Από παρέμβαση των εργαζομένων της «Ηλεκτρονικής» στον ΟΑΕΔ του Αλίμου

Τελευταία αφορμή, με την οποία επανήλθε η θέση αυτή, είναι η «Ηλεκτρονική Αθηνών», που, τις προηγούμενες μέρες κήρυξε ξαφνικά την εταιρεία σε κατάσταση πτώχευσης, αφήνοντας στο δρόμο 450 εργαζόμενους και τις οικογένειές τους, χωρίς καταγγελία σύμβασης, χωρίς αποζημιώσεις. Στο ίδιο μήκος κύματος, η «Raxevsky» και ο «Μαρινόπουλος» ανακοινώνουν πως προσπαθούν να έρθουν σε συμφωνία με τις τράπεζες για δανεισμό, για να προχωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις, με σκοπό να ξεπεράσουν το σκόπελο της πτώχευσης.

Φυσικό είναι οι παραπάνω θέσεις να επαναλαμβάνονται από ορισμένα αστικά πολιτικά κόμματα και ΜΜΕ, τα οποία αποδίδουν τα λουκέτα των επιχειρήσεων στην «αντιαναπτυξιακή πολιτική της κυβέρνησης, στην εχθρότητα απέναντι στην ιδιωτική πρωτοβουλία και στα capital controls».

Πρέπει να σημειώσουμε πως η συγκεκριμένη θέση, περί έλλειψης ρευστότητας εμφανίζεται με πολλές διαφορετικές εκδοχές. Το τελευταίο διάστημα, ιδιαίτερο βάρος έχει η εκδοχή που υποστηρίζει πως το κλείσιμο των επιχειρήσεων οφείλεται στους κεφαλαιακούς ελέγχους στις τραπεζικές καταθέσεις (capital controls), που οδήγησαν σε αυξημένες δυσκολίες στη λειτουργία των επιχειρήσεων, αλλά και στη μεγάλη δυσκολία δανεισμού απ' τις τράπεζες που «στέρεψε» τις επιχειρήσεις από κεφάλαια κίνησης.

Είναι, όμως, η έλλειψη ρευστότητας και τα capital controls η πραγματική αιτία που οι επιχειρήσεις κλείνουν ή μήπως ευθύνεται ο καπιταλισμός και οι κρίσεις του;

Πρώτα - πρώτα, η κρίση χτύπησε την ελληνική οικονομία το 2008 - 2009. Οταν χτύπησε η κρίση, οι καταθέσεις ήταν σχεδόν στο 120% του ΑΕΠ και τα επιτόκια δανεισμού στην εγχώρια αγορά ήταν ελάχιστα. Δεν υπήρχε «έλλειψη ρευστότητας».

Από το 2008, που χτύπησε και τη χώρα μας η πιο βαθιά καπιταλιστική κρίση της μεταπολεμικής περιόδου, μέχρι και το 2013, χρονικό διάστημα πολύ πριν την επιβολή των capital controls, έκλεισαν στη χώρα μας, μόνο στον κλάδο του εμπορίου, πάνω από 46 χιλιάδες επιχειρήσεις (μικρές, μεσαίες, μεγάλες) και πετάχτηκαν στο δρόμο πάνω από 140 χιλιάδες μισθωτοί εργαζόμενοι, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Παράλληλα, το λουκέτο στις επιχειρήσεις και οι πτωχεύσεις δεν αποτελούν ελληνική πρωτοτυπία. Εμφανίζονται σε ολόκληρη την ΕΕ αλλά και διεθνώς, όπου εκεί δεν έχουν επιβληθεί κεφαλαιακοί έλεγχοι (capital controls) και μνημόνια, αλλά που ωστόσο η καπιταλιστική κρίση συνεχίζει να μαίνεται ακόμη και με «διαφοροποιήσεις έκτασης και μεγέθους». Αναφέρουμε πως από τότε που η καπιταλιστική κρίση ξεκίνησε, στην ΕΕ έχουν διπλασιαστεί οι πτωχεύσεις. Σημειώνουμε επίσης μια σειρά μονοπωλιακών ομίλων - κολοσσών, οι οποίοι είτε βρέθηκαν στο χείλος του γκρεμού, είτε έκλεισαν την οικονομική τους δραστηριότητα σε κάποια χώρα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η «Chrysler», η GM και η «Lehman Brothers» στις ΗΠΑ, η «Nortel» στον Καναδά και οι εμπορικοί κολοσσοί «Schlecker» και «Arcandor» στη Γερμανία με 120 χιλιάδες υπαλλήλους αθροιστικά που χρεοκόπησαν το 2009.

Η απλή εξιστόρηση της πραγματικότητας αποδεικνύει πως η αιτία για το κλείσιμο των επιχειρήσεων είναι βαθύτερη και πως η απόδοσή τους στην «έλλειψη ρευστότητας» λόγω capital controls είναι επιφανειακή και τελικά συγκαλύπτει τις πραγματικές αιτίες.

Στην πραγματικότητα, η καπιταλιστική κρίση δεν σημαίνει «έλλειψη ρευστότητας», αλλά το αντίστροφο. Η κρίση ξεσπάει διότι οι καπιταλιστικές επιχειρήσεις έχουν συσσωρεύσει τόσα πολλά κέρδη και δεν μπορεί να τα επενδύσουν κερδοφόρα περισσότερο. Πρόκειται για κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου.

Μοναδική διέξοδος, που έχει το σύστημα για να μπορέσει να βγει από την κρίση του, είναι η καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων π.χ. αύξηση του αριθμού των ανέργων, κλείσιμο και συγχωνεύσεις επιχειρήσεων, ώστε να ανοίξουν κομμάτια της αγοράς και τα συσσωρευμένα κεφάλαια να επενδυθούν με ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους. Το κλείσιμο των πιο αδύναμων επιχειρήσεων στον καπιταλισμό είναι το νομοτελειακό αποτέλεσμα της εκδήλωσης της κρίσης και ταυτόχρονα είναι όρος, για να προχωρήσει στη φάση της αναζωογόνησης.

Μέσα σε αυτήν την κατάσταση, ο ανταγωνισμός των επιχειρήσεων οξύνεται σε τρομερό βαθμό. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρηματικών ομίλων, αλλά και η ανισόμετρη ανάπτυξη ακόμη και μέσα στον ίδιο τον κλάδο μιας οικονομίας, είναι νόμος στον καπιταλισμό που δείχνει πως τόσο σε καιρό ανάπτυξης και ακόμη περισσότερο σε περιόδους που το κεφάλαιο δυσκολεύεται να «μεγαλώσει», τελικά αυτός που είναι πιο αδύναμος χάνεται.

Υπάρχουν πολλές απτές αποδείξεις πως δεν υπάρχει γενικά έλλειψη ρευστότητας στην αγορά. Μόνο οι κινητές αξίες (χρήμα, ομόλογα κ.λπ.) που είχαν στο εξωτερικό οι μεγαλομέτοχοι των μονοπωλιακών ομίλων της χώρας ανέρχονται σε 140 δισ. ευρώ, ενώ αν προσθέσουμε τις ακίνητες το ποσό είναι πολύ μεγαλύτερο.

Ετσι, το πρόβλημα δεν είναι γενικά πως δεν υπάρχει χρήμα στην αγορά. Αντίθετα, το πρόβλημα είναι πως η κρίση καθιστά τη δανειοδότηση της μιας ή της άλλης επιχείρησης αδύνατη, γιατί η επιχείρηση δεν έχει μέλλον λόγω της εκδήλωσης της κρίσης.

Απόδειξη αποτελεί το ότι και μέσα στην κρίση αλλά και με την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων δεν έχασαν όλες οι επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, στο σύνολο της οικονομίας, κλάδοι όπως οι κατασκευές συρρικνώθηκαν, αλλά, από την άλλη, οι κλάδοι του Φαρμάκου και του Τουρισμού γνωρίζουν σημαντική ανάπτυξη. Ακόμη και μέσα στον ίδιο τον κλάδο ας πάρουμε του εμπορίου, λόγω της επικαιρότητας, η «Ηλεκτρονική» μπορεί να πτώχευσε, η «Raxevsky» να μπαίνει στον πτωχευτικό κώδικα με σκοπό την αναδιάρθρωση και ο «Μαρινόπουλος» να κλείνει καταστήματα, να ξεπουλάει μέρος της επιχείρησής του, αλλά, από την άλλη, υπάρχει η «Media Markt» και ο «Κωτσόβολος», η «Inditex» και τα Η&Μ, ο «Σκλαβενίτης» και ο «Βασιλόπουλος» που χαρακτηρίζουν την κρίση ευκαιρία και καταφέρνουν να μεγαλώσουν τα μερίδιά τους στην αγορά, εξοβελίζοντας τους πιο αδύναμους εκ των ανταγωνιστών τους.

Το ίδιο ισχύει ακόμη και μέσα στην ίδια την επιχείρηση, λόγου χάρη η «Raxevsky», την ίδια ώρα που μπαίνει στον πτωχευτικό κώδικά δηλώνει πως η κρίση ήταν και μία ευκαιρία για αυτήν να επενδύσει στο εξωτερικό π.χ. Νότια Αφρική.

Στον κλάδο των ηλεκτρονικών συσκευών, το κλείσιμο της «Ηλεκτρονικής Αθηνών» αντανακλά τη ραγδαία πτώση του συνολικού τζίρου. Το 2007, ο τζίρος του κλάδου έφτανε τα 3,2 δισ. ευρώ. Από την έναρξη της κρίσης όμως ξεκίνησε η καθοδική πορεία, φτάνοντας στα επίπεδα του 1,6 - 1,7 δισ. γεγονός που σήμαινε όξυνση του ανταγωνισμού μεταξύ των ομίλων για τα μερίδια της αγοράς. Την ίδια στιγμή, οι μεγάλες αλυσίδες μονοπωλιακών εμπορικών ομίλων του εξωτερικού που δραστηριοποιούνται στην εγχώρια αγορά έχουν ένα σαφές πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό (μέγεθος κεφαλαίων και δυνατότητα εγγύησης δανεισμού από μεγάλες τράπεζες του εξωτερικού). Υπ' αυτό το πρίσμα, ο έλεγχος των κεφαλαίων όξυνε αυτές τις δυσκολίες και αποτέλεσε τη θρυαλλίδα των εξελίξεων.

Απ' αυτήν τη σκοπιά, μπορεί να κατανοήσει κανείς και το ρόλο των τραπεζών. Πρόκειται για καπιταλιστικές επιχειρήσεις που δανείζουν - επενδύουν τα κεφάλαια που διαχειρίζονται με σκοπό το μέγιστο δυνατό κέρδος τους. Μέσα απ' αυτήν τη διαδικασία, οι τράπεζες παίζουν σημαντικό ρόλο στον καπιταλισμό, διαφυλάττουν και διευκολύνουν τη διευρυμένη αναπαραγωγή του συνολικού κεφαλαίου της οικονομίας.

Μια τράπεζα αποφασίζει αν θα δανειοδοτήσει μια επιχείρηση με γνώμονα τη δυνατότητα επιτυχίας της επιχείρησης και αποπληρωμής των δανείων που έχει λάβει. Ετσι, η αδυναμία δανεισμού μιας επιχείρησης είναι αποτέλεσμα της κρίσης και της πορείας απαξίωσης της επιχείρησης και όχι η αιτία της.

Επομένως, ένα βασικό συμπέρασμα που βγαίνει είναι πως η ρευστότητα σίγουρα δεν εξαλείφει τον ανταγωνισμό και τις καπιταλιστικές κρίσεις αλλά αντίθετα δρα μέσω αυτών.

Ωστόσο, οι εργαζόμενοι από τη δική τους τη σκοπιά είτε εργάζονται σε μια επιχείρηση που βγαίνει πρώτη στην κούρσα του ανταγωνισμού είτε είναι σε επιχείρηση που δυσκολεύεται να ακολουθήσει αντιμετωπίζουν λίγο έως πολύ τις ίδιες δυσκολίες και κινδύνους.

Η εντατικοποίηση και η τρομοκρατία στους χώρους δουλειάς «σπάει κόκαλα». Οι Συλλογικές Συμβάσεις έχουν πια μετατραπεί σε ατομικές, τα ωράρια έχουν γίνει λάστιχο και τελικά όποιος απολυθεί έρχεται αντιμέτωπος, εκτός του γλίσχρου επιδόματος ανεργίας για ένα σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς δικαιώματα, με τον κίνδυνο να μην το δικαιούται όπως π.χ. οι εργαζόμενοι της «Ηλεκτρονικής» που δεν είναι οι μόνοι, όχι τώρα με τα capital controls αλλά και πολύ πριν από αυτά που άφηναν εργαζόμενους απλήρωτους και χωρίς καταγγελία σύμβασης να τρέχουν στα δικαστήρια να αποδείξουν το αυτονόητο.

Σήμερα, λύση για τους εργαζόμενους δεν είναι η απόδοση ευθυνών σε επιμέρους πολιτικές που προωθήθηκαν, αλλά στη συνειδητοποίηση πως η κρίση είναι γέννημα - θρέμμα του καπιταλισμού. Πως το ξεπέρασμα της κρίσης και η φάση της ανάπτυξης απαιτούν φθηνή εργατική δύναμη. Πως είναι ουτοπικό να περιμένουν πως οι καπιταλιστές θα δώσουν πίσω ό,τι μας κλέβουν όταν έρθει η ανάπτυξη. Μονόδρομος είναι η οργάνωση της πάλης απέναντι στο σάπιο καπιταλιστικό σύστημα που στηρίζεται στην εξαθλίωση των εργαζομένων για να τροφοδοτεί τη μηχανή του καπιταλιστικού κέρδους, η ρήξη με τους μονοπωλιακούς ομίλους, το κράτος τους, την ΕΕ που τους στηρίζει, τους πολιτικούς υπηρέτες τους. Η επιτυχία οργάνωσης της 48ωρης απεργίας για να εμποδίσουμε την κλιμάκωση της επίθεσης είναι ένα πρώτο αποφασιστικό βήμα.

Πολύμορφες εκδηλώσεις για την 80ή επέτειο από τον ηρωικό Μάη του 1936 διοργανώνει η ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ από τις 9 έως τις 15 Μάη.

Αναλυτικά, το πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει ως εξής:

Πλατεία Αρχαίας Αγοράς, στις 8 μ.μ., εκδήλωση με τίτλο «Ο Μάης του '36 με τη ματιά του λογοτέχνη Θέμου Κορνάρου».

Στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης, στις 6 μ.μ., εκδήλωση - ημερίδα με θέμα «80 χρόνια από το Μάη του 1936. Οι ιστορικές συνθήκες της εποχής. Τα γεγονότα και η επίδρασή τους. Ο ρόλος και οι θέσεις του ΚΚΕ».

Θα μιλήσουν:

-- Γιώργος Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ: «Βιέννη - Παρίσι - Οβιέδο - Μαδρίτη - Θεσσαλονίκη. Το κομμουνιστικό κίνημα στην πολυτάραχη δεκαετία του '30 - '39».

-- Μάκης Μαΐλης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ: «Το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίστηκαν τα γεγονότα του Μάη του '36».

-- Ζήσης Λυμπερίδης, Γραμματέας της ΚΟ Κ. Μακεδονίας του ΚΚΕ, μέλος της Γραμματείας της ΚΕ: «Ο Μάης του '36 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Τα γεγονότα. Ο ρόλος του ΚΚΕ. Συμπεράσματα - διδάγματα».

• Στις 11 π.μ. ιστορικός περίπατος στα βήματα των εργατών του Μάη του '36.
• Στις 6 μ.μ., στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δήμου Θεσσαλονίκης, εκδήλωση - ημερίδα με θέμα «Η ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή τη δεκαετία του '30. Πείρα και διδάγματα για το σήμερα. Κριτήρια και προϋποθέσεις για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος».

Θα μιλήσουν:

-- Γιώργος Λεοντιάδης, ιστορικός: «Η πορεία του εργατικού κινήματος στη Θεσσαλονίκη και την ευρύτερη περιοχή».

-- Σωτήρης Ζαριανόπουλος, μέλος της ΕΠ Κ. Μακεδονίας του ΚΚΕ, ευρωβουλευτής: «Μάης '36. Διδάγματα και πείρα για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος. Οροι και προϋποθέσεις της ανασύνταξης».

Θα ακολουθήσουν παρεμβάσεις:

-- Η δουλειά στα σωματεία: Το παράδειγμα και η πείρα από τον κλάδο των καπνεργατών, από την Μαργαρίτα Αρβανιτάκη, υποψήφια διδάκτορα Ιστορίας.

-- Στρατευμένος λαός και Μάης '36, από τον Γιώργο Χρανιώτη, υποψήφιο διδάκτορα Ιστορίας.

-- Μάης '36: Η αλληλεγγύη του λαού, από τον Κώστα Τζιάρα, υποψήφιο διδάκτορα Ιστορίας.

-- Οι γυναίκες της εργατικής τάξης βάζουν τη δική τους σφραγίδα στα γεγονότα του Μάη, από την Μαρία Τσολάκη, μέλος του Γραφείου της ΤΕ Βιομηχανίας.

Στο χώρο θα υπάρχει έκθεση φωτογραφίας, βιβλίου και αρχειακού υλικού.

• Στις 11 π.μ., εκδήλωση για τον Τάσο Τούση, στο Ασβεστοχώρι.
• Στις 7.30 μ.μ., στη Ρωμαϊκή Αγορά, μεγάλη πολιτική - πολιτιστική συγκέντρωση, με ομιλητή τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα.

Θα παρουσιαστεί το έργο των Γ. Ρίτσου και Μ. Θεοδωράκη «ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ».

Την ορχήστρα θα διευθύνει ο Μ. Ανδρουλιδάκης. Θα ερμηνεύσει η Μ. Φαραντούρη.

Η μάνα του Τάσου Τούση πάνω από το νεκρό γιο της

Ταυτόχρονα, η Θεσσαλονίκη στρατοκρατείται. Η κυβέρνηση Μεταξά, προκειμένου να αντιμετωπίσει την πολυήμερη μαχητική απεργία των καπνεργατών, στους οποίους με απεργία συμπαραστέκονταν και άλλοι εργατικοί κλάδοι, οι μικρομαγαζάτορες, έχει αποφασίσει να χτυπήσει με στρατό και χωροφυλακή. Ο στρατός παρά τις διαταγές δεν χτυπά τους διαδηλωτές. Εκφράζεται συναδέλφωση λαού - στρατού.

Ο «Ριζοσπάστης» στις 10 Μάη 1936 έγραφε: «Καθ' όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων, ο στρατός κράτησε μια υπέροχη στάση. Ούτε ένας φαντάρος δεν πυροβόλησε. Ο κόσμος ζητωκραύγαζε υπέρ των στρατιωτών».

Χτυπά, όμως, στο ψαχνό η χωροφυλακή. Πρώτος νεκρός ο αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης. Στις 10 Μάη, ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει τη συγκλονιστική φωτογραφία του νεκρού Τάσου Τούση με τη μάνα πάνω από το γιο, από την οποία ο κομμουνιστής ποιητής και συνεργάτης τότε του «Ριζοσπάστη» Γιάννης Ρίτσος θα εμπνευστεί και θα γράψει τον «Επιτάφιο».

Η τεράστια εργατική διαδήλωση συνεχίζεται με ακόμη μεγαλύτερο ταξικό πείσμα. Η χωροφυλακή ξαναχτυπά με τα όπλα. Οι δρόμοι γεμίζουν αίμα. Κι άλλοι νεκροί. Το απόγευμα της 9ης Μάη γίνεται νέο συλλαλητήριο. Η κυβέρνηση στέλνει νέες στρατιωτικές δυνάμεις από τη Λάρισα και τέσσερα αντιτορπιλικά, για να τσακίσει κυριολεκτικά το κίνημα. Δεν θα τα καταφέρει. Ουσιαστικά, η αστική κρατική εξουσία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το μεγάλο απεργιακό ορμητικό ποτάμι και την αντίθεσή του στο κεφάλαιο, εκφρασμένη με οργανωμένο ταξικό πανεργατικό αγώνα. Δεν έχει καμιά δυνατότητα να επιβληθεί στο λαό. Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται στα χέρια της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Τα αιτήματα διευρύνονται.

«Απας ο λαός της Θεσσαλονίκης συγκεντρωθείς εις παλλαϊκήν συγκέντρωσιν και ακούσας των ρητόρων, αποφασίζει:

1) Εκφράζει τον αποτροπιασμόν και την αγανάκτησίν του διά τας δολοφονίας.

2) Διαδηλώνει την συμπάθειάν του προς τους αγωνιζομένους απεργούς.

και ζητεί:

1) Παραίτησιν της κυβερνήσεως.

2) Αμεσον σύλληψιν του διευθυντού της Αστυνομίας Ντάκου και την αντικατάστασιν του Γενικού Διοικητού Πάλλη.

3) Επίλυσιν όλων των αιτημάτων των απεργών και ακύρωσιν της αποβολής του φοιτητού Καββαδία.

4) Απελευθέρωσιν όλων των συλληφθέντων.

5) Απόδοσιν των θυμάτων εις τα εργατικά σωματεία προς κήδευσιν και

6) να επιτραπή αύριο η τέλεσις παλλαϊκού μνημοσύνου.

Δηλώνει:

ότι θα συνεχίσει την απεργίαν μέχρι της πλήρους επιλύσεως όλων των αιτημάτων και αναθέτει εις τον διοικητήν του Γ' Σώματος Στρατού την διαβίβασιν του παρόντος ψηφίσματος εις την κυβέρνησιν». («Ριζοσπάστης», 10 Μάη 1936)

Οι εργάτες στο τέλος βγήκαν νικητές.

Ο «Ριζοσπάστης» στις 12 Μάη 1936 γράφει:

«ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΕΡΓΑΤΩΝ

ΥΠΟΓΡΑΦΗΚΕ ΠΡΑΧΤΙΚΟ ΚΑΠΝΕΜΠΟΡΩΝ - ΚΑΠΝΕΡΓΑΤΩΝ»

Στη συμφωνία αναφέρεται:

«Καθορίζεται μέσος όρος ημερομισθίων διά τας διαφόρους πόλεις και τα διάφορα είδη επεξεργασίας. Ο μέσος αυτός όρος είναι ο ίδιος με τον αναγγελθέντα υπό της Κυβερνήσεως την πρωίαν του παρελθόντος Σαββάτου ήτοι διά την Καβάλαν και Θεσσαλονίκην ανδρών 94 - 100 και γυναικών 39 - 41.

2) Καθορίσθη ως κατώτατον όριον ημερομισθίου το υπό της Κυβερνήσεως προταθέν κατά το παρελθόν Σάββατον ποσόν των 90 δρχ. διά την Καβάλαν και Θεσσαλονίκην και αναλόγως διά τας άλλας πόλεις.

3) Καθορίσθη ανώτατον όριον ημερομισθίου δρχ. 110 διά τας δυο ανωτέρω πόλεις και αναλόγως διά τας λοιπάς.

4) Εν πάση περιπτώσει καθορίσθη ότι θα δοθή αύξησις των ημερομισθίων των μεν ανδρών εις 5 δρχ. τουλάχιστον και των γυναικών 2 τουλάχιστον δρχ.

5) Ορίσθη ότι η ρύθμισις αύτη ισχύει δι' 8ωρον εργασίας μέχρι τέλος Φεβρουαρίου 1937».

Το χρονικό των γεγονότων έχει ως εξής:

Τετάρτη 29 Απρίλη: Περίπου 12.000 καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης αρχίζουν μεγάλη απεργία με αιτήματα την αύξηση του μεροκάματου, όχι στα ανθυγιεινά υπόγεια και τρώγλες, όπου φθείρεται η υγεία τους και αναπτύσσεται η φυματίωση, ικανοποιητική σύνταξη στους φυματικούς, βοηθήματα στους ανέργους κ.λπ.

Πέμπτη 30 Απρίλη: Η απεργία απλώνεται σ' όλη τη χώρα. Απεργίες συμπαράστασης ετοιμάζουν τα συνδικάτα Οικοδόμων, Ηλεκτρισμού, Δέρματος, Αρτεργατών, Κουρέων. Οι φοιτητές συμμετέχουν ενεργά στον εργατικό αγώνα.

Στις 4 του Μάη, η Αστυνομία επιτίθεται σε απεργούς και τραυματίζει σοβαρά την εργάτρια Σοφία Κωνσταντινίδου. Δύο μέρες μετά, στη διάρκεια πορείας φασίστες τραυματίζουν τον εργάτη Κ. Σταματίου.

Τετάρτη 6 Μάη: Η αστυνομία επιτίθεται με μένος κατά των απεργών.

Στις 7 Μάη ο «Ριζοσπάστης» γράφει: «Η Αστυνομία έδειξε σήμερα καθαρά πως παίζει το ρόλο του υπηρέτη του καπνεργατικού και του άλλου κεφαλαίου. Με αγριότητα και βανδαλισμούς επιτέθηκε κατά των αόπλων καπνεργατών και καπνεργατριών, των υφαντουργών, των μικρών κοριτσιών (12 έως 15 χρόνων) και τους αιματοκύλησε. Επί 3,5 ώρες η Θεσσαλονίκη βρισκότανε σε κατάσταση μάχης (...) Η στάση της Αστυνομίας έχει εξεγείρει το λαό».

Παρασκευή 8 Μάη: Η κυβέρνηση αποφασίζει την ολοκληρωτική καταστολή των κινητοποιήσεων.

Σάββατο 9 Μάη: Αρχίζει η μεγαλύτερη πανεργατική απεργία που γνώρισε η Θεσσαλονίκη. Οι απεργοί, με το λαό μαζί τους, καταλαμβάνουν το κέντρο της πόλης. Χωροφύλακες χτυπούν τους απεργούς και σκοτώνουν 9 διαδηλωτές, ενώ τραυματίζουν πάνω από 200. Πρώτος νεκρός είναι ο αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης.

Ο επικεφαλής της Αστυνομίας, Ντάκος, δίνει εντολή και πυροβολούν εν ψυχρώ τους διαδηλωτές που κατευθύνονται προς το Διοικητήριο. Οι αστυνομικοί παίρνουν τα όπλα από τους στρατιώτες, που δεν υπακούουν στις εντολές να πυροβολήσουν τους απεργούς.

Στην κηδεία των θυμάτων συμμετέχει μια λαοθάλασσα 150.000 ανθρώπων, σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού της πόλης. Ψάλλουν το «Πένθιμο Εμβατήριο». Αξιωματικοί και φαντάροι αγκαλιάζονται με τους πολίτες. Οι εργάτριες στολίζουν με λουλούδια τις κάννες των όπλων της στρατιωτικής δύναμης που ακολουθούσε τη διαδήλωση.

Ο επικεφαλής των στρατιωτών που συνοδεύουν τους διαδηλωτές, ο λοχαγός Μ. Μαρινάκης, τιμώντας τους ήρωες νεκρούς απεργούς, μιλάει στους συγκεντρωμένους. Το 1980, ο απόστρατος πλέον συνταγματάρχης Μ. Μαρινάκης γράφει σε επιστολή του προς τον «Ριζοσπάστη»:

«Στο ερώτημα αν την ενέργεια που έκανα πριν από σαράντα χρόνια θα την επαναλάμβανα αργότερα, σαν συνταγματάρχης, απαντώ κατηγορηματικά και αδίστακτα ΝΑΙ. Κάθε στρατιώτης είναι ένας στρατευμένος πολίτης. Γι' αυτό, όταν ο λαός μαζεύεται αυθόρμητα για να διαδηλώσει τη δίκαιη απαίτησή του να έχει ελευθερία, εργασία και μόρφωση για τα παιδιά του, ο στρατός δεν τον χτυπά, γιατί ο στρατός είναι τα παιδιά του».

Καθοριστική ήταν η δράση του ΚΚΕ σ' αυτό τον ταξικό αγώνα, αλλά και στην προετοιμασία του. Ηταν στην πρώτη γραμμή και καθοδηγητής του. Είχε, βεβαίως, προηγηθεί συστηματική δουλειά από το Κόμμα για την ανάπτυξη του καπνεργατικού κινήματος, που έφερε κατακτήσεις οι οποίες συνέβαλαν στη συσπείρωση εργατών και εργατριών γενικότερα στα ταξικά σωματεία, αλλά και στο ΚΚΕ. Για παράδειγμα, με τη συμβολή των κομμουνιστών δημιουργήθηκε το ΤΑΚ (Ταμείο Ασφάλισης Καπνεργατών) το 1925, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της χρόνιας περιοδικής ανεργίας. Με την πρωτοπόρα δράση των κομμουνιστών στα ταξικά συνδικάτα, στις δεκαετίες '20 και '30 οι καπνεργάτες εξασφάλισαν καλύτερους όρους δουλειάς, μισθούς και μειωμένη εργάσιμη μέρα. Εμπόδισαν το πλεονάζον προσφυγικό εργατικό δυναμικό από τη Μικρασία και τον Πόντο να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από το κεφάλαιο, για να χαμηλώσουν τα μεροκάματα του συνόλου της εργατικής τάξης, ή διασπαστικός παράγοντας στους αγώνες και τις διεκδικήσεις της. Η δυναμική του ταξικού συνδικαλισμού και η ηγεμονία του στον κλάδο των καπνεργατών στη Βόρεια Ελλάδα υπήρξε πρωτοφανής για τα δεδομένα της εποχής και ήρθε ως αποτέλεσμα της δράσης του ΚΚΕ. Αλλωστε, έβαλε τη σφραγίδα του στον ηρωικό Μάη του '36 στη Θεσσαλονίκη.