ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (του απεσταλμένου μας ΝΙΚΟΥ ΑΝΤΩΝΑΚΟΥ).--

Στα πλαίσια του Φεστιβάλ συνέρχεται, για ένα τριήμερο, και το δεύτερο Balkan Fund (Βαλκανικό Γραφείο Σεναρίου). Το Balkan Fund είναι ένας μηχανισμός, που στήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση στα πλαίσια της εξάπλωσης της πολιτικής της και σε χώρες που δεν τις έχει ακόμα εντάξει. Στα πλαίσια, θα μπορούσε να πει κανείς, της προσπάθειας της Ευρωπαϊκής Ενωσης να σύρει στο άρμα της παλιές χώρες που βρίσκονται έξω από την ένωση ή καινούριες που γεννιούνται (από την Αμερική και ΕΕ) με τη γνωστή μέθοδο του τεμαχισμού.

Φυσικά και δε θα περιμένουμε να αλλάξει πρώτα ο κόσμος και μετά να αγωνιστούμε για να φτιάξουμε την υποδομή και τις προϋποθέσεις για καλλιτεχνική δημιουργία. Ομως, θα πρέπει να μην τρέφουμε αυταπάτες. Τα σημερινά Βαλκάνια είναι τόσο βαθιά εξαρτημένα, που δεν μπορεί να γίνει σοβαρή συζήτηση για ανεξάρτητο βαλκανικό κινηματογράφο, χωρίς να μπει επί τάπητος, και σε άμεση προτεραιότητα, η ανεξαρτησία της περιοχής από την Αμερική, το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η διαφωνία μας, λοιπόν, δε βρίσκεται στη δημιουργία και στην ύπαρξη του Βαλκανικού Γραφείου Σεναρίου, όσο στις αυταπάτες που δημιουργεί. Για να αναπτυχθεί ο βαλκανικός κινηματογράφος πρέπει τα Βαλκάνια να απαλλαγούν από την εξάρτηση. Και αυτό το ζήτημα δεν μπαίνει καν για συζήτηση. Η γενική αντίληψη είναι η «διαχείριση της πραγματικότητας». Μιας πραγματικότητας όμως που, όπως ξέρετε, επιβλήθηκε!

Φυσικά, για την τιμή των όπλων, ακούγονται διάφορες «αντιιμπεριαλιστικές» κουβέντες. Κυρίως, ξέρετε, «αντιαμερικανικές» (παρόμοιες με αυτές του Σιράκ για το Ιράκ). Κάποιες πιστολιές στον αέρα. Η ουσία είναι πως Βαλκάνιοι παραγωγοί και δημιουργοί έχουν αποδεχτεί τη «μοίρα» τους.

Μια ματιά στη διεθνή κριτική επιτροπή, η οποία θα επιλέξει τα 4 σενάρια που θα υποστηριχτούν (θα ανακοινωθούν στη διάρκεια του Φεστιβάλ), αποδεικνύει τον βαλκανικό χαρακτήρα του Γραφείου: 1) Leonard Crooks, διευθυντής του κρατικού χρηματοδοτικού φορέα Glasgow Film Finance και υπεύθυνος του Glasgow Film Office (Μ. Βρετανία), 2) Georges Goldenstern, υπεύθυνος της Cinefondation στο Φεστιβάλ Καννών (Γαλλία), 3) Χριστίνα Κάλλας, καλλιτεχνική διευθύντρια του Balkan Fund, καθηγήτρια σεναριογραφίας στην Ακαδημία Κινηματογράφου και Τηλεόρασης του Βερολίνου και φυσικά οι Maksa Catovic, διευθυντής της εταιρίας διανομής «Komuna» (Σερβία & Μαυροβούνιο), Dunja Klemenc, πρόεδρος του συλλόγου Σλοβένων παραγωγών.

Η βοήθεια που θα δοθεί στα 4 σενάρια που θα επιλεγούν ανέρχεται στο ποσό των 10.000 ευρώ το καθένα.

«Βαρκούλες από καρπουζόφλουδες»

(Karpuz kabugundan gemiler yapmak)

Του Αχμέτ Ουλογκάι (Ahmet Uluay)

Περίληψη: Το χωριό του Τεπετζίκ, τη δεκαετία του '60. Ο Ρετζέπ κι ο Μεχμέτ είναι δυο φίλοι που εργάζονται ως μαθητευόμενοι σε μια κοντινή πόλη. Ο Ρετζέπ εργάζεται για έναν πωλητή καρπουζιών, κι ο Μεχμέτ για έναν τυραννικό κουρέα. Ωστόσο, το όνειρό τους είναι να γίνουν σκηνοθέτες και να ξεφύγουν από τη ζωή του χωριού. Οταν ανακαλύπτουν ότι στο μικρό κινηματογράφο της πόλης συχνά πετιούνται φθαρμένες κόπιες ταινιών, τα αγόρια αρχίζουν να μαζεύουν και, με τη βοήθεια μιας χειροποίητης και πρωτόγονης μηχανής προβολής, να προβάλλουν τις ταινίες αυτές κάθε βράδυ, σε έναν εγκαταλειμμένο στάβλο. Οι συγχωριανοί τους δεν εγκρίνουν και θεωρούν ότι τα αγόρια θα έπρεπε να ασχολούνται με σοβαρότερα πράγματα, αλλά οι δυο φίλοι συνεχίζουν απτόητοι...

Ο σκηνοθέτης: Γεννήθηκε στο Τεπετζίκ (κοντά στην Κιουτάχεια) της Τουρκίας, το 1954. Αυτοδίδακτος σκηνοθέτης, τα τελευταία δέκα χρόνια έχει σκηνοθετήσει πολλές βραβευμένες μικρού μήκους ταινίες. Το «Boats out of Watermelon Rinds» είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του.

«Ζήτω η Αλγερία»

(Viva Laldjri)

Του Ναντίρ Μοκνετσέ (Nadir Moknche)

Περίληψη: Αλγέρι, χειμώνας 2003. Τρεις γυναίκες - μια μητέρα, η κόρη της και μια πόρνη - μένουν σ' ένα ξενοδοχείο στο κέντρο της πόλης από τότε που άρχισαν τα βίαια επεισόδια. Η Γκουσέμ, η κόρη, ζει μια πολύ χειραφετημένη ζωή για γυναίκα σε αραβική χώρα: Εργάζεται σε ένα φωτογραφείο κι έχει σχέση με ένα γενναιόδωρο παντρεμένο. Η πιστή της φίλη Φίφι είναι πόρνη, στη δούλεψη ενός ισχυρού προστάτη. Η Παπίτσα, η μητέρα, κάθεται και τρώει πίτσες μπροστά στην τηλεόραση, ζώντας με τον τρόμο των συγκρούσεων και τη νοσταλγία της ένδοξης καριέρας της στο καμπαρέ. Ο θάνατος μπορεί να βρίσκεται έξω από την πόρτα τους, αλλά οι τρεις αυτές γυναίκες αρνούνται να το βάλουν κάτω!

Ο σκηνοθέτης: Γεννήθηκε στο Αλγέρι, το 1965. Σπούδασε νομικά και θέατρο στη Γαλλία και κινηματογράφο στη Νέα Υόρκη, στο New School for Social Research, όπου γύρισε δύο μικρού μήκους ταινίες, το «Jardin» και το «Hanifa», το οποίο βραβεύτηκε σε φεστιβάλ πανεπιστημίων. Η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, «Le harem de Madame Osmane», προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι το 2002. Το «Ζήτω η Αλγερία» είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του.

«Λόγοι και αμαρτήματα»

Του Βασίλη Μαζωμένου

Περίληψη: Ενας ψυχικά ασθενής ποιητής, έχοντας στο πλευρό του μια θρησκόληπτη νοσοκόμα, προδιαγράφει το τέλος του, δημιουργώντας την πνευματική του διαθήκη. Αρνούμενος τον υλικό κόσμο, «στήνει», με τη φαντασία του και τη βοήθεια της νοσοκόμας, ένα έργο για το θείο δράμα (τις δεκατέσσερις τελευταίες στιγμές του Ιησού), στο οποίο συγκεντρώνει μαύρους λαθρομετανάστες για να παίξουν. Παράλληλα, μέσα σε ένα Spa, «στήνει» το τέλος ενός γιάπη, ο οποίος βιώνει τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα.

Ο σκηνοθέτης: Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου ειδικεύτηκε στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Το 1999 ανέβασε στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου το έργο «Μυθική Ζώνη». Στο 21ο Fantasporto International Film Festival (2001) στην Πορτογαλία τιμήθηκε με το Μεγάλο Ειδικό Βραβείο, για το σύνολο της δουλιάς του. Εργάστηκε ως καλλιτεχνικός διευθυντής γνωστών ταινιών μεγάλου μήκους. Εγραψε και σκηνοθέτησε δύο μικρού μήκους ταινίες («Πόλις», 1998, και «Τέλος», 1990). «Ο θρίαμβος του Χρόνου» τιμήθηκε το 1996 με Ειδικό Βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. «Το Χρήμα, μια μυθολογία του σκότους» (το πρώτο ευρωπαϊκό 3D Animation μεγάλου μήκους) τιμήθηκε με το ειδικό βραβείο της Επιτροπής στο 21ο Fantasporto International Film Festival (2001) στην Πορτογαλία και κέρδισε υποψηφιότητα για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Φανταστικού Κινηματογράφου, ενώ το 1998 έλαβε Κρατικό Βραβείο Ποιότητας Ελληνικού Κινηματογράφου.

«Rakushka»

Της Φωτεινής Σισκοπούλου

Περίληψη: Ο Βασίλης, ένας μοναχικός ώριμος άνδρας, ενεχυροδανειστής, με σκοτεινό παρελθόν, γοητεύεται από τη δεκαοκτάχρονη Ζώγια, τσελίστρια πρόσφυγα από την Τασκένδη, όταν έρχεται στο μαγαζί του να ανταλλάξει μηδαμινής αξίας αντικείμενα. Πολύ σύντομα η σχέση τους θα εξελιχθεί σε ακήρυχτο πόλεμο, που επιτείνεται από το κοινωνικό, ηλικιακό και πολιτισμικό χάσμα. Ο σύζυγος, από προστάτης της, θα γίνει δεσμοφύλακας. Η κτητικότητα, ο αυταρχισμός του και ο εξαναγκασμός της στην απομόνωση, θα οδηγήσουν σταδιακά στην εξέγερση, στη σιωπή και στην αναπότρεπτη απόφαση. Δύο πλάσματα που διψούν για τρυφερότητα. Δύο κόσμοι που μάχονται χωρίς έλεος ο ένας τον άλλο. Ενα παιχνίδι έρωτα και τύχης με ανορθόδοξες επιλογές και απροσδόκητο τέλος.

Η «Rakushka» (Κοχύλι) μεταφέρει σε ελεύθερη απόδοση τη νουβέλα του Φ. Ντοστογιέφσκι «Krotkaya», 1876 (Η ήμερη), στη σύγχρονη Αθήνα.

Η σκηνοθέτρια: Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1954. Σπούδασε στην Αθήνα Αγγλική Φιλολογία. Σκηνοθεσία, Σενάριο και Υποκριτική στις σχολές: Λ. Σταυράκου / London International Film School / B. F. I. / London University / The Lee Strasberg Studio. Εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη-μοντέρ στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο («Βάθος Πεδίου», ΕΡΑ 2) και σκηνοθέτησε αυτοτελή επεισόδια για την ΕΡΤ. Το 2001 σκηνοθέτησε για το θέατρο, το έργο του Hugo Claus «Ο Ζιλ και η νύχτα» (Θέατρο του Ν. Κόσμου - Φ. Σισκοπούλου - ΥΠΠΟ).

«Η σκόνη που πέφτει»

Του Τάσου Ψαρρά

Περίληψη: Ο Χρόνης, ένας πετυχημένος πενηνταπεντάρης δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης μιας εφημερίδας, ζει στη σημερινή Αθήνα μια τακτοποιημένη συμβατική ζωή με τη γυναίκα του και τα δυο του παιδιά. Ο πατέρας του (έφεδρος αξιωματικός) σκοτώθηκε στον Εμφύλιο αγωνιζόμενος στις τάξεις του εθνικού στρατού.

Μια μέρα, ωστόσο, βλέπει τυχαία στην τηλεόραση στο αρχειακό υλικό ενός ιστορικού ντοκιμαντέρ τον πατέρα του να μάχεται στο πλευρό των ανταρτών. Οπως είναι φυσικό, αυτό αναστατώνει τη ζωή του αλλά και τη ζωή της οικογένειάς του που εκτός των άλλων φοβάται μήπως χάσει τα κεκτημένα προνόμια.

Ο Χρόνης έρχεται σε ρήξη με το περιβάλλον του και αρχίζει μια κοπιαστική έρευνα να αναζητήσει στοιχεία για τον πατέρα του, η οποία τον οδηγεί σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αλλά και σε πρώην σοσιαλιστικές χώρες.

Ο σκηνοθέτης: Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στη Σχολή Θεάτρου-Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όπως και στις Σχολές Σταυράκου και Χατζίκου Αθηνών. Διατέλεσε μέλος του ΔΣ του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και για σύντομο διάστημα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Από το Γενάρη του 1998 μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Μουσείου Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και από τον Ιούλη του 2003 πρόεδρός της. Ο Τάσος Ψαρράς έχει γυρίσει επτά μεγάλου μήκους ταινίες με βραβεία και διακρίσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό κι έχει παραγάγει και σκηνοθετήσει δεκάδες ντοκιμαντέρ πολιτιστικού και κοινωνικού περιεχομένου καθώς επίσης και πολλές δραματοποιημένες σειρές για την τηλεόραση. Το Μάρτη του 2000 τιμήθηκε με ειδικό βραβείο από το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης για το σύνολο της δουλιάς του στο χώρο του ντοκιμαντέρ.