• Ο Ομιλος Σκακιού Πόρτο Ράφτη - Μαρκόπουλου καλεί τους κατοίκους της περιοχής να γνωρίσουν το σκάκι και να παίξουν παρτίδες δίπλα στη θάλασσα. Στις 29 Ιούλη στον πεζόδρομο της Λεωφ. Γρέγου και στις 5 Αυγούστου στο Λιμάνι του Πόρτο Ράφτη στις 8 μ.μ. μας περιμένουν, για να κάνουμε το σκάκι τρόπο ζωής!

-- Πείτε μας κάποια πράγματα για τον εαυτό σας. Σε ποια ηλικία αρχίσατε να παίζετε σκάκι και πώς ασχοληθήκατε με τη λύση προβλημάτων;

-- Εμαθα να παίζω σκάκι από τον αδερφό μου, όταν ήμουν 7 χρόνων. Το ενδιαφέρον μου για τη σύνθεση και λύση προβλημάτων άρχισε στα 14, αλλά φυσικά έλυνα προβλήματα δύο κινήσεων αρκετά νωρίτερα. Ηταν ένας όμορφος κόσμος, δύσκολος στην αρχή, όταν ακόμα το αγωνιστικό σκάκι ήταν πολύ πιο σημαντικό για μένα. Η λύση προβλημάτων ήταν ένα είδος διασκέδασης.

-- Πόσο συχνά μελετάτε; Πώς προετοιμάζεστε για έναν διαγωνισμό; Εξαρτάται ίσως από το είδος του διαγωνισμού; Βοηθάει να γνωρίζετε τους άλλους συμμετέχοντες;

-- Τώρα πια δεν αφιερώνω πολύ χρόνο στην προετοιμασία μου για τους διαγωνισμούς. Ο λόγος είναι ότι έχω πολλές υποχρεώσεις λόγω της δουλειάς μου (εργάζομαι στην Πολωνική Σκακιστική Ομοσπονδία και ως προπονητής). Παλαιότερα, αφιέρωνα πολλές ώρες τη μέρα (περίπου 8 - 12) για να βελτιωθώ. Δεν το θεωρούσα ακριβώς «δουλειά», καθώς μου άρεσε πάρα πολύ και με ευχαριστούσε να αναλύω συνθέσεις. Ειλικρινά, το είδος του διαγωνισμού και οι αντίπαλοί μου δεν παίζουν κάποιο ρόλο. Ολα έχουν να κάνουν με το τι θα επιτύχεις στο διαγωνισμό. Η γνώση για τους άλλους συμμετέχοντες δεν είναι απαραίτητη, αφού πάντα προσπαθώ να δώσω τον καλύτερό μου εαυτό και να βυθιστώ στις σκέψεις μου, ανεξάρτητα από το ποιος κάθεται δίπλα μου.

-- Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα ερώτηση που μου κάνουν συχνά. Εχω πετύχει 3 φορές νόρμα GM, αλλά δεν έχω φτάσει το απαιτούμενο elo. Αγαπώ το σκάκι πάρα πολύ, αλλά το αληθινό μου πάθος είναι η σύνθεση και η λύση προβλημάτων. Κάποτε είχα πει ότι για μένα το καλλιτεχνικό σκάκι είναι για το αγωνιστικό ό,τι η ποίηση για την πεζογραφία. Νομίζω ότι οι επιδόσεις μου στη λύση με βοήθησαν να αποκτήσω αυτοπεποίθηση που δεν είχα πριν. Ημουν αρκετά καλός παίκτης, αλλά μόνο αφού κατέκτησα μερικές φορές το παγκόσμιο πρωτάθλημα κατάλαβα ότι μπορώ να βελτιωθώ στο αγωνιστικό, αρκεί να το πιστέψω. Δεν έχω πια κίνητρο να δουλέψω για να περάσω το 2600, αλλά χρησιμοποιώ τις γνώσεις μου ως προπονητής με τους μαθητές μου. Εχω πειστεί ότι η λύση προβλημάτων είναι μεγάλο πλεονέκτημα για τους παίκτες. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα για το πώς αυτές οι δύο δραστηριότητες λειτουργούν συμπληρωματικά η μία με την άλλη. Ενα από αυτά είναι ο Κάσπερ Πιόρουν, που εκτός από σπουδαίος λύτης, είναι ένας πολύ ισχυρός παίκτης με elo μεγαλύτερο από 2600 και ο τωρινός πρωταθλητής Πολωνίας.

-- Στην Ελλάδα πολύ λίγοι ασχολούνται με τη λύση προβλημάτων αναλογικά με τους χιλιάδες που παίζουν σκάκι συστηματικά. Τι θα συμβουλεύατε τους παίκτες και ειδικότερα τους νέους; Θα ήταν καλό να αφιερώσουν χρόνο στη λύση προβλημάτων; Πώς θα μπορούσε να τους ωφελήσει;

-- Η κατάσταση που περιγράφετε για τη χώρα σας είναι συχνό φαινόμενο και σε άλλα μέρη του κόσμου. Ισως δεν μπορούμε να κάνουμε δραστικές αλλαγές, σήμερα υπάρχουν πάρα πολλές ασχολίες για τους νέους, αλλά ίσως μπορούμε να δημιουργήσουμε μια θετική εικόνα για το καλλιτεχνικό σκάκι. Για να αρχίσεις να λύνεις προβλήματα πρέπει να παίζεις σκάκι, οπότε οι οπαδοί της σύνθεσης θα προκύψουν μόνο από παίκτες. Είναι σημαντικό να το θυμόμαστε αυτό. Για να προσελκύσεις νέους λύτες και συνθέτες, θα πρέπει να πας στα νεανικά τουρνουά (για παράδειγμα, στα Πανελλήνια Νεανικά) και να διοργανώσεις ειδικούς διαγωνισμούς λύσης. Μπορούν να διαρκούν 1 - 2 ώρες, αλλά αρκούν για να φέρουν τους παίκτες σε επαφή με την ομορφιά του καλλιτεχνικού σκακιού. Καλό είναι να χρησιμοποιηθούν εύκολα προβλήματα δύο κινήσεων και σπουδές. Τίποτα περισσότερο για να μην έχουμε το αντίθετο αποτέλεσμα.

Η πιο σημαντική ερώτηση είναι τι επίδραση μπορεί να έχει η σύνθεση στο αγωνιστικό σκάκι. Προσωπικά, έχω δει μεγάλη ωφέλεια. Πρώτα απ' όλα, βοηθάει στη βελτίωση της φαντασίας και της δημιουργικότητας. Η λύση των προβλημάτων σε βοηθάει να βλέπεις όλη τη σκακιέρα, που είναι πολύ σημαντικό για νεαρούς παίκτες, οι οποίοι συνήθως εστιάζουν μόνο σε ένα τμήμα της. Επίσης, βελτιώνεται πολύ το μέτρημα. Στο σκάκι δεν μπορείς να αγνοήσεις την αλληλεπίδραση των κομματιών. Κάτι επίσης πολύ σημαντικό: Το σκάκι είναι ψυχαγωγία. Αν ο νεαρός παίκτης δεν το νιώθει αυτό συχνά κατά τη διάρκεια των παρτίδων του, γρήγορα θα τα παρατήσει. Το καλλιτεχνικό σκάκι είναι σαν έκρηξη ψυχαγωγίας με πολύ αισθητά αποτελέσματα. Γνωρίζω πολλούς προπονητές που ισχυρίζονται ότι δεν αξίζει να αποτελεί μέρος της σκακιστικής εκπαίδευσης, προσωπικά όμως είμαι τελείως αντίθετος και πιστεύω ότι μπορεί να προαγάγει τη σκακιστική καλλιέργεια. Χωρίς αυτή δεν μπορείς να φτάσεις σε υψηλό επίπεδο. Ρώτησα κάποτε τον Κασπάροβ αν ασχολείται με τη λύση προβλημάτων και η απάντησή του με εξέπληξε. Παραδέχτηκε ότι έλυνε πολλά προβλήματα διαφόρων ειδών, ακόμα και βοηθητικά και αντίστροφα.

-- Ας πάμε σε μια πιο τεχνική ερώτηση. Σας βοηθάει να γνωρίζετε τους συνθέτες των προβλημάτων; Εχει, δηλαδή, ο κάθε συνθέτης κάποιο ιδιαίτερο στιλ που μπορεί να σας καθοδηγήσει προς τη λύση;

-- Είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναγνωρίσεις το συνθέτη κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού. Αυτό συμβαίνει μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις και μόνο με συγκεκριμένους συνθέτες (π.χ. Γκάμνιτζερ, Τζόουνς). Βοηθάει κάπως, αλλά δεν εγγυάται την επιτυχία. Πριν από μερικά χρόνια εργαζόμουν πάνω στο στιλ του Γκάμνιτζερ, αλλά παρ' όλα αυτά αρκετές φορές δεν κατάφερνα να λύσω προβλήματά του. Είναι καλύτερα να μπορείς να αναγνωρίσεις κάποιες εικόνες προβλημάτων και δε χρειάζεται να μελετάς όλους τους συνθέτες. Η γενική γνώση είναι πολύ πιο σημαντική.

-- Μιλάτε συχνά για «αίσθηση»: «Αισθάνεστε» ότι πλησιάζετε στη λύση, «αισθάνεστε» ότι πρέπει να εξετάσετε μια συγκεκριμένη κίνηση. Πρόκειται για μέτρημα κινήσεων που γίνεται ενστικτωδώς, για απομνημόνευση χιλιάδων εικόνων, ή λίγο και από τα δύο;

-- Η «αίσθηση» και το ένστικτο είναι πολύ σημαντικά, αλλά μπορείς να τα φτάσεις μόνο αφού έχεις λύσει χιλιάδες προβλήματα. Για παράδειγμα, συχνά ξέρω από ποιο κομμάτι πρέπει να ξεκινήσω το μέτρημα. Κάποιες φορές επίσης γνωρίζω την πρώτη κίνηση, χωρίς να γνωρίζω όμως το γιατί, που το βρίσκω μόνο με περαιτέρω ανάλυση. Νομίζω ότι αρκετοί λύτες έχουν ένστικτο, αλλά σε διαφορετική βάση. Για άλλους μπορεί να σημαίνει βαθύτερη κατανόηση της γεωμετρίας της θέσης. Για παράδειγμα, προσωπικά μπορώ εύκολα να αναγνωρίσω ποιο κομμάτι έχει πιθανότητες να κινηθεί πρώτο και ποιο όχι.

-- Εκτός από λύτης έχετε υπάρξει και συνθέτης. Σας βοήθησε αυτό να φτάσετε σε υψηλότερο επίπεδο στη λύση; Σας έδωσε ίσως μια νέα οπτική γωνία;

-- Στην περίπτωσή μου δεν επηρέασε πολύ τις ικανότητές μου στη λύση, αλλά ίσως ο λόγος να είναι ότι συνθέτω πολύ σπάνια και κυρίως βοηθητικά προβλήματα. Παρ' όλα αυτά, γνωρίζω ότι κάποιοι συνθέτες χρησιμοποιούν αρκετά αποδοτικά τις γνώσεις τους. Η γνώμη μου είναι ότι δε θα έπρεπε κάποιος να εστιάζει πάρα πολύ στη φιλοσοφία της σύνθεσης, καθώς αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον τρόπο που αντιμετωπίζει το πρόβλημα.

Ως επίλογο, θέλω να παραδεχτώ ότι δεν έχω όλες τις απαντήσεις. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να βελτιωθεί κάποιος στη λύση προβλημάτων. Πολλά εξαρτώνται από τον τρόπο που εργάζεται ο εγκέφαλός σου. Η μέθοδός μου μπορεί να με βοηθάει, δεν είναι όμως πανάκεια για όλους. Αν θέλεις να γίνεις πρωταθλητής πρέπει να προσπαθείς πάντα να καινοτομείς. Είναι καλό να γνωρίζεις τους κλασικούς, αλλά πάντα να προσπαθείς να βρεις το δικό σου μονοπάτι. Καλή τύχη!

ΣΚΑΚΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

* Την περασμένη Δευτέρα ανακοινώθηκαν από την Παγκόσμια Ομοσπονδία (FIDE) τα ονόματα των παικτών που θα πάρουν μέρος στο Παγκόσμιο Κύπελλο το Σεπτέμβρη στη Γεωργία. Ανάμεσα σε αυτά βρίσκεται και ο παγκόσμιος πρωταθλητής, Μάγκνους Κάρλσεν, που δε συμμετέχει ασφαλώς για να διεκδικήσει πρόκριση στην επόμενη φάση, αλλά επειδή, όπως δήλωσε ο ίδιος, είναι οπαδός των διοργανώσεων με σύστημα νοκ άουτ.

* Ο Ομιλος Σκακιού Πόρτο Ράφτη - Μαρκόπουλου καλεί τους κατοίκους της περιοχής να γνωρίσουν το σκάκι και να παίξουν παρτίδες δίπλα στη θάλασσα. Στις 5 Αυγούστου στο λιμάνι του Πόρτο Ράφτη στις 8 μ.μ. μας περιμένουν, για να κάνουμε το σκάκι τρόπο ζωής!