Ακόμη πιο λεπτομερείς φωτογραφίες του νάνου πλανήτη Δήμητρα, που βρίσκεται στη ζώνη των αστεροειδών, στέλνει τώρα η διαστημοσυσκευή «Χαραυγή» («Dawn») της NASA, καθώς έχει κατέβει πια σε τροχιά ύψους 1.470 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη. Σε αυτό το ύψος κάνει μια περιστροφή κάθε 19 ώρες, κινούμενη με ταχύτητα 645 χιλιομέτρων την ώρα και τους επόμενους δύο μήνες αναμένεται να χαρτογραφήσει τη Δήμητρα έξι φορές. Το πλήθος των φωτογραφιών από ελαφρώς διαφορετική γωνία επιτρέπει το σχηματισμό τρισδιάστατων μοντέλων ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της επιφάνειας και του ίδιου του νάνου πλανήτη στο σύνολό του. Κάθε φωτογραφία καλύπτει μία τετράγωνη περιοχή 140 επί 140 χιλιομέτρων, που αντιστοιχεί στο 1% της επιφάνειας της Δήμητρας, που έχει συνολικό μέγεθος 2,8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Η φασματομετρική μελέτη της επιφάνειας δίνει στους επιστήμονες στοιχεία που θα επιτρέψουν καλύτερη κατανόηση της διασποράς των ορυκτών σε αυτή, ενώ οι λεπτομερείς μετρήσεις του βαρυτικού πεδίου του πλανήτη θα επιτρέψουν το σχεδιασμό της νέας τροχιάς, της χαμηλότερης στην οποία θα τεθεί η «Χαραυγή» στη διάρκεια της αποστολής της στη Δήμητρα. Η τροχιά αυτή αναμένεται να είναι σε ύψος 375 χιλιομέτρων, δηλαδή περίπου στο ύψος που περιφέρεται γύρω από τη Γη ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός. Για την τροποποίηση της τροχιάς της, η «Χαραυγή» πυροδοτεί τον εξαιρετικά αποδοτικό κινητήρα ιόντων που διαθέτει. Να σημειωθεί ότι δύο από τα τέσσερα γυροσκόπια τροποποίησης προσανατολισμού είχαν βγει εκτός λειτουργίας πολύ πριν φτάσει η «Χαραυγή» στη Δήμητρα (δεύτερο σταθμό της μετά το νάνο πλανήτη Εστία), αλλά η επιστημονική ομάδα της αποστολής έχει βρει τρόπο να χρησιμοποιεί τους βοηθητικούς προωθητές υδραζίνης, για να στρέφει την κατάλληλη στιγμή τις κάμερες προς την επιφάνεια του πλανήτη και την κεραία αποστολής των δεδομένων προς τη Γη.

Οι νέες πιο λεπτομερείς φωτογραφίες και τα τρισδιάστατα μοντέλα κάνουν ακόμα πιο εντυπωσιακά και παράξενα τα φωτεινά σημεία μέσα και γύρω από ορισμένους κρατήρες. Οι επιστήμονες συγκλίνουν καταρχήν στο συμπέρασμα ότι δεν πρόκειται ούτε για ενδείξεις ηφαιστειακής δράσης, ούτε για κάποιου είδους γκέιζερ (όπως σε φεγγάρια του Δία), ούτε για κάποιους βράχους με πολύ μεγάλη φωταύγεια σε σχέση με τον περίγυρο, ούτε για αποθέσεις αλάτων. Η πιο βάσιμη εικασία είναι ότι πρόκειται για πάγο, που αποτέθηκε εκεί ενδεχομένως από κάποια πρόσκρουση μικρού κομήτη ή βρισκόταν κάτω από το επιφανειακό στρώμα εδάφους και αποκαλύφτηκε ως αποτέλεσμα κάποιας πρόσκρουσης, χωρίς να έχει προλάβει ακόμα να εξαχνωθεί.

Ομως, οι κοντινότερες φωτογραφίες αποκάλυψαν και ένα νέο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό στην επιφάνεια της Δήμητρας: το κωνικό βουνό ύψους 6 χιλιομέτρων στο χείλος ενός περίπου ισομεγέθους κρατήρα. Εκτός από το κωνικό σχήμα, το βουνό διακρίνεται για τις ραβδώσεις στις πλαγιές του, πολλές από τις οποίες λάμπουν με έντονο λευκό χρώμα. Επιπλέον, η βάση του σχηματίζει μια τελείως καθαρή γραμμή με το γύρω έδαφος, χωρίς βράχια ή άλλα συντρίμμια. Μοιάζει σαν την κορυφή μιας τεράστιας υπόγειας μάζας κωνικού σχήματος, που κινήθηκε προς τα πάνω και ξεμύτισε από την επιφάνεια. Οι επιστήμονες είναι πολύ περίεργοι να ανακαλύψουν τη γεωλογία που οδήγησε στην εμφάνιση του βουνού, το είδος υλικού που δίνει λευκό χρώμα στις πλαγιές του, την αιτία της καθαρότητας των γραμμών του.

Η κλίση του άξονα περιστροφής της Δήμητρας ως προς το επίπεδο περιφοράς της γύρω από τον Ηλιο είναι μόλις 4 μοίρες, σε σύγκριση με τις 23 μοίρες της Γης. Ετσι, οι εποχές στη Δήμητρα έχουν πολύ μικρότερες διαφορές θερμοκρασίας. Πάντως, το καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο και ο χειμώνας στο νότιο ημισφαίριο του νάνου πλανήτη άρχισαν στις 24 Ιούλη. Επειδή απέχει περισσότερο από τον Ηλιο σε σχέση με τη Γη, οι εποχές εκεί διαρκούν επίσης περισσότερο: η επόμενη ισημερία (φθινοπωρινή) στη Δήμητρα θα είναι στις 13 Νοέμβρη 2016.