Η Ρόζα Λούξεμπουργκ

αυτές είναι βράχος που πάνω του θα θεμελιωθεί

της επανάστασης η τελική νίκη. Οι μάζες στάθηκαν

στο ύψος τους, την "ήττα" αυτή την έκαναν πραγματικά

έναν κρίκο στην αλυσίδα των ιστορικών εκείνων ηττών

που είναι η δόξα και η δύναμη του διεθνούς σοσιαλισμού.

Και γι' αυτό μέσ' απ' αυτή την "ήττα" θα βλαστήσει η

μελλοντική νίκη.

"Τάξη επικρατεί στο Βερολίνο!". Ηλίθιοι δήμιοι! Η "τάξη"

σας είναι χτισμένη πάνω στην άμμο. Η επανάσταση αύριο

"θα υψώσει τη βροντερή φωνή της ως τους ουρανούς".

Τρομαγμένοι θ' ακούσετε το νικητήριό της σάλπισμα:

- Ημουν, είμαι και θα είμαι»

Ρόζα Λούξεμπουργκ¹

«Εκατοντάδες στη σειρά οι σκοτωμένοι

προλετάριοι.

Ο Καρλ, η Ρόζα, ο Ράντεκ κι η συντροφιά τους

Δεν είναι ανάμεσα στους νεκρούς

προλετάριοι».

Τρεις μέρες αργότερα, στις 16 του μηνός ένα επίσημο ανακοινωθέν πληροφορούσε πως ο Καρλ Λίμπκνεχτ είχε συλληφθεί αλλά σκοτώθηκε, ενώ επιχειρούσε να αποδράσει και η Ρόζα Λούξεμπουργκ είχε λιντσαριστεί από εξαγριωμένο πλήθος². Ασφαλώς η έμμεση, αρχικά, απειλή θανάτου για τις δύο ηγετικές φυσιογνωμίες της γερμανικής και παγκόσμιας Επανάστασης και η επιβεβαίωση του τραγικού γεγονότος λίγες μέρες αργότερα, δεν ήταν τυχαία γεγονότα. Ο Καρλ και η Ρόζα, ύστερα μάλιστα από την ήττα της γερμανικής επανάστασης, το Γενάρη του '19, ήταν προγραμμένοι από το αστικό καθεστώς και τη σοσιαλδημοκρατία, που διεύθυνε τις πολιτικές υποθέσεις της γερμανικής μπουρζουαζίας. Πώς όμως έγινε δυνατή η συνάντησή τους με το θάνατο; Ο Πάουλ Φρέλιχ περιγράφει³:

Στερνός αποχαιρετισμός στον Καρλ Λίμπκνεχτ. Ξυλογραφία της Κέτε Κόλβιτς

Στο ξενοδοχείο Eντεν η δολοφονία του Καρλ και της Ρόζας είχε ήδη αποφασιστεί και οργανωθεί υπό τη διεύθυνση του λοχαγού Παμπστ».

Οταν ο Λίμπκνεχτ έφτασε στο ξενοδοχείο δέχτηκε χτυπήματα, με υποκόπανο όπλου, στο κεφάλι, ενώ η Λούξεμπουργκ και ο Πικ έγιναν δεχτοί με ουρλιαχτά και βρισιές. «Ενώ ο Πικ φρουρούνταν σε μια γωνιά του διαδρόμου -συνεχίζει ο Φρέλιχ- η Ρόζα και ο Καρλ σύρθηκαν μπροστά στο λοχαγό Παμπστ για να υποστούν μιαν "Ανάκριση". Λίγο κατόπιν πήραν τον Καρλ. Βγαίνοντας από το κτίριο ένας ναύτης τον έριξε κάτω με χτυπήματα υποκόπανου. Κατόπιν τον ρίξανε σε ένα αυτοκίνητο μέσα στο οποίο ανέβηκαν ο υπολοχαγός Χορστ φον Πφλουγκ - Χάρτουνγκ, ο λοχαγός Χάιντς φον Πφλουγκ - Χάρτουνγκ, οι υπολοχαγοί Λίτμαν φον Ρίτεγκεν, Στρίγγε και Σουλτζ και ο ιππέας Φρίντριχ. Στο Νόιερ Σέε μέσα στο Τιέργκαρντεν⁴ βγάλανε από το αυτοκίνητο μισολιπόθυμο τον Λίμπκνεχτ, τον τράβηξαν μερικά βήματα και τον δολοφόνησαν. Το πτώμα του το παρέδωσαν κατόπιν σε ένα σταθμό πρώτων βοηθειών με τη δήλωση ότι πρόκειται για το πτώμα αγνώστου.

Ο Καρλ Λίμπκνεχτ

Η κηδεία του Καρλ Λίμπκνεχτ που έγινε στις 25 Γενάρη και της Ρόζας Λούξεμπουργκ που έγινε στις 13 Ιούνη του 1919 μετατράπηκαν σε λαϊκές διαδηλώσεις που πήραν μέρος εκατοντάδες χιλιάδες Γερμανοί εργαζόμενοι⁵. Ο λαός τίμησε με κάθε τρόπο τους νεκρούς ηγέτες του. Αλλά και η γερμανική αστική τάξη δεν ξέχασε τα μίσθαρνα όργανά της.

«Η κυβέρνηση -γράφει ο Βόλφγκανγκ Ρούγκε⁶- αρνήθηκε να δικαστούν οι ένοχοι από ένα έκτακτο δικαστήριο, με τον ισχυρισμό ότι θα ήταν "αδικαιολόγητη ανάμειξη" στις υποθέσεις της στρατιωτικής δικαιοσύνης, και έτσι παρουσιάστηκαν σε ένα δικαστήριο του δικού τους τάγματος, δηλαδή του δολοφονικού σώματος. Οι περισσότεροι από αυτούς που πήραν μέρος στη δολοφονία, ανάμεσά τους κι εκείνοι που εισέπραξαν ένα μέρος της αμοιβής των 100.000 μάρκων, που είχαν οριστεί για τη δολοφονία του Λίμπκνεχτ και της Λούξεμπουργκ, αφέθηκαν ελεύθεροι "λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων". Μόνο δύο αξιωματικοί καταδικάστηκαν για "απόπειρα δολοφονίας", σε χαμηλές ποινές φυλάκισης. Μια βδομάδα όμως αργότερα κατάφεραν να δραπετεύσουν από τη φυλακή».

Η δολοφονία της Ρόζας Λούξεμπουργκ και του Καρλ Λίμπκνεχτ υπήρξε χωρίς αμφιβολία ισχυρότατο πλήγμα για το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα εκείνης της εποχής, ανεξίτηλο στίγμα για τη γερμανική και διεθνή σοσιαλδημοκρατία, αλλά και η απόδειξη για τον πραγματικό χαρακτήρα της αστικής δημοκρατίας. Λίγες μέρες μετά το στυγερό γεγονός, στις 19 Γενάρη του 1919, ο Λένιν έδωσε με ακρίβεια την πολιτική του σημασία: «Σήμερα στο Βερολίνο -είπε μιλώντας σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας⁷- η αστική τάξη και οι σοσιαλπροδότες πανηγυρίζουν. Κατάφεραν να δολοφονήσουν τον Κ. Λίμπκνεχτ και τη Ρ. Λούξεμπουργκ. Ο Eμπερτ και ο Σάιντεμαν, που τέσσερα ολόκληρα χρόνια έσπρωχναν τους εργάτες στο σφαγείο για ληστρικά συμφέροντα, ανέλαβαν τώρα το ρόλο δημίων των προλεταριακών ηγετών. Το παράδειγμα της επανάστασης στη Γερμανία μας πείθει ότι η "δημοκρατία" δεν είναι παρά ένα προκάλυμμα της αστικής καταλήστευσης και της πιο άγριας βίας». Το Μάρτη του ιδίου έτους, αναπτύσσοντας, στο ιδρυτικό συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, τις περίφημες θέσεις του για την αστική δημοκρατία και τη δικτατορία του προλεταριάτου, ο Λένιν θα πει⁸: «Η δολοφονία του Καρλ Λίμπκνεχτ και της Ρόζας Λούξεμπουργκ αποτελεί γεγονός κοσμοϊστορικής σημασίας, όχι μόνο γιατί βρήκαν τραγικό θάνατο οι καλύτεροι άνθρωποι και ηγέτες της πραγματικά προλεταριακής, της Κομμουνιστικής Διεθνούς, αλλά και γιατί αποκαλύφθηκε πέρα για πέρα η ταξική ουσία ενός κράτους προηγμένου σε ευρωπαϊκή κλίμακα - μπορούμε να πούμε δίχως υπερβολή σε παγκόσμια κλίμακα. Αν κάτω από μια κυβέρνηση σοσιαλπατριωτών οι αξιωματικοί και οι καπιταλιστές μπόρεσαν να δολοφονήσουν ατιμώρητα κρατούμενους, δηλ. ανθρώπους που η κρατική εξουσία τους είχε θέσει κάτω από τη φρούρησή της, βγαίνει το συμπέρασμα πως η ρεπουμπλικανική δημοκρατία στην οποία μπόρεσε να συμβεί ένα τέτοιο πράγμα δεν είναι παρά δικτατορία της αστικής τάξης».

Η επαναστατική προσφορά και δράση της Ρόζας Λούξεμπουργκ και του Καρλ Λίμπκνεχτ ασφαλώς υπήρξε τεράστια, ακόμη και πριν το ξέσπασμα της γερμανικής επανάστασης, όταν το γερμανικό και το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα, σιγά αλλά σταθερά υποχωρούσε στον οπορτουνισμό και μεταλλασσόταν σε άρνηση του εαυτού του. Τότε, η Λούξεμπουργκ ήταν από τις λίγες προσωπικότητες διεθνώς που ύψωσαν επαναστατικό θεωρητικό λόγο και πράξη. Εχει, επομένως, απόλυτο δίκιο ο Μ. Πορφυρογένης όταν σημειώνει με έμφαση⁹: «Για τους διανοούμενους η ζωή της Ρόζας Λούξεμπουργκ είναι ένα ολόφωτο άστρο. Δείχνει τι πρέπει να 'ναι ένας διανοούμενος. Δείχνει πως ο αγώνας του προλεταριάτου δεν έχει ανάγκη από καλοβαλμένα μυαλά μα από μυαλά που να καθοδηγούν καλοβαλμένες γροθιές!».

Αλλά και για τον Λίμπκνεχτ που ήταν περισσότερο πρακτικός, κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει πως όταν ξέσπασε ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος ήταν ο μόνος από την κοινοβουλευτική ομάδα των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών που καταψήφισε τις πολεμικές πιστώσεις. Ο γνωστός ηγέτης της Γερμανικής Επανάστασης, και φίλος του, Καρλ Ράντεκ γράφει γι' αυτό το ιστορικό γεγονός¹⁰: «Ο Λίμπκνεχτ έμεινε μόνος. Τα χαρακτηριστικά του σκλήρυναν, μια πικρή πτυχή περιτριγύρισε το στόμα του. Αποφάσισε να δράσει μοναχός του παρά τις συμβουλές των φίλων. Την ώρα εκείνη είδα πως στον Λίμπκνεχτ διαλύονταν οι τελευταίες αμφιβολίες, πως έφευγε η τελευταία απλότητα, πως ξεχύνονταν μέσα του η μεγάλη ηθική δύναμη που δεν τον εγκατέλειψε ως το θάνατο: η σιδερένια αποφασιστικότητα να ανοίξει το δρόμο για ένα νέο ξύπνημα του σοσιαλισμού, κι αν ακόμα θα επρόκειτο το δικό του στήθος να δεχτεί όλες τις κοντακιές».

Για τη στάση αυτή του Λίμπκνεχτ ο Λένιν είχε γράψει με θαυμασμό¹¹: «Το όνομα του Καρλ Λίμπκνεχτ είναι γνωστό στους εργάτες όλων των χωρών. Παντού, και ιδιαίτερα στις χώρες της Αντάντ, το όνομα αυτό είναι σύμβολο αφοσίωσης ενός αρχηγού στα συμφέροντα του προλεταριάτου, σύμβολο πίστης στη σοσιαλιστική επανάσταση».

Για δε τη Ρόζα Λούξεμπουργκ ο ηγέτης της Οκτωβριανής Επανάστασης είχε σημειώσει χαρακτηριστικά¹²: «Ηταν και παραμένει ένας αετός. Και όχι μόνο η μνήμη της θα είναι πάντα ιερή για τους κομμουνιστές όλου του κόσμου, μα και η βιβλιογραφία της και η πλήρης συλλογή των έργων της... θα είναι ένα διδακτικότατο μάθημα, που θα διαπαιδαγωγεί πολλές γενιές κομμουνιστών σε όλο τον κόσμο».

Τι περισσότερο να προσθέσει κανείς;

Σ' ένα άρθρο του δημοσιευμένο το 1934 ο δικός μας ο Γ. Ζέβγος σημείωνε για τις δύο αυτές εξέχουσες μορφές της προλεταριακής επανάστασης¹³: «Και η Ρόζα, όπως και ο Λίμπκνεχτ, πρόσφεραν άπειρες επαναστατικές υπηρεσίες στο προλεταριακό κίνημα».

Πολύ απλά διατυπωμένο συμπέρασμα ίσως παρατήσει κανείς και όχι άδικα. Ομως οι μεγάλοι επαναστάτες έτσι απλά κατακτάνε το μυαλό και την ψυχή μας. Κι όταν αναφερόμαστε σ' αυτούς δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε μια πολύ απλή διαπίστωση του Λένιν¹⁴:

«Το αίμα των καλύτερων ανθρώπων της παγκόσμιας προλεταριακής Διεθνούς, των αξέχαστων ηγετών της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης θα ατσαλώσει καινούριες μάζες εργατών για αγώνα ζωής και θανάτου. Και ο αγώνας αυτός θα οδηγήσει στη νίκη».

1. Ρ. Λούξεμπουργκ: «Τάξη επικρατεί στο Βερολίνο...», πρόκειται για το τελευταίο άρθρο της γραμμένο στις 14/1/1919. Ολόκληρο το άρθρο στο, Ρ. Λούξεμπουργκ: «Η Εργατική τάξη και ο Πόλεμος», εκδόσεις Κοροτζή, σελ. 76-77

2. Μ. Πορφυρογένη: «Ρόζα Λούξεμπουργκ», περιοδικό «ΝΕΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ», τεύχος 2, Γενάρης 1932, σελ. 49

3. Πάουλ Φρέλιχ: «Ρόζα Λούξεμπουργκ», εκδόσεις ΥΨΙΛΟΝ, σελ. 369-370

4. Πρόκειται για πάρκο στο Βερολίνο

5. Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: «Παγκόσμια Ιστορία», εκδόσεις Μέλισσα, τόμος Η, σελ. 199

6. Βόλφγκανγκ Ρούγκε: «Η επανάσταση του Νοέμβρη 1918 στη Γερμανία», εκδόσεις ΣΕ σελ. 159

7. Β. Ι. Λένιν: «Άπαντα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος 37, σελ. 434

8. στο ίδιο, σελ. 497

9. Μ. Πορφυρογένη: «Ρόζα Λούξεμπουργκ», περιοδικό «ΝΕΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ», τεύχος 2, Γενάρης 1932, σελ. 49

10. Καρλ Ράντεκ: «Καρλ Λίμπκνεχτ», περιοδικό «ΝΕΟΙ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΙ», τεύχος 2, Γενάρης 1932, σελ. 45

11. Β. Ι. Λένιν: «Άπαντα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος 37, σελ. 458

12. Β. Ι. Λένιν: «Άπαντα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος 44, σελ. 422

13. Γ. Ζέβγου (Γ. Ζ.): «Ρόζα Λούξεμπουργκ - Καρλ Λίμπκνεχτ». ΚΟΜΕΠ, αριθ. 2/99, 15 Γενάρη 1934, σελ. 5-7

14. Β. Ι. Λένιν: «Άπαντα», εκδόσεις ΣΕ, τόμος 37, σελ. 460

Τότε το Κόμμα αποφάσισε την ανατίναξη του ξενοδοχείου της Μ. Βρετανίας, έδρα της κυβέρνησης Παπανδρέου και των Αγγλων κατακτητών.

Να τι γράφει ο Β. Μπαρτζώτας (Φάνης), γραμματέας της ΚΟΑ την περίοδο εκείνη:

«Δυνάμεις του ΕΛΑΣ Αθήνας πλαισιωμένες από στελέχη της ΚΟΑ με επικεφαλής στον σ. Σπύρο Καλοδίκη, έκαναν μια άλλη τολμηρή και ηρωική επιχείρηση. Εχοντας στα χέρια τους το γενικό σχεδιάγραμμα των υπονόμων της Αθήνας, έπειτα από πορεία 12 ωρών μέσα στα βρώμικα νερά των οχετών, με άμεσο κίνδυνο της ζωής τους, κατόρθωσαν να κουβαλήσουν κάτω από την πλατεία Συντάγματος, ακριβώς στο ξενοδοχείο της "Μεγάλης Βρετανίας", όπου ήταν η έδρα της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου, του "Κράτους Παπανδρέου", περίπου έναν τόνο εκρηκτικής ύλης, τροτύλης και με ηλεκτρικό σύρμα συνέδεσαν την τροτύλη με ειδικό ηλεκτρικό μηχάνημα ανατίναξης, που βρίσκονταν στη δική μας περιοχή. Ο σ. Καλοδίκης ανέφερε σε μένα, τη μέρα των Χριστουγέννων (25 Δεκέμβρη 1944), για την επιχείρηση αυτή, με τη δήλωση ότι είναι έτοιμοι να τινάξουν στον αέρα το άντρο της κυβέρνησης Παπανδρέου και των Αγγλων. Εγώ ανέφερα στο ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ που θα 'δινε και την τελική έγκριση. Το ΠΓ της ΚΕ έχοντας υπόψη τον ερχομό του Τσόρτσιλ και τις διαπραγματεύσεις μαζί του, μας είπε να περιμένουμε μερικές μέρες».

Η προετοιμασία της επιχείρησης αυτής είχε αρχίσει. Προηγούμενα είχαν παρθεί από το Δήμο της Αθήνας οι σχετικοί χάρτες των υπονόμων της Αθήνας. Μελετήθηκαν από ειδικούς συντρόφους.

Ο ένας σύντροφος μηχανικός, ειδικευμένος στους υπονόμους του Βελγίου και ο άλλος υπολοχαγός Μηχανικού, ειδικευμένος στα εκρηκτικά, δυστυχώς δε θυμάμαι τα ονόματά τους, κατάστρωσαν τα σχέδια για την είσοδό μας στους υπονόμους της Αθήνας και καθόρισαν το σημείο των υπονόμων από όπου θα μπούμε. Εγιναν από τους ειδικούς οι σχετικές προετοιμασίες μέσα στους υπονόμους, αφού οι υπόνομοι δεν ήσαν σε ευθεία γραμμή. Αλλού ήταν ανήφορος και αλλού κατήφορος, οπότε χρειάστηκε να τοποθετηθούν σκάλες κλπ. Ολα είχαν ετοιμαστεί.

Στις 22/12/1944, τελικά, αν θυμάμαι καλά, αποφασίστηκε να μπούμε μέσα στον υπόνομο 150 περίπου άνδρες του ΕΛΑΣ και άλλα στελέχη του Κόμματος, με στόχο και κατεύθυνση το ξενοδοχείο της "Μεγάλης Βρετανίας", μεταφέροντας από τον υπόνομο που δέχεται τα βρόχινα νερά και τις βρωμιές της τότε Αθήνας, έναν τόνο περίπου εκρηκτικής ύλης, τροτύλης. Η επιχείρηση ξεκίνησε από το Μεταξουργείο.

Ο υπόνομος δεν ήταν αυτός που δέχεται τις ακαθαρσίες, αλλά τα βρόχινα νερά και η κάθοδος έγινε με σιδερένια και όχι ξύλινη σκάλα. Η ατμόσφαιρα μέσα δεν ήταν καθόλου ευχάριστη. Μύριζε υγρασία και μούχλα. Και τα νερά, στα σημεία που ήταν φαρδύς ο υπόνομος, μας φτάνανε ως τα γόνατα, ενώ όπου στένευε φτάνανε ως το στήθος, χώρια τα τεράστια ποντίκια...

Η επιχείρηση από το Μεταξουργείο δεν προχώρησε. Είχαμε την απώλεια του μέλους του Γραφείου της Αχτίδας που σκοτώθηκε από αγγλικό βλήμα. Είδαν κάποια μικρή μάζωξη στο σπίτι που βρισκόμασταν και μας έριξαν. Η καθοδήγηση της Αχτίδας κατόπιν τούτου αποφάσισε να σταματήσει η επιχείρηση και φυσικά να γίνει σε άλλο σημείο.

Πράγματι η επιχείρηση έγινε στη Λένορμαν πολύ πιο μακριά από το Μεταξουργείο. Μπήκαν όλοι οι άνδρες στον υπόνομο με προσοχή κατά ομάδες τοποθέτησαν την εκρηκτική ύλη και επέστρεψαν ύστερα από αρκετές ώρες.

Αφού τέλειωσε αυτή η φάση έδωσε εντολή το Γραφείο της Αχτίδας και συγκεκριμένα ο Γραμματέας της Αχτίδας Μπάμπης Γρηγοριάδης, είχαμε δουλέψει μαζί από το 1943 που ήταν γραμματέας της 6ης Αχτίδας, να μπούμε 5 σύντροφοι, για να κάνουμε τον τελευταίο έλεγχο των καλωδίων.

Σημειώνω τις δυσκολίες που συναντήσαμε από την είσοδο του υπονόμου μέχρι το τέρμα και το σημειώνω αυτό γιατί τις έζησα ο ίδιος. Φυσικά, οι δυσκολίες, που αντιμετώπισαν οι προηγούμενες ομάδες που κουβαλούσαν το φορτίο της εκρηκτικής ύλης στην πλάτη τους, ήταν πολύ μεγαλύτερες και οι κίνδυνοι πολύ περισσότεροι.

Οπως αναφέρω πιο πάνω ο υπόνομος δεν ήταν ευθύς είχε λακκούβες μικρές και μεγάλες που γλίστραγες και έμπαινες μέσα στο νερό και σε ορισμένα σημεία πάνω από τη μέση μέχρι και στο στήθος. Οι δρόμοι δεν ήταν σε ευθεία γραμμή, το επίπεδο του δρόμου άλλαζε μέχρι που δημιουργούσε μικρούς καταρράχτες και ανεβαίναμε σε σκάλες που το πρώτο συνεργείο είχε τοποθετήσει. Θυμάμαι πως κάτω από την Ερμού ήταν μία δίοδος πολύ μικρή και στενή. Αρκεί να σημειώσω πως την περάσαμε με την κοιλιά, μπουσουλώντας στο νερό. Και σε άλλα σημεία περνούσαμε σκυμμένοι, ήταν πολύ δύσκολη η διαδρομή.

Κίνδυνοι υπήρχαν πολλοί. Εκτός αυτών που ανέφερα ήταν και οι κίνδυνοι που προέρχονταν από τα φρεάτια των δρόμων που μέσω αυτών έμπαιναν τα νερά στον υπόνομο.

Ακούγαμε τα βήματα των περαστικών και φυσικά και τις περιπολίες των Αγγλων στρατιωτών. Αυτό το γεγονός υποχρέωνε όλους τους συντρόφους που βρίσκονταν μέσα στον υπόνομο να είναι πολύ προσεκτικοί. Οι βρωμιές και αναθυμιάσεις μας έφερναν βήχα, φτέρνισμα που μας ανάγκαζαν να προσέχουμε για να μη μας αντιληφθούν. Δε βγάζαμε κουβέντα, η συνεννόηση γινόταν με χειρονομίες.

Τελικά παρ' όλες αυτές τις δυσκολίες επιστρέψαμε στη βάση μας. Η επιχείρηση τέλειωσε και πέτυχε αφού ξεπέρασε σε χρόνο περίπου 12-15 ώρες και τελικά περιμέναμε το σύνθημα για να μπει σε ενέργεια η ηλεκτρογεννήτρια.

Το αυτοκίνητο με την ηλεκτρογεννήτρια θα έδινε στην κατάλληλη στιγμή τον σπινθήρα στα εκρηκτικά που ήταν τοποθετημένα στα θεμέλια και κάτω από τα υπόγεια της "Μεγάλης Βρετανίας". Ερχεται όμως ξαφνικά ο Σπύρος Καλοδίκης Β` Γραμματέας της ΚΟΑ με μοτοσικλέτα, (δολοφονήθηκε το Νοέμβρη του 1947 από όργανα της Ασφάλειας στη Λάρισα) και σε έξαλλη κατάσταση φώναξε τους άνδρες που χειριζόταν τη γεννήτρια.

"Σταματήστε - Σβήστε τη γεννήτρια αμέσως. Σταματήστε! Η ανατίναξη δε θα γίνει. Ηρθε ο Τσόρτσιλ στη "Μεγάλη Βρετανία". Σταματήστε!...".

Ολοι, όσοι βρεθήκαμε εκεί και πήραμε μέρος στην επιχείρηση, βρεγμένοι ως το κόκαλο από τα νερά των υπονόμων, αισθανθήκαμε αγανάκτηση για τη ματαίωση αυτής της ανατίναξης».

Ο δημοσιογράφος κ. Παπαχελάς σε εκπομπή του σε τηλεοπτικό σταθμό μεταξύ των άλλων αναφέρθηκε και στην «επιχείρηση των υπονόμων».

Δε γνωρίζω αν αυτοί που παραβρέθηκαν σ' αυτή την εκπομπή είχαν πάρει μέρος σ' αυτή την επιχείρηση. Εγώ δε θυμάμαι, μπορεί να κάνω λάθος ή μπορεί να έμαθαν ή άκουσαν από άλλους τα της επιχείρησης αυτής.

Εγώ πήρα μέρος σ' αυτή την επιχείρηση και μάλιστα, όπως σημειώνω παραπάνω, συμμετείχα στο τελευταίο συνεργείο, που κάναμε τον έλεγχο των καλωδίων και δίνω στοιχεία για τις δυσκολίες και τους κινδύνους που αντιμετώπισε όλη η δύναμη των συντρόφων που πήρε μέρος μέχρι και τον ερχομό του συντρόφου Καλοδίκη.

Ηταν πράγματι μια τολμηρή και ηρωική πράξη. Φυσικά δεν ήταν η μοναδική.

Και άλλες πολλές ηρωικές πράξεις έγιναν στην πορεία των λαϊκών αγώνων με μπροστάρη το ΚΚΕ. Το Κόμμα μας στη μακραίωνη πορεία του πάνω από 82 συνεχή χρόνια έχει να παρουσιάσει πληθώρα τέτοιων μικρότερων ή και μεγαλύτερων ηρωικών πράξεων.

Ανέδειξε χιλιάδες ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για το Κόμμα, το λαό, το πιστεύω τους.

Το ΚΚΕ, κόμμα νέου τύπου, ηρωικό αταλάντευτο, ήταν μπροστάρης των αγώνων του λαού για μια Ελλάδα σοσιαλιστική. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε όμως πως άλλο είναι η ηρωική πράξη όσο μεγάλη και αν είναι κι άλλο είναι ο άνθρωπος κομμουνιστής, ο αγωνιστής, ο ήρωας.

Η ηρωική πράξη είναι ένα γεγονός που γίνεται από ένα δυο συντρόφους ή ακόμα ομάδα συντρόφων. Αυτή η ενέργεια είναι αξιέπαινη αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, είναι μια πράξη ηρωική ασφαλώς που συμβάλλει στην ανάταση του κινήματος στην ανάπτυξη των αγώνων και σαν τέτοια πρέπει να την εκτιμούμε.

Ομως, ο τίτλος ήρωας δεν κρίνεται μόνο από τη συγκεκριμένη ηρωική πράξη κρίνεται και από την όλη αγωνιστική συνέχειά του, τη μετέπειτα στάση του, τη συνέπειά του στο πιστεύω του και, πολύ περισσότερο, εκτιμάται ιστορικά μετά το θάνατό του.

Ενδεικτικά αναφέρω ήρωες, για να δείξω τη σημασία της παραπάνω προϋπόθεσης, Σουκατζίδης, Τατάκης, Μπελογιάννης, Πλουμπίδης, Σαμπατάκος, οι τρεις ΕΠΟΝίτες στο Βύρωνα. Μακρύς είναι ο κατάλογος τέτοιων ηρώων. Ομως υπάρχουν και ηρωικές πράξεις που ίσως να μην τις θυμόμαστε, ίσως δεν έγιναν γνωστοί οι σύντροφοι που συνέβαλαν σ' αυτές τις πολύ τολμηρές πράξεις.

Ποιος θυμάται το φωτεινό σήμα ΕΑΜ στην Ακρόπολη και τους συντρόφους που το έστησαν:

Ποιος θυμάται την κατάληψη του κρατικού ραδιοφωνικού σταθμού, κάπου στο Ζάππειο, το 1942 και την ολιγόλεπτη εκπομπή για το ΕΑΜ;

Τέτοιες ηρωικές πράξεις έγιναν πολλές. Το ΚΚΕ είναι το μοναδικό Κόμμα που σε όλη του την πορεία πάλεψε και παλεύει κάτω από δυσκολότατες συνθήκες, νόμιμες, παράνομες, ημιπαράνομες. Εδωσε και δίνει ηρωικούς αγώνες, ανέδειξε χιλιάδες ήρωες.

Καταλήγοντας θέλω να πω ότι ο κομμουνιστής και μετά από μια ή περισσότερες ηρωικές πράξεις, συνεχίζει να παλεύει με συνέπεια και ευθύνη για την υπόθεση της εργατικής τάξης. Δεν περιαυτολογεί, ούτε καυχιέται, κομπορρημονεί για το έργο του. Υποτάσσει το εγώ στο συνολικό συμφέρον, στο συμφέρον του αγώνα, συνεχίζει να συνεισφέρει όσο ζει, για να δικαιώσει την εκτίμηση που έχουν οι άλλοι γι' αυτόν και κατά κύριο λόγο το Κόμμα. Τότε και μόνον τότε δικαιωματικά θα δοθεί ο τίτλος του ήρωα, σ' αυτούς τους αγωνιστές.