Πώς συζητάμε με τα παιδιά για τον πόλεμο; Πώς μιλάμε μαζί τους για τις καταστροφικές συνέπειες αλλά και τις αιτίες του; Πώς απαντάμε στα ερωτήματα που τα ίδια θέτουν, παρακολουθώντας, μαζί με τους ενήλικους, τις εξελίξεις στο μέτωπο ενός ακόμα ιμπεριαλιστικού πολέμου; Ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες με επίκεντρο προβληματισμούς όπως οι παραπάνω οργανώνουν οι Σύλλογοι και Ομάδες της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας.

Στις εκδηλώσεις που ήδη έχουν γίνει, αποτυπώνονται το ενδιαφέρον που δείχνουν οι μητέρες για το ζήτημα αλλά και οι δυνατότητες να πολλαπλασιαστούν οι σχετικές πρωτοβουλίες, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς και τα σωματεία τους, τις Ενώσεις και τους Συλλόγους Γονέων. Σήμερα, ο «Ριζοσπάστης» δημοσιεύει αποσπάσματα από τις κεντρικές ομιλίες που έγιναν σε δύο σχετικές εκδηλώσεις.

Στο Αιγάλεω ο Σύλλογος Γυναικών οργάνωσε εκδήλωση, στην οποία κεντρική ομιλήτρια ήταν η Αγγελική Γκούσκου, εκπαιδευτικός, ενώ παρουσιάστηκαν μια σειρά προτάσεις, βιβλία, ποιήματα, μουσικά και ζωγραφικά έργα, που μπορούν να αξιοποιηθούν από γονείς και εκπαιδευτικούς στη συζήτηση με τα παιδιά. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης λειτούργησε χώρος δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών, τα οποία έφτιαξαν ζωγραφιές με θέμα την ειρήνη και συμμετείχαν στο θεατρικό παιχνίδι από το παιδικό παραμύθι «Το Γαϊτανάκι».

Στις εικόνες του πολέμου που κατακλύζουν την καθημερινότητα ενηλίκων και παιδιών από τη μέρα που ξεκίνησε η στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αναφέρθηκε η ομιλήτρια. «Καθημερινά εικόνες φρίκης από σκοτωμένους αμάχους, πρόσφυγες, προκαλούν γενικευμένα φόβο, αγωνία, θυμό, κατακλύζοντας με έντονα συναισθήματα τόσο τους ενήλικες όσο και τα παιδιά κάθε ηλικίας. Αυτή είναι η αλήθεια και δεν μπορούμε να την κρύψουμε από τον εαυτό μας και από τα ίδια τα παιδιά μας!», τόνισε.

Οπως υπογράμμισε, δίπλα στα στρατιωτικά μέσα, στα δισ. ευρώ που επενδύονται για να υπηρετήσουν τη στρατιωτική εμπλοκή, επιστρατεύονται και «τα προπαγανδιστικά μέσα διαμόρφωσης και χειραγώγησης της συνείδησης, μεγάλων και μικρών». Στην κατεύθυνση αυτή αναφέρθηκε στο παράδειγμα των ...οδηγιών που έδωσε στους εκπαιδευτικούς το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, με κατεύθυνση του υπουργείου Παιδείας. Στην αφετηρία των οδηγιών αυτών βρίσκεται η βολική εκτίμηση της UNESCO ότι «οι πόλεμοι αρχίζουν από τον νου των ανθρώπων, γι' αυτό στον νου των ανθρώπων πρέπει να οικοδομήσουμε την προστασία της ειρήνης». Ετσι, οι πόλεμοι υποτίθεται πως γίνονται «γιατί κάποιοι στα μυαλά τους δεν έχουν καλλιεργήσει τις σωστές έννοιες, όπως είναι η ειρήνη», σχολίασε η ομιλήτρια, ενώ όσοι ηγούνται των πολεμικών συρράξεων, παρουσιάζονται ως «μανιακοί, αυταρχικοί, διεφθαρμένοι, παρανοϊκοί». «Αυτή η προσέγγιση βολεύει, γιατί παρουσιάζει τον πόλεμο ως ένα τυχαίο γεγονός, που συνέβη επειδή τα λάθος άτομα, με τις λάθος αντιλήψεις, πήραν την εξουσία στα χέρια τους», πρόσθεσε.

Αντίστοιχα, ο πόλεμος παρουσιάζεται στις οδηγίες του Ινστιτούτου ως μια «κατά μέτωπο επίθεση στις αξίες μας, τις ελπίδες μας και τα όνειρά μας για τη ζωή», αποσιωπώντας με κραυγαλέο και υποκριτικό τρόπο ότι η σημερινή και οι προηγούμενες κυβερνήσεις «έπαιξαν και εξακολουθούν να παίζουν ενεργό ρόλο στην προετοιμασία του, και τώρα στην εξέλιξή του», με την εμπλοκή στα ΝΑΤΟικά σχέδια, την επέκταση των στρατιωτικών βάσεων, την αύξηση των σχετικών δαπανών, την αποστολή στρατιωτικού υλικού, την προετοιμασία για αποστολή ακόμα και στρατιωτικών δυνάμεων εφόσον ζητηθεί από τους «συμμάχους». Σημείωσε ότι έτσι κρύβουν ότι οι εκπαιδευτικοί, οι εργατικές - λαϊκές οικογένειες και τα παιδιά μας βιώνουν καθημερινά «μέσα και έξω από την τάξη ότι υπάρχει μια διακριτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις αξίες των κυβερνήσεων, των επιχειρηματικών κολοσσών και τις δικές μας».

Ακολούθως, η ανάγκη για ειρήνη παραμορφώνεται «στο στόμα όλων αυτών που την επικαλούνται μόνο και μόνο για να διακηρύξουν την ησυχία, την αγόγγυστη υπομονή μας για όλα τα υποζύγια που έχουμε στην πλάτη μας, την εκμετάλλευση και εξαθλίωση», σημείωσε η Αγγ. Γκούσκου. «Τι να πούμε στα παιδιά, δηλαδή, για την ειρήνη τους, όταν οι οικογένειές μας δεν μπορούν να καλύψουν βασικές καθημερινές ανάγκες, όταν οι γονείς δουλεύουν 12ωρα, γιατί αυτό επιτάσσει η κερδοφορία των επιχειρηματικών κολοσσών; Πώς να διανθίσουμε την ειρήνη τους, τι λέξεις να επιστρατεύσουμε για να καλλωπίσουμε τις ελλείψεις σε σχολεία, νοσοκομεία;», αναρωτήθηκε.

Σε ανάλογο μήκος κύματος όσον αφορά τον πόλεμο, οι οδηγίες περιορίζονται στην περιγραφή των προφανών αρνητικών του συνεπειών, στην καταστροφή ανθρώπινων ζωών, υποδομών, μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, χωρίς καμία αναφορά για αυτούς που βγαίνουν κερδισμένοι από τις πολεμικές συρράξεις. «Τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι κάποιοι βγαίνουν πολλαπλά κερδισμένοι, όπως οι εφοπλιστές, οι μεγιστάνες του πλούτου που εμπορεύονται οπλικά συστήματα, πετρέλαια, πρώτες ύλες», σημείωσε.

Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «παρά τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν είτε ως προς τον ρόλο μας, γονείς ή εκπαιδευτικοί, είτε ως προς την ηλικία των παιδιών στα οποία απευθυνόμαστε, κρατάμε σταθερούς τους άξονες παρέμβασής μας: Με ειλικρίνεια και απλότητα απαντάμε στο ΓΙΑΤΙ του πολέμου, στο ΠΩΣ γίνονται οι πόλεμοι (τα προσχήματα που χρησιμοποιούν κάθε φορά), το ΜΕΤΑ του πολέμου και τέλος ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ να κάνουμε ΕΜΕΙΣ. Πυξίδα παρέμβασης είναι η δική μας καλή γνώση των γεγονότων, ώστε να μπορέσουμε απλά και κατανοητά να τα συζητήσουμε με τα παιδιά μας, να προσεγγίσουμε την αλήθεια των γεγονότων, και αυτός είναι ο πιο ασφαλής δρόμος για να εμπνεύσουμε τα παιδιά μας, χωρίς υποκριτικές διακηρύξεις, μισόλογα, αντιστροφή της πραγματικότητας, ή συγκάλυψη για να τα προστατεύσουμε από το άγχος και τον φόβο που προξενεί ο πόλεμος».

Απέναντι στον στόχο αυτό, οι αγωνιστές εκπαιδευτικοί «υπερασπιζόμαστε τον ρόλο μας απέναντι στους μαθητές μας», υπογράμμισε, μιλούν «για τη δική μας ειρήνη, αυτή των λαών», αποκαλύπτουν «όχι μόνο την ασχήμια του πολέμου, αλλά τις αιτίες που τον προκαλούν, τους ενόχους, την πάλη για την οριστική εξάλειψή τους». Στην κατεύθυνση αυτή, στα σχολεία έχουν ήδη παρθεί «πρωτοβουλίες για να σταλεί παντού το μήνυμα ότι είμαστε αντίθετοι σε κάθε άδικο πόλεμο, ότι απαιτούμε την απεμπλοκή της χώρας μας».

Με αφετηρία την πείρα αυτή, η ομιλήτρια πρότεινε μια σειρά τρόπους για να απλωθεί αυτή η δράση και στις γειτονιές: «Με συμμαθητές και άλλους γονείς μπορούμε να σκεφτούμε πρωτοβουλίες, να αφήσουμε με ζωγραφιές το μήνυμά μας στις πλατείες και τις παιδικές χαρές, παίρνουμε πανό και γράφουμε το σύνθημά μας μαζί με όλους τους φίλους μας και το κρεμάμε στην παιδική χαρά, τραγουδάμε το μήνυμά μας πηγαίνοντας στη γειτονιά στον δήμαρχο, στέλνουμε επιστολή διαμαρτυρίας στην εφημερίδα της πόλης μας, πάμε στο σχολείο και ζητάμε από τον δάσκαλο να αφιερώσει χρόνο και να κάνουμε δράσεις και εντός του σχολείου», ανέφερε μεταξύ άλλων.

«Σε κάθε περίπτωση η προσέγγιση και συζήτηση είναι ανάγκη να συνδυάζεται με τη δράση και την πρωτοβουλία, γιατί οι ιδέες μπολιάζουν τον νου και την καρδιά του ανθρώπου και η δράση του τις κάνει πράξη», κατέληξε.

«Πώς μιλάμε στα παιδιά μας για τον πόλεμο και την προσφυγιά;», ήταν το ερώτημα - τίτλος της εκδήλωσης που έγινε στο Γαλάτσι από τον Σύλλογο Γυναικών, την Επιτροπή Νέων Εργαζομένων και την Ενωση Γονέων. «Το ζήτημα του πολέμου και το πώς μπορεί ένας γονιός να το θίξει, κάνοντας μια συζήτηση με το παιδί του, δεν είναι πρώτη φορά που απασχολεί το γυναικείο ριζοσπαστικό κίνημα. Οι "δύσκολες" ερωτήσεις των παιδιών είναι κοινός τόπος για όλους τους γονείς», υπογράμμισε η Εύη Κοντόρα, αντιπρόεδρος της ΟΓΕ. Υπογράμμισε ότι τα παιδιά «αντίθετα, μερικές φορές, από τους μεγάλους, θέλουν να ξέρουν και να μην αποκλείονται από όσα συμβαίνουν γύρω τους».

Στην ομιλία της ανέδειξε ότι χρειάζεται να μιλήσουμε στα παιδιά για τις αιτίες του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία: «Εχει καμιά διαφορά ο πόλεμος αυτός από τους προηγούμενους; Οχι ως προς τις αιτίες. Το ότι είναι η πρώτη φορά που το φιτίλι δεν το ανάβει το ΝΑΤΟ, αλλά ο ιμπεριαλιστής αντίπαλός του, έχει διαφορά - όμως για τους ιμπεριαλιστές, όχι για τους λαούς. Οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι που, αναπόφευκτα, γεννούν και την προσφυγιά, είναι αποτέλεσμα αντιθέσεων και ανταγωνισμών ανάμεσα σε κράτη ή ενώσεις κρατών, που χρησιμοποιούν οικονομικούς, πολιτικούς και στρατιωτικούς οργανισμούς και μηχανισμούς για να στηρίξουν με τη δράση τους τα συμφέροντα των ομάδων που εκπροσωπούν. Το κράτος μιας χώρας εκφράζει, μέσω της κυβέρνησής του, όχι τα συμφέροντα όλων, αλλά κυρίως τα συμφέροντα εκείνων που κατέχουν πραγματικά την εξουσία. Οι κυβερνήσεις ασκούν την εξουσία για λογαριασμό της ομάδας εκείνης που είναι οικονομικά ισχυρή. Πάντα οι δρόμοι του πετρελαίου και των άλλων ενεργειακών πηγών (φυσικό αέριο, υδρογονάνθρακες κ.λπ.) ήταν ποτισμένοι με αίμα».

«Η ειρήνη δεν είναι απλώς μια λέξη, που μπορεί να παίρνει όποιο νόημα θέλουν όσοι θεωρούν ότι μπορούν να τη χρησιμοποιούν, κάνοντάς την πιόνι σ' ένα παιχνίδι οικονομικών ανταγωνισμών. Η ειρήνη που μένει μόνο για όσο διάστημα μπορεί να εξασφαλίσει στους ισχυρούς κέρδη μεγαλύτερα από εκείνα του πολέμου είναι μια ψεύτικη ειρήνη. Η ψεύτικη ειρήνη είναι η δίδυμη αδερφή του άδικου πολέμου», ξεκαθάρισε η ομιλήτρια.

«Η δική μας ειρήνη δεν πάει χέρι χέρι με τον πόλεμο, αλλάζοντας απλώς θέση μαζί του, όταν το παιχνίδι δεν βγαίνει έτσι όπως βολεύει όσους το έστησαν. Η ειρήνη που θέλουμε εμείς έρχεται για να μείνει. Δεν κινδυνεύει να χαθεί από τα γυρίσματα της τύχης ή από τους επικίνδυνους δρόμους που χαράζουν τα συμφέροντα των λίγων. Η δική μας ειρήνη έχει ρίζες στις αξίες της δουλειάς και του ψωμιού για όλους, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας των λαών», υπογράμμισε.

«Μαζί με τις κατάλληλες για τα παιδιά προσεγγίσεις προκειμένου να κατανοήσουν τις αιτίες των γεγονότων, αλλά και ότι τα νοιάζει και τα ενδιαφέρει για όσα συμβαίνουν γύρω μας, το πιο ουσιαστικό που μπορούμε να τους προσφέρουμε είναι η δράση μας, και μάλιστα η καθημερινή, συλλογική, ακαταπόνητη και ανυποχώρητη δράση. Χρειάζεται να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να σταθούν στα πόδια τους με περηφάνια και αξιοπρέπεια γι' αυτό που πραγματικά είναι, ώστε να δίνουν καθημερινά τις μάχες τους, προσωπικές και συλλογικές, όσο μικρά και αν είναι. Μια τέτοια βοήθεια δεν μπορεί παρά να βασίζεται στο προσωπικό παράδειγμα του γονιού και της οικογένειας, παράδειγμα που θα ξεπερνάει το μίζερο "εγώ", αντικαθιστώντας το με το "εμείς"», τόνισε η Εύη Κοντόρα και πρόσθεσε: «Στο πεδίο της συλλογικής δράσης, και μόνο εκεί, μπορεί να καταπολεμηθεί και ο τόσο φυσιολογικός ατομικός φόβος για το αύριο, για τις δυσκολίες του σήμερα, για την ακρίβεια, για τον πόλεμο».