Η αντίληψη της όρθιας διάταξης των πραγμάτων του κόσμου που μας περιβάλει είναι μια εξαιρετικά περίπλοκη διαδικασία. Γύρτε στο πλάι το κεφάλι σας κατά 90 μοίρες και δείτε ένα κοντινό αντικείμενο, όπως ένα τραπέζι ή μια καρέκλα. Συνεχίζει να σας φαίνεται όρθιο. Αν όμως αντί για το κεφάλι σας γυρίσετε στο πλάι το τραπέζι ή την καρέκλα, τότε σας φαίνεται - όπως θα 'πρεπε - γυρισμένο στο πλάι. Η σωστή αντίληψη του όρθιου τραπεζιού δεν είναι αποτέλεσμα απομνημόνευσης της συνηθισμένης όρθιας θέσης των πραγμάτων. Το ίδιο φαινόμενο εκδηλώνεται και όταν παρατηρεί κανείς ένα έργο αφηρημένης τέχνης που δεν έχει ξαναδεί. Ούτε ο περιβάλλον χώρος καθορίζει το φαινόμενο. Αν δείτε με το κεφάλι γερμένο στο πλάι ένα φωτιζόμενο τραπέζι μέσα σε ένα κατά τα άλλα κατασκότεινο δωμάτιο, όπου δεν υπάρχει σημείο αναφοράς και πάλι θα σας φανεί όρθιο.
Ο εγκέφαλος εκτιμά πού είναι το πάνω και πού είναι το κάτω με βάση την πληροφόρηση που παίρνει διαμέσου του αιθουσαίου νεύρου από το λαβύρινθο, που βρίσκεται στο εσωτερικό τμήμα του αυτιού. Ετσι παίρνει υπόψη του τη θέση του κεφαλιού για να ερμηνεύσει τον προσανατολισμό του τραπεζιού. Παρατηρείστε το τετράγωνο στην εικόνα 1. Μετά περιστρέψτε το κατά 45 μοίρες και θα το δείτε να μοιάζει με ρόμβο. Αλλά αν περιστρέψτε το κεφάλι σας κατά 45 μοίρες, τότε το τετράγωνο συνεχίζει να φαίνεται σαν τετράγωνο. Επεμβαίνει η αιθουσαία διόρθωση. Ομως τα κόκκινα σχήματα στις εικόνες 2 και 3 φαίνονται αντίστοιχα ως ρόμβος και τετράγωνο, ακόμα και όταν το κεφάλι παραμένει στην όρθια στάση και δε γίνεται καμιά διόρθωση από τα νευρωνικά δίκτυα του εγκεφάλου. Εκείνο που επιδρά εδώ είναι η ακολουθία των σχημάτων. Αυτό δεν έρχεται σε αντίφαση με το σημείο που αναφέρθηκε παραπάνω, ότι η όρθια αντίληψη των πραγμάτων δεν οφείλεται στη συσχέτισή τους με τη διάταξη των πραγμάτων στον περιβάλλοντα χώρο. Αν δούμε το τετράγωνο περιστοιχισμένο από κυκλικά σχήματα με κλίση 45 μοιρών (εικόνα 4) συνεχίζει να φαίνεται σαν τετράγωνο. Εκείνο που επιδρά είναι η συσχέτιση με γνώριμα χαρακτηριστικά και η αναμονή από την πλευρά του ανθρώπινου εγκεφάλου ότι το σχήμα πρέπει να εντάσσεται μέσα στο γνωστό σ' αυτόν πλαίσιο.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν μπορεί να κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις στα επιμέρους χαρακτηριστικά. Δεν μπορεί να τα επανερμηνεύσει, όπως κάνει με τη συνολική εικόνα του προσώπου. Η αναγνώριση των επιμέρους χαρακτηριστικών (όπως η προς τα κάτω κλίση των άκρων του στόματος) είναι εξελικτικά πρωτόγονη. Δεν αναπτύχθηκε επειδή δεν πρόσφερε κάποιο εξελικτικό πλεονέκτημα. Ο άνθρωπος δεν περπατάει με το κεφάλι γυρισμένο ανάποδα και έτσι μπορεί να αποφεύγει την αιθουσαία διόρθωση για την ερμηνεία αντικειμένων που διαθέτουν γνώρισμα χαρακτηριστικά. Το αποτέλεσμα της βιολογικής εξέλιξης δεν είναι η τελειοποίηση των αισθητηρίων, αλλά η βελτίωσή τους τόσο, ώστε τις περισσότερες φορές να δίνουν αρκετά γρήγορα την πληροφόρηση που χρειάζεται για την επιβίωση μέχρι την ηλικία της αναπαραγωγής.
Η αιθουσαία διόρθωση δεν πετυχαίνει και στις περιπτώσεις που αντιλαμβανόμαστε το σχήμα και το βάθος από στοιχεία που μας προσφέρει η σκίαση του αντικειμένου και άλλα γνώριμα χαρακτηριστικά των αντικειμένων, όπως οι χαράδρες στα βουνά. Στην εικόνα 6 αντιλαμβανόμαστε το αντικείμενο ως ένα λόφο στην έρημο, επειδή οι γραμμές στις πλαγιές αποκλίνουν καθώς «κατεβαίνουν». Αν δούμε τη φωτογραφία ανάποδα (όπως είναι η κανονική της όψη), τότε οι γραμμές στις πλαγιές συγκλίνουν καθώς κατεβαίνουν και αντιλαμβανόμαστε το αντικείμενο ως λάκκο.Την επόμενη φορά που θα κάνετε ηλιοθεραπεία στην παραλία γυρίστε στο πλάι και παρατηρείστε τους ανθρώπους που περπατούν κοντά σας. Σας φαίνονται όρθιοι, όπως πραγματικά είναι, προσέξτε όμως ότι η κίνησή τους είναι παράξενη, τα κεφάλια και οι ώμοι τους φαίνονται να ανεβοκατεβαίνουν έντονα. Η κίνηση αυτή που συμβαίνει στην πραγματικότητα διορθώνεται από τον εγκέφαλό σας όταν σε όρθια θέση βλέπετε τους άλλους να βαδίζουν, αλλά δεν διορθώνεται όταν τους παρατηρείτε με το κεφάλι σας γερμένο κατά 90 μοίρες.