειτουργεί έκθεση φωτογραφίας.

-- Η Επιτροπή Ειρήνης, το Παράρτημα ΠΕΑΕΑ και ο Σύλλογος Γυναικών Λουτρακίου - Περαχώρας διοργανώνουν εκδήλωση την Κυριακή 16/11, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λουτρακίου (Κολοκοτρώνη 17).

-- Η Επιτροπή Ειρήνης και η «Νεανική Δράση για την Ειρήνη» Χαλκίδας καλούν σε συγκέντρωση και πορεία τη Δευτέρα 17 Νοέμβρη, που θα ξεκινήσει στις 6.30 μ.μ., από το «Στρογγυλό» της παραλίας της πόλης.

Εκδηλώσεις τιμής για την επέτειο από την εξέγερση του Πολυτεχνείου διοργανώνει αυτές τις μέρες η ΚΝΕ. Αναδεικνύοντας την επικαιρότητα των μηνυμάτων του Νοέμβρη, στις εκδηλώσεις της ΚΝΕ συνδυάζεται η συζήτηση για τη δράση, το χαρακτήρα και τον προσανατολισμό του νεολαιίστικου κινήματος σήμερα και τιμώνται επίσης τα 35 χρόνια ζωής και δράσης της Οργάνωσης, που από τα πρώτα βήματά της συνδέθηκε με την αντιδικτατορική - αντιιμπεριαλιστική πάλη.

Σήμερα, σε μια τέτοια εκδήλωση που διοργανώνει το Νομαρχιακό Συμβούλιο ΤΕΙ Λάρισας της ΚΝΕ, θα μιλήσει ο Θέμης Γκιώνης, Γραμματέας του ΚΣ της Οργάνωσης, στις 12.30 το μεσημέρι, στο μεγάλο αμφιθέατρο του Ιδρύματος του ΤΕΙ.

Αναλυτικά, οι υπόλοιπες εκδηλώσεις, που περιλαμβάνουν εκθέσεις, προβολές ντοκουμέντων και μουσικό πρόγραμμα, έχουν ως εξής:

• Σήμερα, Πέμπτη:

-- Στο Πολυτεχνείο, στις Γενικές Εδρες, στις 11.30 π.μ., θα μιλήσει ο Βασίλης Τασούλας, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ.

-- Στη Φυσικομαθηματική Αθήνας, στις 12 το μεσημέρι, θα μιλήσει ο Θανάσης Αργυρίου, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ.

-- Στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, στα Πράσινα, στις 11.30 π.μ., θα μιλήσει ο Νέστορας Ξυλάς, μέλος του Γραφείου Σπουδάζουσας Αθήνας.

-- Στο Πάντειο, εκδήλωση τιμής στην ΚΝίτισσα Σωτηρία Βασιλακοπούλου, που δολοφονήθηκε το 1981 σε εξόρμηση στο εργοστάσιο ΕΤΜΑ. Θα μιλήσει ο Γιάννης Πρωτούλης, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ.

-- Στη Νομική Αθήνας, στη 1 το μεσημέρι.

• Αύριο Παρασκευή:

-- Στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, στη 1 το μεσημέρι, θα μιλήσει ο Γιώργος Φραγκογιάννης, μέλος του Γραφείου Σπουδάζουσας Αθήνας.

Η κεντρική εκδήλωση της Οργάνωσης Σπουδάζουσας Θεσσαλονίκης της ΚΝΕ θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 16 Νοέμβρη, στις 1.30 μ.μ., στο Πολυτεχνείο. Οι υπόλοιπες εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στη Θεσσαλονίκη είναι:

-- Στη Σχολή Θετικών Επιστημών Θεσσαλονίκης, στις 12 το μεσημέρι (στο φουαγιέ), συναυλία με πολιτικό τραγούδι από το συγκρότημα της ΚΝΕ, στις 6 μ.μ. συζήτηση με θέμα «Η επιστήμη στην υπηρεσία του λαού ή έρμαιο του καπιταλισμού;», με τη συμμετοχή μελών ΔΕΠ, στην αίθουσα Α31 και στις 8 μ.μ. στον ίδιο χώρο βιντεοπροβολή ντοκουμέντου για το Πολυτεχνείο.

-- Στο κτίριο της νέας Φιλοσοφικής Θεσσαλονίκης, εκδήλωση για το ΕΑΜ και τα 85χρονα του ΚΚΕ, με ομιλητή τον βουλευτή του Κόμματος Γιώργο Χουρμουζιάδη.

-- Στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, στις 12 το μεσημέρι, στο μικρό αμφιθέατρο, με ομιλητή τον Χάρη Κουτσουρά, μέλος του ΣΦΕΑ.

• Αύριο, Παρασκευή:

-- Στις 12.30 μ.μ. στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, εκδήλωση με θέμα «Ο αγώνας για Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία συνεχίζεται - Οι εξελίξεις στην Ανώτατη Εκπαίδευση», με ομιλητή τον Γιώργο Τσιλιγκιρίδη, μέλος του ΝΓ της ΚΟΘ του ΚΚΕ.

-- Στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων καθημερινά από τις 12-3 μ.μ., στο χώρο της φοιτητικής λέσχης, γίνεται έκθεση παράνομου αρχειακού υλικού της ΚΝΕ.

• Σήμερα Πέμπτη:

-- Στο αμφιθέατρο του ΤΕΙ Χανίων Κρήτης, στις 5 μ.μ., θα μιλήσει ο Κώστας Θεοχαρούλης, μέλος του Νομαρχιακού Συμβουλίου Χανίων της ΚΝΕ.

-- Στην Αρτα, στις 6 μ.μ., στο αμφιθέατρο της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας.

• Αύριο, Παρασκευή:

-- Στην Κέρκυρα, στις 8.30 μ.μ., σε αίθουσα του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, με θέμα: «35 χρόνια ΚΝΕ στο πλευρό του ΚΚΕ για το σοσιαλισμό». Θα μιλήσει ο Θόδωρος Γουλής, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

-- Στα Γιάννενα, στις 7 μ.μ., στο καφεθέατρο «Σταθμός», θα μιλήσει ο Χρήστος Τσαντής, μέλος του Γραφείου του ΚΣ της ΚΝΕ.

-- Στο Πολυτεχνείο Κρήτης, στις 12 το μεσημέρι, θα μιλήσουν ο Μανόλης Νταγκουνάκης, μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής Χανίων του ΚΚΕ και ο Γιάννης Λιονής, γραμματέας του Νομαρχιακού Συμβουλίου Χανίων της ΚΝΕ.

Να δώσουν μαζικό «παρών» στις εκδηλώσεις για την επέτειο από την εξέγερση του Πολυτεχνείου ενάντια στην αμερικανοκίνητη χούντα καλεί η Εκτελεστική Επιτροπή του Πανεργατικού Αγωνιστικού Μετώπου την εργατική τάξη, τη νεολαία και τους συνταξιούχους. Ταυτόχρονα, καλεί όλες τις συνδικαλιστικές οργανώσεις να πάρουν πρωτοβουλίες και να διοργανώσουν μαζικές εκδηλώσεις σε όλους τους χώρους δουλιάς. Για να τιμήσουν τους αγώνες του Πολυτεχνείου μαζί με τους νέους για σταθερή δουλιά, για μεροκάματα που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες των οικογενειών τους, μαζί με δημόσια δωρεάν Παιδεία, Υγεία, δημόσια δωρεάν υποχρεωτική Κοινωνική Ασφάλιση. Γι' αυτό καλεί σε μαζική συμμετοχή τη Δευτέρα 17 Νοέμβρη στη συγκέντρωση στο Πολυτεχνείο και στην πορεία προς την αμερικάνικη πρεσβεία. Τέλος απευθύνει κάλεσμα προς όλα τα προεδρεία των ταξικών συνδικάτων και τα στελέχη του ΠΑΜΕ το Σάββατο 15 Νοέμβρη στην πλατεία Ομόνοιας στις 5.30 το απόγευμα σε συγκέντρωση για να ακολουθήσει πορεία προς το Πολυτεχνείο για την κατάθεση στεφανιών του ΠΑΜΕ και των Συνδικάτων.

Αντίστοιχο κάλεσμα απευθύνει και το αγωνιστικό φιλειρηνικό κίνημα και η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη δίνει το ραντεβού της στην Ομόνοια την Κυριακή στις 5.00 μ.μ. όπου θα ακολουθήσει πορεία για την κατάθεση στεφάνου στο Πολυτεχνείο, ενώ θα συμμετάσχει μαζικά στην αντιιμπεριαλιστική πορεία τη Δευτέρα.

Πάνω από τέσσερις χιλιάδες φοιτητές κατέλαβαν τη σχολή και για πρώτη φορά ακούστηκαν συνθήματα όπως «Κάτω η χούντα», «Εξω οι Αμερικάνοι», «Συμπαράσταση λαέ», «Απόψε πεθαίνει ο φασιστός». Ηταν μια κινητοποίηση οργανωμένη συνειδητά μέσα από γενικές συνελεύσεις, με πρωταγωνιστικό ρόλο των αντιδικτατορικών οργανώσεων και ιδιαίτερα της ΚΝΕ. Πάνω από 30.000 ήταν οι συγκεντρωμένοι πολίτες έξω από το ίδρυμα. Η ίδια εικόνα παρουσιάζεται και την επόμενη μέρα. Τη μέρα αυτή πήρε τέλος. Υστερα από διαπραγματεύσεις, κατά τις 6 το απόγευμα, οι φοιτητές άνοιξαν τις πόρτες της σχολής, την εγκατέλειψαν κι αφού ενώθηκαν με το λαό που είχε συγκεντρωθεί στους γύρω δρόμους συγκλόνισαν την Αθήνα με διαδηλώσεις, τραγούδια, συνθήματα, αλλά και συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας, με αποτέλεσμα η ανοιχτή αντιπαράθεση λαού και καθεστώτος να κρατήσει ως αργά το βράδυ.

Η ανάταση του εργατικού και φοιτητικού κινήματος και η απόκτηση πολιτικών χαρακτηριστικών θορυβεί τη χούντα που αρχίζει την προετοιμασία για εναλλακτικές λύσεις, ώστε να αποτραπούν «ανεξέλεγκτες» εξελίξεις. Ετσι, το καλοκαίρι του 1973 αρχίζει το πείραμα της λεγόμενης φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος, σε μία προσπάθεια να εξαπατήσουν τις λαϊκές μάζες και τη διεθνή κοινή γνώμη. Καταργείται ο θεσμός της βασιλείας, ανατίθενται καθήκοντα πρωθυπουργού στο Μαρκεζίνη, απολύεται σχεδόν το σύνολο των πολιτικών κρατουμένων, παραχωρείται μια κάποια ελευθερία στον Τύπο. Και κυρίως, ετοιμάζεται το πείραμα των εκλογών. Στα σκαριά βρίσκεται η λύση Καραμανλή.

Χαρακτηριστική ήταν η στάση των πολιτικών δυνάμεων απέναντι στα παραπάνω. Η έκθεση και τα συμπεράσματα για τα γεγονότα του Νοέμβρη 1973 αναφέρει:

«Η "αντιδιχτατορική Δεξιά", αν όχι ανοιχτά, στην ουσία ερωτοτροπούσε με τον ελιγμό αυτό. Είχαν ιδιαίτερα δραστηριοποιηθεί οι "γεφυροποιοί". Κύρια προσπάθειά τους: Να ευνουχίσουν το λαϊκό κίνημα, κηρύσσοντας "σύνεση", "φρόνηση", όχι αγώνες και "περιττές θυσίες". Και προετοίμαζαν τη λύση Καραμανλή. Είναι γνωστή η στάση του ίδιου του Καραμανλή που σταθερά "σιωπούσε" πάνω στις εξελίξεις αυτές. Ο Π. Κανελλόπουλος, που είχε μείνει τότε σαν ουσιαστικός αρχηγός της ΕΡΕ και αντικαταστάτης του Καραμανλή, με μια ομάδα γύρω απ' αυτόν, ακολουθεί μια κάπως συνεπέστερη γραμμή. Είχε αντιταχθεί στη "λύση Μαρκεζίνη" και κατηγορούσε τον Καραμανλή για λιποταξία και συμβιβαστικές τάσεις απέναντι στη χούντα, ήταν, γενικά, υπέρ της συνεργασίας των κομμάτων, μαζί και του ΚΚΕ. Στην πράξη, όμως, δεν προχωρούσε, γιατί, όπως έλεγε ο ίδιος, υπήρχε αντίδραση από τα στελέχη της ΕΡΕ. Και τελικά υποτασσόταν στην πολιτική αυτή (που απέκλειε τη συνεργασία με τους κομμουνιστές) και στην πολιτική της χαλαρής αντιμετώπισης της δικτατορίας».

Η κεντρώα ηγεσία αντιτάχθηκε στη λύση Μαρκεζίνη, ύστερα από διεργασίες και ταλαντεύσεις. Στο ίδιο ντοκουμέντο αναφέρεται: «Τελικά, πάντως, η κεντρώα ηγεσία αντιτάχθηκε στη "λύση Μαρκεζίνη" (στη στάση της ενισχύθηκε και από συμβουλές ορισμένων Αμερικανών και των Δυτικογερμανών, που είδαν ότι η "λύση Μαρκεζίνη" συναντάει την καθολική αντίθεση του λαού) κάτω από την πίεση της πλειοψηφίας των στελεχών της ΕΚ και κυρίως, των κεντρογενών αντιστασιακών οργανώσεων (Δημοκρατική Αμυνα κλπ) και απέρριψε τη συμμετοχή στις εκλογές. Αλλά η αντίθεσή της εκφραζόταν ολότελα χαλαρά και, το χειρότερο, η στάση της απέναντι στην ανάπτυξη της έντονης ενεργητικής αντίστασης κατά της "πολιτικοποίησης" ήταν αρνητική. Επεφτε, ουσιαστικά, στη θέση αναμονής και "σύνεσης"».

Σε ό,τι αφορά το ΠΑΚ: «Η θέση του ΠΑΚ (Α. Παπανδρέου) ήταν αντίθετη στον "ελιγμό". Αλλά η τακτική του, όπως και αριστερίστικων ομάδων, ήταν, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, εξτρεμιστική. Αρνιόταν την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που δημιουργούσε η νέα κατάσταση. Και αυτό φάνηκε ιδιαίτερα στο ΦΚ».

Το ΚΚΕ απέρριπτε σταθερά το χουντικό πείραμα «πολιτικοποίησης» και «εκλογών», πολέμησε με πείσμα τις αυταπάτες που δημιούργησε ο ελιγμός της χούντας και οι θέσεις του προσανατόλιζαν το λαϊκό κίνημα στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων για ανάπτυξη του αγώνα, που δημιουργούνταν στις συνθήκες εκείνες. Το ΠΓ σε ανακοίνωσή του στις 6 Ιούνη του 1973, μετά το κίνημα στο Ναυτικό και το ψευτοδημοψήφισμα, τόνιζε: «Ο ελληνικός λαός δε θα ξεγελαστεί από το προμελετημένο ελιγμό της στρατιωτικής δικτατορίας. Για τον ελληνικό λαό τίποτα δεν άλλαξε. Το χουντικό καθεστώς παραμένει το ίδιο, φασιστικό, στυγνό, τρομοκρατικό, αντιλαϊκό, αμερικανόδουλο και αντεθνικό... Σήμερα δημιουργούνται αντικειμενικά συνθήκες διεύρυνσης του μετώπου της αντιχουντικής πάλης».