Θα νόμιζε κανείς, περισσότερο καχύποπτος, ότι ανακινήθηκε το θέμα των ταυτοτήτων για να «τσιμενταριστεί» η βεβαιότητα της άλλης πλευράς, ότι κανένα άλλο ουσιαστικό πρόβλημα δεν πρόκειται να ανακινηθεί. Ακόμη και η απαράδεκτη, με την πιο επιεική έννοια, στάση ενός μεγάλου μέρους του αρχιερατικού ηγετικού πυρήνα και των μεθοδεύσεων που ακολούθησε, συμπεριλαμβανομένης της πρόκλησης των υπογραφών, θα μπορούσε να στηρίξει την υπόνοια, ότι οι κραυγές διαμαρτυρίας, ενός άκριτου κληρικαλισμού, αποβλέπουν στην αποτροπή άλλων μεταγενέστερων ουσιαστικών ρυθμίσεων.

Από την πλευρά της Εκκλησίας, οι ενέργειές της θα έπρεπε να εξυπηρετούν έμπρακτα τον αφορισμό ότι «δεν μπορείς να δουλεύεις σε δύο κυρίους», όχι με την περιοριστική έννοια του Μαμμωνά, αλλά με τη διεκδίκηση κοσμικών διεκδικήσεων, και παρέμβασης στο έργο της πολιτείας, πρακτική που η ίδια καταδικάζει, για παράδειγμα, στην περίπτωση του Ρωμαιοκαθολικού κρατισμού και των φονταμενταλιστικών φανατισμών.

Αλλωστε, να θυμίσουμε στους ζηλωτές εγκόσμιας εξουσίας, ότι πολλά άλλα φαίνεται ότι έχουν να κάνουν σε τομείς, όπως για παράδειγμα το «ξεμάτιασμα» χωριών, η άρση επιτιμίων, αφορισμών και εξορκισμών. Και αν θέλουν, ας συμπαρασταθούν στους αγώνες του λαού για όσα δεινά αντιμετωπίζει. Και με, το μαστίγιο, μάλιστα κατά των κακών δουλεμπόρων του κόσμου.

Τα επίπεδα στα οποία διαμορφώθηκαν τα ενοίκια αμέσως μόλις άρχισε η «απελευθέρωση» και οι ρυθμοί με τους οποίους αυξάνονται αποτελούν περίτρανη απόδειξη ότι τα επιχειρήματα που υπεραμύνονται αυτής της πολιτικής είναι διάτρητα και τα φτιασίδια με τα οποία επιχειρούν να τη «στολίσουν» κάλπικα. Οι ενοικιαστές, στην πλειοψηφία τους εργαζόμενοι ή συνταξιούχοι, άνθρωποι του μόχθου και μισθοσυντήρητες οικογένειες «στενάζουν» κάθε πρώτη του μήνα κάτω από το βάρος του δυσβάσταχτου ενοικίου, αφού πολλές φορές για να στεγάσουν την οικογένειά τους πρέπει να πληρώσουν ποσά που ξεπερνούν το βασικό μισθό, χώρια τα κοινόχρηστα, που αυξάνουν το συνολικό κόστος της στέγασης.

Και δεν είναι μόνο το ποσό του ενοικίου, με το οποίο «κλείνεται» ένα διαμέρισμα, που «απελευθερώθηκε», αλλά και τα ποσοστά αναπροσαρμογής από χρόνο σε χρόνο, που ξεπερνούν κατά πολύ το ύψος του πληθωρισμού και βέβαια το ρυθμό αύξησης των οικογενειακών εισοδημάτων, αφού οι απαιτήσεις των ιδιοκτητών που κινούνται στη λογική «πληθωρισμός συν 5%» ή «πληθωρισμός συν 7%» είναι ιδιαίτερα συνήθεις. Αξιοσημείωτες είναι και οι αυξήσεις που παρατηρούνται από χρόνο σε χρόνο στις ίδιες περιοχές για διαμερίσματα με ίδια πάνω - κάτω χαρακτηριστικά και μάλιστα σε περιοχές που συγκεντρώνονται ως επί το πλείστον μισθοσυντήρητες οικογένειες.

Το αποτέλεσμα το βλέπει κανείς ήδη στην αγορά: Η συντριπτική πλειοψηφία των ενοικίων που ζητούνται, όπως καταγράφονται στις εφημερίδες των αγγελιών, είναι «να τραβάς τα μαλλιά σου». Ο «Ρ» κατέγραψε μερικές από τις πιο αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις, σε κάποιες από τις περιοχές που συγκεντρώνουν κυρίως οικογένειες μεσαίας εισοδηματικής στάθμης. Συγκεκριμένα, στην Κυψέλη τα ενοίκια στα τριάρια που προσφέρονται, και που συνήθως απευθύνονται σε τριμελείς ή τετραμελείς οικογένειες, κυμαίνονται ως επί το πλείστον μεταξύ 120.000 - 170.000 δρχ., όπως και στους Αμπελόκηπους, στα Πατήσια γύρω στις 120.000-140.000 δρχ., στη Ν. Φιλαδέλφεια και στη Ν. Ιωνία τα ενοίκια στα τριάρια κινούνται γύρω στις 150.000 δρχ., ενώ στο Περιστέρι στις 110.000-140.000 δρχ. Ολα αυτά βέβαια, με τα εντελώς «βασικά». Χωρίς τζάκια, αυτόνομη θέρμανση, κλιματισμό, υποδομή για εντοιχισμένες συσκευές και άλλα δεδομένα που έχει επικρατήσει να θεωρούνται «πολυτέλειες». Επιπλέον, το ύψος του ενοικίου αυξάνεται και ανάλογα με το εάν το διαμέρισμα βρίσκεται σε καινούρια πολυκατοικία, την ποιότητα κατασκευής, τον όροφο στον οποίο βρίσκεται, σε πόσο πολυσύχναστο σημείο βρίσκεται. Αξιοσημείωτες, δε, είναι οι αποκλίσεις ανάμεσα στα δυάρια και τα τριάρια, καθώς τα ενοίκιά τους απέχουν ελάχιστα, σε ορισμένες, δε, περιπτώσεις, δεν απέχουν καθόλου.

Εκεί όπου οι απαιτήσεις των ιδιοκτητών ξεπερνούν και την πιο... άγρια φαντασία είναι οι περιοχές που συγκεντρώνουν τους περισσότερους φοιτητές, όπως είναι η περιοχή του Ζωγράφου, στην οποία περιλαμβάνονται τα Ιλίσια και το Γουδί ή η περιοχή του Αιγάλεω, όπου μια ημιυπόγεια γκαρσονιέρα νοικιάζεται τουλάχιστον για τριάρι ρετιρέ! Σ' αυτές τις συνοικίες, ιδιοκτήτες που έχουν ένα μικρό διαμέρισμα, δε διστάζουν να εκμεταλλευτούν την ανεπάρκεια κρατικής μέριμνας για τη στέγαση των φοιτητών που προέρχονται από άλλες περιοχές της χώρας και έχουν διαμορφώσει τα ενοίκια σε «τρελά» επίπεδα, «ξεζουμίζοντας» τους γονείς που με μετρημένα κουκιά πρέπει να συντηρήσουν άλλο ένα σπιτικό. Για του λόγου το αληθές στην ευρύτερη περιοχή του Ζωγράφου νοικιαζόταν την προηγούμενη εβδομάδα γκαρσονιέρα 33 τ.μ. έναντι 90.000 δρχ. το μήνα, άλλη 30 τ.μ. 80.000 δρχ., γκαρσονιέρα, επίσης, 30 τ.μ. 70.000 δρχ. Ακόμα, 50 τ.μ. νοικιάζονταν προς 150.000 δρχ. και 56 τ.μ. «επιπλωμένο» 160.000 δρχ.! Στο Αιγάλεω για διαμέρισμα 50 τ.μ. ζητούνται 100.000 δρχ. και ισόγειο 85 τ.μ. 120.000 δρχ. Να σημειωθεί ότι οι περισσότερες από τις παραπάνω αγγελίες συνοδεύονται με τη φράση «κατάλληλο για φοιτητές».

Associated Press

Ταυτόχρονα ξεδιπλώνουν μια άνευ προηγουμένου παραφιλολογία για τα καλά που θα φέρει στην οικονομία γενικώς, στους εργαζόμενους ειδικότερα και άλλα ηχηρά παρόμοια που δεν αντέχουν ούτε και σε στοιχειώδη κριτική. Το ευρώ -σαν κοινό νόμισμα- είναι το αποτέλεσμα του ορισμένου, του πολύ συγκεκριμένου χαρακτήρα που πήραν οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην Ευρώπη. Είναι αποτέλεσμα της συγκεκριμένης διαδικασίας «ενοποίησης» και των συγκεκριμένων κρατικομονοπωλιακών ρυθμίσεων που αποφασίστηκαν και εφαρμόστηκαν και όχι το αντίθετο. Η απλή αυτή αλήθεια αναποδογυρίζεται τόσο από την επίσημη προπαγάνδα της πλουτοκρατίας, όσο και από τους κάθε είδους και ύφους θιασώτες της πολιτικής που ακολούθησε. Πιστεύουν ότι με αυτό τον τρόπο θα περάσουν στη λαϊκή συνείδηση μια φετιχιστική αντίληψη για το ευρώ και θα στρέψουν την προσοχή των εργαζόμενων από το κύριο στο δευτερεύον, από την ουσία της στρατηγικής των Ευρωπαίων καπιταλιστών σε κάποια τεχνικά θέματα μετατροπών ανάμεσα στις ισοτιμίες κλπ. Η ουσία της πολιτικής τους συνοψίζεται στη λυσσαλέα προσπάθεια αποπροσανατολισμού των εργαζόμενων λες και ο ερχομός του ευρώ θα μπορούσε ποτέ να γίνει η πανάκεια που θα συνθλίψει την ταξική πάλη ή που εν πάση περιπτώσει θα την εξοβέλιζε από τους εθνικούς - κρατικούς χώρους σε κάτι που μοιάζει... «υπερκόσμιο», μακρινό, λίγο - πολύ απροσπέλαστο για τους εργαζόμενους και άρα κάτι αδιάφορο. Και βέβαια τα πράγματα δεν είναι έτσι, όσο και αν η άρχουσα τάξη μαζί με την προσπάθεια χαύνωσης των εργαζόμενων, επιχειρεί να εξορίσει και τους μύχιους φόβους της για τη διασάλευση της νέας τάξης της. Βέβαια, οι ταξικές αντιθέσεις όχι μόνον είναι και θα παραμείνουν παρούσες, αλλά ταυτόχρονα η ίδια η διαδικασία της καπιταλιστικής ολοκλήρωσης τις απογειώνει, τις οδηγεί αναγκαστικά σε ακόμη μεγαλύτερη όξυνση, σε νέες πτυχές και εκφάνσεις της οικονομίας και της κοινωνίας. Η διαδικασία αυτή οξύνει και δημιουργεί και νέες εσωτερικές αντιφάσεις μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα. Το γεγονός, για παράδειγμα, ότι η λεγόμενη σύγκλιση με την ΟΝΕ οδήγησε σε εκρηκτική διεύρυνση το εμπορικό έλλειμμα της χώρας μας αναγκαστικά και αναπότρεπτα θα έχει επιπτώσεις στους όρους διαπραγμάτευσης και ανταλλαγής των προϊόντων της με τ' άλλα κράτη. Και επειδή η συγκεκριμένη εξέλιξη δε θα μπορεί πια να ξεσπάσει πάνω στην (ανύπαρκτη) δραχμή, γίνεται φανερό ότι θα ξεσπάσει -και αυτό ακριβώς επιδιώκουν- πάνω στην εργατική τάξη, πάνω στις κατακτήσεις της και στα δικαιώματά της, στο ύψος των μισθών και των συντάξεων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η κυρίαρχη προπαγάνδα ολοένα και περισσότερο φέρνει στο προσκήνιο έννοιες όπως «αύξηση της παραγωγικότητας», «ανταγωνιστικότητα», «ελαστικοποίηση» των εργασιακών σχέσεων κλπ. Αυτό που εννοούν και επιδιώκουν είναι η συρρίκνωση των κατακτήσεων της εργατικής τάξης. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι σήμερα, παραμονές του ερχομού του ευρώ επιδιώκεται με κάθε τρόπο η κατεδάφιση του ασφαλιστικού συστήματος. Ο,τι για την πλουτοκρατία αποτελεί αναγκαίο όρο ύπαρξης και επέκτασης, σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, είναι σε βάρος των εργαζομένων.

Με επιστημονικό τεκμηριωμένο τρόπο ο Β. Λένιν αναφερόμενος στο ήδη από τα 1915 «σύνθημα για τις Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» απέδειξε πως: «Από την άποψη των οικονομικών όρων του ιμπεριαλισμού, δηλαδή της εξαγωγής κεφαλαίων και του μοιράσματος του κόσμου από τις «προηγμένες» και «πολιτισμένες» αποικιακές δυνάμεις, οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης μέσα σε καπιταλιστικό καθεστώς είτε είναι απραγματοποίητες, είτε είναι αντιδραστικές» (εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Απαντα τ. 26).

Τι μας λένε διάφοροι «προοδευτικοί», όπως για παράδειγμα η ηγεσία του ΣΥΝ; Συναγελάζονται με την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προκειμένου, λέει, να περιορίσουν τα «κακά» της ΟΝΕ και να βρουν λύσεις στα προβλήματα. Ακόμα κι αν δεν αμφισβητήσει κανείς τις «καλές» προθέσεις, που υποτίθεται έχουν, εγείρεται το -αφελές εν πολλοίς- ερώτημα: «λύσεις στα προβλήματα ποιων»; Και για ποιο λόγο; Δε χρειάζεται κάποιος να ασπάζεται τη θέση των κομμουνιστών για να καταλάβει ότι η συνδιαλλαγή αυτή γίνεται ακριβώς στον προνομιακό χώρο που έχει επιλέξει η ευρωπαϊκή καπιταλιστική τάξη. Οι άνθρωποι βέβαια με τον πολύ... διάλογο έχουν ακονίσει την ξύλινη έτσι κι αλλιώς γλώσσα τους. Θα ξαναζεστάνουν με κάποιο τρόπο το αμίμητο εκείνο, της «Ευρώπης των λαών», λες και η... Ευρώπη των λαών, γενικά και αφηρημένα, θα μπορούσε ποτέ να ταυτιστεί με τη συγκεκριμένη ΕΕ που όλοι γνωρίζουμε. Από τέτοιου είδους κόλπα και σκόπιμη σύγχυση είναι μαθημένοι από καιρό. Ας τους θυμίσουμε και τα όσα έλεγαν κάποιοι επιφανείς «ευρω-«κομμουνιστές» στα μέσα της δεκαετίας του '80, για μια Ευρώπη από τη «Βαλτική ως τα Ουράλια», σύνθημα που εντελώς γενικά, αφηρημένα και αόριστα ίσως και να φάνταζε σαν «προοδευτικό». Μια Ευρώπη (διάβαζε καπιταλιστική ολοκλήρωση αυτού του είδους) από τη «Βαλτική ως τα Ουράλια» δε θα μπορούσε να οδηγήσει πουθενά αλλού, παρά να επιταχύνει μόνο το σημερινό, δυσμενή για τους λαούς, συσχετισμό δυνάμεων. Και βέβαια οι θέσεις αυτές δεν είναι άμοιρες ευθυνών της συγκεκριμένης ζοφερής πραγματικότητας: Αντεπαναστατικές ανατροπές, πόλεμοι, ρατσισμός, βία, αίμα, συρρίκνωση των εργατικών δικαιωμάτων, υποδούλωση των λαών στην ελευθερία κίνησης του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και των πολυεθνικών (από τη Βαλτική ως τα Ουράλια)... έτσι για να θυμίσουμε το ίνδαλμα ορισμένων, τον Ισπανό ευρω...«κομμουνιστή» Αθκαράτε.

Η ανισόμετρη ανάπτυξη είναι σύμφυτη με τον καπιταλισμό. Το πρώτο και βασικό ψέμα της προπαγάνδας του κεφαλαίου βρίσκεται στην απόκρυψη αυτού του νόμου, έτσι ώστε να διευκολυνθεί το πέρασμα στο λαό απόψεων του τύπου: «γίναμε Ευρώπη, άρα αυτό που ισχύει για τους άλλους (μισθοί, μεροκάματα, όροι εργασίας κλπ) θα ισχύει και για μας». Στην πραγματικότητα το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα δεν περιορίζει, αντίθετα θα οξύνει ακόμα περισσότερο το χάσμα. Θα διευρύνει ακόμα περισσότερο τις ταξικές και κοινωνικές ανισότητες. Ο ερχομός του ευρώ σημαίνει περισσότερα κέρδη για το κεφάλαιο, μεγαλύτερη συσσώρευση και μεταφορά πλούτου στους βιομηχανικά ισχυρούς της ευρωενωσιακής αγοράς, χειροτέρευση της κατάστασης για την εργατική τάξη. Το ευρώ έρχεται να «τακτοποιήσει» τους γενικούς όρους εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης στην ΕΕ προς όφελος του κεφαλαίου συνολικά. Ερχεται, σε τελευταία ανάλυση, να αποτιμήσει με ενιαίο τρόπο την παραγωγή της υπεραξίας του εμπορεύματος «εργατική δύναμη», του εμπορεύματος εκείνου που πληρώνει πρώτα και κύρια τη λεγόμενη «σύγκλιση» με την ΟΝΕ. Τι μας λέει όμως η επίσημη προπαγάνδα; Αφού «έφαγαν τα λυσσακά τους» αποπροσανατολίζοντας τους εργαζόμενους με απίστευτα τερτίπια, όπως για παράδειγμα με το Χρηματιστήριο, τώρα κάνουν λόγο για την... «πραγματική σύγκλιση», σύνθημα το οποίο βρίσκει μεγάλη απήχηση και στους γνωστούς και μη εξαιρετέους κύκλους που και κατά το παρελθόν έβαζαν πλάτες σε αυτού του είδους την προπαγάνδα. Ορισμένοι... «αριστεροί» σε αυτούς τους χώρους το πάνε και παραπέρα. Κριτικάροντας δήθεν τους κυβερνώντες για... απραξία, ολιγωρία και οτιδήποτε άλλο, ζητούν μέτρα για την «πραγματική σύγκλιση» «υποστηρίζοντας» με... σθένος τους εργαζόμενους. Για το τι σόι μέτρα μπορεί να είναι αυτά παραθέτουμε τα λόγια του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, Λ. Παπαδήμου, κατά την παρουσίαση, φέτος τον Απρίλη, της ετήσιας έκθεσης για την οικονομία: «η πραγματική σύγκλιση» προϋποθέτει «και την έγκαιρη αντιμετώπιση του προβλήματος της κοινωνικής ασφάλισης», ανέφερε με νόημα ο Παπαδήμος, προσθέτοντας το αμίμητο ότι η πραγματική σύγκλιση θα απαιτήσει μια τουλάχιστον εικοσαετία...

Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να τους γυρίσουν την πλάτη. Η προπαγάνδα της πλουτοκρατίας είναι αντιεπιστημονική, ψευδής, αποπροσανατολιστική. Το ΚΚΕ στην απόφαση του 16ου Συνεδρίου για το Αντιιμπεριαλιστικό Αντιμονοπωλιακό Δημοκρατικό Μέτωπο αναφέρει ότι «οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν την πολιτική θέση για το χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως διακρατικής καπιταλιστικής ένωσης, για το ρόλο του ΝΑΤΟ και την ανάγκη μετωπικής αντιπαράθεσης στην προοπτική συνολικής ρήξης με τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, με τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις».

Τις μέρες αυτές η κυβέρνηση ξεκινά μια νέα διαφημιστική εκστρατεία -και αυτή ο λαός θα τη χρυσοπληρώσει- με στόχο υποτίθεται την ενημέρωση των πολιτών για το ευρώ. Δεν αμφιβάλουμε για την ανάγκη «ενημέρωσης» όσο και αν αυτή η «ανάγκη» επιβλήθηκε από τους κεφαλαιοκράτες και το Διευθυντήριο των Βρυξελλών. Επισημαίνουμε όμως ότι η κυβέρνηση θα αξιοποιήσει αυτή την «ανάγκη» προκειμένου να θολώσει τα νερά, να αποκρύψει την πραγματικότητα, να προχωρήσει σε συστηματική πλύση εγκεφάλου και αποπροσανατολισμού. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει ταυτόχρονα το απύθμενο θράσος να εξαπατάει τα εργαζόμενα νοικοκυριά της χώρας για δήθεν μέτρα «αποτροπής κερδοσκοπικών φαινομένων» ενόψει του ευρώ. Στην πραγματικότητα αυτοί που υπέθαλψαν τους ντόπιους και ξένους ρεντιέρηδες της λεγόμενης προ-ΟΝΕ εποχής, αρκούνται τώρα σε κάποιες... «συμφωνίες κυρίων» με τους βιομηχάνους, τα πολυκαταστήματα κλπ, προκειμένου υποτίθεται να συγκρατήσουν τις τιμές στα είδη λαϊκής κατανάλωσης. Το πρόβλημα της κερδοσκοπίας αυτού του είδους και υπαρκτό είναι και διαστάσεις θα πάρει και βέβαια πρέπει να απασχολεί τα νοικοκυριά της χώρας. Και η σοβαρότητά του είναι τέτοια που δεν πρέπει να αφεθεί στο «φιλότιμο» των κυβερνώντων. Ο «Ρ» θα επανέλθει στο συγκεκριμένο ζήτημα με χρηστικές πληροφορίες για τα ζητήματα που ανακύπτουν.