Ο Γκαίμπελς μαζί με τον Μεταξά

Μελη της κυβέρνησης της 4ης Αυγούστου με επικεφαλής τον Ιω. Μεταξά

Την περίοδο αυτή, που το αστικό πολιτικό σύστημα προσπαθούσε να σχηματίσει κυβέρνηση και ο Ι. Μεταξάς προετοίμαζε τη φασιστική δικτατορία (εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι ο Ι. Μεταξάς ιδεολογικά ήταν ταγμένος με το γερμανικό ναζισμό), υπήρχε η υπηρεσιακή κυβέρνηση Δεμερτζή, η οποία στις αρχές Μάρτη 1936 τοποθέτησε στο υπουργείο Στρατιωτικών τον Ι. Μεταξά. Στο μεταξύ, ο Ελευθέριος Βενιζέλος από το Παρίσι είχε στείλει επιστολή, με την οποία υποστήριζε δικτατορική λύση, σαν τη μόνη δυνατή λύση της πολιτικής κρίσης, δηλαδή των δυσκολιών για σχηματισμό κυβέρνησης. Τελικά, η εντολή σχηματισμού κυβέρνησης ανατέθηκε από τον Γεώργιο τον Β΄ στον Δεμερτζή, που στις 14 του Μάρτη σχημάτισε τη δεύτερη κυβέρνησή του. Σ' αυτήν την κυβέρνηση, ο Μεταξάς έγινε αντιπρόεδρος, ενώ παρέμεινε και υπουργός των Στρατιωτικών και της Αεροπορίας.

Σ' όλη αυτή τη διαδικασία το αστικό πολιτικό σύστημα προετοίμαζε το έδαφος της φασιστικής εκτροπής.

Στις 13 του Απρίλη πέθανε ο Δεμερτζής. Ο βασιλιάς όρισε πρωθυπουργό τον Ι. Μεταξά. Τον όρκισε το ίδιο απόγευμα, δίχως να πάρει τη γνώμη της Βουλής! Παρ' όλ' αυτά όλα τα αστικά κόμματα έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Μεταξά! Μόνο οι βουλευτές του «Παλλαϊκού Μετώπου» (εκλογική συμμαχία την οποία είχε συγκροτήσει το ΚΚΕ με το Αγροτικό Κόμμα και είχε εκλέξει στις εκλογές του Γενάρη του '36 15 βουλευτές) την καταψήφισαν, όπως και οι Γ. Παπανδρέου, Κ. Βλαχοθανάσης και Ανδρ. Δενδρινός. Υπήρξαν και 4 αποχές. Τα «υπέρ» ήταν 241 ψήφοι.

Στις 30 του Απρίλη, η Βουλή ενέκρινε ψήφισμα, με το οποίο διέκοπτε τις εργασίες της για πέντε μήνες, μέχρι τις 30 του Σεπτέμβρη. Αλλά δεν τις ξανάρχισε, αφού στις 4 του Αυγούστου 1936 κηρύχτηκε η δικτατορία.

Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου αποτελούσε την πολιτική έκφραση των συμφερόντων της αστικής τάξης στο επίπεδο της διακυβέρνησης. Ηταν η αναγκαία δύναμη στήριξης και ενίσχυσης του ελληνικού καπιταλισμού - στο πλαίσιο του ιμπεριαλιστικού συστήματος - σε συνθήκες προετοιμασίας του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Ο κίνδυνος φασιστικής εκτροπής και της επιβολής δικτατορίας δεν προέκυψε ξαφνικά στα 1936. Προετοιμαζόταν χρόνια πριν, και το ΚΚΕ, σε σχέση με τα αστικά κόμματα, ήταν το μόνο που επιδίωκε, με την οργάνωση της πάλης της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, να αποτρέψει αυτήν την προοπτική, που τη διαμόρφωναν οι διεθνείς εξελίξεις και κυρίως η άνοδος του φασισμού στην Ευρώπη, η παγκόσμια οικονομική κρίση στα 1929-1933 και η προσπάθεια σταθεροποίησης του καπιταλισμού και των μονοπωλίων στην Ελλάδα.

Οι συνθήκες για το εργατικό και το κομμουνιστικό κίνημα στην Ελλάδα είχαν δυσκολέψει από τα σκληρά αντιδραστικά κατασταλτικά μέτρα της κυβέρνησης Βενιζέλου, ειδικά ενάντια στο ΚΚΕ, κυρίως μετά το διαβόητο νόμο για το «Ιδιώνυμο». Η διεθνής οικονομική κρίση χτύπησε και την ελληνική οικονομία. Η βιομηχανική παραγωγή, σε σύγκριση με το 1928, μειώθηκε το 1931 κατά 14,8%. Η αξία της αγροτικής παραγωγής, από 11 δισ. δρχ. το 1929, έπεσε στα 5 δισ. δρχ. το 1931. Οι εξαγωγές σταφίδας και καπνού μειώθηκαν κατά 30% την ίδια περίοδο, ενώ οι άνεργοι από 50.000 το 1929, έφτασαν τις 200.000 το 1931. Η άρχουσα τάξη σ' αυτές τις συνθήκες ενισχύει τη διαπλοκή της με το ξένο κεφάλαιο, κυρίως το εγγλέζικο, και έχουμε ένταση της διείσδυσής του στην Ελλάδα.

Σ' αυτές τις συνθήκες, αναπτύσσεται πολύμορφη λαϊκή δράση, ξεσπούν αγώνες, με διεκδικήσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης που έπεφταν ολόκληρες στις πλάτες του λαού, διαμορφώνοντας νέα κατάσταση για τη χώρα, σε συνδυασμό με την πάλη κατά της επιβολής φασιστικής δικτατορίας. Σ' αυτά τα πλαίσια, στις 6 του Απρίλη του 1934, δημοσιεύτηκε στο «Ριζοσπάστη» Διακήρυξη με υπογραφές γνωστών προοδευτικών διανοουμένων, καλλιτεχνών και άλλων παραγόντων του εργατικού κινήματος για τη σύγκληση «Πανελλαδικού Αντιφασιστικού Συνεδρίου». Η τότε κυβέρνηση Τσαλδάρη απαγόρευσε αυτό το συνέδριο, το οποίο, όμως, συνήλθε ως «Πανελλαδική Αντιφασιστική Συνδιάσκεψη» τον Ιούνη του 1934. Τον Οκτώβρη του 1934, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, υπογράφτηκε σύμφωνο κοινής δράσης για την αποτροπή του κινδύνου στρατιωτικοφασιστικής δικτατορίας, από το ΚΚΕ, το Αγροτικό Κόμμα, τη ΓΣΕΕ, την Ενωτική ΓΣΕΕ (ταξικός πόλος στο συνδικαλιστικό κίνημα) και τα Ανεξάρτητα Συνδικάτα.

Το Δεκέμβρη του 1935, το 6ο Συνέδριο του ΚΚΕ εκτίμησε ως άμεσο τον κίνδυνο του πολέμου, κυρίως από τη φασιστική Ιταλία, και καθόρισε ότι «το καθήκον τόσο της απόκρουσης της άμεσης απειλής του πολέμου, όσο και της υπεράσπισης της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας της χώρας από τους ξένους ιμπεριαλιστές... πέφτει πάνω στο Κόμμα μας».

Το Κόμμα, αμέσως μετά το Συνέδριο, το Γενάρη του 1936, συγκρότησε με το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας το συνασπισμό του «Παλλαϊκού Μετώπου».

Το επόμενο χρονικό διάστημα εντείνονται οι απεργιακές κινητοποιήσεις, με κορυφαία αυτήν του Μάη στη Θεσσαλονίκη, που πέρασε στην Ιστορία, από τα γεγονότα στις 9 του Μάη, με το δολοφονικό χτύπημα της Χωροφυλακής, τη συνέχιση τις επόμενες μέρες, τη συναδέλφωση λαού-στρατού στη Θεσσαλονίκη και την καταστολή της από στρατό που ήρθε από τη Λάρισα.

Το ΚΚΕ συνεχίζει να προειδοποιεί για την επερχόμενη δικτατορία και να καλεί σε δράση για τη ματαίωσή της. Τον Ιούλη του 1936, συγκροτεί με το Αγροτικό Κόμμα το «Λαϊκό Μέτωπο», ενώ η Ενωτική ΓΣΕΕ μαζί με τη ΓΣΕΕ καλούν σε απεργία ενάντια στο νομοσχέδιο του Μεταξά για δήμευση των κεφαλαίων των ασφαλιστικών ταμείων. Το κατεστημένο δεν ανεχόταν άλλο αυτήν την κατάσταση. Δεν είχε άλλο δρόμο αντιμετώπισης από την επιβολή δικτατορίας, με την ανοχή και στήριξη του αστικού πολιτικού κόσμου. Ετσι, το ΚΚΕ πέρασε στην παρανομία, το ταξικό εργατικό κίνημα χτυπήθηκε, όπως και κάθε αγωνιστική αντιπολεμική δράση. Γενικότερα η αντίσταση του λαού δεχόταν καθημερινά τη φασιστική βαρβαρότητα σ' όλες τις εκφάνσεις της ζωής του.

«Βασική αιτία που κατάφερε να επιβληθεί η δικτατορία στάθηκε η υποστήριξη που βρήκε - ενεργητική είτε παθητική - στα αστικά κόμματα (...) Οι πολιτικοί αρχηγοί των "Φιλελευθέρων", "Προοδευτικών", "Λαϊκών", "Εργατο-αγροτικών" κλπ. κομμάτων δώσανε ψήφο ανοχής στον Μεταξά κι όταν κηρύχτηκε η δικτατορία δεν αντέδρασαν καθόλου». Αυτή δε η φασιστική κυβέρνηση διαχειριζόταν την εξουσία όταν ο ιταλικός φασισμός εισέβαλε στις 28 του Οκτώβρη 1940 στην Ελλάδα.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Πηγές:

-- Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, τόμος 1ος.

-- Μάκη Μαΐλη: «Ο αστικός πολιτικός κόσμος και η 4η Αυγούστου», ΚΟΜΕΠ, τεύχος 4, 2001.

Ο Σύλλογος Απογόνων και Φίλων της ΕΑ και του ΔΣΕ Γρεβενών «ΚΑΠΕΤΑΝ ΣΚΟΤΙΔΑΣ» καλεί τα μέλη και τους φίλους να παραβρεθούν στην τριμερή συνάντηση φιλίας που θα γίνει στους Ψαράδες Πρεσπών. Και το απόγευμα στην πορεία στους δρόμους της Φλώρινας, που θα καταλήξει στο νεκροταφείο των 700 ανταρτών του ΔΣΕ. Δηλώσεις συμμετοχής: Στα γραφεία του Συλλόγου και του τοπικού παραρτήματος της ΠΕΑΕΑ. Τα λεωφορεία θα αναχωρήσουν την Κυριακή 8 π.μ. από την πλατεία Ελευθερίας (ρολόι) στα Γρεβενά.

Στην ενορχηστρωμένη προσπάθεια παραχάραξης της ιστορίας και ειδικότερα της περιόδου του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου και της αντιφασιστικής νίκης, αναφέρθηκε ο σ. Μάκης Μαΐλης, μέλος της ΚΕ και επικεφαλής του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, στο πλαίσιο της συζήτησης που διοργάνωσε χτες το απόγευμα η ΚΟΒ του «Ριζοσπάστη» στα γραφεία της εφημερίδας. Αφορμή για τη συζήτηση αυτή με τους εργαζόμενους στο «Ρ» ήταν η πρόσφατη επέτειος της νίκης των λαών και η δημοσίευση των «Θέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 60 χρόνια από την αντιφασιστική νίκη των λαών». Οπως επισήμανε ο ομιλητής, η επίθεση στην ιστορική μνήμη που εντείνεται σε παγκόσμια κλίμακα, αλλά και στη χώρα μας, γίνεται με στόχο το σήμερα και αποσκοπεί στη διαμόρφωση στρεβλής συνείδησης στο λαό και ιδιαίτερα στη νεολαία, εξομοιώνοντας το σοσιαλισμό με το φασισμό και θεωρώντας ότι η ιστορία έχει τάχα τελειώσει, ξεμπερδεύοντας και με τους δύο. «Αγκάθι» στην προσπάθεια παραχάραξης αποτελούν τα εκατομμύρια νεκρών του σοβιετικού λαού, που θυσιάστηκαν για τη νίκη ενάντια στη φασιστική εκδοχή του καπιταλισμού.

Με την ευκαιρία της 60ής επετείου από τη Μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη των λαών ξεδιπλώνονται τις επόμενες μέρες σ' όλη τη χώρα πολύμορφες εκδηλώσεις. Συγκεκριμένα:

-- H NE Μεσσηνίας του ΚΚΕ, καλεί το λαό της περιοχής στο μνημείο Εθνικής Αντίστασης της Καλαμάτας (πίσω από το Δημαρχείο), αύριο Παρασκευή, στις 8.30 μ.μ., όπου θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση - συζήτηση. Κεντρικός ομιλητής θα είναι ο Νίκος Παπαγεωργάκης, από το Ιστορικό Τμήμα της ΚΕ του Κόμματος.

-- Στα Γιάννενα η Επιτροπή Ειρήνης, η Νεανική Δράση για την Ειρήνη και τα τοπικά Παραρτήματα της ΠΕΑΕΑ και του Συλλόγου Απογόνων και Φίλων του ΔΣΕ διοργανώνουν εκδήλωση το Σάββατο 21 Μάη στις 11 π.μ., στην πλατεία Αρη Βελουχιώτη (πλατεία Ομήρου).

-- Η Επιτροπή Ειρήνης Σερρών πραγματοποιεί εκδήλωση με θέμα: «50 χρόνια από την ίδρυση της ΕΕΔΥΕ. Εμπρός με τους λαούς ενάντια στον πόλεμο και τον ιμπεριαλισμό. 60 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των λαών», την Κυριακή 22 Μάη, στις 11 το πρωί, στην πλατεία Ελευθερίας.

-- Το Παράρτημα Αγίας Βαρβάρας της ΠΕΑΕΑ σε συνεργασία με την Επιτροπή Ειρήνης και το Δημοκρατικό Σύλλογο Γυναικών, διοργανώνει εκδήλωση για τα 60 χρόνια από τη συντριβή του φασισμού, τη Δευτέρα 23 Μάη, στις 7 μ.μ., στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης (προφήτη Ηλία). Θα μιλήσει ο ιστορικός Ν. Παπαγεωργάκης.

-- Εκδήλωση τιμής και μνήμης για τα 60 χρόνια από τη μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη των λαών και τα εκατομμύρια των εργατών που θυσιάστηκαν στον αγώνα για τη συντριβή του φασισμού, οργανώνει η Επιτροπή Ειρήνης Ηρακλείου. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 23 Μάη στις 7 μ.μ. στο πάρκο Γεωργιάδη. Στην εκδήλωση θα μιλήσει η Βέρα Νικολαΐδου, αντιπρόεδρος της ΕΕΔΥΕ.

-- Στη Χαλκίδα η Επιτροπή Ειρήνης, η Νεανική Δράση για την Ειρήνη και το Παράρτημα της ΠΕΑΕΑ την Πέμπτη 26 Μάη, διοργανώνουν αντιιμπεριαλιστική συγκέντρωση στις 7.30 μ.μ. στο Δημοτικό Στάδιο (Λ. Χαϊνά) και πορεία προς το Μνημείο Αγαλμάτων της Αντίστασης, που θα συνεχιστεί μέχρι το «Στρογγυλόν» της παραλίας της Χαλκίδας (9 μ.μ.), όπου θα γίνει ομιλία και θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Στο χώρο θα λειτουργεί έκθεση φωτογραφίας για τα εγκλήματα των ιμπεριαλιστών ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ ενάντια στους λαούς.

Εκδηλώσεις για τον αγωνιστικό εορτασμό των 60 χρόνων από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, τα 50 χρόνια από την ίδρυση της ΕΕΔΥΕ και την επέτειο της Μάχης της Κρήτης, οργανώνει η Επιτροπή Ειρήνης Λασιθίου.

Την Κυριακή 22 Μάη στις 12 το μεσημέρι, σε συνεργασία με το Παράρτημα της Εθνικής Αντίστασης Αγίου Νικολάου, θα γίνει εκδήλωση στο Μνημείο Αντίστασης στο ΛΗΜΕΡΙ - ΚΡΟΥΣΤΑ.

Την Τετάρτη 25 Μάη στις 8 το βράδυ, στην αίθουσα του Επιμελητηρίου - Αγιος Νικόλαος, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση όπου θα εκλεγεί και Γραμματεία της Επιτροπής Ειρήνης.

Την Κυριακή 29 Μάη στις 11 το πρωί θα γίνει πορεία από το Κάτω χωριό Ιεράπετρας (πλατεία Παπαγεωργίου) με στάση στο μνημείο της Αντίστασης (μάνδρα Καλύβα) για κατάθεση στεφανιού. Η πορεία θα ακολουθήσει την ίδια διαδρομή που ακολούθησαν οι αγωνιστές στις 24/3/1945 και χτυπήθηκαν από τους δοσίλογους, με 8 νεκρούς, 12 βαριά τραυματίες και χιλιάδες κακοποιημένους. Στο τέλος της πορείας θα γίνει ομιλία και θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Στο χώρο θα λειτουργεί και έκθεση φωτογραφίας. Η εκδήλωση θα γίνει σε συνεργασία με το Παράρτημα της Εθνικής Αντίστασης Ιεράπετρας.