Ενδιαφέρουσα συζήτηση αναπτύχθηκε, με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου «Παιδαγωγικό Ποίημα» από την Κυριακή Καμαρινού, στο 37ο Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή»
Τη συζήτηση παρακολούθησαν αρκετοί γονείς και κατά κύριο λόγο νέες μητέρες. Με τη σειρά τους, πήραν το λόγο και εξέφρασαν τις δυσκολίες που συναντούν στην προσπάθεια να διαπαιδαγωγήσουν τα παιδιά τους με πρότυπα και αξίες που δεν είναι μόνο διαφορετικές, αλλά και αντίθετες από αυτές που κυριαρχούν στην καπιταλιστική κοινωνία. Σήμερα, στεκόμαστε σε ορισμένα ζητήματα που αναδείχθηκαν από τη βιβλιοπαρουσίαση και τη συζήτηση της Κυριακής Καμαρινού με τους γονείς.
Στον Μακάρενκο, που μόλις είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του, ανατέθηκε από το Λαϊκό Επιτροπάτο Παιδείας της Ουκρανίας το καθήκον να ασχοληθεί με τα παραβατικά παιδιά. Το έργο αυτό ήταν ιδιαίτερα δύσκολο, με δεδομένες τις συνθήκες που επικρατούσαν στη νεοσύστατη τότε Σοβιετική Ενωση. Οπως εξήγησε η Κ. Καμαρινού, τα εγκαταλειμμένα παιδιά ανέρχονταν σε 7,5 εκατομμύρια, ζούσαν στο δρόμο και συχνά συγκροτούσαν συμμορίες.
Ο Μακάρενκο στηρίχθηκε στις αρχές της μαρξιστικής - λενινιστικής θεωρίας, βασίστηκε στην αξία και τη σημασία που έχουν η εργασία και η συλλογικότητα στη διαπαιδαγώγηση. Ενδεικτικά, η Κ. Καμαρινού ανέφερε: «Ο Μακάρενκο ως παιδαγωγός, ήταν πραγματικά δάσκαλος και στο όνομα και στην πράξη. Ηταν ο καθοδηγητής και ταυτόχρονα ο καλύτερος συνεργάτης των παιδιών. Αλλά ήταν και πολύ απαιτητικός απέναντί τους. Ελεγε πάντοτε: "Θα απαιτούμε από τον άνθρωπο το μέγιστο δυνατό των προσπαθειών του. Ομως θα δείχνουμε στον άνθρωπο το μεγαλύτερο σεβασμό"».
Συζητώντας για το έργο του Μακάρενκο αναπόφευκτα κανείς σκέφτεται τη σημερινή κατάσταση, τα εκατομμύρια των παιδιών που ζουν στην εγκατάλειψη και τη φτώχεια. Η Κ. Καμαρινού δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει την αντίθεση ανάμεσα στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα παιδιά αυτά στον καπιταλισμό σε σύγκριση με το τιτάνιο έργο που έχει να επιδείξει η σοσιαλιστική κοινωνία. Ομως η επικαιρότητα των απόψεων του Μακάρενκο δε σχετίζεται μόνο με το ζήτημα αυτό.
Ο Μακάρενκο διδάσκει ότι ο χαρακτήρας της ανάπτυξης του παιδιού είναι καθαρά κοινωνικός. Σήμερα οι νέοι γονείς, ιδιαίτερα οι μητέρες, βρίσκονται αντιμέτωποι με την ψυχολογικοποίηση όλων των προβλημάτων των παιδιών τους. Οπως οι μητέρες που πήραν το λόγο σχολίασαν, οι συμβουλές των ειδικών στους οποίους απευθύνονται όταν χρειάζονται βοήθεια, τις περισσότερες φορές γεμίζουν τους γονείς ενοχές, καθώς υποδεικνύουν τους ίδιους ως αποκλειστικούς υπεύθυνους για κάθε πρόβλημα.
Η διέξοδος που τους προτείνουν είναι πάντα ατομική. Εχει χαθεί η ευθύνη της κοινωνίας απέναντι στο παιδί, ευθύνη που πρέπει να αναλάβει μέσα από τις απαιτούμενες κοινωνικές υποδομές και υπηρεσίες, τους βρεφονηπιακούς σταθμούς, το σχολείο, τα κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, τις παιδικές κατασκηνώσεις. Τόνισαν, επίσης, την ανάγκη που έχουν ως νέοι γονείς για βιβλία όπως το «Παιδαγωγικό Ποίημα», με διαφορετική αντίληψη και βάση το μαρξισμό και υπογράμμισαν τη βοήθεια που τους προσφέρουν στην προσπάθεια να μεγαλώσουν τα παιδιά τους με αξίες αντίθετες από αυτές που κυριαρχούν σήμερα.
Το έργο του Μακάρενκο, σημείωσε η Κ. Καμαρινού, αντανακλά τον προβληματισμό του σχετικά με το πώς μεταπλάθεται ο άνθρωπος μέσα από την εκπαίδευση και τη διαπαιδαγώγηση, πώς γεννιέται ο καινούργιος άνθρωπος, ο άνθρωπος που θέτει σε προτεραιότητα το καλό του συνόλου, που είναι και νιώθει κομμάτι του συνόλου. Επίσης, τόνισε την πίστη του Μακάρενκο και των πρωτοπόρων Σοβιετικών παιδαγωγών ότι οι άνθρωποι δεν γεννιούνται με ιδιαίτερες ικανότητες αλλά αυτές καλλιεργούνται από την κοινωνία.
Για να γίνει πράξη η ευθύνη της κοινωνίας στη διαπαιδαγώγηση του παιδιού, είναι προϋπόθεση η ανατροπή της σημερινής καπιταλιστικής κοινωνίας, που συνθλίβει τόσο το ίδιο το παιδί όσο και τους γονείς του. Ο προβληματισμός των γονιών, κατέληξε η Κ. Καμαρινού, γύρω από το ζήτημα της διαπαιδαγώγησης των παιδιών τους ενδυναμώνει τη διάθεσή τους να συμβάλουν στην αλλαγή αυτή.