1] Ο επιστημονικός χαρακτήρας (όχι με την έννοια της προνομιακής εξειδίκευσης) του θέματος θέτει απαιτητικότερους όρους διαλόγου, χωρίς να σημαίνει ότι και στην τρέχουσα πολιτική καλύπτονται οι πραγματικές απαιτήσεις ιδεολογικο-πολιτικής επεξεργασίας.

Οι Θέσεις μπορούν να αποτελέσουν - θετικά και αρνητικά - βάση διεξοδικού διαλόγου που θα διεξαχθεί έως το επόμενο συνέδριο, με χρονική επάρκεια, δυνατότητα αναφοράς σε τοποθετήσεις άλλων, ανατοποθετήσεων στη βάση της συζήτησης. Για το σκοπό αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί και το διαδίκτυο, που η καθυστέρηση αξιοποίησής του, κομματικά και στη βάση των διαδραστικών τεχνικών δυνατοτήτων του για τις ανάγκες της ιδεολογικής αντιπαράθεσης και επεξεργασίας, ισοδυναμεί με καθυστέρηση αξιοποίησης της τυπογραφίας μετά Γουτεμβέργιο.

2] Στις «Παρατηρήσεις πάνω σε οικονομικά ζητήματα...» (Οικονομικά προβλήματα του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, Σ.Ε. σελ 35-36) ο Στάλιν γράφει για «εθνικοποίηση όχι ενός μέρους των μέσων παραγωγής, αλλά όλων των μέσων παραγωγής» (περιορίζοντας το ζήτημα και ταυτόχρονα διευρύνοντάς το πέρα από τα όρια του: «δηλαδή... όχι μονάχα στη βιομηχανία αλλά και στην αγροτική οικονομία»), καθώς «... σε άλλο σημείο του Αντι-Ντίρινγκ ο Ενγκελς μιλάει για κυριαρχία πάνω σε "όλο το σύνολο των μέσων παραγωγής"».

Ομως στο Αντι-Ντίρινγκ (στο μέρος του που εκδόθηκε και ξεχωριστά ως «Ουτοπικός και επιστημονικός σοσιαλισμός») γράφει επίσης για «... πανηγυρική αναγνώριση του γεγονότος, ότι οι σύγχρονες παραγωγικές δυνάμεις είναι από τη φύση τους, ίδια κοινωνικές και γι' αυτό θα πρέπει να εναρμονιστεί αυτός ο τρόπος παραγωγής, ιδιοποίησης και ανταλλαγής με τον κοινωνικό χαρακτήρα των μέσων παραγωγής. Και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν η κοινωνία ανοιχτά και χωρίς περιστροφές πάρει στην κατοχή της τις παραγωγικές δυνάμεις, που έχουν τόσο μεγαλώσει [σ.μ.: αποδίδεται και ως «ωριμάσει», «ενηλικιωθεί» - γερμ. «erwachsen», λέξη παραλειπόμενη στη μετάφραση της Σ.Ε. σελ. 431-432] ώστε να μην υπακούουν σε καμιά άλλη διεύθυνση εκτός από τη δική της» (Αναγνωστίδης σελ. 414).

Το 1951 κάθε τοποθέτηση μετριόταν ίσως και στο επίπεδο των πρακτικών συνεπειών της στην ήδη υπάρχουσα οικονομική βάση και σχέσεις μετά από 2-3 δεκαετίες σοσιαλισμού.

Ομως κάθε σύγχρονη τοποθέτηση για το σοσιαλισμό οφείλει αν όχι να απαντήσει σε αυτό το θεμελιακό ερώτημα, τουλάχιστον να το θέσει, όχι μόνο στη βάση των συνθηκών που τέθηκε το 1951, αλλά στη βάση των σημερινών συνθηκών και σε γενική θεωρητική βάση.

Το ερώτημα ανάγεται και στην κριτική του Μαρξ στο «Πρόγραμμα της Γκότα», όπου αντιστρατεύεται την κατάταξη των μικροαστικών στρωμάτων μαζί με τους γαιοκτήμονες σε «μια αντιδραστική μάζα». Από την άλλη, ο ακαδημαϊκός σοσιαλδημοκρατικός «μαρξισμός» - θεωρητικές επιδράσεις του οποίου δεν ήταν μικρές από την αρχή της σοσιαλιστικής οικοδόμησης - καθώς γενικά θεωρεί το σοσιαλισμό σαν «αυτόματο» αποτέλεσμα ενός επιπέδου ολοκληρωτικής συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου, θα έδινε την ίδια απάντηση στο ερώτημα της «τύχης» των «μικρών» παραγωγικών δυνάμεων, της μικρής παραγωγής, της μικροϊδιοκτησίας στο σοσιαλισμό: θα την είχε εξαφανίσει. Κι αν στον καπιταλισμό τα θεωρητικά αυτά στοιχεία υπηρετούν τις βλέψεις του μονοπωλιακού κεφαλαίου, σε συνθήκες σοσιαλιστικής οικοδόμησης συνενώνονται με στοιχεία «ουτοπικού» σοσιαλισμού, επαναστατικού αυθορμητισμού, ενισχυμένα μόνο εν μέρει από πρακτικές αναγκαιότητες μικρότερης ή μεγαλύτερης σημασίας, η αντιμετώπιση των οποίων μπορεί να χαράζει ή να μην χαράζει «μονόδρομο».

Το ζήτημα δεν αφορά κάποια «επιστροφή» σε προκαπιταλιστικές μορφές. Αφορά οικονομικές μορφές που βρίσκει ο σοσιαλισμός ως υπάρχουσες στην οικοδόμησή του... Την ικανότητά του να αφομοιώνει τη «μικρή παραγωγή» στη μεγάλη... Το κατά πόσον η «γέννηση της μεγάλης παραγωγής από τη μικρή» μπορεί σε συνθήκες σοσιαλισμού να σημαίνει όχι επιστροφή στον καπιταλισμό αλλά αναπαραγωγή της σοσιαλιστικής οικονομικής βάσης... Το κατά πόσον οι «ανώριμες» παραγωγικές δυνάμεις μπορούν να διευθυνθούν από την κοινωνία «έμμεσα» και με «περιστροφές», α) χάρη στο άμεσο και χωρίς περιστροφές πέρασμα στην κατοχή της κοινωνίας των παραγωγικών δυνάμεων που έχουν ωριμάσει ώστε μόνη διεύθυνση που τους αρμόζει να είναι η κοινωνική και β) χάρη στη δικτατορία του προλεταριάτου...

Σε κανονικές συνθήκες δεν είναι η παραγωγικότητα (όσο κι αν αυτή σαν ζήτημα δεν επιδέχεται μονοσήμαντες προσεγγίσεις) το αποφασιστικό κριτήριο απάντησης στο ερώτημα, αλλά οι όροι γέννησης της νέας κοινωνίας μέσα από τις υλικές προϋποθέσεις που έχουν ωριμάσει στην παλιά...

2] Η εσωκομματική αντιπαράθεση της δεκαετίας του '30 δεν υποτασσόταν μόνο στις διεθνείς συνθήκες οξυμένης ταξικής πάλης, αλλά αντικειμενικά αποτελούσε και εργαλείο ανόδου στην ιεραρχία για τμήμα στελεχών ικανών στον «χειρισμό» τέτοιων «σχέσεων»...

Οταν στην έκδοση της Σ.Ε. (1999). «Παρατηρήσεις [του Λένιν] στο Βιβλίο του Μπουχάριν "Η οικονομία της μεταβατικής περιόδου"» διαβάζουμε στις σημειώσεις της μεταφρασμένης σοβιετικής έκδοσης (του 1985 ή 1929;), ότι «... Ο Μπουχάριν, διατυπώνοντας την εσφαλμένη θεωρία του "εξωοικονομικού εξαναγκασμού", τασσόταν συγχρόνως υπέρ της αποδέσμευσης από οποιεσδήποτε κατευθυντήριες αρχές στον τομέα της οικονομικής πολιτικής» (σελ. 85) και συγκρίνουμε τις παρατηρήσεις του Λένιν για το συγκεκριμένο κεφάλαιο περί «εξωοικονομικού εξαναγκασμού», που συνοψίζονται στη φράση: «αυτό είναι ένα υπέροχο κεφάλαιο» (σελ. 75), μπορούμε να συμπεράνουμε πως η συγκεκριμένη χυδαία μεταχείριση του Μπουχάριν (και του Λένιν) από το σοβιετικό εκδοτικό (την οποία ασχολίαστα αναπαράγει η Σ.Ε.) επικεντρώνεται στον «εξωοικονομικό εξαναγκασμό», όχι από απέχθεια προς τον «εξαναγκασμό», όπως θα μπορούσε να υποθέσει κάποιος καλοπροαίρετος, αλλά από απέχθεια προς τον κοινωνικό σχεδιασμό και διεύθυνση της οικονομίας που έχουν πράγματι «εξωοικονομικό» χαρακτήρα, σε αντίθεση με τα «οικονομικά» στοιχεία της προσφοράς - ζήτησης και του κέρδους, των οποίων ο «εξαναγκασμός» γινόταν ζωτική ανάγκη για την κοινωνική «νομιμοποίηση» της προνομιακής θέσης στρωμάτων που ήλπιζαν, ότι με την ανατροπή του σοσιαλισμού θα αποτελούσαν τη νέα ρωσική αστική τάξη.

Τα κριτήρια ιστορικής αποτίμησης πρέπει να αντλούνται από τη συνολική ιστορική εμπειρία κι όχι αποκλειστικά από τους «περιορισμένους» όρους της στιγμής όπου έλαβαν χώρα τα γεγονότα...

3] Παρά την ισχύουσα τυπολογία «πολεμικός κομμουνισμός» ήταν και ο σοσιαλισμός της δεκαετίας του '30, καθορισμένος από τις αναγκαιότητες της ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης και της απόκρουσης της επικείμενης ναζιστικής επίθεσης.

Η ναζιστική Γερμανία αποτέλεσε τη δεκαετία του '30 την πολεμική αιχμή του ιμπεριαλισμού κι η ΕΣΣΔ την πολεμική αιχμή του παγκόσμιου εργατικού κινήματος.

Ομως δεν επιτρέπεται να παραγνωρίζονται οι στρεβλώσεις που αυτές οι συνθήκες επιφέρουν στους πολιτιστικούς, πολιτικούς και οικονομικούς «ρυθμούς» της σοσιαλιστικής ανάπτυξης, ούτε να αναγνωρίζονται αυτές ως το θεωρητικό πρότυπο της «ομαλής» σοσιαλιστικής ανάπτυξης.

4] Η απόπειρα εξομοίωσης κομμουνισμού και ναζισμού, Στάλιν και Χίτλερ, στοχεύει όχι μόνο στην «ποινικοποίηση» του κομμουνισμού, αλλά ταυτόχρονα και στη νομιμοποίηση του ναζισμού, «εξομοιώνοντάς» τον με τον κομμουνισμό που ήταν, είναι και θα είναι νόμιμος στις συνειδήσεις των λαών.

5] Το ζήτημα της διαφοράς αστικής και σοσιαλιστικής δημοκρατίας (θέση 103 για το 1° θέμα) μόνο εν μέρει μπορεί να προβληθεί στη βάση της ιστορικής εμπειρίας. Ο «αλτήρας» από τον οποίο προέκυψε αυτή ήταν το τσαρικό κράτος. Ο «αλτήρας» σήμερα είναι η αστική δημοκρατία, γι' αυτό σε σχέση με χτες είναι ανώτερες οι δημοκρατικές απαιτήσεις κάθε «μαγείρισσας που πρέπει να μάθει να κυβερνά»...

6] Κανένας περιορισμός στην έκφραση δε στάθηκε ικανός να αποτρέψει την ανατροπή ακριβώς από ορισμένους θεματοφύλακες των περιορισμών στο όνομα της υπεράσπισης του σοσιαλισμού.

Αντίθετα οι περιορισμοί αποτέλεσαν βάση δυνατοτήτων του ιμπεριαλισμού για συμμαχίες με σημαντικά τμήματα της διανόησης κλπ. Οι περιορισμοί στην έκφραση θίγουν αντικειμενικά και τις δυνατότητες πολιτικής έκφρασης της ίδιας της εργατικής τάξης...

7] Η αντίθεση μεταξύ πνευματικής - χειρωνακτικής εργασίας ανάγεται και ολοκληρώνεται στην αντίθεση του καταμερισμού μεταξύ διευθυντικής - εκτελεστικής εργασίας. Το θεωρητικό παράδειγμα της «μαγείρισσας που μαθαίνει να κυβερνά» είναι παράδειγμα άρσης της αντίθεσης μεταξύ χειρωνακτικής - πνευματικής εργασίας...

8] Αντιλήψεις όπως π.χ. η καταδίκη της ελεύθερης συμβίωσης των φύλων ως «αστικής» (αναφέρομαι σε γράμμα στον προσυνεδριακό διάλογο), εφόσον επικρατούσαν «κομματικά» και κατόπιν «κοινωνικά», είναι πιο επιζήμιες από χίλιους οπορτουνισμούς. Από μόνες τους θα αποτελούσαν βάση συμμαχιών του ιμπεριαλισμού με πλατιά τμήματα της νεολαίας...

Ενα μεγάλο χάσμα χωρίζει την άποψη και την κριτική του ΚΚΕ για το σοσιαλισμό από αυτές των διάφορων «διαβασμένων» και «ψαγμένων» πάσης φύσης, απόχρωσης και απόκλισης «αριστερών», αριστερούτσικων, μισοαριστερών, ψευτοαριστερών, «διανοητών αριστερών», αριστερών χωρίς πρόγραμμα ή με πρόγραμμα και πάσης φύσης εκσυγχρονισμένων και εκσυγχρονιστών δημοκρατών της αστικής δικτατορίας με κοινοβούλιο ή των οπαδών του «σοσιαλισμού με δημοκρατία».

Είναι το χάσμα της ποιοτικής διαφοράς της πάλης και του στρατηγικού στόχου του ΚΚΕ για τον επαναστατικό σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, την εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, της κατάργησης της εκμεταλλευτικής κοινωνίας και των τάξεων, της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής, της σχεδιομετρικής ανάπτυξης της οικονομίας (κεντρικός σχεδιασμός). Ζητήματα που ουδόλως απασχολούν και ενδιαφέρουν τους προαναφερόμενους παραπάνω που βολεύτηκαν άνετα στον καναπέ της ευρωσάλας (μικροαστικές αυταπάτες) και μάλιστα και με συμβόλαια (όπως το ευρωκαταστατικό του ΚΕΑ) σαν αριστερό δόλωμα στη φάκα της αστικής προπαγάνδας αφού θα βάλουν, λένε, «τον άνθρωπο πάνω από τα κέρδη!».

Αυτό το θεμελιακό γεγονός της διαφοράς του στρατηγικού στόχου καθορίζει τον τρόπο και την ποιότητα του πώς κριτικάρει κανείς το σοσιαλισμό που οικοδομήθηκε, τις αιτίες των ανατροπών, τον Οχτώβρη του '17, την περίοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης (Στάλιν), τον Β΄ Πόλεμο και όλα τα μετέπειτα. Καθορίζει επίσης και την κριτική που ασκεί κάποιος στις Θέσεις της ΚΕ για το Σοσιαλισμό στο 18ο Συνέδριο. Καθορίζει το αν ενδιαφέρεται να πατάει στην πραγματικότητα ή να την κάνει λάστιχο.

Εάν σε ενδιαφέρει η υπόθεση της εργατικής τάξης, της λαϊκής εξουσίας και οικονομίας, του λαϊκού μετώπου που θα παλέψει γι' αυτά, της πρωτοπορίας τους, δηλαδή, του Μαρξιστικού - Λενινιστικού Κομμουνιστικού Κόμματος, δεν μπορεί παρά να μελετάς, να εξετάζεις, να εξοπλίζεσαι, να αντιλαμβάνεσαι ότι πράγματι ο κομμουνισμός είναι η επιστημονική έκφραση των συμφερόντων της εργατικής τάξης, ότι πράγματι οικοδομήθηκε ο σοσιαλισμός αφού τα σημερινά αιτήματα των εργαζομένων είχαν γίνει πράξη στο σοσιαλισμό και πληρούνταν όλοι οι όροι της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, ότι η ΕΣΣΔ ήταν ο κύριος φορέας του προλεταριακού διεθνισμού και της Μεγάλης Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, ο εγγυητής της ειρήνης, ο αρωγός των απανταχού κατατρεγμένων.

Σήμερα που φαίνεται η διαφορά με τη συμφορά των ανατροπών, της «νέας τάξης» και της παγκοσμιοποίησης (ιμπεριαλισμού) μπορείς να καταλάβεις γιατί ήταν ανατροπή και όχι κατάρρευση, γιατί δε λειτουργεί ο νόμος της αξίας και η αγορά στο σοσιαλισμό, γιατί η βάση των στρεβλώσεων ήταν στα οικονομικά ζητήματα και στην κατεύθυνση της λύσης τους, που πώς και γιατί φυτρώνει ο οπορτουνισμός.

Εάν δε σε ενδιαφέρει όμως η υπόθεση της εργατικής λαϊκής νίκης, του σοσιαλισμού, τότε από τον πάτο της αστικής πολυθρόνας σου (που λέγαμε), εφευρίσκεις τα φληναφήματα περί Στάλιν, περί «σοσιαλιμπεριαλισμού», περί «διωγμών και εξόντωσης» αντιφρονούντων (οι οποίοι το τι θέλανε φαίνεται σήμερα), περί έλλειψης δημοκρατίας (αστικής φυσικά), περί Κα Γκε Μπε και Στάζι, περί τυφλωμένου, δογματικού σταλινικά πωρωμένου ΚΚΕ, περί κατρακύλας του «Περισσού», κλπ., και αρπάζεσαι από την πολυπολικότητα, την ευρωκουλτούρα, την πολυπολιτισμικότητα, τον «εθελοντισμό» των ΜΚΟ και από κάθε καρικατούρα των επιτελών του ευρωκεφαλαίου, ενάντια στο οποίο σκούζεις μόνο για άλλοθι συνύπαρξης και κοινωνικών διαλόγων. Μιλάς για κατάρρευση ανελεύθερου καθεστώτος γι' αυτό και ταυτίζεις με άνεση το Γκουαντάναμο με τη σοσιαλιστική Κούβα αφού και στα δύο παραβιάζονται λες τα ανθρώπινα δικαιώματα!

Οι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το Σοσιαλισμό απευθύνονται ασφαλώς σε όλους, αλλά πρώτα απ' όλους και ειδικά στους εργάτες που δε σκότωσε ο Στάλιν αλλά το εφοπλιστικό κεφάλαιο στα αμπάρια του γκαζάδικου, στους οικοδόμους που τσάκισε η εργοδοσία στο γιαπί και όχι η γραφειοκρατία στην ΕΣΣΔ, στο σπουδαστή που πρέπει να δουλέψει γιατί ο πατέρας του είναι «δημοκρατικά» απολυμένος, στον αγρότη που μένει χωρίς γη γιατί του την αρπάζει η ΚΑΠ της ΕΕ και όχι η κολεκτιβοποίηση (που του έδωσε γη και μέσα), σε κάθε βιοπαλαιστή εργαζόμενο που φτύνει κάθε μέρα αίμα για να τα φέρει βόλτα στη μαύρη «ελεύθερη» αγορά, στον αυτοαπασχολούμενο που κλείνει λόγω καπιταλιστικής κρίσης και όχι απ' το κίνημα της συνεταιριστικοποίησης, στον τοξικομανή που δε βρίσκει δημόσιο στεγνό πρόγραμμα σε χώρα της ΕΕ, στο μετανάστη σκλάβο και όμηρο στην ΕΕ κι όχι σε «γκούλαγκ», που δεν τον έδιωξε απ' την πατρίδα του η «εθνοκάθαρση του Στάλιν» αλλά ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος και η φτώχεια. Οι Θέσεις της ΚΕ απευθύνονται επίσης σε όσους δεν αντέχουν την ιμπεριαλιστική μπότα στον κόσμο της αστικής «δημοκρατίας» σήμερα, που είσαι «ελεύθερος» να λες ό,τι σου κατέβει, αλλά να κάνεις ό,τι προστάζει η πλουτοκρατία αλλιώς γίνεσαι Γάζα (πάνε περίπατο κι οι θεωρίες για τη Γιάλτα και του ποιος χτίζει τείχη).

Λέω, δηλαδή, ότι συμφωνώ απόλυτα με τις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το Σοσιαλισμό στο 18ο Συνέδριο του Κόμματος. Οπου χρειάζεται (π.χ., σε συναδέλφους) μπορώ να τεκμηριώσω τη θέση μου πλήρως και ολοσχερώς. Εδώ δε χρειάζεται τίποτα περισσότερο ή κουλτουριάρικο. Σαν εργαζόμενος με παιδί που σπουδάζει έτσι τα καταλαβαίνω τα πράγματα. Απλά.

Αν θες την εργατική νίκη μιλάς με ιστορική και πολιτική σοβαρότητα, καλοπροαίρετα. Αν δε θες την εργατική νίκη και το σοσιαλισμό τότε πέφτεις στον οπορτουνισμό, στην αντίδραση και λες ό,τι σου κατέβει αρκεί να παραμένεις μέσα στο «παιχνίδι», να είσαι «in» διά παν ενδεχόμενον, όπως κάθε καλός μικροαστός, άσχετα απ' την ταμπέλα που φέρει αναρτημένη.

Είναι πολύ θετικό που οι Θέσεις της ΚΕ δεν αρέσουν στο μικροαστικό στοιχείο και στις αστικές φυλλάδες. Ετσι κι αλλιώς δεν τους άρεσε ποτέ τίποτα το αληθινά φιλολαϊκό και εργατικό (είναι τρε μπανάλ για Ευρωπαίους ΝΑΤΟφρονες!) και το πολεμάνε με λύσσα.

Γιατί στο σοσιαλισμό Μαυρογιαλούροι και όλα τα σχετικά γιοκ! Γι' αυτό μελετάμε το σοσιαλισμό. Για να γίνει νόμος άπαξ διά παντός το δίκιο του εργάτη. Αυτό ενδιαφέρει το ΚΚΕ και έτσι εξετάζει τα πράγματα.

ΖΗΤΩ ΤΟ 18ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΚΚΕ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΕ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ!

Από τον «Ριζοσπάστη» της 24/12/2008, διαβάζοντας κανείς το κείμενο για το δεύτερο θέμα του συνδικαλιστή Παύλου Ταμουρίδη μας βάζει σε μεγάλο πειρασμό να σκεφτούμε πολύ πλατιά και άκρως σοβαρά για τις εκτιμήσεις του στο θέμα των αιτιών που προκάλεσαν τις ανατροπές των σοσιαλιστικών χωρών.

Ομως, με μια ζωή επί 30 χρόνια στην πολιτική προσφυγιά διαφωνώ καθέτως με το απαράδεκτο για μένα κείμενο. Εζησα με αυτούς τους λαούς, δούλεψα μαζί τους και τις καλές και τις δύσκολες στιγμές, γνώρισα τον πολιτισμό τους και μαζί ζούσαμε τα προβλήματά τους, που ήταν και δικά μας προβλήματα και με την πείρα της ζωής μου σ' αυτές, τολμώ να φωνάξω δυνατά ένα τρανό ΟΧΙ στους ισχυρισμούς αυτούς. Γιατί, αν αυτό κυριαρχήσει στο ΚΚΕ και στη ζωή μας γενικότερα, μηδενίζουμε κάθε δύναμή μας και αγωνιστική συνείδηση και προοδευτική προοπτική του μέλλοντος μιας κοινωνίας που ονειρευόμαστε και για την οποία μια ζωή με αγώνες και θυσίες αφιερώσαμε.

Αν δεν είναι έτσι και σφάλλω στην εκτίμησή μου για το ρόλο και τη σημασία για τον Στάλιν και το θετικό του έργο, ενός αταλάντευτου κομμουνιστή, ηγέτη, στρατηγού και στρατηλάτη του αιώνα και σωτήρα ηγέτη της κραταιάς τότε Σοβιετικής Ενωσης, που στ' όνομά του θυσιάστηκαν εκατομμύρια αγωνιστές για μια ελεύθερη δημοκρατική σοσιαλιστική κοινωνία στην Ευρώπη και σ' άλλες ηπείρους, ζητώ συγγνώμη, όμως με επιχειρήματα που δεν αντέχουν στην κοινή λογική; Γεγονός το οποίο στο κείμενό του δεν υπάρχουν.

Με τέτοια επιχειρήματα, μια ολόκληρη ζωή μας πολεμούν οι αντίπαλοί μας, η αστική τάξη και η πλουτοκρατία, και όλοι οι οπορτουνιστές όλων των αποχρώσεων, δικοί μας και άλλοι. Και όλα αυτά, ή μερικά από αυτά θα ήταν πιστευτά, ίσως, αλλά μέσα σ' αυτό το πολιτικό γίγνεσθαι, που συντελείται στην εποχή μας ν' ακούγονται τέτοιες ακραίες απόψεις για το διάλογο για το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ μοιάζει με παραλογισμό. Αλλο λάθος του Στάλιν (ή υποτιθέμενα λάθη) και άλλο απόρριψη.

Ο Στάλιν ήταν ηγέτης του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους και βάδιζε μέσα από ανεξερεύνητους δρόμους και παρ' όλα νικούσε. Αλάνθαστος ουδείς. Οποιος δε δουλεύει δεν κάνει λάθη. Φυσικά από τα λάθη, κρίνοντας σωστά, διορθωνόμαστε.

Από πού ν' αρχίσει και πού να τελειώσει η τεράστια προσφορά ως ηγέτης της σοσιαλιστικής οικοδόμησης της ΕΣΣΔ και στην οικονομία και στους δύσκολους καιρούς του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και τόσων άλλων και στο εθνικό πρόβλημα, ως πολυεθνικό κράτος. Σήμερα το ζούμε όλοι καλύτερα, με τους πολέμους των φίλων και αδελφικών λαών. Τα λάθη, ή υποτιθέμενα λάθη, του Στάλιν να διογκώνονται και να αποσιωπούνται τα μεγάλα έργα, ιστορικής σημασίας, για το σοσιαλισμό και τη συνεισφορά στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα είναι ηθελημένη συκοφαντική διαστρέβλωση, η οποία μόνο από τα αρχεία του αντικομμουνισμού, της πιο χυδαίας αντικομμουνιστικής ιμπεριαλιστικής προπαγάνδας εκπορεύεται.

Τέλος, δεν άκουσα κουβέντα από τον συνδικαλιστή, για: Χρουστσόφ, Γκορμπατσόφ, Γιέλτσιν, Τίτο, και πάει λέγοντας...

Εχω ασχοληθεί με τις Θέσεις για το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ, τις οποίες βρίσκω πολύ σωστές. Στις Θέσεις επίσης για το σοσιαλισμό πολύ σωστά ανοίχτηκε ένα τόσο σπουδαίο κεφάλαιο που μιλάει καθαρά και σωστά βγάζοντας θετικά συμπεράσματα, όπου μεταξύ των άλλων ξεκαθαρίζεται σε πρώτη φάση ο αρνητικός και καθοριστικός ρόλος του «ΟΠΟΡΤΟΥΝΙΣΜΟΥ» που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πτώση των Σοσιαλιστικών Χωρών. Ο οπορτουνισμός, όπως και σήμερα και πάντα θα είναι παράγοντας διάλυσης του ταξικού κινήματος. Σωστά λοιπόν το Κόμμα μας επισημαίνει και αποκαλύπτει ότι οδήγησε το λαό στη γωνία, μακριά από τα προβλήματα της ζωής.

Το Κόμμα μας, το ΚΚΕ, στις συνελεύσεις αναλύει τις θέσεις όπως και ο «Ριζοσπάστης» που δημοσιεύει πολλές απόψεις συντρόφων.

Εκείνο που θέλω να επισημάνω είναι ένα μεγάλο θέμα που δεν υπάρχει σε ιδιαίτερο άρθρο, απλώς αναφέρεται μονολεκτικά. Είναι το θέμα του ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ή της ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ στα επαγγελματικά μας ταξικά σωματεία και στους Πολιτιστικούς Συλλόγους. Το ΚΚΕ είναι ταυτόσημο με τον πολιτισμό.

Με τον πολιτισμό έχεις με τόσα πολλά να ασχοληθείς: με την Ιστορία, τη λογοτεχνία, τη ζωγραφική, το χορό, το τραγούδι, το θέατρο κ.ά. Γράψου λοιπόν στο ταξικό σου σωματείο να ενδιαφερθείς για τα προβλήματά σου, εκεί στο σωματείο σου πρέπει να βρεις ενδιαφέροντα που θα γεμίσουν τον αγώνα σου, όπως το τραγούδι, το χορό, τη ζωγραφική κ.ά.

Δεν εννοούμε πολιτισμό με το να αφήσουμε το Σωματείο μας, το Κόμμα μας, επομένως την ιδεολογία μας. Ολα αυτά είναι αναπόσπαστα και πάνε μαζί. Δε λειτουργούν δυστυχώς οι σύλλογοι στη γειτονιά μας, οι συντοπίτικοι σύλλογοι πάνε από το κακό στο χειρότερο. Υπάρχουν σύλλογοι, αλλά λίγοι, που δημιουργούν έργο, παλεύουν και αντιστέκονται. Τι γίνεται στα ταξικά σωματεία; Εκτός από τη δουλειά του σωματείου δε χρειάζεται παράλληλα και η πολιτιστική ενασχόληση; π.χ. σ' ολόκληρο Πειραιά και τις περισσότερες συνοικίες τι γίνεται; Δεν μπορούν τα ταξικά σωματεία να φτιάξουν μια ομάδα χορού; Στην αρχή πολλά σωματεία μαζί. Δεν μπορούν να φτιάξουν μια ομάδα τραγουδιού; Χορωδία; Μια ομάδα θεάτρου με δύο, τρία, τέσσερα άτομα; Μια ομάδα οργάνων; Τι γίνεται με τις διαλέξεις ή την ανάγνωση των βιβλίων κ.ά.

Δυστυχώς, γίνονται ελάχιστα, ιδιαίτερα στα εργατικά σωματεία απολύτως τίποτε.

Ο πολιτισμός δεν είναι ένα κομμάτι από τη ζωή μας; Δεν τραγουδάμε σε μια εκδήλωση; δε χορεύουμε; Γιατί τα παλιά χρόνια, χρόνια δύσκολα, είχαμε το θέατρο, τη χορωδία, την ποίηση, στο βουνό με το τουφέκι μας στον ώμο;

Αν η πολιτιστική δραστηριότητα μπει στα Σωματεία δε θα μιλήσεις για τα προβλήματα που σε απασχολούν; Η πολιτιστική δραστηριότητα δεν ομορφαίνει και δίνει δύναμη στη ζωή; Να πάρουμε για παράδειγμα τον ηρωικό κουβανέζικο λαό, που δουλεύει και τραγουδάει, που αγωνίζεται και χορεύει.

Οταν μιλάμε για πολιτιστική δραστηριότητα στα σωματεία και στους συλλόγους εννοούμε την ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ. Εδώ βρίσκεται η ουσία.

Καλλιτέχνες μεγάλης εμβέλειας στο παρελθόν άφησαν έργο και δίδαξαν τον ερασιτέχνη λαό μέσα από την εξορία, τη φυλακή, στο βουνό και συνέχισαν όταν βγήκαν π.χ. ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τάσος Αλεβίζος, ο Βασίλης Ρώτας, ο Μάνος Κατράκης κ.ά.

Γιατί αυτή την προσπάθεια να μην τη συνεχίσουμε; Πρέπει να μπει καθήκον μέσα στο σωματείο ή στον πολιτιστικό σύλλογο. Πρέπει οι προοδευτικοί άνθρωποι να μπουν μπροστά. Πρέπει το Κόμμα μας να ΕΝΔΙΑΦΕΡΘΕΙ ΕΝΕΡΓΑ.