Ο καθηγητής Αρπαντ Ελο

Σε γενικές γραμμές, ο βαθμός αξιολόγησης είναι ένας αριθμός που δείχνει τη δυναμικότητα ενός σκακιστή σε σχέση με άλλους σκακιστές σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Οσο μεγαλύτερος ο βαθμός, τόσο ισχυρότερος είναι θεωρητικά ο παίκτης. Ας δούμε ένα πολύ απλό παράδειγμα: Ενας παίκτης αγωνίζεται για πρώτη φορά σε ένα τουρνουά και αντιμετωπίζει τρεις παίκτες που έχουν βαθμούς αξιολόγησης 1.300, 1.400 και 1.500. Ο παίκτης κερδίζει τον πρώτο, φέρνει ισοπαλία με τον δεύτερο και χάνει από τον τρίτο. Τελικό αποτέλεσμα 1,5/3, δηλαδή 50%. Ο βαθμός που θα του αντιστοιχηθεί είναι 1.400, ακριβώς όσο ο μέσος όρος των αντιπάλων που συνάντησε, αφού το αποτέλεσμα 50% δηλώνει ότι έπαιξε περίπου όπως ο μέσος αντίπαλος που συνάντησε. Ο βαθμός 1.400 θα ακολουθεί τον παίκτη του παραδείγματος μέχρι να αγωνιστεί ξανά. Οταν κερδίζει, ο βαθμός θα αυξάνεται, ενώ όταν χάνει, θα μειώνεται. Το πόσο θα αυξάνεται ή θα μειώνεται εξαρτάται από τους αντιπάλους του. Αν δηλαδή κερδίσουμε κάποιον ισχυρό παίκτη, θα πάρουμε περισσότερες μονάδες από ό,τι αν κερδίσουμε κάποιον πιο αδύναμο.

Το σύστημα υπολογισμού elo διαμορφώθηκε από τον Ούγγρο καθηγητή Αρπαντ Ελο και υιοθετήθηκε από την Παγκόσμια Σκακιστική Ομοσπονδία (FIDE) το 1970. Κάθε μήνα η FIDE δημοσιεύει πίνακες όπου φαίνονται οι βαθμοί αξιολόγησης όλων των σκακιστών που έχουν αγωνιστεί σε επίσημο τουρνουά τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Ενας πολύ αρχάριος σκακιστής έχει elo γύρω στο 1.000, ο ισχυρότερος Ελληνας παίκτης (Γ. Παπαϊωάννου) έχει 2.640, ενώ ο παγκόσμιος πρωταθλητής (Μάγκνους Κάρλσεν) έχει 2.845.

Η FIDE δεν είναι η μόνη που χρησιμοποιεί βαθμούς αξιολόγησης. Σχεδόν όλες οι εθνικές ομοσπονδίες έχουν το δικό τους σύστημα που χρησιμοποιείται για να συγκρίνει τη δυναμικότητα των παικτών τους. Για παράδειγμα, η Ελληνική Σκακιστική Ομοσπονδία και η Ομοσπονδία των ΗΠΑ (USCF) έχουν κλίμακα και τρόπο υπολογισμού παρόμοιο με της FIDE, ενώ η Αγγλία διαφέρει πάρα πολύ.

Και μια συμβουλή προς τους αρχάριους παίκτες: Μην αφήνετε το elo να σας επηρεάζει! Πολλοί παίκτες, όταν αγωνίζονται εναντίον κάποιου που έχει μεγαλύτερη βαθμολογία από εκείνους, πανικοβάλλονται και δεν σκέφτονται καθαρά πάνω στην παρτίδα. Στην πραγματικότητα, το elo αποτελεί μόνο ένα στατιστικό αποτέλεσμα και τίποτα παραπάνω.

Ανάμεσα στις κυριότερες σκακιστικές ειδήσεις της βδομάδας που πέρασε είναι η απόφαση της FIDE να αλλάξει τον τρόπο επιλογής των συμμετεχόντων στο Τουρνουά Διεκδικητών. Μέχρι τώρα συμμετείχαν οκτώ παίκτες: Ο ηττημένος του ματς για τον τίτλο, οι δύο παίκτες με το μεγαλύτερο elo παγκοσμίως, οι παίκτες του τελικού του Παγκοσμίου Κυπέλλου, οι δύο πρώτοι από τα γκραν-πρι της FIDE και ένας παίκτης που αποτελούσε επιλογή των διοργανωτών. Από φέτος, από τους πίνακες αξιολόγησης θα προκρίνεται μόνο ένας και η όγδοη θέση θα δίνεται στον νικητή ενός πολύ ισχυρού «ελβετικού» τουρνουά. Για φέτος έχει επιλεγεί το τουρνουά της Νήσου του Μαν (9-20/10/2019), στο οποίο θα λάβουν μέρος 160 άτομα, από τους οποίους οι 120 θα επιλεγούν από τη FIDE και οι 40 από τους διοργανωτές.

ΛΥΣΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ

1.Αγ6! Πβ1 2.Ρε2 Πθ1 3.Αε2!! Ρη2 4.Ιζ4 Ρη1 5.Ρε1! η2 6.Ιε2 ματ

Το ετήσιο παραδοσιακό τουρνουά του Γιβραλτάρ έχει καθιερωθεί ως ένα από τα ισχυρότερα «όπεν» παγκοσμίως, γι' αυτό και η νίκη του 21χρονου Ρώσου Αρτέμιεβ ήταν μια μικρή έκπληξη. 1.ε4 ε6 2.δ4 δ5 3.Ιγ3 Ιζ6 4.Αη5 δxε4 5.Ιxε4 Αε7 6.Αxζ6 ηxζ6 7.Βδ2 α6 8.0-0-0 β5 9.Βε3 Αβ7 10.γ4!? Ο Λευκός σπεύδει να ανοίξει τη θέση για να επιτεθεί στον μαύρο Βασιλιά, που είναι στο κέντρο, ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι αδυνατίζει κάπως και τη θέση του δικού του Βασιλιά. Η διαφορά είναι βέβαια πως ο δικός του μπορεί πάντοτε να κρυφτεί στη γωνία. 10...βxγ4?! Ηταν προτιμότερο να συνεχίσει την ανάπτυξη με 10...Ιδ7, αν και μετά από π.χ. 11.δ5 εxδ5 12.γxδ5 ζ5 13.Ιγ3 (όχι όμως 13.Ιη3 ζ4! 14.Βδ4 Αζ6 15.Βε4+ Βε7 αλλάζοντας Β) 13...Ιβ6 14.Βε5 Πη8 15.Βxζ5 Βδ6. Ο μαύρος Βασιλιάς παραμένει στο κέντρο, έχοντας όμως καλή ανάπτυξη κομματιών. 11.Αxγ4 ζ5 12.Ιγ3 Βδ6? Χάνει κι άλλο χρόνο. Επρεπε πάλι 12...Ιδ7 13.δ5! ε5 14.Ιζ3 Ιδ7 15.Πθε1 ζ6?! Καλύτερο θα ήταν το 15...Ββ6, ώστε μετά από π.χ. 16.Βε2 ε4 17.Ιδ4 Βη6 18.ζ3 να καταφέρει να κάνει ροκέ, αν και ο Λευκός έχει σαφώς καλύτερη θέση μετά από 18...0-0 19.ζxε4 ζxε4 20.Βxε4 16.Ιθ4 Τώρα αρχίζει η επίθεση 16...Ββ4 17.Βε2 Ιβ6 18.Βθ5+ Ρδ8 19.Αε2 Αγ8 20.Ιxζ5 Βζ4+ 21.Ιε3 ζ5 Μετά από 21...Βxζ2? 22.Αζ3 παγιδεύεται η μαύρη Βασίλισσα. Π.χ. 22...ζ5 23.η3 ε4 24.Αη2 Αγ5 25.Βη5+ Αε7 26.Βη7 και 27.Πε2 22.η3 Βη5 (βλ. διάγραμμα)

23.δ6!Το τελικό χτύπημα που ανοίγει τη θέση του μαύρου Βασιλιά 23...γxδ6 24.Πxδ6+ Ργ7 25.Πθ6?! Γρηγορότερα κέρδιζε το 25.Πxβ6! Ρxβ6 (25...Βxθ5 26.Ιγδ5+) 26.Ιγδ5+ Ρα7 27.Βζ7 25...Αβ7 26.Πε6 Βxθ5 27.Αxθ5 Αβ4 28.Πxε5 Τα λευκά έχουν πλέον δύο πιόνια περισσότερα και η τεχνική του Αρτέμιεβ είναι υπερεπαρκής, ώστε να οδηγήσει την παρτίδα στη νίκη με ασφάλεια 28...ζ4 29.Ιγ2 Αδ6 30.Πη5 Πθη8 31.Ιδ4! Αριστη συνεργασία των λευκών κομματιών 31...Πxη5 32.Ιε6+ Ρδ7 33.Ιxη5 ζxη3 34.θxη3 Ιδ5 35.Ιxθ7 Ιxγ3 36.βxγ3 Αγ5 37.Ιζ6+ Ργ7 38.Πε5 Αα3+ 39.Ργ2 Πζ8 40.Ιε8+ Ρδ8 41.ζ4 Πη8 42.η4 Αγ6 43.Ιζ6 Πζ8 44.η5 Αδ6 45.η6 Αxε5 46.ζxε5 Ρε7 47.η7 Αε4+ 48.Ιxε4 Πη8 49.Ιδ6 1-0