Σάββατο 1 Φλεβάρη 2025 - Κυριακή 2 Φλεβάρη 2025
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΓΥΝΑΙΚΑ
ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ
Ρυθμίσεις που δεν «ξεπλένουν» τις εγκληματικές ευθύνες για την έλλειψη πρόληψης και προστασίας

INTIME NEWS

Τη μάσκα του «σκληρού τιμωρού» των δραστών εγκλημάτων βίας σε βάρος γυναικών και παιδιών και του «ευαίσθητου υποστηρικτή» των θυμάτων φόρεσε με θράσος η κυβέρνηση, προκειμένου να δρομολογήσει νέες αντιδραστικές αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα. Μέσα από το νομοθέτημα του υπουργείου Δικαιοσύνης, που ψηφίστηκε την Παρασκευή 24 Γενάρη στην Ολομέλεια της Βουλής, προσπάθησε να «φορτώσει» την αντιμετώπιση σύνθετων κοινωνικών ζητημάτων όπως η ενδοοικογενειακή βία αποκλειστικά με αυστηροποίηση του ποινικού πλαισίου ως πανάκεια για το σύνθετο και σοβαρό πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας.

Με αυτόν τον τρόπο η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως στο παρελθόν οι κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, επιδιώκει να «θολώσει» ότι η ατομική εγκληματικότητα δεν αναπτύσσεται σε κοινωνικό κενό. Η βία κάθε μορφής σε βάρος των γυναικών δεν αποτελεί μια παρέκκλιση κάποιων ατόμων. Στην «αρένα» και τη σήψη της καπιταλιστικής, εκμεταλλευτικής κοινωνίας φυτρώνουν ο ατομισμός, ο ανταγωνισμός, η υποτίμηση της προσωπικότητας ενός ανθρώπου, ακόμη και της ζωής του. Πάνω σε αυτό το έδαφος, οξύνονται και οι καταδικαστέες και απαράδεκτες συμπεριφορές απέναντι στις γυναίκες, που φτάνουν μέχρι την ενδοοικογενειακή βία, τη σεξουαλική παρενόχληση, τον βιασμό, ακόμα και τις δολοφονίες γυναικών. Αποτελούν, όμως, την κορυφή του παγόβουνου. Είναι το αποτέλεσμα - και όχι η αιτία - της ανισότιμης θέσης της γυναίκας στην ταξική, εκμεταλλευτική κοινωνία. Αυτή είναι η ηθική του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος, των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων, που ο πυρήνας τους είναι η ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής. Αυτό είναι το υπόβαθρο που διαπερνά ακόμα πιο βαθιά τις κοινωνικές σχέσεις, ιδιαίτερα τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, τις οικογενειακές σχέσεις. Γι' αυτό δεν πρόκειται για «κρίση ηθικής», αλλά για μια σάπια ηθική που αναδίδει όλο και μεγαλύτερη δυσωδία όσο σαπίζει το σύστημα που τη γεννάει.

Και ο συγκεκριμένος νόμος εντάσσεται στη συνολική προσπάθεια να αθωωθεί ο αντιδραστικός για τα λαϊκά δικαιώματα και ελευθερίες χαρακτήρας του Ποινικού Κώδικα, να «ξεπλυθεί» η πολιτική διαχρονικά των κυβερνήσεων για τις τραγικές ελλείψεις σε ουσιαστικά μέτρα πρόληψης και προστασίας των γυναικών από την πολύμορφη βία. Μάλιστα, εισάγονται διατάξεις που στο όνομα της δήθεν προστασίας από αποκρουστικά εγκλήματα, κάνουν αποφασιστικά βήματα προς την περαιτέρω αντιδραστικοποίηση του Ποινικού Δικαίου, για την καταστολή του εργατικού - λαϊκού κινήματος (με διατάξεις όπως αυτές για τα αδικήματα της «διέγερσης σε διάπραξη εγκλημάτων, βιαιοπραγίες ή διχόνοια», της «παρεμπόδισης δικαιοσύνης», αλλά και με την ενίσχυση της Eurojust που προχωρά σε εκτεταμένη συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων).

Νέες ρυθμίσεις, ίδια προβλήματα

Οι νέες αλλαγές που νομοθέτησε η κυβέρνηση, δεν μπορούν, ούτε έχουν στόχο να δώσουν λύση στα υπαρκτά προβλήματα που αφορούν την ποινική μεταχείριση των σχετικών εγκλημάτων και των δραστών τους. Οι όποιες αλλαγές στην ποινική νομοθεσία δεν εξασφαλίζουν την ολόπλευρη προστασία των γυναικών από τέτοια αποκρουστικά εγκλήματα, όταν παραμένει η υποστελέχωση των δικαστικών συστημάτων, η έλλειψη επιστημονικής, κοινωνικής υποστήριξης των θυμάτων από κρατικές δομές. Αλλωστε, ο ειδικός νόμος που ρυθμίζει με ειδικές αυστηρότερες διατάξεις τα θέματα της ενδοοικογενειακής βίας, δεν μείωσε το πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας. Γι' αυτό και τόσο σε χώρες που εδώ και χρόνια έχει ρητά θεσπιστεί στον Ποινικό Κώδικα η γυναικοκτονία, όσο και σε αυτές που δεν έχει, δεν μειώθηκαν οι δολοφονίες γυναικών από άντρες που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θεωρούσαν ότι έχουν δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω τους. Γι' αυτό και στην Ελλάδα τόσο με την οριζόντια μείωση των ποινών επί ΣΥΡΙΖΑ όσο και με την αυστηροποίηση των ποινών από τη ΝΔ συνεχίζει να μακραίνει η ματωμένη αλυσίδα των αποτρόπαιων περιστατικών βίας, που φτάνει μέχρι τη δολοφονία μιας γυναίκας.

Με τον νόμο δεν αντιμετωπίζονται οι πολλαπλοί σκόπελοι που αντιμετωπίζει μια γυναίκα, με ευθύνη διαχρονικά των κυβερνήσεων, μέχρι την τελεσίδικη καταδίκη του δράστη, που τελικά τις αποθαρρύνουν ακόμα και να καταγγείλουν σε νομικό επίπεδο το περιστατικό. Την ίδια στιγμή που στήνονται ειδικά επενδυτικά δικαστήρια για να «τρέχουν» οι μεγάλες επενδύσεις, επιμορφωτικά σεμινάρια και συνεχή ειδίκευση των δικαστών και των δικαστικών υπαλλήλων για να στηρίζονται οι ανάγκες της οικονομίας, στον νόμο δεν υπάρχει μισή διάταξη για την ίδρυση οικογενειακών δικαστηρίων με δικαστές και προσωπικό με την απαραίτητη εξειδίκευση. Καμία διάταξη δεν υπάρχει για τον Γολγοθά των κακοποιημένων γυναικών απλά και μόνο για να πιστοποιηθεί ότι κακοποιήθηκαν, βιάστηκαν, στο έδαφος της τραγικής υποστελέχωσης των ιατροδικαστικών υπηρεσιών.

Δεν αντιμετωπίζονται ούτε οι οικονομικοί, κοινωνικοί παράγοντες που αφήνουν τις γυναίκες ευάλωτες στην πολύμορφη βία. Στα αποτρόπαια περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας εκφράζονται με βίαιο τρόπο οι συνέπειες του οικονομικού και κοινωνικού καταναγκασμού στο πλαίσιο της οικογένειας, της οικονομικής - κοινωνικής εξάρτησης της γυναίκας στο πλαίσιο του γάμου ή της συμβίωσης. Η ανασφάλεια της «ευέλικτης» εργασίας, του πετσοκομμένου εισοδήματος, των υποβαθμισμένων και εμπορευματοποιημένων υπηρεσιών Υγείας, Πρόνοιας, η επιδείνωση των συνθηκών εργασίας και ζωής ιδιαίτερα των εργαζόμενων, άνεργων γυναικών, αποτελούν τα «βαριά δεσμά» που περιορίζουν τις δυνατότητες να απεγκλωβιστούν από μια παθογόνα, βίαιη σχέση.

Ετσι, οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν βίαιες και κακοποιητικές συμπεριφορές αφήνονται από το κράτος χωρίς ουσιαστική νομική, ψυχολογική, κοινωνική στήριξη και προστασία, παρά τις τιτάνιες προσπάθειες των εργαζομένων στο υποστελεχωμένο δίκτυο δομών, που υπολείπεται δραματικά των αναγκών. Η λειτουργία τους εξαρτάται από ευρωπαϊκά προγράμματα με ημερομηνία λήξης και το ελάχιστο προσωπικό εργάζεται με συμβάσεις ακόμα και για χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλη τη χώρα λειτουργούν μόλις 44 συμβουλευτικά κέντρα και 20 ξενώνες φιλοξενίας για τις κακοποιημένες γυναίκες και τα παιδιά τους, ενώ αποκλείονται από τους ξενώνες τα ανήλικα αγόρια άνω των 12 ετών. Ακόμα και η δωρεάν νομική βοήθεια προϋποθέτει ότι οι γυναίκες έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα έως 10.000 ευρώ, με το παράδοξο να προσμετράται σε αυτό το όριο και το εισόδημα του θύτη. Η κυβέρνηση έχει αναθέσει στους δήμους τις υπηρεσίες υποστήριξης και κοινωνικής φροντίδας των γυναικών αυτών, ακόμα και αν δεν διαθέτουν συμβουλευτικό κέντρο ή εξειδικευμένο προσωπικό.

Η κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί ότι τα μέτρα πρόληψης και στήριξης των θυμάτων δεν είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο εισηγήθηκε το σχετικό νομοσχέδιο. «Ξέχασε» όμως να κάνει την παραμικρή αναφορά στις αρμοδιότητες και ευθύνες του υπουργείου: Στην ανυπαρξία οικογενειακών δικαστηρίων. Στο αίσχος των πολυδάπανων και χρονοβόρων νομικών διαδικασιών, που αναγκάζουν τις γυναίκες να ανεβαίνουν έναν δικαστικό Γολγοθά, ακόμα και για τη στοιχειώδη αποζημίωση. Στις περιπτώσεις γυναικών που, αν και αναζήτησαν βοήθεια από την αστυνομία, έμειναν απροστάτευτες και κατέληξαν δολοφονημένες. Στο γεγονός ότι οι οικογένειες των δολοφονημένων γυναικών αφήνονται αβοήθητες στην προσπάθεια να επουλώσουν τα τραύματά τους, να μεγαλώσουν τα παιδιά που έμειναν πίσω, αναγκάζονται να υποβάλλονται σε μεγάλα έξοδα μέχρι να φτάσει η υπόθεση στον Αρειο Πάγο.

Την ίδια στιγμή που δράστες καταγγέλλονται αλλά δεν εντοπίζονται στο πλαίσιο του αυτόφωρου, ασφαλιστικά μέτρα και περιοριστικοί όροι που επιβάλλονται μένουν κενό γράμμα, γυναίκες αποτρέπονται από την κατάθεση μηνύσεων μέσα στα αστυνομικά τμήματα, η κυβέρνηση διαφημίζει ως θετικό μέτρο τη δυνατότητα να γίνονται καταγγελίες μέσω τηλεφωνικής κλήσης και ψηφιακής πλατφόρμας. Ετσι, δίπλα στο «panic button» προστίθενται τηλεφωνικές γραμμές και διαδικτυακές πλατφόρμες, στέλνοντας τις γυναίκες να αναζητούν επείγουσα βοήθεια και προστασία μέσα από ...κουμπιά και ιστότοπους, ενώ οι ανάγκες τους αγνοούνται ακόμα και όταν οι ίδιες φτάνουν στα Αστυνομικά Τμήματα.

Δεν είναι θέμα «ελλιπούς εκπαίδευσης», «πρωτοκόλλων που δεν εφαρμόζονται», όπως διακινούν τα κυβερνητικά επιτελεία για να ξεπλυθούν από τις ευθύνες τους, αλλά και για να μη διαρραγεί το παραμύθι ότι η αστυνομία δήθεν εγγυάται την ασφάλεια όλων. Ούτε είναι θέμα «εκσυγχρονισμού κανονισμών και πρωτοκόλλων», όπως θέτουν ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, προσπαθώντας να πείσουν ότι μπορεί η αστυνομία να «εκδημοκρατιστεί», να λειτουργεί με «ενσυναίσθηση» και τελικά προς όφελος του πολίτη, τα ίδια δηλαδή που πλασάρει και η ΝΔ με άλλα λόγια. Η αστυνομία και συνολικά οι κατασταλτικοί μηχανισμοί είναι από τη φύση τους η σιδερένια γροθιά του κράτους απέναντι στον εχθρό - λαό, πολύ περισσότερο όταν παλεύει, αγωνίζεται, διεκδικεί.

«Κόστος» τα μέτρα πρόληψης και προστασίας για την ευρωπαϊκή Οδηγία

Κυβέρνηση και υπουργείο Δικαιοσύνης εμφανίστηκαν να επιχαίρουν επειδή η Ελλάδα έγινε η πρώτη χώρα που ενσωμάτωσε την Οδηγία της ΕΕ για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών (2024/1385), μέσα από άρθρα του πρόσφατου νόμου. Από την άλλη, βολική αντιπαράθεση στο νομοσχέδιο έκαναν τα άλλα αστικά κόμματα (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά, Πλεύση Ελευθερίας), επειδή ενσωματώνει ...μερικώς την Οδηγία.

Το γεγονός ότι η κυβέρνηση περιορίστηκε να ενσωματώσει άρθρα της Οδηγίας που αφορούν στην ποινική μεταχείριση των σχετικών αδικημάτων, δεν μπορεί να κρύψει ότι το συνολικό περιεχόμενο της Οδηγίας κάθε άλλο παρά εξασφαλίζει την πρόληψη της βίας και τη στήριξη των γυναικών και παιδιών, αφού λογαριάζει την αναγκαία προστασία τους με το κριτήριο του «κόστους - οφέλους» για το κράτος και την καπιταλιστική εργοδοσία.

Ετσι, η ΕΕ συστήνει στα κράτη - μέλη η έκταση μιας σειράς μέτρων να είναι «ανάλογη με τον αριθμό των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο». Προβλέπει ότι οι ξενώνες φιλοξενίας μπορεί να είναι και ιδιωτικοί και να απαιτείται πληρωμή για την παραμονή μιας γυναίκας, περιοριζόμενη σε συστάσεις η φιλοξενία - προσωρινή στέγαση να είναι «οικονομικά προσιτή». Κρίσιμες υπηρεσίες προστασίας και φροντίδας των κακοποιημένων γυναικών και παιδιών ανατίθενται στις ΜΚΟ, αντί για το κράτος.

Ακόμα και στο κομμάτι της ποινικής μεταχείρισης, η Οδηγία εξαρτά την αντιμετώπιση μιας σειράς πράξεων ως αδικημάτων από το αν «μπορεί να είναι πολύ επιβλαβείς» είτε «ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρή ψυχολογική βλάβη» στα θύματα. Ενδεικτικές είναι και οι προβλέψεις για τις περιπτώσεις των αδικημάτων «κυβερνοβίας» και την αφαίρεση υλικού από το διαδίκτυο. Τόσο η ευρωπαϊκή Οδηγία όσο και η εγχώρια νομοθεσία εξαρτούν την προστασία των γυναικών από τα συμφέροντα των πλατφορμών πορνογραφικού υλικού, δίνοντας στις τελευταίες το δικαίωμα δικαστικής προσφυγής κατά αποφάσεων για την αφαίρεση υλικού με προσωπικές στιγμές μιας γυναίκας, που διακινείται χωρίς τη συναίνεσή της.

Το ΚΚΕ καταψήφισε το νομοσχέδιο και ανέδειξε με τις παρεμβάσεις των βουλευτών του την προσπάθεια της κυβέρνησης να αξιοποιήσει τα εγκλήματα κατά γυναικών και παιδιών ως πρόσχημα για να δρομολογήσει αντιδραστικές αλλαγές στο Ποινικό Δίκαιο, σε μια περίοδο που οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί οξύνονται και τα αστικά επιτελεία ανά τον κόσμο προετοιμάζουν πυρετωδώς το οπλοστάσιό τους ενάντια στον «εχθρό - λαό». Μέσα αλλά κυρίως έξω από τη Βουλή καταδικάζει την πολιτική που αντιμετωπίζει τα μέτρα στήριξης και πρόληψης με τη λογική του «κόστους - οφέλους».

Το ΚΚΕ δίνει όλες του τις δυνάμεις ώστε να καταδικαστούν μαζικά από τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, τον λαό, τη νεολαία το καπιταλιστικό σύστημα, το κράτος και οι νόμοι του, με τις σάπιες αξίες, τα σάπια ιδανικά, που φρικιαστικά εγκλήματα συνεχώς γεννά.


Τ. Ι.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ